Skip to Content

مرۆڤ بۆ چی ئاینی حەق نابیستێت؟ … مەحمود عەبدوڵڵا

مرۆڤ بۆ چی ئاینی حەق نابیستێت؟ … مەحمود عەبدوڵڵا

Closed
by ئازار 23, 2019 General

ئەگەرچی بە پێی بانگەشەی ئاین خۆی ،بۆڕزگاری
بەشەریەت لەگومڕایی،هاتووە.بەڵام خودی ئاین کە بریتییە لە گەشبینیەکی ساویلکانە سەبارەت بەچارەنوسی مرۆڤ، و لەهەمانکاتدا خراپترین جۆری گومڕایی لێدەکەوێتەوە، کەبریتییە لە دۆگمایی. بانگەشەی ئاین بۆ حەقیقەت چەندە گەورەبێت هێندەش ساویلکانەو نەزانانەیە. وەک نیچە دەڵێت:بناغەی تەلارە بەرزەکانی فەلسەفە گەشبینیەکان بریتییە لە خوڕافیاتی میللی.ئەو نەریتە میتافیزیکیەی محمد دایهێنا هیچ نییە لە جە ختکردنەوەیەکی ڕەها ی لۆژیکی ئەرستۆیی. هەروەها حەزرەتی محمد نەیتوانیوە سەردەمەکەی تێپەڕبکات و ناسینی مرۆڤ لای ئەو بریتییە لەخوێندنەوەی نیازو ویستی کۆمەڵێکی خێڵەکی،بەڵام لێرەدا ناچمە سەر ئەوبابەتەی کە ئاین چۆن کۆمەڵگای خێڵەکی دەکاتە بنچینە بۆ لێکدانەوەی سایکۆلۆژیای مرۆڤ لەهەموو سەردەمەکان ،کە ئەگەر بەهۆی ڕێکردنەوەی ئاین نەبێت لە پێش وشکە باوەڕی ،ئەوا بۆمان دەردەکەوێت کە ئاین ،بە تایبەت لێرەدا مەبەستم ئاینی ئیسلامە هێندە کورتبین بووە کەتەنانەت لەسەردەمی خۆیشیدا لێکدانەوەی کانی بۆ خەڵکی ساویلکە و نەخوێندەوار نەبێت جێگای گاڵتە پێکردن بوە ،پێ دەچێت زۆربەی فەلسەفاکانیش وەک ئاین هەر هەوڵێک بوبن بۆ ژیاندنەوەی کلتوری پێشینان، نەک دۆزینەوەیەکی نوێ،لە خۆڕانییە کە محمد “د.خ” ڕوبەڕوی ئەو ئایەتە دەبێتەوە، کە پێی دەڵێن ئەوەی تۆ دەیڵێیت ئەفسانەی پێشینانە.

هەر لاوازی و ناواقیعی بونی فیکروفەلسەفەکانیشە کە بۆ سەلماندنیان ناچار دەبن پەنا ببەنە بەر هێزو کوشتار! ئەوەی ئەمڕۆ دەروناسان و کۆمەڵناسان دەیزانن ئەوەیە کە بیروباوەڕ و هەست و نەستی تاکەکانی کۆمەڵگا بەرهەمی ژینگەیە،ئەوە ویستی شیطان نییە کەوادەکاتات مرۆڤێک بەردبپەرست،بەڵکو ژینگەی کۆمەڵایەتییە ! ئەوە شتێکە کە ئەمڕۆ هەریەکێک لە ئێمە بەراوردی کلتورە جیاوازەکان بکات ئەو ڕاستییەی بۆ دەردەکەوێت،ئەوە شەیطان نییە کەوادەکات کەسێکی هیندی ڕێزی مانگا بگرێت،بەڵکو ئەوە کاریگەری ژینگەیە. هەر ئەوزانینەشە کە ئەمڕۆ بۆتە هۆی ئەوەی بانگەشەی میانڕەوی و لێبوردەی وڕێژەیی بونی حەقیقەت دەکات، چیتر بۆگەیشتن بەحەقیقەت”پێویستناکات فەیلەسوف ڕوخساری تۆقێنەرو ناشیرین بێت”.

ئەوەی کە دەبێت نیشانەی پرسیار لەسەر خودایبونی ئاین دابنێت ئەوەیە، چۆن خودایەک ئەم ڕاستییە نازانێت کە مرۆڤ خونەریتی کۆمەڵگا وەردەگرێت و لەوەدا گوناهێکی نییە لەو سەردەمەشدا کە تاکەکان توانا و دەرفەتی ئەوەیان نییە بەراوردی کلتورەکان بکەن”لەڕێگەی گەشت یان خوێندنە وەو هەر هۆکارێکیتر…” .ئەوە ئاشکرایە کە تەنانەت مرۆڤ بەهۆی کاریگەری ژینگەکەی ئامادەی مردنە،نەک گۆڕان. دەبێت تاوانی خێڵێک چی بێت کە پێکهاتەی هزرییان ڕێگایان پێنادات دەستبەرداری بیرو بۆچونەکانیان بن!تەنانەت ئەوترێ پێکهاتەی هزر لە ڕێی بۆهێڵەوە دەگوازرێتەوە.

ئەوە خودانییە کوێرو کەڕولاڵیکردون تاڕێگەی ڕاست نەدۆزنەوە،بەڵکو ژینگە یان خەواندنی کۆمەڵایەییە!ئەمانە نەک گوناهکارنین،بەڵکو ڕەنگە لەبەرخۆپارێزی لەگوناح نەتوانن دەستبەرداری بەهاکانی خۆیان بن! چونکە ئەوەی بە گوێرەی کلتورێک گوناحە لە کلتورێکیتردا چاکەیە،بۆیە ،ڕەنگە حەزرەتی محمد هەستی بەو کاریگەریە کردبێت ودوای دڵنیابون لەوەی ناتوانێ بە ئامۆژگاری بەرەو حەقیقەتێکیان بەرێت کە بنچینەکەی هەستەکانی خۆیەتی بڕیاری کوشتنیان بدات.

خودا بەو سیفەتانەی کە ئیسلام پێیداوە،حەتمەن ئەوە دەزانێت ئەی چۆن ئەمەڕویدا؟چۆن خوێنی ئەوانەی حەڵاڵکرد کە بڕوا بە حەزرەتی محمد ناهێنن! لە کاتێکدا ئەمڕۆ ئێمە دەزانین بەهۆی کاریگەری ژینگە و هەست و نەستەکان کەسانێک نکۆڵی لەڕاستییەزانستیەکان دەکەن،نەک لەبەرئەوەی ئەمان ئەو ڕاستییە زانستیەیان پێ هەڵەبێت،بەڵکو لەبەر ئەوەی لەگەڵ حەزو باوەڕیان ناگونجێت،بۆ ئەمەش پەنا دەبەنە بەر لۆژیک کە پێ دەچێت” هۆکارێک بێت بۆ فەسادی فیکری و خۆخەڵەتاندن ” بە یەک نمونە ئەو خۆخەڵەتاندنە ڕوندەکەمەوە ،کاتێک تۆ بەباوەڕدارێک بڵێیت لە ئاینەکەی تۆدا ئەم شتە هەڵەیە،ئەو دەڵێت لۆژیکی نییە چونکە ناکرێت زانستی مرۆڤ زیاتربێت لە زانستی خودا،بازانست هەر بڵێ ئێمە بڕوا بەخودادەکەین و تەواو !لۆژیکی باوەڕداران دو پرەنسیپی هەیە:یەکەم:باوەڕ بەشتێک بکە.دووەم:باوەڕ بە پێچەوانەکەی مەکە. کەواتا لێرەوە بەبێ ئەوەی هەستبکات چالاکی عەقڵی کۆتایی هاتووە تەنانەت خوێندن و خوێندنەوە و توێژینەوەکانی باوەڕدار بۆ سەلماندنی یەقینەکان و هەست و نەستکانیەتی.عەلی وەردی ئەڵێت” مرۆڤ دوربینێکی لەسەروی عەقڵەوە هەیە”مەبەست لە و عەقڵەیە کە لەکۆمەڵگە وەردەگیرێت”بەو دوربینە سەیری دنیا دەکات ئەوی دوربینەکە نەیبینێت بە هەڵەو ناتەواوی دادەنێت.

بۆ یە بۆتێگەیشتن لە دنیا دەبێت دوربینەکە دابنێیت،ئەگینا لۆژیک کاری لە چەنەبازیەکی بێتام زیاتر نابێت.
حەزرەتی محمد نزیکەی دەساڵ بانگەشە کردن بۆ باوەڕەکەی ژمارەی شوێنکەوتوانی نەگەیشتە سەد کەس،بەڵام دوای بەکار هێنانی توندوتیژی دونیای فتحکرد! ئەمە خۆی بەڵگەیە لەسەر ئەوەی کە بەهێزی شمشێر نەبوایە”وەک تەریقەتێکی بچوک دەمایەوە” ئەمڕۆ ئازادی ئاین یەکێکە لە بنچینەکانی مافی مرۆڤ،مرۆڤ لە ئەنجامی ئەزمون و پێشکەوتنی لە ناسینی مرۆڤ پێشێلکردنی ئەو مافە”ئازادی ئاین”بە تاوان دادەنێت. هەر چەندە پێغەمبەری ئیسلامیش لەکۆتایدا بە هەندێ چارەسەری مامناوەندی ڕازی دەبێت ،و هەندێک نەریتی جاهیلی دەهێڵێتەوە!بەم جۆرە دەگاتە چارەسەرێکی مام ناوەندی و سەنتێزێک پێکدێنێت.

دیارە لە ئەنجامی وردبونەوەی زیاترو ئەزمونی دەساڵ بانگەوازی بێ وڵامێکی پێویست،تێگەیشتوە کەناچارە لەهەندێ شتدا تەنیا گوزارشت لە چینێک نەکات و سازش بکات یان ڕەنگە لەبنەڕەتەوە هەندێ نەریتەکانی سەردەمی جاهیلی پێباشبوبێت و ئەوانەی گونجاندبێت، دواجار کاتێک دەبێتە کەسێکی کاریگەرو بەرچاو، تەنانەت خۆیشی ئەو جۆش و خرۆشەی بۆ زوهدو دوربون لەشەهوەت نامێنێت!
مەحمود عەبدوڵڵا

Previous
Next
Kurdish