خه‌زانی پایز یان خه‌زانی سیاسی كوردستان …. حامی ئه‌حمه‌د عه‌لی
به‌سڕكردنی ئه‌نجامی ڕیفراندۆم و سڕكردنی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم به‌هیچ شێوه‌یه‌ك دۆخی سیاسی هه‌رێم چاره‌سه‌ر نابێت، به‌ڵكو ئه‌وه‌ی ده‌رفه‌ت بۆ ده‌سه‌ڵاتدارانی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان ده‌ڕه‌خسێنێت و چانسی ئه‌وه‌یان پێده‌دات جارێكی تر له‌فه‌رمانگه ڕه‌سمیه‌كاندا خزمه‌ت بكه‌ن ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌ی به‌كۆمه‌ڵی هه‌رسێ سه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ییه نه‌ك سڕكردن، چونكه ئه‌م سێ ده‌سه‌ڵاته له‌چاره‌سه‌ركردنی قه‌یرانه‌كاندا ئیفلیج بون، ڕاگه‌یاندنی حكومه‌تێكی ڕزگاری نیشتمانی تاكه چاره‌سه‌ره له‌ئێستادا سه‌ركرده‌یه‌ك مابێت ئه‌و كه‌شتیه له‌كه‌ناری ئارامیدا له‌نگه‌ر پێ بگرێت به‌پێی بۆچونی زۆربه‌ی كه‌سایه‌تیه نیشتمانیه‌كان (دكتۆر به‌رهه‌م سالح)ه كه‌ئێستا سه‌ركردایه‌تی قه‌واره‌یه‌كی سیاسی ده‌كات ئه‌و له‌توانایدا هه‌یه قه‌ره‌بوی ئه‌و شكسته ناوخۆیی وده‌ره‌كیه‌ی هه‌رێمی كوردستان بكاته‌وه، ئه‌و پرۆسه‌یه‌ی كه‌بوه هۆكاری ماڵوێرانی ده‌یان و هه‌زاران خێزانی ناوچه جێناكۆكه‌كان و شه‌هید بونی چه‌ندین پێشمه‌رگه‌ی قاره‌مان كه‌چی له‌ماوه‌یه‌كی كورتدا پرۆسه‌كه‌یان سڕكرد بۆ ئه‌وه‌ی زیندوی نه‌كه‌نه‌وه له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا پێشبینیه‌كان وای بۆ ده‌چن له‌ژێر فشاری سیاسی عێراقدا ئه‌نجامه‌كانیشی هه‌ڵوه‌شێننه‌وه، تێكچونی دۆخی سیاسی هه‌رێم ته‌نها كاریگه‌ری له‌سه‌ر ژیانی ئه‌و كه‌سانه هه‌یه كه‌خاوه‌ن داینه‌مۆی هه‌موو شۆڕش و ڕاپه‌ڕینێكی جه‌ماوه‌رین، ناكرێت ئه‌م ووڵاته به‌م شێوه‌یه له‌سوڕێكی داخراوی شه‌ڕ و كوشتارو برسیكردن و پێشێلكردنی مافی فه‌رمانبه‌ران به‌نه‌دانی موچه‌كانیان و هه‌ڵبژاردنی بێده‌نگی ودرێژه‌دان به‌حكومڕانی نایاسایی و ماوه‌به‌سه‌رچوو تێپه‌ڕێندرێت، دۆڕاوی سه‌ره‌كی ئه‌م بارودۆخه ئه‌زمونی حكومڕانی كوردستان نه‌ته‌وه‌كه‌مان بوو دوای ئه‌و شكسته گه‌وره‌یه‌ش هێشتا پارته ده‌سه‌ڵاتداره‌كانی هه‌رێم له‌خه‌وی حكومڕانی حیزب هه‌ڵنه‌ساون و تاهه‌نوكه‌ش ده‌ست به‌رداری گوتاری په‌رش و بڵاوی و تاكڕه‌وانه نه‌بون ئه‌وه‌تا هێنده كۆبونه‌وه‌و دانوستان له‌سه‌ر ئاستی حیزبی بونی هه‌یه‌و هیچ بایه‌خێك به‌گوتاری یه‌كڕیزی و گێڕانه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵات بۆ سه‌روه‌ری یاسا تائه‌م ساته‌ش بونی نیه، هه‌رسه‌رۆكێك گوێڕایه‌ڵی خه‌م و ئازاره‌كانی میلله‌ته‌كه‌ی خۆی نه‌بێت به‌دڵنیاییه‌وه ناشتوانێت سه‌روه‌ری مێژویی بۆخۆی تۆماربكات، به‌رده‌وام بون له‌سه‌ر هه‌ڵه‌كانی ڕابوردوو سوربون له‌سه‌ر سیاسه‌تی تاكڕه‌وانه‌و نابه‌رپرسیارانه جێگای قبوڵ كردن نیه، ده‌بێت به‌زوترین كات ته‌سلیم به ئیراده‌ی میلله‌ته‌كه‌مان ببن نه‌وه‌ك له‌ژێر فشاری ده‌ره‌كی ونێوده‌وڵه‌تی و هه‌رێمیدا به‌شاراوه‌یی و دوور له‌میكانیزم و ڕێوڕه‌سمی فه‌رمیانه دانوستان و كۆبونه‌وه ئه‌نجام بده‌ن، ئه‌و دوو حیزبه ده‌سه‌ڵاتداره سه‌لماندیان ته‌نها له‌كاتی مه‌ترسی خۆپیشاندان و داواكاری ڕه‌وای ده‌سته‌جه‌معی هاوڵاتیانی كوردستاندا باسی یه‌ك ڕیزی ده‌كه‌ن و به‌كرداری پێوه‌ی پاپه‌ند ده‌بن، بۆیه چیتر نابێ مافی به‌رگریكردن و پاراستنی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی و ناوه‌ندی بڕیاری نیشتمانی له‌ده‌ستی ئه‌واندا بمێنێت.
له‌مێژوی حكومڕانی ئه‌و دوو پارته ده‌سه‌ڵاتداره‌ی هه‌رێمدا تێبینی كراوه ته‌نها له‌ساته‌وه‌ختی دروستبونی مه‌ترسی جدی له‌سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندی تایبه‌تی حیزبیان كۆبونه‌وه‌و لێداوان و په‌یام له‌سه‌ر یه‌ككڕیزی نیشتمانی و ته‌بایی كۆمه‌ڵایه‌تی ده‌ده‌ن و پاپه‌ندیش ده‌بن پێوه‌ی، به‌پێچه‌وانه‌وه بینیومانه له‌هه‌موو ساته‌وه‌خته‌كانی پێویستی كورد بۆ یه‌ك ڕیزی و یه‌ك گوتاری گه‌ڕاونه‌ته‌وه بۆ هه‌ڵدانه‌وه‌ی سه‌رجه‌م ناكۆكیه‌كانی ڕابوردوی نێوانیان و میدیاكانیان خستۆته‌كار دژی یه‌كتر وه‌ك ئه‌وه‌ی له‌دوای ڕوداوه‌كانی شانزه‌ی ئۆكتۆبه‌ره‌وه ده‌یبینین، به‌مه‌ش نه‌ك فاكته‌ری پاراستن و به‌رگریكردن نه‌بون دژی ئه‌و هه‌ڕه‌شه ده‌ره‌كیانه‌ی ڕووبه‌ڕووی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یمان بوه‌ته‌وه بگره هه‌میشه قوربانیدان و شه‌هیدبونی پێشمه‌ركه‌شیان به‌فیڕۆداوه.
له‌ڕاستیدا ڕیفراندۆم فاكته‌رێك بوو ده‌رگاكردنه‌وه له‌و شه‌ره سه‌پێنراوه‌ی نێوان هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌و حكومه‌تی ناوه‌ند ئه‌گینا ئه‌جێندای ئه‌و شه‌ڕه پێشتریش ئاماده‌كرابوو هه‌رده‌بوو بۆ لاوازكردنی پێگه‌ی سیاسی و ئیداری كورد بكرێت، كاتێك گه‌ل بڕیاریدا مافی گه‌له چۆن بیه‌وێت دانوستانی له‌سه‌ر بكات (ڕیفراندۆم كراو بوو به‌بڕیاری خه‌ڵكی كوردستان) ده‌یان لێدوانی سه‌رۆكی هه‌رێم له‌و ڕووه‌وه دۆكیۆمێنت كراوه كه‌چی واخه‌ریكه به‌تێپه‌ربونی كات و نزیكبونه‌وه‌ی پریشكی ئه‌نجامه‌كانی ئه‌و شه‌ڕه‌و ئه‌و قه‌یرانه‌ی كه‌له‌دواجاردا كه‌له‌پچه‌كه‌ی له‌گه‌ردنی هاوڵاتیانه‌وه به‌ره‌و گه‌ردنی سه‌ركردایه‌تی سیاسی كورد په‌ل ده‌هاوێت، ده‌یانه‌وێت پرۆسه‌كه هه‌ڵوه‌شێننه‌وه.
ئێستا پرسیاری شه‌قام و ڕۆشنبیران ده‌بێت ئه‌وه بێت ئه‌وه‌ی وتتان جێبه‌جێی كه‌ن پرسیار له‌خه‌ڵك بكه‌ن بزانن ڕه‌زامه‌ندن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی وه‌ك چۆن به‌ویستی تاكڕه‌وانه پرۆسه‌كه‌تان ئه‌نجامدا به‌تاكڕه‌وانه‌ش ده‌تانه‌وێت قۆناغ به‌قۆناغ ئه‌و بڕوانامه ناوخۆییه‌ی كۆمه‌ڵانی خه‌ڵك بكه‌نه‌وه به‌نه‌بوو، هۆكاره‌كه‌شی زۆر ڕون و ئاشكرایه كه‌تینتان بۆ هاتوه‌و ئه‌وه‌ش به‌هۆی دواكه‌وتوی عه‌قڵی سیاسی و ئه‌زمونی حكومڕانیتانه‌وه كه‌نه‌تان توانی پێشبینی ئه‌م دۆخه بكه‌ن كه‌هێشتا له‌ئه‌لف و بێیی شوێنه‌واره مه‌ترسیداره كانیداین، گه‌رمایی ئه‌و قه‌یرانه دروستكراوه‌و ئه‌و شه‌ڕه نه‌خوازراوه زۆر نزیك بوه‌ته‌وه له‌به‌رژه‌وه‌ندیه تایبه‌تیه‌كانی خۆتان، حكومه‌تی ناوه‌ندی له‌سه‌ره‌تای بڕینی موچه‌ی فه‌رمانبه‌رانه‌وه به‌لێدوانی ڕه‌سمی ته‌نها له‌یه‌ك كه‌ناڵه‌وه كه‌حكومه‌ته خاوه‌نی قسه‌ی خۆی بوه‌و له‌یه‌ك وشه‌ی خۆی یه‌ك مه‌رجی خۆی په‌شیمان نه‌بوه‌ته‌وه هه‌روه‌ها له‌سه‌ره‌تای ته‌نگژه‌ی پرۆسه‌ی ڕاپرسیه‌وه ته‌نها مه‌رجی ئه‌وه‌بوو ئه‌م پرۆسه‌یه ئه‌نجام نه‌درێت كه‌ئه‌نجامیش درا ته‌نها مه‌رجی بۆ دانوستان هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی ئه‌نجامه‌كانی ڕیفراندۆم بوو.
عه‌بادی له‌ووته‌یه‌كیدا له‌ڕۆژنامه‌ی (“Wall Street Journal)دا ده‌ڵێت; هه‌موو لایه‌ك دڵنیاده‌كه‌ینه‌وه به‌تایبه‌ت ئێرانی دراوسێمان و ئه‌مریكای هاوپه‌یمانمان پێشوازی له‌پشتگیری هاوكاریه‌كانتان ده‌كه‌ین به‌ڵام تكایه كێشه‌كانتان مه‌گوازنه‌وه بۆ عێراق هه‌روه‌ها ڕێگه به‌هیچ كه‌سێك ناده‌ین ده‌ستێوه‌ردان له‌ناوخۆی عێراقدا بكات، له‌په‌یامێكی توندا به‌رامبه‌ر به‌كورد ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر به‌رده‌وام بن له‌كوشتنی سه‌ربازی عێراقی ده‌بێت به‌رپرسیاریه‌تیه‌كه‌ی بگرنه ئه‌ستۆ و ناچارمان ده‌كه‌ن جه‌نگێكی هه‌مه‌لایه‌نه له‌دژتان ڕاگه‌یه‌نین، به‌هه‌زاره‌ها گرێبه‌ستی نایاسایی نه‌وت و غاز دوور له‌چاوی دڵسۆزان و خه‌مخۆران و كه‌سانی پسپۆڕو ئه‌كادیمی له‌ژێر نه‌شته‌ری ئه‌م گوتاره‌ی عه‌بادیدا هه‌ڵده‌وه‌شێته‌وه.
Dengekan
دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.
