خوێندنەوەێك بۆکتێبی(گەیشتن بەڕووبەری شیعر)ی هاورێی خۆشەویستم (ناڵە حەسەن)

نووسینی: ڕۆستەم عەزیز

دەمەوێت دەست خۆشی لەقەڵەم و ماندووبوونی مامۆستا(ناڵە حەسەن)
بەرزبنرخێنم، کەتوانیویەتی حاڵەتەکان بەشێوازێکی زانستییانە بگەێنێتە خوێنەر،کەسەد دەرسەد هەموو ئەوحاڵەتانەی لەبونیادی فکریی مرۆڤدا بەرجەستە دەبێت هەمیشە خەیاڵی مرۆڤ بەودەقە جوانانەوە دەباتەوە بۆ بەردەم بوونیادی نمابوونی ئەفراندن، لەزاتی ئەوئینسانەدا کەڕاستەوخۆ ئەودەنگانە لەزەمەنێکدا یادەوەری و مێژوویەکیان بۆ خۆیان خوڵقاندووە، هەربۆیە حەزدەکەم لەناو شیعری جوان و مۆدێرنی پەتیدا بژیم، و مانایەك بەژیان و دادپەروەری بدەم، دەمەوێ لەڕێگای شیعرەوە ئاڵۆزی و سەختییەکانی ژیان بەتاڵ بکەمەوە ،ژیان بهێنمە ناو زمان و نوسین،مامۆستا
(ناڵە حەسەن) لەلێکۆلینەوەێکدا لەبارەی ئەزموونی شیعری مامۆستا
(فەرید زامدار)دا لەکتێبی (گەیشتن بەڕووبەری شیعر)دا
حەقیقەتی ژیان و شیعری مامۆستا (فەرید زامدار)ی وێنە کردوە ،،ڕوونتر بڵێم ئیشکردن لەسەر زمان و دەق و کردنەوەی کۆدو هێماکان بەجوانی بەرجەستە کردوە،
بابین چەند دەقێك لەئەزموونی شیعری مامۆستا(فەرید زامدار) وەرگرین
لەشیعری(زەماوەندی کۆچ وبرین) بەڕوونی تەعبیر لەمبارە دەروونییە و لەم سەفەری گەڕان بە دوای گەیشتن بەم شوناسەدا دەکات و دەڵێت…

وەك عەشق و وەك شیعر ژیام
وەکو دەوارنشینێکی شەیدا و گەڕۆك
بەدوای خاك و نیشتیمانێ
بەدوای ناسینی خۆمدا گەڕام…!

(فەرید زامدار)ی شاعیر لەوە تێدەگات،شیعر نووسین چ ژانێکی گەورەو چ عەشقێکی گەورەو چ خەونێکی گەورەیە،زمانی شیعریش چ هێزێکی سیحری هەیە و داهێنان و نوێگەریش پێویستییان بە چ هەوڵ و ماندوبوونێك هەیە.

قەسیدەی (ئەسپ و ترس)
ئەم قەسیدەیە یەکێکە لەقەسیدە ناوازەکانی ئەم کتێبەی،پڕێتی لەگەمەی زمانەوانی،زمانێکی چڕ،وشەکان ماناو دیوی ڕەنگاوڕەنگیان هەیە،
هەرجارەی گەمە لەگەڵ دیوێك یان ڕەنگێکی وشەدا دەکات، ڕستەسازییەکان
زێتر بۆ نەخشاندنی جوانکارییە نەك/بۆ داڕشتنی ماناو بیرۆکەیەکی دیاریکراو،هەروەها (گومان) یش لەم دەقەدا گۆشەێکە لە گۆشە ڕووناکەکان،ئەم دەقەقە لە ڕووی شیعرییەت و زمان و پێکهاتەی شیعرەوە
تۆکمەیەو شیعرێکە دەتوانین بڵێن لەسەرەتاوە تاکۆتایی شیلەی شیعری لێدەڕژێ، لەسەرەتای شیعرەکە لەباری دەروونییەوە ڕۆحێکی نائارامە،لەهەوڵداندایە بۆ گەیشتن بە کەنارێکی ئارام،یان گەیشتن بەوڕەهاییەی کەماناێك بە ژیان و بوونی بدات،لەم بارەوە دەڵێ

هەندێ جار ژیان لەبەرچاوت
ئەوەندە بچووك دەبێتەوە
بۆ ڕوانینت دادێیتەوە و دێتە ژێر پێت
گۆڕێکی نوێ و گۆڕێکی بزر
لەژیانی بن پێیەکانتدا
سەری جنۆکەیێکی شێت دەگوازنەوە
کێوێکی ئاگرینی نوێ لە دۆزەخدا دەڕوخێت و
کێوێکی کۆن لە بەهەشتا دادەگیرسێ…!

نائارامییە دەروونیەکەی لەوەدایە،لەنێو ڕووبەرە هاوودژەکان گەمەدەکات،بەومانایەی،نەلێرە دەتوانێ بمێنێتەوە،نەبە ئەوێندەریش دەگات
(ئێرە و ئەوێ) دەکرێ دنیای کۆن و نوێ بێت،(کێوێکن نوێ لە دۆزەخ دەڕووخێ، کێوێکی کۆن لەبەهەشت دادەگیرسێ..)یان دەڵێ / دەنگێکی نوێ بەرەنگاری ئاوازە کۆنەکانی گوێت دەبێتەوە..!

هەموو ڕۆژێ
پارچەیەك لە دڵما دەمرێ
هەموو ڕۆژێ بەشێك لەلەشما دەکووژرێ
هەموو ڕۆژێ لەتێك لەزمانم دەخنکێ
…… تا دەگاتە،
هەموو ڕۆژێ
چەقۆێەك لە گیانما دەڕوێ و
شۆڕشی ناوچەێکی نوێ
لە بەشێکی بیرکردنەوەم دادەمرکێ

شاعیر لەم شیعرەیدا/ چاوی بڕیوەتە بەهەشێك کەبۆ ئەو کەناری ئارامییە، دوای هەموو سووتان وخنکان و مردنێك ئیتر بژیێتەوە و بەبینینی خۆرەتاوێکی نوێ شوێن برین و چەقۆکانی بیرچێتەوە،ڕووناکی شۆڕشێکی نوێ یان دوونیایەکی نوێ لە خەیاڵ و خەون و بیرکردنەوەکانێ هێمن و دامرکێتەوە .بۆ ئەم مەبەستەش سواری پشتی ئەسپێك دەبێ، بەناو تاریکی ڕەت دەبێت و ڕێگا هاتونەهاتەکانی ترس دەبڕێت.. شاعیر تامەزرۆی ڕۆیشتنە بەم ڕێگایە تا بگات بەم دنیایەی کە لەمێشکی خۆی وێنەی کێشاوە، شاعیر دەڵێت،

لەخوارووی ناوچەکانی خۆکوشتنی مندا مەڕۆن و
لەبن مینا شکاوەکانی سەرووی سەرخانی کیسەڵ
هەتك بەڕوانینەکانی
ئاسك بکەن
لەگەڵ کیسەڵ
درەنگ بەخۆتان ڕادەگەن
لەگەڵ ئاسك
زووتر دەگەن..!

شاعیر مەبەستییەتی ئەگەر بەو کەناری ئارامیەش نەگات،یان بەئامانج وخەونە گەورەکانی نەگات، هەرچ نەبێت با کارێکی وابکات لێیان نزیکبێتەوە، بۆیە شاعیردەڵێ..

کرۆشتنی بەردێکی تاڵ
شیرینترە لە خواردنەوەی
شەپۆڵە ئاسۆییەکانی چاوی مەحاڵ…!

بەڵام شاعیر هەر دەست لە ئومێدەکانی بەرنادات،دەبێ ڕۆژێك بەو خەونە ڕەنگاوڕەنگە بەهارییە بگات و دەڵێ/ تەپوتۆزە دوورەکانی جوانە ئەسپێك دێتە بەر گوێم …!یان دەڵێ

نیوەڕۆیە ئاسۆییەکان بپارێزن و
خۆرنشینە نیوەڕۆییەکانیش ڕاگرن…
هەورێك بەغار
دێتە ناو یادەکانمەوە
جوانییەکی شێواویش بەتاو
لەباوەشی داخراوی خەیاڵی نوێم ڕادەپەڕێ…!

ئەو دەست لە ئومێدەکانی بەرنادات،تەپوتۆزە دوورەکانی (جوانە ئەسپێك) هاتۆتە گوێی، لێی نزیك بۆتەوە،گوێی لە حیلەکەیەتی،هەر لەنێو ئەم هەڵچوونە دەروونییە دەمێنێتەوە،ئەو تێڕوانین و ململانێیە لە خزمەتی تازەگەریی و فرەڕەهەندیی مانای شیعرییەتدا دەبێت.
بەشێکیتری تێکستەکەی (فەرید زامدار) جۆریک لەتیڕوانین و بۆچونی جیاوازی تێدا ڕامکردووە و لەهەوڵی گۆڕینی تێڕوانینی دەسەلاتدایە لەفەنتازیای زمانی فیکری ئالۆزەوە بچێتە نیو پانتایی زمانی شعرییەت
لەم دەقەدا گەڕانەوەیە بۆ ئەو مێژوە نەبینراوەیە کە شاعیرحەزەکانی خۆی
بنبەستکردوەو حەزەکانی ئێمەی خوێنەری گەیاندوە بەترۆپکی ئارەزوو.

(فەرید زامدار)لە دەقی (دیدگا ئاسمانییەکانی بافێك) دا سەمای بەوشەکان هێناوەو بەزمانێکی پڕاوپڕ لەجوانکاری و بەوێنەێکی ڕەنگینی شیعری دەڵێت،

خۆم دیتەوە
لەسەر شەقامێکی سپی
بەرامبەر بەوشەو دەپەڕییەوە
پەڕیمەوە
خیوەتی ساڵە مردووەکانم
لەناو دوکەڵی
جگەرەیەکی ئاوارە هەڵدا..!

شاعیر چەند بەناسکی و شاعیرانە قسە دەکات، خوێنەر پڕدەکات لەچێژو،
لەهێزی وشەو هێماو میتافۆر و دەستەواژە شیعرییەکان لەوەدایە کە، چەند
مانایەك لە خۆبگرێت، خۆم دیتەوە لەسەر شەقامێکی سپی، خۆم دەبینییەوە، لەنیو دوکەڵی جگەرەی ئاوارەییدا، (خیوەتی ساڵە مردووەکانم جێهێشت..!) دەستەواژە و دەربڕینێکی شیعری دڵگیر و جوانە، فرەڕەهەند و فرەمانایە ، ئیدی لەژێر خیوەتی ئاوارەیی لەنێو دووکەڵی جگەرە، ڕۆدەچێت بەنێو خەیاڵ و یادەوەرییەکانی..زۆر شتی بیر دێتەوە و دەڵێت

سەرم پرە لەخەونە تاریکەکانی ژنێك
مەمکەکانی پڕن لە پەنجە بازنییەکانی من..!
ئەگەر سەیری ئەو دوو دێرە شیعرەی سەرەوە بکەین
تاشیعرو زمان حەز بکات، پڕە لەجوانی و پڕە لەشیعرییەت و خەیاڵەڕۆمانسییەکانی ئیرۆسییەت..!
هەر بۆیە حەزەکانی خوێنەری پڕکردوە لەترۆپکی جوانی (فرۆم)
دەڵێ (گەڕان بەدوای ژیان گەلێك جوانە لەوەش جوانتر گەڕانە لە نێو
پەرستگاکانی خۆشەویستی لەو شوێنەدا خۆشەویستی هەیە ژیانیش هەیە

دێین شیعرێکی دیکەی شاعیر وەردەگرین شاعیر دەکەوێتە نێو خەیاڵ وخەمەکانی مرۆفایەیی و جوانییەکانی نیشتیمان..

(دوکەڵی گوڵ)

ژێر زەمینە، هەناسییەکانی دووکەڵێکی پەمەیی
پڕبوو
لەهەتاوە چاوشینەکان
پڕبوو..
پڕبوو..
لەناوە بێ بۆنەکانی ژەهر دۆڕاوەکان
پەپوولە ڕەنگ ئێوارەییەکانی ئاسمان
بێدەنگ بوون
تەیر و تواڵی ژێر زەمینەکانی سێو
لەناو ئەستێرە
چاو کاڵەکانی پرتەقاڵ ڕاکشان
چاوە بێ ڕەنگەکانی ئەهریمەن کرانەوە
ڕوانینە بچووکەکان فڕین
گوڵە چیاییەکانی ئێرە لە گۆرانییە بەهارییەکان
تۆران
جەستە کەسکەکانی باران
پڕبوون… پڕبوون
لەبێدەنگییەکانی زمان
پڕبوون ..
لەهاواری خۆڵ و درەختی شێت.. هاواری خاك..!

(فەرید زامدار) زۆر بەڕوونی لەم دەقە شیعرییەئامانجی پێکاوە، جگە لەوەی ناونیشانێکی تابڵێی شیعری ناسك و پڕ لەجوانی هەڵبژاردووە،
ناوەڕۆکەکەشی پڕە لەهەستی ئینسانی و مرۆڤدۆستی ..کەلە دیمەنێکی کورت و لەهەناسەێکی کورتدا، زۆر قسەی کردووە و زۆر وێنەی کێشاوە
باس لەوە دەکات کە لە شوێنێکی ئەم گەردوونە کۆمەڵە مرۆفێکی بێ گوناە لەژیر گەرمایی هەتاوە چاو شینەکان وەك پەپوولە ئێوارەییەکانی ئاسمان خەریکی ژیان بوو..ئیتر کەسە بێ هەستەکان و کەسە دۆراوەکان بۆنە ژەهراوییەکان بەکار دەهینن، ئەو مرۆفانە و تەیرو تاڵ و پەپوولەکان لە هەناسەدان دەکەون و پڕدەبن لە بێدەنگییەکانی زمان و نامرۆڤانە ژیانیان
لێ دەسەننەوە، لەگەڵ ئەم کارەساتە تراژیدییە خەمناکە، گوڵە چیاییەکان لە
گۆرانییەکانی بەهار دەتۆرێن و ئەمناوەش پڕ دەبێ، لەهاواری درەختی شێت و هاواری خاك..!

شیعر و قەڵەم
شیعر کەدەکەوێتە ناو کەشی نووسینی( فەرید زامدار ) وێنە لەپڕدا ڕوو
دەدەن و یەك بەدوای یەکدا وەك شیر لە گوانی پڕدا دەڕژێنە ناو دەفری
نووسینەوە،
دەربارەی (شیعرو قەڵەم ) تاهەتایە بگوترێتەوە، وەك قسە بەناوبانگەکانی زانا و فەیلەسوف و بیرمەندەکان. دەربڕینەکەش دەربارەی قەڵەم ئەمەیە کە
دەڵیت…

قەڵەم نیشتیمانمە، لەهەر شوێنێکی زەمیندا قەڵەمێك بشکێ منیش دەشکێم،
قەڵەمێك زیندانی بکرێ منیش لەوێم، قەڵەمێك ڕاوبندرێ منیش ڕاودەنرێم،
قەڵەمێك ئازار بدرێ ژانەکەی دەگاتە ڕۆحی منیش، قەڵەمێك داگیر بکرێ منیش داگیر دەکرێم، لەهەر کوێیەك قەڵەمێکی خێرخواز بانگم بکا دەچمە
ئەوێ، هەموو قەڵەمەخێرخوازەکانی دونیا بەنیشتیمانی ڕاستەقینەی خۆم
دەزانم و هەموو نووسینە هونەری و داهێنانە ئەدەبیەکانی جیهانیش بەهی خۆم دەبینم…لە هەرکوێیەك قەڵەمێك ئازاد ببێ منیش ئازاد دەبم..!

ئەم قسەیەی (فەرید زامدار)
هێندە لە ئاستێکی بەرزو پڕ واتایە پێویستە ، بۆ تاهەتایە هەر بگوترێتەوە
چونکە/ باوەڕ ناکەم هیچ نوسەرو شاعیرێك و بیرمەندێك، بەم شێوەیەی
(فەرید زامدار) باسی باهای قەڵەم و خۆشەویستی خۆی بۆ قەڵەم پێشان
دابێت، هۆکارەکەش ئەوەیە/ لای ئەو شاعیرەمان (قەڵەم یانی شیعر…!)

   سەرچاوەکان

 *گەیشتن بەڕووبەری شیعر ( ناڵە حەسەن ) ٢٠٢٠
  لێکۆڵینەوەیەکە لەبارەی ئەزموونی شیعرەوە
 *چوار کتێب لەبارەی شیعر(سەباح ڕەنجدەر )  ل١٠٠
 *ماناودەلالەتە شاراوەکانی دەق(دانا عەسکەر)ل ٥٢چاپی دووەم٢٠١٤