Skip to Content

پەرچەمەکەی رۆژدا فیلات: کولتوورێک لە شۆڕگێڕی ژنایەتی

پەرچەمەکەی رۆژدا فیلات: کولتوورێک لە شۆڕگێڕی ژنایەتی

Closed
by ئه‌یلول 8, 2016 General, Opinion

هەندرێن

ساڵگەلێکە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بە کوردستانیشەوە، بۆتە شەڕگەیەکی ئاڵۆزکاوی نێوان ململانێیە سیاسیی و کولتوورییە جیاوازەکان، ئەستەمیشە بزانرێ کە ئەو مێژووە لە ململانێیە سیاسیی و کولتوورییە ، ئاکامێکی نەرێنی دەبێت یان ئەرێنی.
لێ لێرەدا ئەرکی ئەو دێڕانە، نە راڤەکردنی ئەو ململانێیەیە و نە ئاییندەکەشییەتی، بەڵکە جەختکردنەوەیە لە سەرهەڵدانی کولتووری شۆڕگێڕی ژنایەتی. مەبەست لەو کولتوورە شۆڕگێڕییەی ژنایەتییە کولتووری سیاسیی نییە، بەڵکە کولتووری جوانییەکی شۆڕشگێڕییە.
هەڵبەت لەگەڵ دەستپێکی سەتەی بیست و یەکەمەوە ئیسلامی سیاسیی، بە باڵی نەرمڕۆ و تووندڕۆییەوە، هاوتەریب لەگەڵ گوتاری لیبرالیزمی نوێ، کە بەجیهانیبوون بەشێکییەتی، دەبن بە گوتار (دیسکۆرس)ێکی سیاسیی باڵادەست. لە تێگە (کۆنسێپت)ی ئەو گوتارە سیاسییە باڵادەستەی ئیسلامی سیاسییەدا، ژن دەبێت وێنەیەک بێت لە پاکیزەیی، واتە لە مۆدێلی حیجاب و نیقابی خەلیجیی و تورکیی، هەروەک لە گوتاری بازاڕ و کاڵاسالاری لیبرالیزمی نوێشدا ژن دەبێت وێنەیەک بێت لە جوانی مادۆنایی، کە ئەو وێنەیە، بە واتەی کۆمەڵناسیی ئەڵمانیی، ئەدۆرنۆ هی جوانی پیشەسازییە، واتە سێکسیی و بووکەشووشەییەکی سازکراوە.

لێ لە هیکڕا لەنێو ئەو گوتارە زاڵەی ئیسلامی سیاسیی و گوتارە بازاڕیی و جوانییە پیشەسازییەی ئەوروپییدا لە رۆژئاڤا و باکووردا ، وەک تۆڵەکردنەوەیەک لە دۆخی کۆیلەیی، بندەستی، کولتوورێکی جیاواز سەرهەڵدەدا ئەویش: کولتووری شۆڕشگێڕی ژنایەتییە.
بخوێن (خوێنەر)ی کەمێک بە ئاگای کورد دەزانێت، کە دەبێ بیزانێت، لەگەڵ دەستپێکی سەتەی بیست و یەکەمدا، دوای کوشتنی چەند کیژێکی کورد لە ئەوروپا بە گشتیی و بە تایەبتیش لە وڵاتی سوێد، بۆ نموونە فەتیما شەهیندال و پێلا، بەناوی “شەرەف”ەوە لە لایەن باوک و برایەکانییانەوە، لە مێدیا و مەیدانە سیاسیی و کۆمەڵایەتییەکانی کۆمەڵگەی ئەوروپیی و بگرە کۆمەڵگەکانی جیهانیشدا، “کولتووری شەرەف” بوو بە هاومانا بۆ کورد. لەوێدا بابەتی “ژنکوشتن” و “کولتووری شەرەف” نەک هەر بوو بە بازاڕ، بەڵکە بوو بە بابەتی بەراودکاریی لە نێوان “کولتووری دواکەوتوو”، “کولتووری خێڵەکیی”، گوتاری “منی ژنی ئازاد” بەرانبەر “ئەودیکەی ژنی کۆیلە” بۆ رۆژنامەنووس، سیاسیی، نووسەر، ئەکادیمیی، فێمێنیست و … تاد. هەروەک بۆ بەشێکی زۆر لەو ژنە کورد و رۆژهەڵاتییانەی، کە حەزیان دەکرد خەڵک و دەستەڵاتی ئەو وڵاتە رۆژئاواییانەی کە تێیدا دەژیان، وەک “فێمێنست”، ژنی ئازاد” و “چاڵاکی ژنان”، بناسرێن، کەچی بە دەم بێکاریی، تەنگژەی ناسنامە و ئەو حەزەوە، خەوی پەراوێزکراوی دەیبردنەوە، بوو بە بوارێک بۆ کاسبی، بۆ رێکخراو دروستکردن بەناوی رووبەڕووبوونەوەی “کولتووری شەرەف” و … تاد. بەمجۆرە قوربانی ئەو کیژە کوردانەی کە بە ناوی “شەرەف” کوژران بوو بە بازاڕ ئەو ژنە بەناو داکۆکیکارانەی ژنی کورد. ئەوها کاری ئەو ژنە خاوەن رێکخراوانە ئەوەبوو کە لە تیڤییەکانی سوێد و وڵاتانی تری ئەوروپییدا، گێڕانەوەی حیکایەتی قوربانی خۆیان بوو کە چۆن لە وڵاتی خۆیاندا بوونەتە قوربانی “کولتووری شەرەف” لە لایەن باوک و برایەکانیانەوە، ئەمەش بوو بە شەرعییەتدان بەو گوتارە باڵدەست و گشتگیرییەی مێدیا و ناوەندە سیاسیی و فێمێنیستییەکانی سوێد و ئەوروپا، کە لەو گوتارەدا ژن لە کۆمەڵگەی کوردیدا وەک کۆیلە دەژیت.
لەگەڵ هەڵتۆقینی داعشدا، کە بە رووڵەت گوایە هێشتا کەس نازانێ چۆن و کێ هەڵی تۆقاندووە، دوور لە جوانی پیشەسازیی سەرمایەدارییەوە، وێنە و ناوبانگی کیژە ژیکەڵە، ژیر، ژیاندار و تژی لە ژنێتییەکانی رۆژئاڤا و باکوور، مێدیا و مەیدانی کۆمەڵگەکانی نەک هەر ئەوروپیی و ئەمەریکیی دەتەننەوە، بەڵکە بواری مێدیا و زاری کۆمەڵگە رۆژهەڵاتییەکانیش داگیر دەکەن.
ئەوها کتوپڕ لە مێدیا و دامەزەراوە ئەکادیمیی و بزاڤە فێمێنیستەکاندا وێنەی ژنی کورد لە کۆیلەی “کولتووری شەرەف”ەوە، دەبێت بە وێنەی ژنی ئازاد، ئازا؛ کولتووری فێمێنستی شۆڕگێڕانە. ئەڵبەت سازکردنی هەردوو وێنە لە ژنی کورد لە لایەن مێدیای رۆژئاواییەوە، بەرهەمی گوتاری کولتووری “رۆژهەڵاتناسیی”، “ئەوروپاسالاریی” و … تاد.
بەهەمە حاڵ، بە دەم ئەو پەلەپروزێی کاتەوە، ئەو ئاماژەگەلەی گوتران، ئاماژەگەلێکی خێران بۆ ئەو دۆخە سەرنجڕاکێشەی کولتووری شۆڕشگێڕی ژنایەتی، کە دەزانم وەک چۆن ئۆردۆگانی عول عولیی و گەلحۆ و عەرەب و فارس و … شۆڤینییەکان لە داخی کولتووری شۆڕگێڕی ژنایەتی لە باکوور و رۆژئاڤا دەعەجان بوونە، بە هەمان شێوەش بەشێکی زۆریش لە کوردی سەرگەمبوو بە حیزبازیی، لە بەرانبەر ئەو بایەخدانەی مێدیا و ناوەندە سیاسییەکانی جیهان بە ژنی رۆژئاڤا، بە تاوی بوغز داغبوونە.
لە کۆتادا، کە کۆتاش نییە، راستت دەوێ دەمەوێ بڵێم، لەوە بگەڕێ کە بەشداریکردنی کورد لە گرتنەوەی رەقەی پایتەختی داعش راستە یان نا، لێ گرینگ ئەوەیە ئاکامی ئەو یارمەتیدانەی ئەمەریکا و رووسییە بۆ کوردی رۆژئاڤا و ئەو هەموو قوربانیی و جەربەزەییەی کە کیژ و کوڕانی رۆژئاڤا دەینوێنن، دووبارەبوونەوەی هەمان مێژووی سیاسی شکستخواردووی کورد نەبێت، کە ئەمەش بۆ خۆی بابەتێکی تایبەتە، کە لێرەدا لەناو ئەو داڕمان و تێدامانە گشتگرییەی کورد و جیهان بەدەست فێتیشیزم، کۆیلەبوونی کولتووری بەرخۆریی کاڵادا، لەناو ئەو کولتوورە جوانییە باڵادەستە پیشەسازییەی سەرمایەداریی و لەناو ئەو گوتاری ئیسلامیی سیاسییە ئایینکوژەدا، دوور لە مەیلی گوتارێکی سیاسیی، لەمدیوی لایەنگری نەتەوایەتییەکی تووندڕۆدا، بە خولیایەک لە کولتووریی جوانناسیی شۆڕشگێڕییەوە دەمەوێ بڵێم، لە ئێستادا، وەک چۆن رۆژدا فیلات بۆ رۆژنامەی “تایمز” دەڵێ، “من نە بە بسمارک و نە بە سەلاحەدینیش ئەیبووی سەرسامم، بەڵکە بە ئیرادەی کیژە هاوخەباتەکەی خۆم، ئارین میرکانەوە سەرسامم، کە بۆ ئەوەی نەکەوێتە دەست داعش، خۆی تەقاندنەوە”، منیش ئەوها لە مێژووی رابردوو و ئێستای کورددا ئەوەی بەخۆیەوە سەرسامم دەکا، بەدەر لە “مەم و زین”ی خانی، گوتاری بڕەندەی رۆشنگەریی شیعرییەکانی حاجی قادری کۆیی، بەرهەمە ماریفیی و زمانییەکانی مەسعود محەمەد، بوێری لەیللا قاسم و هەڵویستگەلی حەقیقی هەندێک نووسەر و سیاسیی نموونەیی، نە هات و هووتی بانگەشەی لە گۆترە و هەرزەگۆیی حەشاماتە بۆ بڵاوبوونەوەی رۆمان، کتێب، توێژینەوەی ئەکادیمیی و … تاد نووسەرانی هاوپێڕییان، نە سەردان و سەیرانی دیپلۆماسی سیاسییەکانە، بەڵکە تەنێ ئەوەی دۆشداماوم دەکا و دەبێت بە دڵدانەوەیەک لە بەرانبەر ئەم رۆژگارە بەرەڵا و بەربادەدا، ئیرادەی رۆژدا فولاتە.
چونکە من دەزانم ئەوەی لە رابردوو و ئێستاشدا لە دونیای سیاسەتدا حكوم دەکا، بوونی ئیرادەی دەستەڵاتە. ئەوەی کە وادەکا “ئەویتر” قەبووڵت بکا، سیاسەتی پاڕانەوە، ئاشتیخوازیی بەرانبەر ئەوانیتر نییە، بەڵکە بوونی هێز و خۆسەپاندنە.
هەموو دەزانین، ئەمڕۆ لە دۆخی بازاڕی نیولیبرالیزمدا، تۆ دەتوانی بە پارە لایەنگر بکڕیت، کتێب بنووسییتب، کتێب بۆ زمانی جیهانی وەربگێڕیت، رۆژنامەنووس بکڕیت لەسەرت بنووسی و وەک پاڵەوان نیشانت بدات، دکتۆرا بکڕیت، لۆبی سیاسیی بکڕیت و و… تاد، بەڵام ئەوانە هەموویان ناوەڕۆکێکیان نییە، ئەوەی سەختە ئەوەیە کە لە نەبوونەوە، ببیت بە بوون؛ لە پەراوێزخستنەوە، ببیت بە ناوەند؛ لە بێدەنگکراوییەوە، ببیت بە دەنگدانەوە، کە ئەمەش لەم رۆژگارە کڵۆڵ و کاڵبووەوەی ئەفراندندا کە کۆمەڵگەی کوردستان تێیدا بۆتە لاساییکار و بەرخۆری کاڵایە ماددیی و نامادییەکانی بازاڕی سەرمایەداریی و بازاڕی مۆدە و مۆدێلە سیاسیی، کولتوورییەکانی سعودیی، وڵاتانی کەنداوی عەرەبی و تورکیا، بۆیە ئەوەی لە رۆژئاڤادا روودەدا، جۆرێکە لە داهێنانی خۆیەکیی؛ تەرزێکە لە ئامادەبوونێکی شکۆداری خۆیەکیی لە جیهاندا.
بەمجۆرە رۆژدا فیلات لە پڕ لە نەناسراییەوە بە سەرمایەک لە ئاکاری شۆڕگێڕیی نەک هەر خۆی بە جوانی پەرچەمە شۆڕشگێرییەکەیەوە بە دیار دەکەوێت، بەڵکە گەلەکەشی بەدیار دەخات. ئاخر بەدیارکەوتن، بوون بە خۆت، قەدەری مرۆڤ و نەتەوەیە، بۆیە وزە و ویستێکی کولتووری گەرەکە.
لەوەش بترازێ، ئاخر ئەوەی شەڕی نەدیبێت، نازانێت شەڕکردن لەگەڵ هێزێکی دڕندەی وەک داعش ئاسان نییە، لەوەش گەڕێ، لە کۆمەڵگەیەکی نێرسالاردا کیژێکی پەرچەمداری هێوری رووحی چیایی وەک رۆژدا فیلات، رابەرایەتی هەزاران پیاو لە نەتەوە و ئایینە جیاوازەکان بکات.
ئەوها، رۆژدا بە جوانی پەرچەمە شۆڕگێڕییە ژنایەتییەکەیەوە، بە ئامادەبوونێک لە سەرکێشی ژنانە، رۆژگار دەهەژێنێ.

٢٠١٦.٥٢٨

Previous
Next
Kurdish