بەرەو بایکۆتکردنی ڕیفراندۆم سەبارەت بە سەربەخۆیی کوردستان!

ڕزگار ئاکرێی
وەرگێڕانی: نەجات عەزیز ……….

تەوەر: کەیسی کورد

کەیسی نەتەوایەتی لە عێراق گرنگترین و ئاڵۆزترین کەیسە لە وڵاتێکی فرە نەتەوە و فرە ئایین. ئەبێ بە شێوازێکی شارستانیانە-مرۆڤایەتیانە و بە پێی یاسای نێودەوڵەتی مافی مرۆڤ و لەسەر بنەمای مافی یەکسانی و مافی هاوڵاتیبوون و مافی گەلان لە دیاریکردنی چارەنووس یەکلایی بکرێتەوە. ئەگەر پێکەوەژیانیان فیدراڵیانەیان لەگەڵ گەلانی تردا هەڵبژرد یان دامەزراندنی دەوڵەتێکی سەربەخۆ. ئەمە مافی هەموو نەتەوە و کەمایەتیەکانی تری عێراقە.
عێراق لە سەرەتای دامەزراندنیەوە لە دەسپێکی سەدەی ڕابوردوو دوای دابەشبوونی ئیپراتۆریەتی عوسمانی، وەکو دەوڵەتێکی عەرەبی ئیسلامی ناسرا. ئەمەیش ڕەنگدانەوەی هەبوو لەسەر بنیادنانی دەوڵەت و دامەزراوەکانی لە سەر بنەمای نەتەوایەتی و ئایینی نەتەوە و ئایینی زۆرینە- عەرەب و ئیسلام- وە بەشێوەیەکی ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ بوو بەهۆی وەکەنارنانی ڕۆڵی کەمینە نەتەوایەتیەکان و ئایینێکان کە ڕؤڵێکی سنوورداریان هەبوو لە بەڕێوەبردنی جەمسەرە گرنگەکانی دەوڵەتدا.
دوای باڵادەستبوونی سوپا لە گرتنەدەستی دەسەڵات لەسەر شێوازی دکتاتۆریانەی تاکە کەسی و تاکە حیزبی، بیری نەتەوایەتی دەمارگیریانەی عەرەبی لە دەوڵەتدا بەتینتر بوو و کەسانی سەر بە نەتەوەکانی تر و ئایینەکانی تر وەکو هاوڵاتی ژمارە دوو ئەژمێردران. پەیڕەوکردنی ئەم جۆرە سیاسەتانە بوو بە هۆی بەهێزبوونی ڕۆڵی پارتە نەتەوایەتیەکانی سەر بەو کەمینەنانە لە عێراق. بەتایبەتی نەتەوەی کورد وەکو خەباتگێڕو داکۆکیکەرێك لە مافێكی نەتاوایەتی زەوتکراو. ئەم داکۆکیکردنەش شێوازی ئاشتیانە و چەکداریشی گرتەبەر بە گوێرەی ئاستی توندوتیژێکان لە سەرکوتکردن لەلایەن دەساڵاتدارانی دیکتاتۆری دەوڵەتەوە.

هەرێمی کوردستان و شێوازی حوکم

دوی ڕاپەڕینە جەماوەریە مەزنەکەی ساڵی ١٩٩١ کە زۆربەی شارەکانی عێراقی گرتەوە، دوو حیزبە کوردیەکە -پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتینیشتیمانی کوردستان- دەستیان گرت بەسەر زۆربەی جومگەکانی دەسەڵاتدا لە زۆربەی ناوچەکانی هەرێمی کوردستانی عێراق. وەکو هێزگەلێکی هاوچینی برژوازی، لەگەڵ پاشماوەی بەعسێ فاشیستەکان- لە کۆنە موستەشار و ئامر فەوجی جاشەکان-، و کارمەندانی دەزگا سەربازی و سیخوڕیەکان و ئەو سەرۆک عەشرەتانەی دەستیان بە خوێنی میللەتانی عێراق سور بووبوو یەکیان گرت.
هەردوو حێزب دەسەڵاتی خۆیان جێگیر کرد لەڕێی داپلۆسین و سەرکوتکردن و تیرۆر و گەندەڵاندن و کڕینەوەی کەسانی خۆفرۆش. شەڕیان لەپێناو گرتنەدەستی دەسەڵات و قۆرخکاری، کۆمەڵگای کوردستانی لە شەڕێکی ناوخۆی وێرانکەرەوە تێگلاند لە ساڵانی نەوەدەکانی سەدەی ڕابوردوو. لەگەڵ بەعسێکان هاوتابوونەوە لە ئەنجامدانی تاوانی دڵڕەقانە و کوشتنی دیل و بریندارەکان، گرتن و ئازاردانی وەحشیانەی بەندەکان و لەناوبردنیان، دەرکردن و کۆچپێکردنی ئەندامانی حیزبی بەرامبەر و…… هتد.

دوای ڕوخانی دەسەڵاتی بەعسی فاشی لە ساڵی٢٠٠٣ بوون بە هاوپەیمانی سەرەکی هێزە سیاسیە ئیسلامێکان. بەشدارییان بوون لە گیرۆدەکردنی عێراق لە شەڕێکی ناوخۆی وێرانکەر. بەشدار بوون لە کشانەوەو و بەدەستەودانی بەشی زۆری پارێزگای نەینەوا بە تاوانبارانی -داعش- کە کوشتارێکی زۆریان کرد لە کەمینە ئایینێکانی وەکو یەزیدی و کرستیانەکان. هەروەها دەسەڵاتی میلیشیاکانیان دەستکراوە و بە هێز کرد، بێکاری و هەژاری پەرەی سەند، گەندەڵی و پێشێلکردنی مافی مرۆڤ و چاوپۆشین لە تاوان دژبە ئافرەتان، پێشێلکردنی ئازادی تاك و ئازادیە سیڤیلیەکان، سەپاندنی سیستمی پشکپشکێنەی ئایینی و نەتەوایەتی بەدناو…….هتد. هاوپەیمان بوون لە ڕێگریکردن و لەناوبردنی هەر هەوڵێك بەئاراستەی بەشارستانیکردن لە هەموو بوارەکاندا.

هەردوو حیزبی دەسەڵاتدار و حیزبە پاشکۆکانیان گەندەڵیەکی سیستماتیکی زۆریان کرد لەو دەمەوەی دەسەڵاتیان گرتە دەست لە هەرێمی کوردستان. هەموو دامەزراوە گشتێکانیان تاڵان کرد بە ئاشکرا وبەبێ شەرم. سەرکردەکانی حیزب و دەوروبەرەکانیان بوون بەچینێکی بورژوای مشەخۆر کە بە پاساوی خەباتیان! و شەرعیەتی شۆڕشگێری ونەتەوایەتی، هەموو سامان و داهاتی دەوڵەتیان خستەگر لە پێناو بەرژەوەندی کەسی و حیزبی وخێڵەکی خۆیانەوە لە ژێر ناو و ناونیشانی جۆراوجۆردا. سامانی هەردوو حیزب لەڕادە دەرچوو دوای ڕوخانی ڕژێمی دکتاتۆرپاش بڕینەوەی بودجەیەک لە نەوتی عێراق بۆ کوردستان. سەرباری بەربڵاوی گەندەڵی و بێکاری ڕازیکەر-بندیوار- لە دامودەزگا حکومێکاندا لە ئەنجامی دامەزراندن لەسەر بنەمای بەحزبیبوون بەمەبەستی کڕینی لایەنگییری جەماوەر و پەسەندکردنی سیاسەتەکانیان و دەنگپێدانیان لە کاتی هەڵبژاردنەکاندا. سەرەڕای ئەو بودجە زۆرەی بۆ هەرێم تەرخان کرابوو لەگەڵ داهاتی نەوتی هەرێم، دەسەڵاتدارانی هەرێم تەنها چەند پرۆژەیەکی جادەوبان، نیشتەجێبوون، هەندێک باخچە وپردیان جێبەجێ کرد.

جێبەچێکردنی ئەم پرۆژانە کاری باش بوون، بەڵام لەهەمان کاتدا هەل بوون بۆ تاڵانی زیاتری سامانی گشتی. ئەم دەسەڵاتدارانە هیچ هەوڵێکی کردەیی و ڕاستیان نەدا بۆ بنیاتنانی بنەمایەکی مادیانە بۆ برەودان و بەرەوپێشبردنی ئابوری هەرێم بە کەمکردنەوەی سیما ئابوریە رەیعیەکەی. هەوڵیان نەدا بۆ کەمکەدنەوەی پشتبەستن بە داهاتی نەوتی خاو و هاوردەکردن بە بنیادنانی پیشەسازی و پێشخستنی کشتوکاڵ، بەڵکو بنەما پیشەسازی و کوشتوکاڵیە کۆنەکەشیان لەناوبرد. هەرێم ئێستا بە قەیرانێکی ئابوری و سیاسی گەورەدا تێئەپەرێ. مەودای نێوان چینەکان گەورەتر ئەبێت و چەوساندەوەی چینایەتی زیاتر و بەشێوەیەکی بەرچاو توندتر ئەبێت. هەژاری و بێکاری، نەدانی موچە، زۆرداری و پێشێلکردنی بەردەوامی مافی مرۆڤ، کێشەی بەردەوام لەگەڵ بەغدا و…… کۆمەڵی کێشەی تر.

ڕیفراندۆم بۆ سەربەخۆیی کوردستان

زۆربەی پارتە نەتەوایەتیە سەرەکیە کوردێکان لە هەرێمی کوردستان ڕێك کەوتوون لەسەر ئەنجامدانی ڕیفراندۆم لەسەر سەربەخۆیی کوردستان لە ٢٥/ سێپتەمبەر/٢٠١٧. ڕیفراندۆم کارێکی شارستانیانەی مافپەرەوەرانەیە و شێوەیەکە لە شێوەکانی دیموکراسی ڕاستەوخۆ لە بەشداریپێکردنی بەربڵاوی جەماوەر بۆ ىڕیاردان لەسەر ڕێسا گرنگەکان. بڕوام وایە باشترین شێوازی بڕیاردانە لە سەر چارەنوسی نەتەوەکانی عێراق؛ بەمەرجێ ئامادەکاری باشی بۆ بکرێت، لەکەشێکی گونجاودا یەنجام بدرێت، گفتوگۆ و هاوکاری لەنێوان لایەنەکاندا هەبێت، ماف و توانای یەکسان بۆ هەموان لە بانگەشە کردن بۆ بۆچوونکانیان لەسەر پرۆسەکە دابینکراو بێت، بەرچاوڕونی هەبێت، دەستپاکی و سەرپەرشتی بێلایەنانە و سازانی ناوخۆیی و سەرپەرشتیکردن و پشتگیری نێودەوڵەتی دەستەبەر بکرێت.
وەکو چەپێکی ئەنتەرناسیۆنالیستی سەربەخۆ و چالاکوانێکی مافناسی بەڕەچەڵەك خەڵکی هەرێمی کوردستانی عێراق، وەستانەوە دژ بەم ڕیفراندۆمە و بایکۆتکردنی یان دواخستنی لە ئێستادا و دیاریکردنی ڕۆژێکیتر و لە هەلومەرجێکی باشتر و لە ژێر چاودێریەکی نێودەوڵەتیدا بەپێویست ئەزانم لەبەر ئەم هۆیانەی خوارەوە:

• زۆربەی ئەو حیزبانەی بانگەشەی ڕیفراندۆم ئەکەن حیزبانێکی نادیموکراسین و بەبەکارهێنانی- زەبر و مافی نەتەوایەتیەوە- سیستمێکی حوکمی گەندەڵ و تاکڕەوی خۆسەپێنەریان پەیڕەو کردوە لە هەرێم. مێژوی دەسەڵاتی ڕەشیان سەلمانندویەتی کە لە دژبەیەکیەکی زەقدان لە گەڵ مافەکانی میللەتی کورد و تەواوی دانێشتوانی هەرێم و چەوساوەکانی هەرێم، کە مافەکانیانیان بە ئاشکراو بەشێوەیەکی بەربڵاو پێشێل کردوە. خەمی گەورەیان تەنها گەندەڵاندن و دزیکردن وقۆرخکردنی دەسەڵات بووە. شکستیان هێناوا لە بنیادنانی حکومەتێکی دامەزراوەیی مافپەروەری پێگەیشتو و دەساودەسکردنێکی ئاشتیانە و دیموکراسیانەی دەسەڵات. ئەمانە سەرباری نەبونی دادپەروەی و شەفافیەت لە ئیدارەدان و خەرجکردنی داهاتی هەرێم کە بەشێوەیەکی گشتی تاڵان ئەکرێت لەلایەن پارتەکانی دەسەڵات و سەرکردەکانیانەوە.

• لاوازی لە ئامادەکاری و خوڵقاندنی زەمینەی گونجاو بۆئەنجامدانی ریفراندۆم. لەبەرچاو نەگرتنی باری سیاسی ناوەکی هەرێمی پڕ قەیران و باری عێراق و ناوچەکە و جیهان. پرۆسەکە تەنها هەنگاوێکی بەپەلەیە بۆ خۆدزینەوە لە کێشە ئابوری و سیاسیە گەورەکانی هەرێم و پەردەپۆشکردنی بێزاری هەڵکشاوی جەماوەر لە کوردوستان. بەکارهێنانی کارتی- هەست و دەمارگیری نەتەوایەتی- بۆ سەرقاڵکردنی جەماوەر و بۆ موزایەدەی سیاسسی لەدەرەوە و ناوەوەی هەرێم بەمەبستی گەڕاندنەوەی شکۆمەندی و درێژەپێدان بە شەرعیەتی دەسەڵاتی حێزبە نەتەوایەتیەکانی سەر کورسی حوکم، بەتایبەتی پارتی دیموکراتی کوردستان کە گەورەترین پارتی کوردستانە و بە هەموو شێوەیەک لە هەوڵی سەپاندنی دیکتاتۆریەتێکی تەواودایە بەسەر هەموو هەرێمدا.

• نەبوونی هەمەئاهەنگی لەگەڵ حکومەتی ناوەند لە بەغدا، سەرەڕای تێبینی تەواوم لەسەر لایەنەکانی بەشدار بوو لەو حکومەتە و سیاسەتە دژ بە جەماوەرێکەیان لە عێراق وشەرعییەتە لاوازەکەی. ئەم خاڵە لەوانەیە ببێتە هۆی هەڵکشانی تەنگژەی نەتەوایەتی لە عێراق نەک چارەکردنی. هەروەها ئەگەری هەڵگیرسانی شەری ناوخۆیی و گیرۆدەکردنی هاونیشتمانیانی عێراقی تێدایە لەژێر ناوی جیا جیادا. بەتایبەتیش، بەهۆی کۆمەڵێک کێشەی هاوبەشی هەڵپەسێراوی وەکو کێشەی کەرکوک و ناوچە کێشەلەسەرەکان.

• نەبوونی کۆدەنگی لەنێوان هەموو هێزە سیاسیەکانی هەرێم لەسەر ڕیفراندۆم و هەبوونی نارەزایەتیەکی زۆری حیزبی و جەماوەری دژ بە ڕیفراندۆم، سەرباری هەبوونی کێشەی سیاسی قوڵ لەنێوان حیزبە سیاسێکان و پەکخستنی پەرلەمان بە بڕیارێکی دیکتاتۆریانەی ناشەرعی. بەشێوەیەکی گشتی بڕیاری ڕیفراندۆم بڕیارێکی بەپەلەی نەوەکامە وسادەترین بنەماکانی پرۆسەی ریفراندۆمی تێدا نیە بە بەراورد بە ستاندەردی جیهانی یان ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهانی سێیەم نموونەی ڕیفراندۆمەکەی باشوری سودان.

• نەبوونی دامەزراوەی بێلایەن و سەربەخۆ و دەستپاك بۆ سەرپەرشتیکردنی پرۆسەکە. ئەزمونی ڕابوردوی حیزبە بەدەسەڵاتەکانی هەرێمی کوردوستان و عێراق سەلماندویەتی کە هەموو ڕێگایەك و ئامرازێک بەکار ئەهێنن وەکو کڕینی دەنگەکان، بەرتیل، بەکارهێنانی سامانی گشتی، بێدەنگکردنی بەرامبەر وشتیتریش بۆ خۆسەپاندن و درێژەدان بە سیاسەتەکانیان لە ڕێی هەڵبژاردنی ڕووکەشانەوە، بە سەرپەرشتی کۆمسێۆنی سەربەخۆی..! هەڵبژاردنەکان- کە لەسەر بنەمای پشکپشکێنەی نەتەوایەتی و حزبی و تایفی دامەزرێنراوە و سەرتاپای گەندەڵ بووە و هیچ دەستپاکیەکی تێدا نەماوە.

• ڕەتکردنەوە، بەڵکو هەبوونی کۆدەنگیەکی جیهانی دژ بە بڕیاری ڕیفراندۆم، تەنانەت ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتوەکانیش ئاشکرای کرد کە هیچ دەستێوەردانێك لەم پرۆسەیە ناکات.

یەکپارچەیی خاکی عێراق هیچ بۆ من ناگەێنێ لەبەرامبەر ژیان و مافەکانی جەماوەری چەوساوە. وەکو مارکسیەك، پشتگیری ئەکەم لە مافی دیاریکردنی چارەنووس تا جیابونەوە و دامەزراندنی دەوڵەتی سەربەخۆش. بۆ هەموو پێکهاتەکانی عێراق لەسەر بنەمای نەتەوایەتی بێت یان جوگرافی یان ناوچەیی، ئەگەر یەکسانی و ماف و ژیانێکی باشتریان بۆ دەستەبەر بکات. هەڵچوون و بەیەکاگژانی نەتەوایەتی و ئایینی و تایفی کەم بکاتەوە. بەهیچ شێوەیەک دژ پیادەکردنی مافی چارەی خۆنوسین و سەربەخۆیی کوردستان نیم، بەڵکۆداواکاریشیم، چونکە کارێکی گرنگ و پێویستە ئەبێ ئەنجام بدرێ زوو یان درەنگ. بەڵام چۆن و لە چ هەلومەرجێکدا و پێداویستیەکانی چین؟
ئەم رێفراندۆمەی پێشنیارکراوە لەم هەلومەرجەدا، ناڕاستگۆییی ئەو لایەنانەی بەڕێوەی ئەبەن، گوزارشت لە داخوازی ڕاستی خەڵکی کوردستان ناکات. متمانەی پێناکرێ و دانپێدانانی ناوچەیی جیهانێش دەستەبەر ناکات. بەڵکو تەنها گوزارشت لە بەرژەوەندێکانی چینە مشەخۆرەکانی دەسەڵات ئەکات لە هەرێم.

پرۆسەکە تەنها ئامرازێکە بەکار ئەهێنرێ لە ناکۆکیە ناوخۆیی و ناوچەییەکان. بەدڵنیایشەوە بە خراپی بەکار ئەهێنرێ لەلایەن هێزە نەتەوەیەتیەکانی دەسەڵاتەوە لە هەرێم. لەلایەن سەرۆکی ماوە بەسەرچوو مەسعود بەرزانیەوە! بۆ مانەوە لە دەسەڵات، خۆی و حیزبەکەی. دکتاتۆریەت و زوڵمێکی زیاترو سەرکوتکردنی زیاتری رکابەر و نەیارەکانیان بە پشتبەستن بە -شەرعیەتی نەتەوایەتی- کە بەهیوان بەدەستی بێنن بەئەنجامدانی ئەم ڕیفراندۆمە چاوەڕێی هەرێم ئەکات.
لە سەرەتای نەوەتەکانەوە جەماوەری چەوساوەی هەرێمی کوردستان بە گەواهیەکی ڕوونی نێودەوڵەتی لە دەوڵەتێکی نەتەوایەتی نیمچە سەربەخۆدا ئەژی. دورن لە چەوساندنەوە لەسەر بنەمای نەتەوایەتی. بەڵام، لەگەڵ ئەوەشدا ئێستاش چاوەڕێی کار، خۆشگوزەرانی، ئابوریەکی گونجاو، سەرفرازی و پاراستنی شکۆی تاك، بەرزڕاگرتنی مافی مرۆڤ و مافی ژنان و یەکسانی، مافی کەمایەتیە نەتەوەیی و ئایینێکان لە هەرێم، دەساودەستکردنی دەسەڵات، دەسەڵاتێکی پەرلەمانی دیموکراسی پاراو و ڕوون، دەسەڵاتی دادوەری سەربەخۆ و جیاکردنەوەی دەسەڵاتەکان، لێپرسینەوە لە گەندەڵکاران و تاوانباران و بنیادنانی دامەزراوەکانی دەوڵەتێکی مەدەنین لەبەرامبەر دەسەڵاتی حیزب و دەستبەسەراگرتنی بە سەر هەموو جومگەکانی دەوڵەت و کۆمەڵگا و کۆمەڵێ زۆر کێشەی تر. حیزبە کوردییە نەتەوەییەکانی دەسەڵات لە هەوڵی خەڵەتاندن و فریودانی جەماوەردان بە بەکارهێنانی تێزی نەتەوەیی و فریودانیان بەوەی کەوا سەربەخۆیی هەموو کێشەکان چارە ئەکات و دوژمنانی نەتەوەکەیان لێیان بەرپرسیارە! بەتەواوی وەکو حیزبە باڵادەستەکانی کانی ناوەڕاست و باشوری عێراق کە جاماوەریان سەرقاڵ کردووە بە ئایین و تایفەوە بۆ شەرعیەتدان بە گەندەڵی و تاوانەکانیان.
بە بروای من یەکێک لە گرنگترین ئامانجە شاراوەکانی ڕیفراندۆم هەوڵدانە بۆ لەناوبردنی ڕاپرسی ڕاستەقینە لە بڕیاردان لەسەر مافی چارەنووسی خەڵکی هەرێم، بە شێوەیەکی ئاشتیانەیە و بە چاودێری نێودەوڵەتی و بە بەشداری هەموو لایەنەکانی هەرێم. مەبەست لەم کارەش هێشتنەوەی کارتی یاری پڕسودی نەتەوایەتیە بەدەست دەسەڵاتدارانی مشەخۆری هەرێمەوە، کەناتوانن دڕێژە بە دەسڵاتداریان بدەن و خەڵك لەوە زیاتر هەڵخەڵەتێنن بەهەمان شێوازی کۆن لەپاش ئەو قەیرانە ئابوری و سیاسیە قوڵانەی هەرێمی گرتۆتەوە. ئەنجامی ریفراندۆم نە كێشەی نەتەوایەتی چارەسەر ئەکات و نە لە بەرژەوەندی جاماوەریشدا ئەبێت.

بە پێچەوانەوە، دکتاتۆریەت لەهەرێم توندتر و بەهێزتر ئەکات پاش ئەوەی مەسعود بەرزانی ئەبێتە -پاڵەوانی نەتەوایەتی- و پرۆسەکەش بەکار ئەهێنرێت بۆ بەهێزتر کردنی پێگەکانیان بە مەبەستی گرێبەست و دەسکەوتی زیاتر لە ناوەو دەرەوە. ئاشکراشە کە تەنگژە نەتەوایەتێکانیش لە ناوچەکەدا هەڵئەکشێن و ئەگەری کەوتنەوەی توندوتیژیشی لێئەکەوێتەوە.
پێویستە داوای سنوەردارکردنی ڕۆڵی ئایین و نەتەوە بکرێت لە دەوڵەتدا. خەبات بکرێت بۆ دروستکردنی دەوڵەت و سیستەمێك لەسەر بنەما یاساییە نێودەوڵەتیەکانی مافی مرۆڤ و بڕوابوون بەهاوڵاتیبونی یەکسان و دادی کۆمەڵایەتی. وەکو ئەیبینین لە مێژوو و ئەزموونی دەوڵەتە نەتەوایەتێکان، بەتایبەتیش لە ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست نەیانتونیوە دەوڵەتێکی شارستانی دیموکرات بنیاد بنێن. سەرکەوتوو نەبوون لە دەستەبەرکردنی کەمترین ئاستی یەکسانی و دادی کۆمەڵایەتی بۆ هاوڵاتیانیان، بۆیە زۆربەیان گۆڕان بۆ ڕژێمگەلێکی داپلۆسێنەری سەرکوتکەر و دیکتاتۆری گەندەڵ.

سەرچاوە:
الحوار المتمدن-ژمارە: 5570- ٣/٧/٢٠١٧
http://www.ahewar.org/debat/show.art.asp?aid=564135

Dengekan

دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.