Skip to Content

كۆڵان كۆڵان گێڕانه‌وه‌ – 54 – …. كه‌ریم كاكه‌

كۆڵان كۆڵان گێڕانه‌وه‌ – 54 – …. كه‌ریم كاكه‌

Closed
by تشرینی یه‌كه‌م 13, 2016 General, Literature

54

هێشتا دنێ كه‌مێكی ماوه‌ كاولبێ، وا چاكه‌ ئه‌و قیچه‌ ده‌رفه‌ته‌ له‌ ده‌ستنه‌ده‌م، تاكه‌ پێڵاوه‌كه‌م كه‌ قوڕ قووتیدا ببینمه‌وه‌، خلیسكانێی سه‌ر شه‌خته‌ش له‌گه‌ڵ كه‌ویار خۆشه‌، ئه‌دی راوه‌ شه‌مشه‌مه‌ كوێره‌! نامه‌یه‌كی عاشقانه‌ش بۆ ئه‌و كوڕه‌ قۆزه‌ی كه‌ پرچی له‌ به‌ر تیشكی رۆژێ ده‌بریسكایه‌وه‌، ده‌خوێنمه‌وه‌..
وای، ئیره‌ییم به‌وانه‌ ده‌برد، به‌ بن باراندا ده‌هاتنه‌ قوتابخانه‌ و پشكه‌ قوڕێكت به‌ پێڵاویانه‌وه‌ نه‌ده‌دی، قوڕبه‌سه‌ری بۆ ئێمه‌مانانه‌، بایی كه‌ندووێك قوڕ به‌ پێڵاومانه‌وه‌یه‌، زۆر جار له‌ پشتێن بۆ خوارێ له‌ قوڕ هه‌ڵده‌كێشرێ، ئێمه‌ له‌ خانووه‌ قوڕه‌كانه‌وه‌ به‌ڕێده‌كه‌وین و به‌ رێوبانی قوڕدا ده‌گه‌ینه‌ زێوه‌ر، به‌رێوه‌به‌ر پێنه‌ده‌چوو قه‌ت به‌ رێی قوڕدا شه‌ش شه‌قاوی هاویشتبێ ده‌یگوت:
داوه‌شێن، ده‌ڵێی قوڕكاریتان كردووه‌، پشكه‌ قوڕێكتان پێوه‌بێ، پێ ناخه‌نه‌ ژۆرێ.
خێرا خێرا به‌ ئاوی سوولاوكه‌، به‌و سۆنده‌ی له‌ به‌لووعه‌كه‌ی ناو باخچه‌وه‌ گه‌یشتبووه‌ سه‌ر ده‌رگا، جوان شه‌رواڵ و پیڵاومان خاوێن ده‌كرده‌وه‌، تا وانه‌ی دووه‌م و سێیه‌میش ده‌لینگ وشكنه‌ده‌بۆوه‌، نیوان ئیسكان و به‌لاشاوه‌ قوڕه‌، قوڕێك ده‌ڵێی بنێشته‌، كه‌تیره‌یه‌، پێوه‌تنووسێ، لێتنابێته‌وه‌، شه‌وێك خه‌ونێكی جاده‌ییم دیت، جاده‌ی ناو خه‌ونه‌كه‌ ئێستاش ده‌توانم وه‌ك خۆی بیكێشم و نیشانی خۆمی بده‌مه‌وه‌، له‌و خه‌ونه‌ جاده‌یه‌كی به‌رینی قیڕتاوی لووس لووس وه‌ك كه‌زیی كه‌ویار لووس، ده‌رگای ئێمه‌ی گه‌یاندبووه‌ ده‌رگای زێوه‌ر، جاده‌یه‌ك ئه‌گه‌ر قوڕاویشی به‌ سه‌ردا باریبا، ئاوێكی روون روون له‌ ئاوی كوپه‌ روونتر، له‌ ئاوی چاو روونتری پێدا ده‌ڕۆیی، به‌ بن شۆسته‌كاندا جۆگه‌له‌ ئاوێك له‌ جۆگه‌له‌ ئاوی بنه‌سراوه‌ روونتر له‌ له‌لای ماڵی ئێمه‌وه‌ به‌ره‌و قوتابخانه‌ نه‌رم نه‌رم به‌ پێی ئێمه‌ جۆگه‌ی به‌ستبوو، چه‌ند خۆش بوو، ده‌چووینه‌ قوتابخانه‌ و ده‌هاتینه‌وه‌، پێمان به‌ قوڕ نه‌ده‌بوو، كه‌س پێینه‌ده‌گوتین:
منداڵانی پێڵاو به‌ قوڕ..
خه‌ونه‌كه‌م بۆ هه‌مووان گێڕایه‌وه‌، دایكم گوتی:
ئاو له‌ خه‌ونێ باش نیه‌، به‌وه‌ی باشه‌ روون بوو نه‌ شێلوو، خوا به‌ خێری بٍگێڕێ..
پیری سوارچاكان هه‌ڵیدایێ:
من ئه‌و جاده‌یه‌ نابینم، به‌ڵام تۆ ده‌یبینی، رۆژێ دێ له‌ شاردا رێی خۆڵ و قوڕ نابینیه‌وه‌..
رێی زێوه‌ر له‌ ده‌شتی به‌رازگر قوڕاویتره‌، ترومبێلیش هێنده‌یدی قوڕوای ده‌كات، له‌ جێی تایه‌ جۆگه‌له‌یه‌كی قوڕاوی هه‌ڵده‌ستێ، باش بوو جۆگه‌ی خه‌ونه‌كه‌ وا قوڕاوی نه‌بوو، له‌م لا و له‌و لا چۆكێك قوڕ هه‌ڵده‌داته‌وه‌، ناتوانین له‌ رێیه‌ قوڕه‌كه‌ لاده‌ین، ده‌كه‌وینه‌ سه‌ر عه‌ردێكی هێند نه‌رم و قوڕاوی هه‌ر چۆن پێت دانێی، تا چۆكان ده‌چه‌قی، خۆ ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ هه‌ڵكێشانه‌وه‌ی پێت، پێڵاو به‌جێبمێنێ، مه‌گه‌ر ده‌سته‌كانی كاك حووج ده‌نا چ ده‌ستێ نایانبینێته‌وه‌، ئه‌و كاك حووجه‌ پیاوێكه‌ نه‌ك تا ده‌ست هه‌ڵبڕی، به‌ڵكو تا به‌رد هه‌ڵده‌ی كه‌ڵه‌گه‌ته‌، پیاوی وا بڵند نازانم له‌و دنیا، به‌ڵام له‌ دنیای خۆمان باوه‌ڕناكه‌م كه‌س دیتبێتی، هه‌ر له‌وه‌شه‌وه‌ ناویان نا حووج، ژنه‌كه‌شی هه‌ر به‌ژنی پنچكه‌ گیایه‌كی هه‌بوو، گه‌ڕه‌ك ناویان نابوو داده‌ پنچك.. پێڵاوه‌كه‌م له‌بیرناچێ، به‌ڵام وێنه‌یه‌كی جوانی كاك حووج و داده‌ پنچك با پێكه‌وه‌ به‌رێ خۆی بده‌ینێ، ماڵیان له‌ خوار ماڵی ئێمه‌ له‌ ده‌و كه‌ندێیه‌، خانووه‌كه‌یان گچكه‌ و نه‌ویه‌، له‌ داده‌ پنچكم بیستووه‌:
تا ئێستا له‌ ژوورێ پیاوه‌كه‌مم به‌ راوه‌ستاوی نه‌دیتووه‌..
له‌ كه‌س نا، به‌ چاوی خۆم دیتوومه‌، سه‌ركه‌وتنه‌ سه‌ر بانی داده‌ پنچكم دیتووه‌، له‌ سه‌ر بانی خۆمانه‌وه‌ دیتم، ئه‌ها چاودێ، كاك حووج دانیشت، سه‌ری نه‌وی كرد، داده‌ پنچك چووه‌ سه‌ر ملی، حووج هه‌ستایه‌وه‌، پنچك ده‌ستی به‌ گوێسوانه‌كه‌وه‌، به‌ لێواری سه‌ربانه‌كه‌وه‌ گرت و سه‌ركه‌وت، حووجیش پێی خسته‌ سه‌ر ته‌نه‌كه‌ بوو، كۆسپه‌ بوو، به‌ بازێكی حووچانه‌ خۆی هه‌ڵدایه‌ ته‌نیشتی و پێكه‌وه‌ چوونه‌ ناو كوله‌كه‌ و بزربوون..
زۆر له‌ پێڵاوه‌كه‌ دوور كه‌وتمه‌وه‌!
وا بزانم هه‌ر له‌ سه‌روبه‌ندی خه‌ونه‌كه‌ بوو، سبه‌ینانێ پێشه‌وه‌ی بگه‌ینه‌ جادی قیڕتاو، به‌ سه‌ر گۆمیلكه‌یه‌كدا بازمدا، بۆ نه‌چه‌قیم! پێیه‌كم تا بن چۆكم له‌ قوڕ ختم بوو، دوای هه‌ولێكی زۆر پێم بێ پێڵاو هاته‌وه‌ سه‌ر زه‌وی، بارانیش ده‌باری، شێوام، جێی پێڵاوم بزركرد، به‌ خۆم و براكه‌م و كوڕی شه‌كه‌راتفرۆش، له‌ بن باران له‌ ناو قوڕ ده‌ستمان هه‌ڵكردووه‌ و له‌ دووی پێڵاو ده‌گه‌ڕێین، زۆریش نه‌ماوه‌، زه‌نگ لێبدا، ئه‌ولا پێڵاو ئه‌م لا پێڵاو، پێڵاو زه‌وی قووتیدا، گۆتمه‌ وان:
ئێوه‌ بڕۆن، دره‌نگه‌..
به‌جێیاننه‌ده‌هێشتم، گوتم: بڕۆن، به‌ مامۆستا بڵێن، ئه‌و پێڵاوی بزربووه‌، دره‌نگ دێ
نه‌ڕۆیشتن، له‌و ساته‌ حووج په‌یدا بوو، قۆڵی هه‌ڵكرد، وه‌ی چه‌ند درێژ بوو، دوو هێنده‌ی قۆڵی بابم ده‌بوو، ده‌ستی گێڕا، ده‌ستی گێڕا، پێڵاوی ده‌رهێنا و گوتی:
ها، له‌ خۆڕا پێ مه‌هاوێ، بزانه‌ له‌ كوێی داده‌نێی..
چاكه‌ی حووجم له‌ بیرنه‌چوو، پاشتر شتێك له‌چاكه‌كه‌یم دایه‌وه‌..
له‌ به‌رده‌م ماڵی پنچك و حووج گۆماوێكی به‌ قه‌د جێ خانووێك هه‌یه‌، جێیه‌كی نه‌بێ، هێنده‌ قووڵ نیه‌، هه‌ر بستێك دوو بستی حووج ده‌بێ، زستانێكی شه‌خته‌ییه‌، هه‌ر سه‌ر له‌ ئێواره‌ دار و به‌رد ده‌یبه‌ستێ، سبه‌ینان به‌ ئاوی گه‌رم نه‌بێت به‌لووعه‌ نابێته‌وه‌، ئه‌و گۆمه‌ جێی گه‌مه‌ی ماستاو خواردنه‌وه‌یه‌، منداڵان به‌ردی پانی به‌قد ناوله‌پ گچكه‌تر، به‌ خۆ خواركردنه‌وه‌ و حێل به‌ گۆمه‌كه‌دا ده‌ده‌ن و سه‌ر ئاو و ئاو هه‌ڵبه‌ز هه‌ڵبه‌ز ده‌ڕوا، ئیدی ده‌ژمێرین، به‌رده‌كه‌ چه‌ند جار خۆ له‌ ئاوه‌كه‌ ده‌خشێنێ( ماستاو ده‌خواته‌وه‌) و به‌رزده‌بێته‌وه‌،به‌رد هه‌بوو بیست ماستاوی ده‌خوارده‌وه‌، گه‌مه‌یه‌كی خۆشه‌، گه‌وره‌ش به‌شداری ده‌كه‌ن، ئا، مراویه‌كه‌م بیركه‌وته‌وه‌، به‌ردێك له‌و هه‌موو به‌رده‌ به‌ ته‌پلی سه‌ری مراویه‌ك كه‌وت، مراوی سووڕا سووڕا، ده‌ندووكی له‌ عه‌رد ده‌داو بۆ ئاسمانی ده‌برده‌وه‌، ده‌تگوت به‌رده‌ و ماستاو ده‌خواته‌وه‌، وه‌یش، كه‌وت و مرداربۆوه‌، كێ كوشتی؟ كێ كوشتی؟ بۆ به‌ ملی مندا نه‌هات! هه‌واڵ گه‌یشته‌ ژنی سه‌موونفرۆش، به‌ جوێنه‌وه‌ په‌یدا بوو:
كێ كوشتی؟ سه‌ری له‌ دوڕ قوزی دایكی ده‌نێم..
راستی نازانم من كوشتم یان نا، ئیدی بوومه‌ مراویكوژ، لۆم هات، هه‌ڵاتم، له‌و ده‌مه‌ بابم په‌یدا بوو، گوتی:
سه‌ری له‌ قوزی دایكی مه‌نێ، مراویه‌كه‌ت بقرسێنه‌ و پاره‌ی خۆت وه‌رگره‌..
قرساندی و وه‌ریگرت، زۆری نه‌برد پاره‌كه‌ی گێڕایه‌وه‌، مێرده‌كه‌ی گوتبووی:
بڕۆ، پاره‌كه‌ی بۆ نه‌به‌یته‌وه‌، پێت به‌و ماڵه‌ ناكه‌وێته‌وه‌.
خۆشتر له‌ به‌رد و ماستاو خلیسكانێی سه‌ر شه‌خته‌یه‌، ناوه‌ ناوه‌ گۆم ده‌یبه‌ست، ده‌بووه‌ شه‌خته‌یه‌كی ئه‌ستوور سه‌ر سبه‌ینان خلیسكانێمان له‌ سه‌ری ده‌كرد، منداڵ ده‌هاتن، فازیل رێحانه‌، خالید چاو به‌خاڵ، كوڕی پۆلیس و كوڕی شه‌كه‌راتفرۆش و كچی مه‌ستان و كه‌ویار ده‌هاتن، چ ناسك بوو گه‌مه‌ی سه‌ر شه‌خته‌، خلیسكانێ له‌گه‌ڵ كه‌ویار، خلیسكانێیه‌كه‌ وێنه‌ی كه‌ویار و رۆیشت و نه‌مدیته‌وه‌، له‌بیرنه‌كه‌م، ئه‌و ناوه‌، سه‌ر شه‌خته‌ی جێی گه‌مه‌ی منداڵان، بڕێ جار ده‌بووه‌ شه‌ڕگه‌ی گه‌ورانیش، دوو شه‌ڕیانم وه‌ك توانه‌وه‌ی شه‌خته‌ له‌ یاده‌، ئه‌وه‌تا دوو پیاوی چوارشانه‌ به‌ مسته‌كۆڵه‌ به‌ربوونه‌ته‌ گیانی یه‌كتر، مستی وا له‌ یه‌كتر ده‌ده‌ن، به‌ گا بكه‌وێ ده‌تڕێ، به‌ر دیوار بكه‌وێت به‌ لادا دێ، به‌ ده‌م شه‌ڕه‌وه‌ گه‌یشتنه‌ رۆخی گۆمی شه‌خته‌، خودا هیچیان به‌ سه‌ر نه‌خات، خلیسكانێیان لێ تێكداین، شه‌خته‌ شكا، پێیه‌كان تا بن چۆك له‌ بن شه‌خته‌ن، شه‌ڕ گه‌رمه‌، گه‌رمایی شه‌ڕ شه‌خته‌ی توانده‌وه‌، گۆم ئێستا لیتاوه‌، دره‌نگ دوو سێ زه‌لام گه‌یشتنێ و لێكیان كردنه‌وه‌، له‌وێ بیستم كه‌ ئه‌و دوو پیاوه‌ زۆر جاریدی به‌ قسه‌ تێكگیراون و قه‌ت ته‌با نه‌بوونه‌ و هه‌میشه‌ كێشه‌یان له‌ نێوان هه‌بووه‌، پیاوێك گوتی:
شه‌ڕی ئێوه‌ تا قیامه‌ت درێژده‌بێته‌وه‌.
ئه‌من دره‌نگ له‌ زاری بابمه‌وه‌ پێكه‌وتم شه‌ڕی ئه‌و دووه‌ له‌ سه‌ر چی بووه‌: (جه‌لال)یان مه‌لاییه‌ و (مسته‌فا)یان جه‌لالی، شه‌ڕه‌كانیشیان له‌ سه‌ر ئه‌و دوو شته‌یه‌، نازانم بۆچی ناوه‌كانیان ناگۆڕنه‌وه‌!
گۆمی شه‌خته‌ قسه‌ی زۆر له‌ سه‌ره‌، ئه‌و گۆمه‌ بێ ئاویی به‌ خۆیه‌وه‌ نه‌ده‌دیت، كه‌ندی پێش ماڵمان له‌ هیچ جێیه‌كی له‌ خاتووناوه‌وه‌ تا ده‌گاته‌ سه‌یداوه‌ مسته‌ ئاوێكی نه‌ده‌ما، كه‌چی گۆمی شه‌خته‌ ناڵێم له‌ سه‌ری ده‌ڕوا، به‌ڵام كه‌میشی نه‌ده‌كرد، له‌ كوێوه‌ ئاوی ده‌ڕژایێ، نه‌مده‌دیت، گۆمی شه‌خته‌ له‌ پێش هه‌موو گۆمان ده‌یبه‌ست و دوای هه‌موو گۆمانیش شه‌خته‌ی ده‌تواوه‌، گۆمی شه‌خته‌ پێده‌چوو له‌ بنه‌وه‌ كانیه‌كی هه‌بێ و هه‌ڵقوڵێ، پێده‌چوو به‌ دزیی هه‌ولێره‌وه‌ په‌یوه‌ندیه‌كی نهێنی له‌گه‌ڵ سه‌فین، له‌گه‌ڵ كوێستانێ هه‌بێ، ئه‌وه‌ قسه‌ی داده‌ پنچكی ژنی حووج بوو..

شه‌ڕی ده‌لینگه‌كانیشم دیت، ژنه‌كه‌ی ئه‌و به‌ری كه‌ندێ نازانم چه‌ند ده‌رپێی هه‌یه‌، به‌ڵام ئه‌گه‌ر بیستیشی هه‌بێت هه‌ر هه‌موویان ده‌لینگیان سووره‌، سوور سوور وه‌ك ته‌ماته‌ سوور، ژنێكی به‌ری پنچكه‌ گیاش كه‌ ده‌رگایان به‌ سه‌ر گۆمی شه‌خته‌وه‌ بوو جگه‌ له‌ ده‌لینگی زه‌رد كه‌س به‌ چ ره‌نگێكیدی نه‌یدیتووه‌، ئه‌و دوو ژنه‌ ده‌لینگ جوایه‌زه‌ دوژمنی بابه‌ كوشته‌ی یه‌كتر بوون، مه‌ریه‌م گوته‌نی:
هه‌وێ هێنده‌ رقی له‌ هه‌وێ نابێته‌وه‌..
شه‌ڕێك له‌ شه‌ڕه‌كانی ده‌لینگ زه‌رد و ده‌لینگ سوور كه‌وته‌ ده‌و گۆمی شه‌خته‌، له‌وێ ده‌ستیان له‌ تیتكی یه‌كتر نابوو، یه‌كتریان به‌ سه‌ر شه‌خته‌دا راده‌كێشا، به‌ كۆمه‌ڵێك ژن ده‌ست و تیتك له‌ یه‌كتر نه‌ده‌بوونه‌وه‌، ئه‌و شه‌ڕه‌ زۆری ترساندم، شه‌ڕی ژنان له‌ شه‌ڕی پشیله‌ ترسناكتره‌ كه‌ پێموایه‌ له‌ شه‌ڕی ئاژه‌لان هی پشیله‌ ترسناكترینیانه‌، جارێك شه‌ڕی دوو پشیله‌م دیت، حه‌فته‌یه‌ك خه‌ونم به‌و شه‌ڕه‌وه‌ ده‌دیت و له‌ شیرنه‌ خه‌وێ راده‌په‌ڕیم و ده‌مزیڕاند، هێنده‌ی نه‌مابوو بمبه‌نه‌وه‌ ئۆمه‌رمه‌ندان، دێته‌وه‌بیرم مێرده‌كانیان به‌ دزی ژنه‌كانیان چاكوچۆنی یه‌كتریان ده‌كرد، ئه‌وه‌ ئاشكرا ده‌بێ و ده‌گاته‌وه‌ ده‌لینگ زه‌رد و ده‌لینگ سۆر، باش له‌بیرمنیه‌ چ ده‌قه‌ومێ، ئه‌وه‌ نه‌بێ ئه‌و دوو پیاوه‌ بڕیار ده‌ده‌ن ژنه‌كانیان ته‌ڵاق بده‌ن، به‌ڵام دیاره‌ باوه‌ڕ به‌ یه‌كتر ناكه‌ن، ترسی په‌شیمانبوونه‌وه‌یان هه‌یه‌، ئه‌وه‌تا مێردی ده‌لینگ سۆر ده‌ڵێ:
ده‌ی، تۆ ته‌ڵاقی بده‌، پیاونه‌بم ته‌ڵاقی نه‌ده‌م
مێردی ده‌ڵینگ زه‌رد:
ده‌ی، تۆ به‌ردێكی ته‌ڵاق فڕێده‌، من دوو هه‌ڵده‌ده‌م
مێردی ده‌لینگ سۆر:
باشه‌، تۆ له‌ پێش من به‌ردی سێیه‌م هه‌ڵده‌ده‌ی؟
ناگه‌نه‌ یه‌ك، مه‌لای كۆمه‌نیست، وا بزانم ناوی سه‌دیق بوو، ده‌گاتێ و ده‌ڵێ:
ئه‌گه‌ر درۆ ناكه‌ن، من رێگایه‌كتان بۆ ده‌بینمه‌وه‌، هه‌ردووكتان پێكه‌وه‌ و له‌ چاوترووكانێ ته‌ڵاقتان بكه‌وێ..
دیاره‌ هه‌ردووكیان به‌ قسه‌ی مه‌لا رازی ده‌بن، مه‌لا ده‌ڵێته‌ مێردی ده‌لینگ سۆر:
چ ده‌ڵێم له‌ دووم بڵێوه‌
له‌ دووی ده‌ڵێته‌وه‌:
هه‌ر سێ ته‌ڵاقم بكه‌وێ ئه‌گه‌ر تۆ ژنه‌كه‌ت ته‌ڵاق دا منیش ژنه‌كه‌م ته‌ڵاق بده‌م…
مه‌لا ده‌ڵێته‌ مێردی ده‌لینگ زه‌رد:
ده‌ی، ژنه‌كه‌ت ته‌ڵاق بده‌، ئه‌گه‌ر ئه‌و ته‌ڵاقیشی نه‌دا، ته‌ڵاقی كه‌وتووه‌،
مێردی ده‌لینگ زه‌رد زاری ته‌ڵاقی وه‌ك ده‌ستی قووچاوه‌ و چه‌ندی ده‌كات ناكرێته‌وه‌، مه‌لا بانگی ژنه‌كان ده‌كات و پێیانده‌ڵێ:
چیدی به‌ شه‌ڕ بێن، مێرده‌كانیشتان ته‌ڵاقتان نه‌ده‌ن، ته‌ڵاقتان ده‌كه‌وێ..
(نه‌..) كۆمۆنیست بوو، (خا..) پارتی، دێته‌وه‌بیرم سه‌عید ده‌یگوت:
ئه‌مریكا و رووسیا ده‌چنه‌ شایی یه‌كتر، به‌ڵام (نه‌..) و (خا…) له‌ تازیه‌ی یه‌كتر نابینین.
ئه‌و ساڵانه‌ له‌ گه‌ڕه‌ك ناوه‌ ناوه‌ شه‌ڕه‌ ده‌ندووك له‌ نێوان پارتی و كۆمه‌نیستان به‌رپا ده‌بوو، دیاره‌ من هه‌ر وه‌ك ناو ده‌مناسین، نه‌مده‌زانی چ تشتن، به‌ڵام ده‌مزانی پیری سوارچاكان حه‌زی به‌ چاره‌ی كۆمۆنیسته‌كان نه‌ده‌كرد و ده‌یگوت:
مه‌بنه‌ شیوعی..
من كه‌ موریدی پیری سوارچاكان بووم، رقم له‌ شیوعی ده‌بۆوه‌، به‌ڵام مام عوسمان و مه‌لا شیوعیه‌كه‌م زۆر خۆش ده‌ویست، باپیریشم ئه‌و دوو كه‌سه‌ی خۆشده‌ویست، ئه‌و مه‌لایه‌ زۆر كۆمۆنیست بوو، پیاوێك كه‌ نازانم كێ (گرده‌) یان ده‌گۆتێ، كابرایه‌كی زۆر زه‌رد بوو، ده‌یگوت:
هه‌ر كه‌سێ له‌ دوای ئه‌و مه‌لایه‌ سۆره‌ نوێژ بكات، جێی چه‌قی ئاگره‌، چونكێ دوای نوێژ پاره‌ بۆ شوعیه‌ گاوره‌كان خڕده‌كاته‌وه‌..
به‌ڵام پیری سوارچاكان كه‌ تا دۆزه‌خ دژی كۆمه‌نیستان بوو، ده‌یگوت:
وا مه‌ڵێ، گرده‌ وا مه‌ڵێ، به‌ دووری مه‌بینه‌ ئه‌وانه‌ پێش تۆ بچنه‌ به‌هه‌شتێ
گرده‌ كه‌ هه‌ر هێنده‌ی باگوردانێ ده‌بوو، هه‌ڵده‌ستایه‌وه‌ سه‌ر چیچكان و ناو له‌پێكی له‌ چۆكی خۆی ده‌دا:
ئه‌وانه‌! نه‌ ده‌زانن قیبله‌ له‌ كوێیه‌، نه‌ ماڵی مه‌لا مسته‌فا، ده‌چنه‌ به‌هه‌شت؟!
پیری سوارچاكان:
وه‌لڵا گرده‌، هێنده‌ی من رقت لێیان نابێته‌وه‌، به‌ڵام زۆریان ده‌زانن قیبله‌ له‌ كوێیه‌، بۆ مه‌لا سه‌دیق له‌ من و تۆ جوانتر روو له‌ قیبله‌ ناكات؟! مه‌لا مسته‌فاش په‌یوه‌ندی به‌ به‌هه‌شت و ئاگره‌وه‌ نیه‌..
بلۆكبڕه‌كه‌، ماڵیان له‌ به‌ری موفتیه‌، بابم گۆته‌نی: پیاوێكی زۆر سۆره‌. ده‌ڵێته‌ پیری سوارچاكان:
مام حاجی، كرده‌وه‌كانی تۆ، قسه‌كانی تۆ زۆر شوعیانه‌ن، به‌ڵام تێناگه‌م بۆچی هێنده‌ رقت له‌ شوعیانه‌؟!
پیری سوارچاكان:
تۆ بلۆكبڕێكی باشی، به‌ڵام چ له‌و شتانه‌ تێناگه‌ی، بڕۆ كن مه‌لا سه‌دیق با هه‌ندێكت فێربكات..
من شتێكی ئه‌وتۆم له‌و مه‌لایه‌ بیرناكه‌وێته‌وه‌، ده‌نا وه‌ك پیری سوارچاكان ده‌یگێڕمه‌وه‌، نازانم ماڵیان كه‌وتبووه‌ كوێ، جار و بار له‌گه‌ڵ بابم ده‌مدیت..
بوه‌ستن، به‌ر له‌ كاولبوونی دنیا دایكم ناوكی ئه‌و ژنه‌ش دێنێته‌وه‌، ژنه‌ قه‌ڵاتیه‌كه‌، من له‌بیرمچوو بڵێم دایكم له‌ ناوكهێنانه‌وه‌ ناوی گه‌ڕه‌ك گه‌ڕه‌ك رۆیشتبوو، ژن له‌ ته‌عجیل و ته‌یراوه‌ و ئه‌و سه‌ری شاره‌وه‌ به‌ لاكه‌ لاك ده‌هاتن، له‌ بن ده‌ستی دایكم راده‌كشان و قیت قیت ده‌چوونه‌وه‌، زۆر ژنم دیتووه‌ له‌ سه‌ر پشت راكشاون و دایكم به‌ ئه‌سپایی كراسه‌كه‌ی هه‌ڵداونه‌ته‌وه‌ و بۆ ماوه‌ی نیو وانه‌یێ ده‌ستی له‌ زگی ناون، ژن هه‌بوو ماوه‌ی وانه‌یه‌كی ویستووه‌، دوایوه‌ بنپیاڵه‌یه‌كی له‌ سه‌ر ناوكی داده‌نان و به‌ چه‌فیه‌یه‌ك ده‌یبه‌ست و هێلكه‌یه‌كی كوڵاوی ده‌رخوارد ده‌دان و ده‌یگوت:
هه‌سته‌، به‌ڵات لێبڕا، ئاگاداربه‌ شتی گران هه‌ڵمه‌گره‌ و هێنده‌ ترسنۆكیش مه‌به‌ به‌ تڕی گه‌وره‌ راچڵه‌كێی..
دیاره‌ به‌ قسه‌ی خه‌ڵك بێت ناوك له‌ شتی گران و راچه‌نین ده‌كه‌وێت، دایكم خۆیشی ناوكی ده‌كه‌وت، به‌ ده‌ستی خۆی ده‌یهێنایه‌وه‌، ده‌هات، به‌رده‌ جۆینێكی ده‌هێَنا، له‌ سه‌ر زگی خۆی داده‌نا، جار جاره‌ جێی ده‌گۆڕی، به‌ ده‌ستی خۆی بنپیاڵه‌كه‌ی ده‌به‌ست، جارێك ناوكی پیری سوارچاكانیشی هێنایه‌وه‌، وا بزانم له‌و سه‌روبه‌نده‌ بوو پلكه‌ شایه‌ر به‌ندێكی به‌ سه‌ر دایكمدا هه‌ڵگۆ، هه‌ر كاتێ كه‌سێ به‌بیریهێنامه‌وه‌ ده‌یڵێمه‌وه‌، ئێ، وێنه‌ی زۆر له‌و ژنانه‌ی بۆ هێنانه‌وه‌ی ناوك ده‌هاتنه‌ كن دایكم، هێند روون ده‌دره‌وشێنه‌وه‌ هه‌ر ده‌ڵێی سیوه‌یله‌ و تازه‌ هه‌ڵاتووه‌، ژنێك له‌ سه‌ر قه‌ڵاته‌وه‌ هاتووه‌، به‌ دوو ژنان بن پیلیان گرتووه‌، كراسێكی زه‌ردی له‌ به‌ره‌، ره‌نگ به‌ به‌ریه‌وه‌ نه‌ماوه‌، ره‌نگی كراسه‌كه‌یم له‌ قسه‌یه‌كی گوڵی كۆسارانه‌وه‌ له‌بیرماوه‌:
كچم، تۆ ره‌نگی كراسه‌كه‌تت گرتووه‌، یان كراسه‌كه‌ت هی تۆ؟
ژنه‌ گوتی:
پله‌ حاجی، نه‌خۆشیه‌كه‌م ده‌ستی لێ ستاندووم، چه‌ند دختۆرم كردووه‌، به‌لاش بووه‌..
دایكم هێشتا ده‌ستی نه‌گایاندبووه‌ زگی، گوتی:
له‌ گوینه‌ ناوكت بێ، كوا درێژبه‌
ژنه‌ راكشا، دایكم گوتی:
نه‌مگوت! خه‌مت نه‌بێ، به‌ ترومبێل له‌ سه‌ر قه‌راته‌وه‌ هاتی، به‌ڵام به‌ پێی خۆت سه‌رده‌كه‌ویه‌وه‌…
كابانه‌ ژیكه‌ڵه‌ی راسپارد، هێلكه‌یه‌كی بۆ بكوڵێنێ، ژنه‌ ده‌ڵێ:
هێلكه‌ی چی؟ به‌ خودای خواردنی ناو به‌هه‌شتێشم له‌پێش دانێن، دڵم نایبات..
دایكم ده‌ڵێ:
په‌له‌ت نه‌بێ، هه‌ر ئێستا ده‌ڵێی: چ بوو، هێلكه‌كه‌ نه‌كوڵا!
وا بوو، دوای به‌ستنی بنپیاڵه‌یه‌ك به‌ زگیه‌وه‌، هێلكه‌ی خوارد و به‌ پێی خۆی رۆیی..
من له‌ دایكمه‌وه‌ شتێ فێری هێنانه‌وه‌ی ناوك بووم، له‌ فێربوونه‌كه‌ گه‌ڕێ، ئێستا نا، پاشان ئیشم پێیده‌بێ، ئێستا قسه‌م له‌ یه‌كه‌م ده‌ست له‌ سه‌ر ناوكنانه‌، جوان وه‌بیرمدێ، ژنه‌ جوانه‌ شه‌له‌كه‌ له‌ بن ده‌ستی دایكم راكشابوو، له‌ جۆگه‌ بازیدابوو، ناوكی كه‌وتبوو، دایكم له‌بیریچووبوو هێلكه‌ی بۆ بكوڵێنێ، ده‌ستی خستبووه‌ ناوكی، به‌بیریهاته‌وه‌، به‌ ژنه‌ جوانه‌ شه‌له‌كه‌ی ده‌گۆ:
ده‌ستت توند بخه‌ ئه‌ها ئێره‌ی زگته‌وه‌..
دیاربوو ده‌ستدانانه‌كه‌ی به‌ دڵ نه‌بوو، بانگی منی كرد، وام كرد، له‌ سه‌ر بنكراسه‌كه‌یه‌وه‌ ده‌ستم خسته‌ سه‌ر ناوكی، به‌ هێلكه‌وه‌ هاته‌وه‌، ده‌ستمی لادا و ده‌ستی خسته‌ جێی ده‌ستمه‌وه‌ و دوای كه‌مێ، گوتی:
كوڕه‌كه‌شم فێری ناوكهێنانه‌وه‌ بووه‌، ناوكت جوان هاتۆته‌وه‌، خراپیش كه‌وتبوو، به‌لای دڵتا كه‌وتبوو..
یه‌ك دوو جاریش ناوكی دایكمم هێنایه‌وه‌، ئاخر ئه‌ویش كه‌ ناوكی چه‌ند گه‌ڕه‌كی ده‌هێناوه‌ خۆشی ناوكی ده‌كه‌وت، نه‌مگوت ده‌چوو به‌ به‌رده‌ جۆین ناوكی خۆی ده‌هێنایه‌وه‌، زۆر جار ده‌ستی شل ده‌بوو، بانگی منی ده‌كرد، به‌رده‌كه‌ی بۆ راگرم، جاروباریش به‌رده‌كه‌ی لاده‌دا و ده‌ستمی ده‌خسته‌ سه‌رناوكی و فێری ده‌كردم چۆنچۆنی ده‌ستم بجوولێنم..
دایكم ده‌یگۆ:
ناوك به‌ سێ لادا ده‌كه‌وێ: چه‌پ، راست، لای دڵ، لای دڵه‌كه‌ به‌ زه‌حمه‌ت دێته‌وه‌..
شاتكه‌ شێت كه‌ فشه‌ی به‌ ناوك و ماوك ده‌هات، جارێك پرسی:
ئه‌دی به‌ لای خوارێدا، به‌ لای قوزدا..
دایكم گۆتی:
ئه‌گه‌ر هی تو به‌وێدا كه‌وت، به‌ پیاوه‌كه‌ت بڵێ بۆت بێنێته‌وه‌..
راوی شه‌مشه‌مه‌ كوێران له‌ راوه‌ خۆشه‌كانه‌، گه‌له‌ك له‌ راوی جورج و مارمیلۆق گه‌له‌ك خۆشتره‌، مانگه‌ شه‌وی به‌لاشاوه‌ بڕه‌ك له‌ ئه‌ستێره‌كانی كه‌متر شه‌مشه‌مه‌ كوێره‌ی هه‌یه‌، ئه‌رێ كام وه‌رز بوو؟ منداڵان ناویان نابوو وه‌رزی شه‌مشه‌مه‌ كوێره‌! دوای شیوێ، هێشتا دوا پاروو هه‌ر له‌ زاری بوو، منداڵ به‌ كڵاوی بابیانه‌وه‌ ده‌هاتنه‌ كۆڵانێ، ده‌چووینه‌ ئه‌و به‌ری كه‌ندێ، گه‌مه‌ی ئێمه‌و شه‌مشه‌مه‌ كوێره‌ ده‌ستپێده‌كرد، زۆر جاری تا مانگ ئاواده‌بوو، گه‌مه‌ درێژه‌ی ده‌بوو، منداڵ له‌ سه‌ر عه‌رد و شه‌مشه‌مه‌ كوێر له‌ حه‌وا، به‌ڵام نه‌وی، كڵاوه‌كان ده‌یانگه‌یشتنێ، هێنده‌ی ژماره‌ی ئه‌ستێران، كڵاوی بابمم هه‌ڵدایه‌ حه‌وایێ، بۆ گرتنی شه‌مشه‌مه‌ كوێران، پێوه‌ نه‌بوو، پێوه‌ نه‌بوو..
شه‌مشه‌مه‌ كوێره‌ شه‌ڕی كڵاوی زۆر كردووه‌، چاودێ، ئه‌و هه‌موو كڵاوه‌ی بۆ ده‌چێ، سووك و هاسان به‌ كه‌لێناندا ده‌رده‌چێ، هێنده‌ی پارتیزانێ شاره‌زای شه‌ڕه‌، بۆیه‌ ئه‌گه‌ر كوو، ده‌نا پێوه‌ نابێ، تا شه‌مشه‌مه‌كوێره‌یه‌ك به‌ كڵاوه‌وه‌ ده‌بێ، قه‌تاره‌یه‌ك ئه‌ستێره‌ ده‌ڕژێن، دوو سێیه‌كه‌م له‌بیره‌ كه‌ له‌ نزیك دارتێله‌ ده‌لاقه‌داره‌كه‌ پێوه‌بوون، لێ وه‌بیرمنایه‌ كه‌وتنه‌ بن كڵاوی كێ، ده‌یانخستنه‌ ناو ته‌نه‌كه‌وه‌ و سه‌ریان داده‌خست، كاتێ رۆژ ده‌بۆوه‌، به‌ دڵی خۆمان ته‌ماشای ئه‌و شته‌ ناشیرینه‌مان ده‌كرد، ده‌بێ شتێ هه‌بێ له‌و ناشیرینتر، پلكه‌ به‌ندبێژ له‌ باره‌ی شه‌مشه‌مه‌ كۆره‌وه‌ به‌ندێكی درێژ، درێژتر له‌ كۆڵانی ماڵی كه‌ویاری خستبووه‌ سه‌ر زاری منداڵانی به‌لاشاوه‌:
قوربانت بم خودایه‌
شتی وات داهێنایه‌
په‌شیمانی له‌ دوایه‌
مه‌لاش واقی وڕمایه‌
له‌ ناشیرینی شه‌مشه‌مه‌ كۆره‌ گه‌ڕێ، خۆشمان هێنده‌ له‌و جوانتر نین، راوه‌كه‌ی خۆشه‌ و مانگه‌شه‌وی به‌لاشاوه‌ی تریفه‌ییتر كردووه‌، مه‌مكدانیشی به‌ حه‌وا ئێخستووه‌، كچه‌كه‌ی ماڵ له‌ نزیك حه‌سارێ، ئه‌وه‌ی خاڵێكی له‌ رووه‌ ده‌ڵێی له‌ وه‌نه‌وشه‌ی وه‌رگرتووه‌، وای چه‌ند جوان بوو،سوێند بخۆی لێت ناكه‌وێ، نه‌خشی كردگار نا، نه‌خشی نه‌خشكاره‌، كه‌مه‌ك جوانتر با ده‌مگوت كه‌ویاره‌! ئه‌و كچه‌ له‌ ماَلیان كڵاو نه‌بوو، بابی وه‌ك ئێمه‌ سه‌ر كۆت بوو، حه‌زیشی له‌ راوه‌ شه‌مشه‌مه‌ كۆره‌ی به‌ر تریفه‌ی مانگه‌شه‌و بوو، شه‌وێك ده‌یبڕێ و تاكێك له‌ مه‌مكدانی دایكی هێنا، چه‌ند جارێ هه‌ڵیدا شه‌مشه‌مه‌ كۆره‌ پێوه‌ بوو، به‌ مه‌مكدانه‌وه‌ بوو، سه‌رهاته‌كه‌ی گه‌یشتبۆوه‌ بابی كیژه‌، گوتبووی:
منیش بام پێوه‌ ده‌بووم..
حه‌مه‌د مه‌ستانیش گوتبووی:
ئه‌دی ئه‌گه‌ر ده‌رپێی ژنان هه‌ڵده‌ی داخوا چه‌ندی پێوه‌ بێ!

Previous
Next
Kurdish