لە سلێمانی یەوە بۆ پۆڵۆنیا ١٩٣٩ هەتا ٢٠٢٠ کۆچی ئەبەدی تێکۆشەری شیوعی هاوڕێ عەلی غەفور

فەهد گردەوانی

بە کۆچی دوایی سیاسەتمەدار و تێکۆشەر کاک عەلی صالح غەفور ، ئەو ژانە گەورەیە تووشی هەمووان بوو. هەریەکێک لە نزیکەوە ئەو مرۆڤە دڵگەورەیەی ناسیبێ ، خۆشی ویستووە و ڕیزی بۆ داناوە ، ئاخر خۆ کاک عەلی بۆخۆی هەمووانی خۆشدەویست .
لە سلێمانی یەوە کە لە خێزانێکی هەبوون لەدایک دەبێت ، قوتابخانەی سەرەتایی و ناوەندی و پاشان مامۆستایان تەواودەکات و ماوەیەکی کەم لە گوندەکانی لای عەربەت دەبیتە مامۆستا .
لە پاش تێکشاندنی پاشایەتی لە عێراق و شۆڕشی ١٤ تەمووز کاک عەلی تێکۆشانی لە ڕیزی حزبی شیوعی عێراق دەستپێدەکا و لەبەر زیرەکی دەبێتە سەرۆکی لقی سلێمانی یەکێتی گشتی قوتابیانی عێراقی .
ئەو تێکۆشانەی کاک عەلی لە ڕیزەکانی قوتابیان دەبێتە هۆی ئەوەی لەلایەن دەسەڵاتەوە دووچاری ئەشکەنجە و ڕاونان بێت . لە کۆبوونەوەکی فرەواندا داوا دەکا کە داوا لە رژێمی قاسم بکرێت بوردومانی کوردستان ڕابگیرێت . پەیوەندی حزبی لەگەر شاعیری پێشکەوتووخواز ونوێخواز [جەلالی میرزا کەریم] بوو . گەلێک جار باسی ئەو شاعیرە نوێخوازەی بۆ دەکردم و چۆن چالاکی یەکانی لە ریزی حزبمان حزبی شیوعی عێراقی ئەنجام دەدا ، بۆ بەختی من لە یەکەم سەفەری گەڕانەوەم پاش ڕاپەڕین شاعیر و نووسەر جەلالی میرزا کەریمی هەردەم زیندووم لە بارەگای [رۆژنامەی ڕێگای کوردستان] لەتەک مامۆستا [فەتاح تۆفیق ناسراو بە مەلاحەسن]ی هەردەم زیندوو بینییەوە ، وای لەو دیدارە خۆشە و پاش ئەوەی گەرامەوە سوێد ، کاک جەلال کۆچی کرد و شیعر ونووسین وبیرەوەری یەکانی خستە ژێر گڵ . زۆرجار لەگەر کاک عەلی باسی ئەو تێکۆشەرەمان دەکرد و باسی شیعر ونووسینەکانی .
حزب بۆ پەروەردەکردنی کادیر و تەواوکردنی خوێندن هەمووساڵ چەند قوتابی یەکی ڕەوانەی دەرەوە دەکرد بۆ تەواوکردنی خوێندن ، یەکێک لەو قوتابیانە کاک عەلی غەفور بوو. ساڵی ١٩٦٢ بۆ تەواوکردنی خوێندن گەشتی ژیانی بووە پۆڵۆنیا . هەر لەو وڵاتەش بڕوانامەی بەدەست هێنا و پاشان لەگەر کیژێکی پۆڵۆنی کە ناوی [گراژینا]یە هاوسەرگیری دەکات و تاقە کوڕێکیان هەیە بەناوی [ئاڵان] و دوو نەوەیان هەیە بەناوەکانی[ئێزابێلا و ڤیان] .
کاک عەلی غەفور لە پۆڵۆنیاش بەردەوام دبێت لە تێکۆشاندا لە ریزی حزبمان و کۆمەڵەی خوێندکارانی کورد لە ئەوڕوپا . هەر بە تێکۆشانی کاک عەلی لقی کۆمەڵە لە پۆڵۆنیا دادەمەزرێنی و بۆ ماوەیەکی زۆر بەخۆی سکرتێری ئەو لقە بووە . لە ریزی حزیشدا بەردەوام بووە لە چاڵاکی و یارمەتی دانی ئەو عێراقی و کوردانەی کە دەگەیشتنە پۆڵۆنیا ، هەردەم هاریکاری دەکردن بۆ تەواو کردنی خوێندن .
کۆمەڵەی خوێندکارانی کورد لە ئەوروپا کە ساڵی 1956 دامەزراوە تاقە کۆمەڵەی خوێندکاران بووە ،قوتابیانی لەخۆی کۆکردۆتەوە و تاقە باڵیوزی کورد بووە لە دەرەوە بۆ ئەوەی خەڵکی جیهان بە کورد ئاشنابکات ، کاک عەلی چاڵاکانە بەشداری کۆنگرەکان و فیستیڤاڵە جیهانی یەکانی کردووە و بەجلی کوردی شان بەشانی هاوڕێ یەکانی چاڵاکی نواندووە . یەکێک لەو هاوڕێ یانەی هونەرمەندی بەناوبانگ کاک [قادر دیلان] بووە . هەنووکەش لە گوێم دەزرنگێتەوە کە بانگی کاک قادری دەکرد وبە سلێمانییانە ناوی [قادر]ی دەدرکاند ئای پەیوەندی نێوانیان چەند پیرۆز و روحی بوو.
ئێمەی خوێندکارانی گەنج شانازیمان بە هاوڕێ یان قادر دیلان و عەلی غەفور و جوهەر شاوێس و زوهدی داودی و شێرزاد قازی دەکرد ، کە لەتەمەن لە ئێمە گەورەتربوون ، لەگەر ئێمە کۆدەبوونەوە و کۆمەڵەی خوێندکارانی کورد لە ئەوڕوپا مەرکەزی پراگ کە سەر بە حزبی شیوعی عێراق بوو، بەڕێوەمان دەبرد.
پارتی مەرکەزی بەرلین و یەکێتی ئەکسا و پاسۆک سۆکسە و ئێمەش مەرکەزی پراگ مان هەبوو . لە کۆنگرەی یەکگرتنەوە لە بەرلین ساڵی ١٩٨٩ مەرکەزەکان یەکیان گرتەوە و هەر لایەنی چوار ئەندامی لە دەستەی بەرێوەبەراتی بەرکەوت .
هەتا ئەو یەکگرتنەوە یە لەگەر کاک عەلی غەفور لەدەستەی بەرێوەبەرایەتی کۆمەڵەی خوێندکارن پێکەوە کارمان دەکرد و هەر رۆژ بە رۆژ پەیوەندی مان بەهێزتر دەبوو بۆمن بووە براگەورە و بیرەوەری ویادگاری یەکانمان زێدەبوون .
کاک عەلی لە ماوەیەکی زۆر کورتدا خوێن کەوتە مێشکی و کەوتە نەخۆشخانە چاک نەبۆوە منیش هەواڵی نەخۆش بوون بێ هۆش بوونەکەم لە ٢٠ ئاب ٢٠٢٠ بڵاوکردەوە ، هەر بەو ئاواتەبووم جارەکی تر گوێم لەدەنگە خۆشەکەی بێتەوە بەڵام بەداخەوە ئیتر مەرگ ڕێگای نەدا . بەر لەو کارەساتە ، کاک عەلی سەفەری کرد بۆ شاری [کەراکۆڤ] و پیلی دڵی گۆڕی و زۆریش کەیفخۆش بوو بە سەرکەوتنی ئەو دیداری نەخۆشخانە یە و لەکاتی گەڕانەوەی دا کە ئاڵان کوڕیشی لە تەنیشتی بوو گەلێگ پێکەنین و کەیفخوشیمان دەربڕی و بەوەی کە هەتا دە ساڵیتر ئیتر پێویستی بە گۆڕانی دڵ نی یە و بە قسەخۆشەکانی گووتی زۆرە تا ئەوکاتە منیش گووتم نا چەند دەیەکی تریش دەژیت . کاتێک گەیشتەوە شارەکەی خۆی و ڕۆژانە هەواڵیم دەپرسی کەچی لە خەمی دایکی ئاڵان بوو کە چاوەڕوانی نەشتگەری دەکرد . زۆر بە چاویلکە و پیلی دڵ و گوێبیستی گویی و پلاتینەکانی قاچ وپشت پێدەکەنین وگاڵتەمان بە مردن دەکرد .
ئاخ و هەزار ئاخ چۆن ئاڵان بۆی نووسم بەداخەوە باوکم سەفەری دوایی کرد . باوەڕم نەدەکرد وحەزم دەکرد ئاڵان پێم بڵێ راست نیە وهەر لەهۆشی خۆی چووە ، بەڵام ئاخ وهەزار ئاخ مردن دیسان بووە کارەسات و مەرگی کاک عەلی لێساندین .
بیرت دەکەم کاک عەلی بیری قسەخۆشەکانت دەکەم . ئەی تێکۆشەرە کۆڵنەدەر و دڵ مەزنەکەی مرۆڤایەتی .
ساڵی ١٩٧٦ کە کۆنگرەی سێیەمی حزبی شیوعی عێراقی لە بەغدا بەسترا کاک عەلی بەشدار بوو بەناوی [ازادی ماجد] ژمارەی کارتەکەی[ ٢٠٦] بوو .
کاک عەلی وەکو کەسێکی بیانی کە خزمەتی پۆلۆنیای کردووە خەڵاتی ریزلێنانی لەسەرۆکی پۆڵۆنیا وەرگرتووە .
کاک عەلی لە ١٨/٩/٢٠٢٠ دڵە مەزنەکەی وەستا وماڵئاوایی لە دایکی ئاڵان وئاڵان وهەردوو منداڵەکەی و هاوڕێ یانی کرد .
کاک عەلی لە ٢٦/٩/٢٠٢٠ لە شاری ئوڵشتین/پۆڵۆنیا بەخاک سپێردرا.
روحت شاد و یادت زیندوو

فەهد گردەوانی 24/10/2020ستۆکهۆڵم

Dengekan

دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.