شۆڕشی کۆمەڵایەتی چیە؟ … تاهیر حاجی حەسەن
ئەوە لەئێران ئەنجام دەدرێت بەرپاکردنی شۆڕشی کۆمەڵایەتیە،شۆڕشێک کەهیچ دەستێکی دەرەکی لەپشتیەوە نیە،بەڵکو ئەوەی هاندەری سەرەکیە لەو نێوەدا، ئاستی قورسی بژێوی ئەو چینەکۆمەڵایەتیە زۆرینەیە کەڕۆژانە لەمەیدانی بەرهەمهێناندایەو کەچی کۆی ڕەنج و ماندوبونەکەی بۆ خاوەن کارو خودی سەرانی دەوڵەتەو خۆیشی موحتاجی پاروەنانێکە.
شۆڕشی ئەم جارە،ئیتر شکاندنی ئەو دیوارە بەرزەیە لەترس کەسەرانی ڕژێمی ئیسلامی سیاسی ماوەی سی وهەشت ساڵە کاری لەسەر دەکەن.ئاستی هۆشیاری گەلی ئێران کۆی سنورەکانی ناسیۆنالیزم و گەڕانەوە بۆ جۆرێکیتری ئیسلامی سیاسی تێپەڕاندەو لەگەڵ ڕوخانی ئەم ڕژێمە سەرکوت گەرەدا جارێکیتر جۆرە دەسەڵات و ڕژێمێکی وا جێگەی نابێتەوە لەوڵاتی ئێراندا.
تەنها بەرپاکردنی شۆڕشی کۆمەڵایەتیە بەخاوەن ئاسۆیەکی سیاسی ڕۆشنەوە دەتوانێت کۆی پایەکانی سیستەمی سەرمایەداری بهێنێتە لەرزەو ڕاچەڵەکینی توش بون بەجەڵتە بگەیەنێتە نێومێشکی سیستەمە سەرمایەداریەکەوە. بەپێچەوانەوە کۆی ڕاپەڕین و هاتنەمەیدانەکانی تری جەماوەری کەخاوەن ئاسۆیەکی ڕۆشن و خاوەن ئەڵتەرناتیڤێکی ڕون نەبن لەوەی دوای ڕوخانی دەسەڵاتێک،دەتوانن کام دەسەڵاتی سیاسی دەخەنە جێگەی دەسەڵاتە کۆنەکە،وەک ئەوەی دوای ڕوخانی ڕژێمی سەدام ڕویدا لەعێراقدا.لەکاتێکدا خواستی زۆرینەی گەلی عێراق گەڕانەوە نەبو بۆ جێخستنی شۆفێنیزمی مەزهەبی و قەومی،هێندەی ئەوەی داخوازی و ئامانجیان بەدەستهێنانی ژیانێکی شایستە لەڕوی ئابوری و ئازادیەوە بو بۆ گشت لایەک،کاتێک ئەو ئاسۆ ڕونەو ئەڵتەرناتیڤی واقعی بۆکۆتایهێنان بەسیستەمی سەرمایەداری بونی نەبێت یان بەرچاو ڕونی تەواو نەبێت بۆسیستەمێکی سۆسیالیستی،هەروەک ئەوەی لەبەهاری بەناو عەرەبیدا ڕویدا،دەبینین کۆی ئامانج و خەباتی ئەو زۆرینەیە دەکەوێتە دەستی کۆمەڵە ئەحزاب و گروپێکیتر کەهیچیان سەربەخواست و ئامانج وداخوازیەکانی ئەو زۆرینەیە نین و بەپێچەوانەوە لەبەرژەوەندی کۆی چینی سەرمایەدارەکان تەواو دەبێت.
هەلومەرجی ئێستای جیهان و ناوچەکەیش دەرهاویشتەی خودی قەیرانی گشتگیری ساڵی 2008 و تادێت کۆی سیستەمی سەرمایەداری ئاستی قەیرانەکانی زیاتر دەبن و کەڵەکە دەبن لەسەر یەکترو ڕۆژبەڕۆژیش باجەکەی دەبێت چینی کرێکارو خەڵکی زەحمەتکێش بیدات لەگشت جیهاندا. ئەو ڕابەرایەتیەی کەخودی نیولیبراڵیزمی سەرمایەداری دەیکات لەجیهاندا هەر لەدەیەی حەفتاکانی سەدەی بیستەوە تائێستا،ڕۆژبەڕۆژ دڕندایەتی و وەحشیەتی هەیمەنەی بازاڕی ئازادو کەرتی تایبەت زیاتر دەکات بەسەر ژیان و گوزەرانی کۆی چینەکرێ وەرگرەکانەوەو بەبەردەوامیش ئاستی شکستی نیولیبراڵیزمی سەرمایەداری زیاتر دەبێت لەگشت جیهاندا. جەنگ و قەیران و بێکاری و هەژاری لەڕادەبەدەر لەگەڵ دەوڵەمەندبونی لەڕادەبەدەری چینێکی کەمایەتی،بوەتە سیمای تەواوی نیولیبراڵیزمی سەرمایەداری لەگشت جیهاندا. هەر لەوڵاتانی ئەمریکای لاتینی سەردەمی حەفتاکانی سەدەی بیستەوە تادەگاتە وڵاتانی ئەفریکاو وڵاتانی ئاسیاو وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ئەم قۆناخە،دەبینین چۆن وەک لاشەیەک بخرێتە بەردەم گورگە برسیەکانەوە ئاوای لێ کراوە. دزینی سامانی کۆمەڵگەکان و جێخستنی دیکتاتۆرەکان و بەگەڕ خستنی هەیمەنەتی شەڕی ئابوری و دانانی وەکیلەکانی سەرمایەداران لەناوچەکانداو جێبەجێ کردنی خواست و ئامانجی شەریکاتە زەبەلاحەکانی چەک بەرهەمهێنەرو دەرمان و پێداویستیە سەربازیەکان تادەگات بەوەگەڕ خستنی سەرمایەگوزاری لەکەرتە جۆراوجۆرەکاندا بۆ چینینەوەی سەرمایەو قازانج،ئیتر لەم نێوەیشدا وەک ئیشارەم پێدا،دەبێت چینی ژێردەستەو بەرهەمهێنەرە ئەسڵیەکان باجە زۆرەکەی بدەن.
هاتنەمەیدانی ئەم جارەی چینی کرێکارو چینوتوێژە زەحمەتکێشەکان لەئێران بۆخۆی بەرپاکردنی شۆڕشی کۆمەڵایەتیە بەهەمولێکدانەوەیەک. کۆتای هێنان بەڕژێمی ئیسلامی سیاسی لەئێران کاریگەری تەواوی دەبێت لەسەر کۆی بەناو هەیبەتێک کەئیسلامی سیاسی خواستویەتی بیسەپێنێت لەناوچەکەدا بۆ ئیدارەدانی کۆمەڵگەکان. یانی ڕوخانی ڕژێمی ئاخوندەکان،بۆجارێکیترو بۆهەتایە،مانای سەرنگوم کردنی ئیسلامی سیاسی دەگەیەنێت لەئێراندا.
تاچ ئەندازەیەک هۆشیاری سیاسی چینایەتی بچێتە پێشەوە بەو ئەندازەیەیش خودی ئەو هۆشیاریە سیاسیە چینایەتیە دەبێتە هۆکارێک بۆخۆڕێکخستنی چینایەتی و کارکردن لەسەر دروست کردنی پارتی پێشڕەو بەخودی ئەوچینەو دەست بردن بۆ گرتنەدەستی دەسەڵاتی سیاسی. ئاوا ئەڵتەرناتیڤێک بۆ چینی کرێکارو گەلانی ئێران،دەتوانێت دوریان بخاتەوە لەدەمی برسی کۆی هێزە کۆنەپەرستەکانی دیکەو خودی خواست و ئامانجێک کەسەرمایەداری جیهانی دەیەوێت ئەنجامی بدات لەدوای ڕوخانی ڕژێمدا،یان لانی کەم لەم وەزعیەتەی ئێستادا بیانەوێت ساتوسەودا لەگەڵ ڕژێمی ئاخوندەکان بکەن و لەگەیشتن بەجێبەجێ کردنی خواستی چینی سەرمایەدارانی بازاڕی ئازادا،بتوانن هاوکاری ڕژێم بکەن بۆ سەرکوتی شۆڕشە کۆمەڵایەتیەکە.
شۆڕشی ئەم جارە وەک هاوڕێیەکم لەکۆمێنتێکدا نووسیبوی بۆ وەڵام بەکەسێکیتر،ئەم شۆڕشەی ئێستا لەمەیداندایە،وەک بومەلەرزەکەی دەربەندیخان وایە چۆن داروپەردوی خانوەکانی شەق وشڕ کردوەو بەکەڵکی ئەوە نەماوە ژیانی تێدا بکرێت،ئەم شۆڕشەیش لەئێراندا هەیە،پایەکانی ڕژێمی ئاخوندەکانی تەواو لەرزاندوەو بەئاسانی ناتوانرێت جارێکیتر نۆژەن بکرێتەوە. بەهیوای سەرکەوتنی شۆڕشی کۆمەڵایەتی لەئێران و هەڵوەشاندنەوەی کۆی سیستەمی ئابوری سەرمایەداری لەو وڵاتەو جێخستنی ئابوری هەرەوەزی سۆسیالیستی لەجێیدا.کەدەتوانێت ببێتە زانستیانەترین ئەڵتەرناتیڤ بۆکۆی گەلانی ئێران و کاریگەری پۆزەتیفی گەورەیشی دەبێت لەسەر گشت ناوچەکەو جیهانیش،گەرچی سەرکەوتن و مانەوەی توانای لەسەرپێ وەستانی ئەو شۆڕشەکۆمەڵایەتیەیش لەئێستای و لەسبەی ڕۆژی سەرکەوتنیدا پێویستی بەهاوپشتی نێونەتەوەیی بزوتنەوەی کرێکاری و خودی چینی کرێکار هەیە. چونکە بەبێ پشتوپەنایەکی نێونەتەوەیی ئەوا پێدەچێت ڕوی دەمی کەڵپەکانی چینی برسی و چڵێسی سەرمایەداران بتوانن زەفەری پێ ببەن و خامۆشی بکەنەوە.
دیسان دەبێت بڵێین:خودی سیستەمی ئاخوندەکان هەڵگری هەمان بنەماو پایەن کەسیستەمی سەرمایەداری لەوڵاتانی دیکەدا هەیانە،بەڵام هەریەکەو بەشێوازو جۆرێکی تایبەتەوە. خاڵی هاوبەشی تەواوی دەوڵەتان وسیستەمە چەوسێنەرەکانیان مانەوەی چەوساندنەوەی چینایەتی و کەڵەکە کردنی سەرمایە لەژێر دەستی چینەکەمایەتیەکەدایە. لەهەر کۆمەڵگەیەکیش ئاست و شێوازی چەوساندنەوەکان چۆنن،ئەوە وەستاوەتە سەر خودی گەشەی پیشەسازی و ئاستی خودی هۆشیاری سیاسی چینایەتی و بونی بزوتنەوە کرێکاریەکان لەو وڵاتانەدا.
سیستەمی سەرمایەداری بەڵایەکی گەورەیە بەسەر چینی کرێکارو زۆرینەی کۆمەڵگەکانەوە،بۆیە تائەم سیستەمەیش بمێنێت،ئەو زۆرینەیە ڕزگاری نابێت لەسترێس و سەرئێشەو جەنجاڵی ژیانی ڕۆژانەی.
تاهیر حاجی حەسەن
03/01/2018
