Skip to Content

ڕاگەیاندنی یەکێتی کۆمۆنیستەکان لەعێراق  سەبارەت بەپرسی ڕیفراندۆم لەهەرێمی کوردستاندا

ڕاگەیاندنی یەکێتی کۆمۆنیستەکان لەعێراق سەبارەت بەپرسی ڕیفراندۆم لەهەرێمی کوردستاندا

Closed
by ته‌مموز 26, 2017 General

بەدەستپێشکەری و بڕیاری سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان، مەسعود بارزانی، رۆژی ٢٥ ی مانگی ئەیلولی داهاتوو وەک رۆژی ریفراندۆم و گشتپرسی لەهەرێمی کوردستاندا دیاریکرا. بڕیارە خەڵکی کوردستان لەو ڕیفراندۆمەدا، بەتایبەتی لەهەر سێ پارێزگاکەی هەرێمدا، لەو رۆژەدا بە «بەڵێ» و «نەخێر» دەنگبدەن بەوەی کەسەربەخۆ بن لەعێراق یاخود لەچوارچێوەی ئەو دەوڵەتەدا وەک هەرێمێک بمێننەوە.

ئەم بڕیارە لەکاتێکدایە کەقۆناغی دوای داعش پێشبینی توندبوونەوەی کێ بەرکێ و ململانێی زلهێزەكان‌و دەوڵەتانی ناوچەکە‌و لایەنە عێراقیەکان بۆ دەستشکانەوەی یەکترو پچڕینی بەشی زیاتر دەكرێ‌. لەم بارودۆخە تازەیەدا تاڕادەیەک تەرازووی هێز بەزەرەری پارتی دیموکراتی کوردستان شکاوەتەوە، ئەو پارتە بەهۆی هاوکاری تورکیا و داعش، بەهۆی سیاسەتە ستەمکارو تاکڕەویەکانی لەکوردستاندا، بەهۆی سەرکێشیەکانی لەگەڵ بەغداو ناوەنددا، بەهۆی شکستی سیاسەتە ئابوریەکانی لەناوخۆ و دەرەوەداو شکانەوەی باری قورسی قەیرانە ئابوریەکان بەسەر خەڵکی کوردستاندا، وە سەرباری ئەوانە كارەساتی سەر ئێزیدیەکان و دروستبوونی هێزگەلێك لەناوچەکەدا كە رۆحی بەرەنگاری‌و هەستانەوەی لە ناخی شكستا دروستكرد ، وە سەرهەڵدانی ئەزمونی رۆژئاوا لە سوریاو دەرکەوتنی ئەزمونێکی تر بەتام و رەنگ و بۆیەکی جیاواز لەئەزموونی ستەمکارانەی هەرێم،…..، بەهۆی گشت ئەوانەوە کێرڤی دەسەڵاتەکەی هاتۆتەخوار، و بڕیاری ڕیفراندۆم درێژەی هەوڵێکە لەسەر ئاستی ناوخۆی هەرێم و عێراق و ناوچەکە بۆ قەرەبووکردنەوەی ئەو شکستانەو هاتنەوە مایە.

بۆ پشتگیری لەو هەوڵە توركیا رۆڵێكی كارا دەگێڕێ‌, هەرچەند لێرەو لەوێ ئۆردۆگان و سەرانی تورکیا هۆشداری دەددەن لەئەنجامدانی ریفراندۆم، بەڵام لەڕاستیدا ئەم هەنگاوە بەبێ ڕاوێژ لەگەڵ تورکیادا نەبووە، توركیا کە دەترسێ لەقۆناغی دوای داعش، کەهاوپەیمانێکی سەرەکی خۆی و ووڵاتانی کەنداوبوو ، ناوەند بەهێزبێتەوەو دەسەڵاتی ئێران لەناوچەکەدا زیاتربێ، لەو پێناوەدا دەیەوێ پارتی دیموكراتی كوردستان وەک هاوپەیمانێکی دڵسۆز لەهەرێمدا بەهێز بمێنێتەوەو کوردستان وەک قەوارەیەك لەڕێگەی پارتیەوە لەژێر دەستیدا بێ، و ببێ بەهاوکارو هاوپەیمانی سونەکان لەعێراق و ناوچەکەدا، لەبەر ئەم هۆیانە ئێران بۆ دژایەتی ریفراندۆم و کەمکردنەوەی کاریگەریەکانی یاخود پووچەڵکردنەوەی، هاتۆتە سەر هێڵی گەرم و هەم ڕاستەوخۆ و هەم لەڕێگەی ناوەندەوە گوشارەکانی زیادکردووە.

هەروەها ئەم بڕیارە ئەگەرچی بەفەرمی لەلایەن ئەمریکاو رۆژئاواوە پێشوازی لێناکرێ، بەڵام هاوکات لەگەڵ دژایەتی ڕاستەوخۆیان بەرەو ڕوو نیە، چونکە ئەوانن ئاوری شەڕو جەنگی نەتەوەیی و تائیفی خۆشدەکەن و جاروبار لەڕێگەی ئەم سیناریۆو پڕۆژانەوە پاڵ بەپێکهاتەکانەوە دەنێن بکەونە بەرانبەر یەکتر، وە دەست بەباڵی ئەم هێزانەوە دەگرن، لەسایەی ئەواندا و بەهۆی ئەوانەوە پارتی و یەکێتی و هاوکارەکانیان لەکوردستاندا دەسەڵاتێکی چاوچنۆکی سەرمایەدارانەی ستەمکارانەیان ساغکردۆتەوە، سەرانی کورد وەک گەورە سەرمایەدارو بزنسمانی ناودار لەئەمریکاو ووڵاتانی ئەوروپادا فەرشی سووریان بۆ ڕادەخرێ و دەرگای بانکە گەورەکان بەڕووی پارە تاڵانکراوەکانیاندا دەکرێتەوە، ئەگەر سبەی بەقازانجی خۆیانی بزانن هەر ئەمانە دەکەن بە میرو سوڵتانی بیرو چاڵە نەوتەکان و ناوی لێدەنێن دەوڵەت! ئەوانن کە لایەنگری «دەوڵەتە فاشیلەکان» و دەسەڵاتە میللیشیایەکانن بۆ پاراستنی بەرژەوەندیەکانیان لەناوچەکەدا.

لەلایەکی ترەوە هەڵوێستی فەرمی حکومەتەکەی عەبادی و هێزەجیاوازەکانی ئەو حکومەتەو هەڵوێستی ئێران و ووڵاتانی تر لەمەڕ پڕۆژەی ریفراندۆم بۆ جارێکی تر ئەوەی دەرخست کە ئەو مەترسیانەی لەدەرگای هەرێم دەدەن چەند زۆرو زەبەندن. دەوڵەتانی ناوچەکە، تاچ ڕادەیەک لەپیلاندان لەدژی خەڵکی کوردستان، چۆن بەهەزارو یەک بیانوو مافی دیاریکردنی چارەنوس بەخەڵکی کورد رەوانابینن و پیلان دەگێڕن، لەگەڵ یەکتر سات و سەودا دەکەن و خۆیان ئامادە دەکەن بۆ رەتکردنەوەی پێشهاتەکانی، هێزگەلی بۆ ئامادە دەکەن و بەشێوەی جۆراوجۆر کەوتونەتە هەڕەشەو گوشارو دانانی گەمارۆ، وەحکومەتی بەغداد چۆن کەوتۆتەخۆ بۆ کەمکردنەوەی دەسەڵاتەکانی هەرێم و پەراوێزخستنی. کۆی ئەو هەڵویستە نەگۆڕانە کەدووپاتکرایەوە نیشانیدا سەربەخۆیی بە گفتوگۆو دانوستان و ڕێگاچارەی دیموکراسی فۆرماڵی چەند دوورە لەواقعی سیاسی و کۆمەڵایەتی و سەربازی ئەم ووڵاتەو ناوچەکەوە، وە دەسەڵاتدارانی هەرێم لەبری ئامادەکاری جددی، لەبری بەرەنگاری، لەبری پلانی ووردو چڕ بۆ پووچەڵکردنەوەی مەترسیەکان، بۆ کەمکردنەوەی هەڕەشەکان، دەستەووەسانن و زیاتر کەوتوونەتە سات و سەودا لەگەڵیان، تەنانەت خەریکن پڕۆژەی ڕیفراندۆم دەکەن بەسیناریۆو بۆ ئەو مەبەستە بەکاریدەهێنن. هەر بۆیە هیچ ئامادەکاریەک نابینرێ بۆ ئەوەی زەمینەی سەربەخۆیی، زەمینەی قەوارەیەکی سیاسی نوێ بۆ ژیان و دەسپێکردنێکی نوێ لەئارادا بێ.

لەسەر ئاستی ناوخۆش ئەم پڕۆژەیە دابڕان نیە و ناشتوانێ دابڕان بێت لەو سیاسەتانەی پارتی و یەکێتی و هاوبەشەکانیان لەئەزمونی حوکمڕانیاندا بەسەر ئەم هەرێمەدا سەپاندویانە، بەڵکو ئەڵقەیەکی ترەو درێژەی تەقەلای کۆی ناسیونالیزمی کوردە بۆ بەهرەمەندبوون لە دەسەڵاتی زیاتر بەسەر خەڵکی کوردستاندا، هەر بۆیە دەیانەوێ لەڕێگەی یاریکردن بەستەمی میللییەوە، پارسەنگ دروستبکەن بۆ قەرەبووکردنەوەی شکست و ئابڕوچوونەکانیان و سەقامگیرکردنی زیاتری پنتەکانی دەسەڵاتێکی ستەمکاری. لەم سۆنگەیەوە قسەکردن لەبارەی گەڕانەوە بۆ ڕای خەڵک و پرسپێکردنی تەنها خۆڵ لەچاوکردنە و باس لەسەربەخۆیی تەنها بریتیە لەوەی لەناوخۆدا رەهاتربن لەدەسەڵاتدارێتی و دەستکراوەتر بن لەخۆشخزمەتی بەسەروەرەکانیان. ئەگینا ماوەی ٢٦ ساڵە زۆرینەی خەڵکی کورستان بە تەواوی لەسیاسەت و ئەکتی سیاسی دوورخراونەتەوەو بەپێی ئەو بونیادە لەدەسەڵاتدارێتی کە لەئەزموونی هەرێمدا ساغکراوەتەوە، شارو شارۆچکەکان تێکڕا لەدەسەڵات خراون و کۆی دەسەڵاتەکان لەبونیادێکی قوچەکی حزبی- حکومی دا کۆکراوەتەوە، لەناو ئەویشدا بازنەی بڕیاردان تاهاتووە تەسکتربۆتەوەو کۆی دەسەڵاتە ئابووری و سیاسیەکان لەدەستی کەمینەیەکی ستەمگەردا قۆرخ کراوە، بۆ پاراستنی ئەم قۆرخکاریە و بۆ دابەشکردنی دەسەڵاتەکان و دەستاودەستکردنی لەناو خۆیاندا پەرلەمان و حکومەتی هەرێمیان کردووە بەچوارچێوەو ئامراز، کە لە ئێستادا بەهۆی پەرەسەندنی ناکۆکیەکانیانەوە ئەم چوارچێوەیەش لەنێوچووەو بەدەسەڵاتە حزبیەکان پڕکراوەتەوە.

لەم ڕوانگەیەوە ئەگەر پەرلەمان کارا بێ یان پەکخرابێ، شەڕ لەگەڵ سەرۆکە تاکڕەوەکان بکات یاخود بوکەڵەیەکی دەستی ئەوان بێت، هیچ لەو ڕاستیە ناگۆڕێ کە لەکوردستاندا هەموو دەسەڵاتەکان لەدەستی کەمینەیەک دایەو بۆ بەرژەوەندی ئەو یەکلاکراوەتەوە، لەباشترین دۆخدا پەرلەمان ناتوانێ ئەو بونیادە ستەمکارانەیە بگۆڕێ و دەسەڵات لەپارت وسەرۆکە خاوەن میللیشیاکان وەربگرێت، بەڵام دەتوانێ ڕەوایەتی پێبدات، وە ئەگەر سبەی بگەن بەسازان و ڕێککەوتن و کارای بکەنەوە بۆ رەوایەتی بەپڕۆژەکەیان یان بەبیانووی نائامادەیی ڕیفراندۆم دوابخەن بۆ کاتی هەڵبژاردنە گشتیەکان (پەرلەمان و سەرۆکایەتی هەرێم) دیسانەوە ئەوە ناتوانێ چاکسازی بێ لەجەوهەری پڕۆژەی ڕیفراندۆمداو لەو ڕاستیەش ناگۆڕێ کە ئەو پڕۆژە مەحاڵە بگۆڕێ بەشتێکی ترو هەرچەشنە هەوڵێک لەو بارەیەوە لەخۆشباوەڕی زیاتر هیچی تر نیە.

لەڕاستیدا پڕۆژەی ڕیفراندۆم، جارێکی تر ئەوەی سەلماند کە دەسەڵاتدارانی هەرێم، سیاسەت و بەرنامەکانیان لەدەوری چەقی دەسەڵاتی خۆیان دەسوڕێتەوە، بە بەکارهێنانی کارتی ستەمی میللی دەیانەوێ لەسەر ئاستی عێراق بەشی زیاتر بپچڕن و لە ناوخۆی هەرێمیش بەهرەمەندبن لەدەسەڵاتی رەها، لەم ڕوانگەیەوە ڕیفراندۆم پێش ئەوەی ئەنجامبدرێ دەنگەکانی رژاوەتە گیرفانی ئەم دەسەڵاتەوە، ئەگەر چانسی سەرکەوتنیشی هەبێ ئەنجامەکەی نە سەربەخۆییەو نە دەبێ بە پڕۆژەیەک بۆ چارەسەری ستەمی میللی، بە پێچەوانەوە دەبێ بەگەمەکردن بەکارتی دەوڵەتی نەتەوەیی، ئەمەش هەوڵێکی ترسناکە بە ئاراستەی وێرانکردنی زیاتری هەرێم، چونکە لەكاتێكدا بەڕێوەدەچێ‌ كەدەوڵەتی نەتەوە لەبەردەم دووڕیانێكدایە، لەلایەكەوە لەبەریەك هەڵدەوەشێتەوەو داروپەردووەكەی بەسەر سەری خەڵكی ئەو وڵاتەدا دەڕووخێ‌، لەلایەكی ترەوە بە باوەشێنكردنی نەتەوەپەرستی قوتی دەكەنەوەو خەڵكی بۆ دەكەنە سووتەمەنی‌و سەرەنجام كەمینەیەك بەهرەمەند دەبن لە خێرو بەرەكەتەكەی. هەر بۆیە بەرزکردنەوەی ئەم کارتە لەبری ئەوەی کەنالیزەی چارەسەری کێشەی نەتەوەیی بێ لەم بارودۆخەدا ئاگری تێبەردەدات و دەیخاتە پاڵ کێشەی تائیفی لەعێراق، کەماوەی 14 ساڵە ئاگری لەم وڵاتە بەرداوەو تەڕو ووشکی پێکەوە سوتاندووەو زەمینەی خۆشکردووە بۆ ئەوەی ببێ بەمۆڵگەو پەناگاو ژینگەی تیرۆریزم و زیاتر بوونی دەستتێوەردانی ووڵاتانی زلهێزی دنیاو ووڵاتانی ناوچەکە.
هەڵبەت نەمانی داعش و دەوڵەتە ئیسلامی و فاشیەکەی، فرسەتێکە بۆ دەستپێکردنێکی نوێ، بۆ پێکهێنانی دەوڵەت و قەوارەیەکی سەربەخۆ لەکوردستان کە هاوبەشی و هاوژیانی کوردو پێهاتەکانی تر دابین بکات و دەسەڵاتدارێتی تیایدا لەخوارەوە بۆ سەرەوە رێکخرابێ، تا ببێ بە نمونەیەکی کاریگەر لەعێراقێکدا کە بەدەست پێکدادانی قەومی و مەزهەبی و تائیفیەوە دەناڵێنێ و هەنگاوێکی پێشڕەو بێت بۆ زەمینەخۆشکردن بۆ گۆڕینی ئەو سیستەمە سیاسی و ئابوری و سەربازیەی لەناوەندیش دامەزراوە.

ئەم فرسەتە وادەخوازێ کە هەرێم لەئامادەکاری سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتی گونجاودابێ بۆ ئەو کارە، بەکردەوە قەوارەیەکی سەربەخۆ دروستبکات کە دانیشتوانەکەی خۆیان بەخاوەنی بزانن، هەست بکەن لەچوارچێوەیدا و لەڕێگەیەوە ژیان و گوزەرانیان بەرەو باشتر دەڕوات، لەئازادی و لەخزمەتگوزاری مۆدێرن و ئەمنیەت و ئاسایشی زیاترو ئاسودەیی کۆمەڵایەتی بەهرەمەند دەبن، هەروەها ئامادەکاریەکان بەجۆرێک بێ کە مەترسی دەوڵەتانی ناوچەکە، هێزە شۆفێنیەکانی ناوەند و تورکیا و ئێران و پیلانگێڕی و سات و سەودای ئەو دەوڵەتانە پووچەڵ بکاتەوە. لەکاتێکدا بەکردەوە هەرێم هیچ ئامادەکاریەکی بۆ ئەو کارانە نەکردووە، هەر لەبەرئەوە بارودۆخی ئێستا بۆ یەکلاکردنەوەی پرسی سەربەخۆیی کورد لەڕێگەی ڕیفراندۆمەوە نە لەڕووی کات و نە لەڕووی ئامادەکاری ناوخۆیی و نێودەوڵەتیەوە لەبار نیەو کارێک بۆ لەبارکردن و ئامادەکردنی زەمینەی سەرکەوتنی نەکراوە.

لەم سۆنگەیەوە هەڵوێستی دروست لەدەوری بەشداری بە «بەڵێ» یان «نەخێر» یان بایکۆتکردنی رێفراندۆم نیە، بەڵکو هەنگاو نانە بۆ ئەو ئامادەکاریانە، هاوکات جیاکردنەوەی ڕیزی سەربەخۆیە لەهێزە ناسیونالیستە کوردیەکان و بەرەنگاربوونەوەی ئەم بڕیارەو ئەم پڕۆژەیەیە وەک ئەڵقەیەک لەئەڵقەکانی کۆی سیاسەت و ئەزمونی حوکمڕانی هەرێم، وە لەو ڕێگەیەوە پەردەهەڵماڵین و پرۆتستۆکردنی کۆی ئەو سیاسەت و بەرنامە کۆنەپەرستیەی ئەو پارتانە بەسەر خەڵکی کوردستاندا ساغیان کردۆتەوە.


یەکێتی کۆمۆنیستەکان لەعێراق
کۆتایی تەموزی 2017

mm

دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.

Previous
Next
Kurdish