Skip to Content

هونەری کاریکاتێر و ئاستەنگەکان … هەندرێن خۆشناو

هونەری کاریکاتێر و ئاستەنگەکان … هەندرێن خۆشناو

Closed
by حوزه‌یران 4, 2019 General, Literature

کاریکاتۆر سەرەڕای ئەوەی کە هونەرێکی شێوەکارییە، بە یەکێک لە کۆڵەگەکانی هونەری رۆژنامەوانی و راگەیاندنی سەردەمیش دادەنرێت، چونکە زۆر بە سادە و سانایی و خێرایی و قووڵیی پەیامەکەی بەبێ کێشە و ئاڵۆزیی دەگەیەنێت. ئەم هونەرە چەندین هەنگاوی بەرچاو و فراوانی ناوە لەسەر ئاستی ناوخۆ، بەتایبەتی دوای راپەڕینی بەهاری 1991، و وەشاندنی چەندین رۆژنامە و هەفتەنامە و گۆڤار، بەتایبەتی گۆڤاری تایبەت بە رەخنە و کاریکاتێر، وەکو (سیخورمە) لە سلێمانی و (مەلامەشهور) لە هەولێر، دوای ئەوانیش (دەهۆڵ تایمز) و (تەنزوێنە) و (گەپ) لە هەولێر، مانگنامەی (بەدرخان)یش یەکەمین بڵاوکراوەی کوردی بوو کە پاشکۆیەک بۆ کاریکاتێر تەرخان بکات، هەندێک لە رۆژنامە و هەفتەنامەکانیش گۆشەی تایبەتیان بۆ کاریکاتێر تەرخانکرد، بە سوودوەرگرتن لەو ئازادییە رێژەییەی کە هاتەکایەوە، چەندین هونەرمەندی کاریکاتێریش ناویان دەرکرد، و هەندێکیان تا ئێستاش بەردەوامن و بوونەتە ناوێکی دیار لە بوارەکەدا.


بەداخەوە کە چاوەڕێی پەرەسەندن و بەرەوپێشوەچوونێک بەو هونەرە دەکرا، دوای تێپەڕبوونی چەندین ساڵ بەسەر راپەڕیندا، کەچی بە پێچەوانەوە هەر هەموو گۆڤارە کاریکاتێرییەکان داخران (بەهەر بیانوویەک بێت نەدەبوو داخرابان)، بایەخنەدانێکی بەرچاویش هەستی پێدەکرێت لەلایەن رۆژنامە و گۆڤارەکانەوە، جا چ بایەخنەدانێکی بە بەرنامە و ئاڕاستەکراو بێت، یان کەموکوڕیی و نا شارەزایی زۆرێک لە بەرپرسانی دەزگاکانی راگەیاندن و رۆژنامەوانیەوە بێت، ئەمانەش بوونەهۆی دوورخستنەوە و رەواندنەوەی هونەرمەندانی کاریکاتێریست لە بوارەکە و گەڕانیان بەدوای بژێوی ژیانیان، کە بەهۆی دەستڕەنگینی و بەهرەکانیانەوە بەدەستیان ناکەوێت، بەداخەوە لەگەڵ زۆریی بڵاوکراوەکان و دەزگاکانی راگەیاندندا، کە هەریەکەیان بەدەیان نووسەر و رۆژنامەنووس و پەیامنێریان تێدا دامەزراوە، کەچی کاریکاتێریستێک یان کارتۆنیستێکیان لەنێودا نیە!.


دەبوو ئێستا دوای تێپەڕبوونی 28 ساڵ بەسەر راپەڕیندا، هونەری کاریکاتێر پشکی شێری بەرکەوتبا لە رۆژنامەگەری کوردیدا، کەچی بە پێچەوانەوە نووسینێکی دوور و درێژی (کە زۆربەی خەڵکی نایخوێنێتەوە) بێزارکەر پشکی شێری هەیە لە رۆژنامەکاندا، لە کاتێکدا ئەگەر بزانین کە کاریکاتێر رۆڵێکی کاریگەری هەیە لە راگەیاندنی رۆشنبیریدا، و پتەوکردنی کولتووری رۆشنفکریی، ئەرشیفکردنی رووداو و دیاردەکان، و تۆمارکردنی ترپەی شەقام و ڕای گشتی، و لەبەرئەوەی کاریکاتێر زۆرێک لە بارودۆخە ئاڵۆز و گەورەکان، سادە و سانا دەکاتەوە تا هەموو یان زۆرینەی بینەر و خوێنەر تێیبگەن، جا چ خوێندەوار و ڕۆشنبیر بن، چ سادە و نەخوێندەوار، ئەمەش دەبێتە هۆی پتەوکردنی هەستی ئینتیمابوون لەلای هاوڵاتیەوە. کاتێک کە بەردەوام خەمەکانی خۆی لەنێو تابلۆیەکی کاریکاتێردا دەبێنێت لە رووپەڕی رۆژنامەکاندا.


لە زۆربەی وڵاتانی جیهان ئازادی ڕادەربڕین و چاپەمەنییەکان ئاستی بەرزبۆتەوە، لە هەندێک شوێن گەیشتۆتە ترۆپک، ئەمەش بۆتە هۆی ئەفراندن و بەرهەمهێنانی کاری ناوازە و زۆریی بەرهەمی کاریکاتێریستان، دەبێت کوردستانیش شانبەشانی وڵاتانی جیهانەوە هەنگاوبنێت، دەنا دوادەکەوێت، دواکەوتنیش لە زەرەر و زیان زیاتر هیچی لێ بەرهەم نایەت، جا چ بۆ گەل و میللەت بێت، چ بۆ حکومەت و دامودەزگاکانی.
کات زۆر درەنگە بۆ ئەوەی ڕۆژنامەگەریی کوردی دەرگاکانی خۆی بە ڕووی هونەرمەندانی کاریکاتێر و کارتۆن واڵابکاتەوە، و کار و بەرهەمەکانیان بە شێوەیەکی شایستە و گونجاو بڵاوبکاتەوە و ئازادی کارکردنیان بۆ فەراهەم بکات، و پاداشتێکی شایستە بۆ بەرهەمەکانیان خەرج بکرێت، تا هونەرمەندان هەست بە بایەخدان بە کار و بەرهەمەکانیان بکەن، کە کاریگەرییەکی زۆری هەیە لەسەر هەست و ناخیان لەڕووی مادی و مەعنەوەییەوە.

Previous
Next
Kurdish