ئیکۆمۆنیستەکان نوێنەری زانستی بۆرژوازین-1- …. نوسینی: ن.ف.عەبدوڵا ( نەجمەدین فارس )
کرێکارانی جیهان یەکگرن !
ڕوونکردنه وه یه ک
——————
ئه وه ی له دوو توێی ئه م نامیلكه یه دایه ، تێزی ڕه خنه یه كی زانستیانه ی ماركسیستانه یه، له تێزی ئایدیالیستانه ی ئیكۆنۆمیسته كان.
ئه م ڕه خنه یه، زیاتر و زیاتر په یوه سته به ڕه خنه گرتن له فكری كۆمۆنیزمی كرێكاری،که منسوری حیكمه ت ده ربڕی سه رخه تی ئه و فكره ئیكۆنۆمیسته یه، ئه م ڕه خنه یه زیاتر له و نامیلكه یه ی منسوری حیكمه ت ده دوێت كه له ژێر ناونیشانی (سیاسه تی ڕێكخستنمان له نێو كرێكاراندا) یه.
وه بڵاوكردنه وه ی سیمینارێك كه بۆ ئه و نامیلكه یه ی منسوری حیكمه ت گیرابوو له لایه ن منسور خۆیه وه ئه ویش له ژێر ناونیشانی ( ده ر باره ی سیاسه تی ڕیكخستنی كرێكاریمان ) بڵاوكردبووه وه.
ناوه ڕۆک
——–
بابه ت لاپه ڕه
—————————————–
1- پێشه کیه کی کورت …………………………………………………….3—4
2- ئیکۆنۆمیزم و سیاسه ت ………………………………………………..4—16
3- حیزب و ڕێکخستن …………………………………………………..16—29
4- ئه ڵقه ی کرێکارانی کۆمۆنیست و شێوه ی ڕێکخستنیان …………………..29–35
5- باشبوونی واقعی ژیانی پڕۆلیتاریا …………………………………….35–39
6- مارکسیزم و شۆڕشی کرێکاری …………………………………………40—51
7- ڕێکخسینی سیاسی و شوێنه کان له جیهاندا …………………………….51–56
8- کۆمۆنیزم یان ئیکۆنۆمیزم ……………………………………………..57–59
9- پاشکۆیه ک ………………………………………………………….60–78
ئیكۆنۆمیستەكان نوێنەری زانستی بۆرژوازین
پێشەكییەكی كورت
————-
قسه و باسێك كه له سه ر خه باتی ئابووری هەبێت، ئێمه له گه ڵ ناوبردنی ئەو مەفهوومه به مادییه ت بینینی له ژیانی ڕۆژانه ی چینی كرێكاردا ته نها ئه وه مان دێته به ر چاو كه كێشمه كێشی نێوان پڕۆلیتاریا و خاوه ن كاره.
به سه ر كه وتن گه یشتنی ئه و خه باته، ته نها ڕیفۆرمێك به ده ست دێت. ئه و كاره كه خه باتی ئابووری تیادا ده كرێت به میحوه ری سه ره كی خه بات ته نها له نه قابه یه كدا پیاده ده كرێت.
ئه گه ر ئێمه جوڵانه وه یه كی ماددی مه وجوود له كۆمه ڵگای ئه وروپادا ببینین و لامان ڕۆشن بێت، كه سه ندیكا كرێكاری یه كان یان یه كێتی یه كرێكاری یه كان له ئه وروپادا ته نها خاڵێك كه به ده ستی یه وه بده ن بۆ چینی كرێكار ئه ویش ڕیفۆرمێكی بچووكه بۆ كرێكاران كه ئه مه ش له چاو پێشكه وتنی ته كنه لۆجیای پیشه سازی له ئه وروپا و له زۆرێك له ووڵاتانی تری جیهاندا هیچی وانی یه. هه ر ئه م سه ندیكا و یه كێتی یه كرێكاریانه وه ك به ر به ستێك ڕێگرن له به رده م ڕه وتی دژایه تی چینایه تی و به رینی ئه و دژایه تی یه بۆ چینی كرێكار له به رامبه ر خاوه ن كار و ده وڵه تدا بچووك و به رته سك ده كه نه وه.
به كورتی ئاو ده كه ن به سه ر ئەو ئاگرەی كه له نێوان چینی كرێكار و بۆرژوازی دا پەرەده ستێنێ، ئه و ئاگره ی كه بۆ یه ك لابوونه وه ی جێگیربوونی باری ئه خلاقی و فه لسه فی و ئایدیۆلۆژی كۆمه ڵایه تی چینه كانی ناو كۆمه ڵ تین ئه سه نێت و به یه ك دیویدا ئه خات.
هه روه ها خه باتی ئابووری به و شێوه یه ی كه له لای ئیكۆنۆمیسته كان هه یه. ناكرێت و نابێت به هه موو ئه ساسێكی جووڵانه وه ی چینایه تی چینی كرێكار.
هه ر له سه ره تای دروست بوونی دوو چینه كه ی ناو كۆمه ڵ ( پڕۆلیتاریا و سه رمایه دار ) خه باتی ئابووری بۆ چینی كرێكار به چاره سه ری ته واوه تی دژایه تی چینایه تی چینی كرێكار و سه رمایه دار نه گه یشتووه.
واته بۆ لابردنی په یوه ندی كار و سه رمایه له سه ر شانی پڕۆلیتاریا به نه تیجه ی كۆتایی نه گه یشتووه. هه روه ها گۆڕانی كۆمه ڵایه تی مێژووی به شه ریه ت له سه رده می سه رمایه داری دا به خه باتی ئابووری به ده ست نایه ت.
هه روه ها بۆ گۆڕانی نیزامی سه رمایه داری پێویست به كاری سیاسی و شۆڕش گێڕی پڕۆلیتاریا ده كات، بۆ ئه م كاره شۆڕش گێڕی یه پێویست به ووشیاركردنه وه ی پڕۆلیتاریا ده كات، بۆ ئه وه ی بتوانێت خۆی له و كایه كۆمه ڵایه تی یه دا بناسێنێت و كاره كانی به باشی جێ به جێ بكات.
********************************
ئیكۆنۆمیزم و سیاسه ت
————————
ئیكۆنۆمیزم خاسیه تی بیركردنه وه ی ئابووری یه كانه، واته ئابووری زانه بۆرژوازیی یه كان بۆ پیرۆز ڕاگرتنی نیزامی سه رمایه داری، ئابووری زانه كان به به رده وامی له هه وڵی ئه وه دان كه هه موو ژیانی پڕۆلیتاریا له چوارچێوه ی نیزامی سه رمایه داری دا په یوه ست بێت به خه باتی ئابووری یه وه، ئه ویش وه ك كاركردی هاوبه شی كاری سه رمایه داری بۆ ئه وه ی بچوكترین جوڵانه وه ی شۆڕشگێڕی پڕۆلیتاریا له هیچ ناوچه یه ك له ناوچه كانی دنیادا سه رهه ڵنه دات و كێشه ی نێوان پڕۆلیتاریا و سه رمایه داران وه ك خۆی بمێنێت بێ ئه وه ی دژایه تیه كه تووندوتیژ بكرێته وه.
واته به مانایه كی تر ئیكۆنۆمیسته كان به به رده وامی هه وڵ ئه ده ن كه پڕۆلیتاریا دووربكه وێته وه له سیاسی بوونی خۆی وه ك سیاسی یه كی سه رده م، بۆ ئه وه ی گیانی ڕووبه ڕوو بوونه وه ی كۆمه ڵایه تی گه وره له سه رده می سه رمایه داری دا له جموجۆڵدا نه بێت و خه فه بكرێت.
كه واته خاسیه تی بیركردنه وه و جوڵانه وه ی پڕۆلیتاریا لای ئیكۆنۆمیستێك ئه بێت ته نها و ته نها هه ر په یوه ست بوون بێت به خه باتی ئابووری یه وه كه بۆ خۆی ئه م خه باتی ئابووری یه ته نها ده ستنیشان كه ری كێشه یه كی بچووكی پڕۆلیتاریا و خاوه ن كاره و نه بووه ته كێشه ی گه وره ی كۆمه ڵایه تی پڕۆلیتاریا و سه رمایه دار، وه ك نیزام و كۆمه ڵگایه ك.
كێشه ی كۆمۆنیسته كان له گه ڵ خودی نیزامی سه رمایه داری دا كێشه یه كی مێژوویی گه وره یه كه كۆمۆنیسته كان به دوای به ده ست هێنانی په یوه ندیه كی كۆمه ڵایه تی نوێوه ن، كه ئه م كێشه یه له سه رده می نیزامی سه رمایه داری دا وه ك جووڵانه وه یه كی سیاسی پڕۆلیتاریا كێشه یه كی سه روه ڕ قووڵتر و گرنگتره.
بالێره وه بێینه سه ر ئه و ده ربڕینانه ی كه منسوری حیكمه ت له نووسینێك له نووسینه كانی دا ده ریبڕیوون” منسور له لایه كدا ئاوا باس له خه باتی پڕۆلیتاریا ئه كات و ئه ڵێت(( خه باتی ئابووری چینی كرێكار كۆڵه كه یه كی سه ره كی و حه یاتی خه باتی چینایه تی یه و زه مینه ی سه ره كی ئاگاداربوونی كۆمه ڵانی به رینی چینی كرێكاره له سیمای چینایه تی خۆیان. ل٤ “سیاسه تی ڕێكخستنمان له نێو كرێكاراندا” ))
ئه گه ر به ئاگایی یه وه سه رنج له دنیا بده ین، ئه بینین كه دنیا وه ك دنیایه كی واقعی و ماددی، كێشمه كێشی هه موو ڕۆژه ی پڕۆلیتاریا و سه رمایه داران كێشه ی بچووك و جوزئی خه باتی چینایه تی تیادا ده ر ده كه وێت، كه ئه ویش خه باتی ئابووری پڕۆلیتاریایه.
ئه م كێشه یه به نیسبه ت كۆمه ڵگای سه رمایه داری یه وه كێشه یه كی زۆر بچووكتره له و كێشه گه وره مێژوویی یه ی كه هه یه. چوونكه داواكاری پڕۆلیتاریا له خه باتی ئابووری دا ناچێته سه ر داواكاریه كان كه تا مۆخ ڕۆبچێته خواره وه بۆ جه سته ی سه رمایه داران و نیزامه كه یان.
ئه م داواكاریانه له ڕیفۆرمێكی بچووك واوه تر ناچێت، ئه م داواكاریانه هه ر له سه ره تای دروستبوونی ئه م دوو چینه وه تێڕوانین ئه بینین كه داواكاریه كان له مێژووی جووڵانه وه ی كرێكارانی جیهاندا هیچ جیاوازی یه كی بچووك و گه وره له نێوانیاندانیه له مێژوویه كه وه كه ئه م داواكاریانه هه یه مێژووی سه رهه ڵدانی ئه م دوو چینه یه كه واته هه تا جووڵانه وه یه ك سه روه ڕ سیاسی نه بێت چ جووڵانه وه یه كی ئابووری كرێكاران ده ستی بۆ له ناوبردنی كاری به كرێ بردووه ؟
كه واته جووڵانه وه ی كرێكاران وه ك خه باتی ئابووری كۆڵه كه ی حه یاتی خه باتی چینایه تی پڕۆلیتاریا نی یه. خه باتی ئابووری جوزئی خه باتی چینایه تی چینی پڕۆلیتاریایه.
له به ر ئه وه ی كێشه ی خه باتی ئابووری له نێوان پڕۆلیتاریا و سه رمایه داران دا، كێشه یه كی زۆر بچووكتره له و كێشه یه كه پڕۆلیتاریا بووه ته هه ڵگری په یامه كه ی له مێژووی به شه ریه تدا.
ئه گه ر به ووردی بڕوانین له خه باتی ئابووری كرێكاران، له جوڵانه وه ی ئه و خه باته دا هه موو مه یلوو بۆچوونه كانی ناو كرێكاران هه ر له سه ندیكالیسته كانه وه تا ناسیۆنالیست و مه زهه بی یه كان هه ر هه موویان وه ك یه ك هاوكار و هاوخه باتی ئابوورین، بێ ئه وه ی كه ئه ویان به ویان بزانێت كه ئه مه وه ك جووڵان وه ك بۆچوون چه نده كوشنده یه له ڕێگا ئاگاداربوون له واقعی كۆمه ڵایه تی خۆیان له چوارچێوه ی نیزامی سه رمایه داری دا.
واته خه باتی ئابووری بۆ پڕۆلیتاریا نابێته سیمای ئاگاداربوونی ته واوه تی له په یوه ندی … كۆمه ڵایه تی سه رمایه دار و پڕۆلیتاریا له نیزامی سه رمایه داری دا.
ئه گه ر پڕۆلیتاریا له خه باتی ئابووریی یه وه ئاگاداری سیمای چینایه تی خۆی ببوایه، ئه وا ئه بوایه له سه رده مانێكی زۆر زووه وه بێ بوونی كۆمۆنیسته كان له سه رتاسه ری دنیادا شۆڕش به رقه رار بوایه. چونكه هه ر ئاگاداربوونێكی كۆمۆنیستانه ی پڕۆلیتاریا، له ژیان و گوزه رانی له نیزامی سه رمایه داری دا، ئیتر پڕۆلیتاریا ئه وه پێ ده زانێت كه گۆڕانی ته واوه تی له ژیانی دا، له به رپابوونی شۆڕشی سۆشیالیستی زانستی دایه، له چوارچێوه ی نیزامی سه رمایه داری دا.
به ڵێ ئه م جیاوازیانه ی له نێوان ئیكۆنۆمیستێك و كۆمۆنیستێك دا جیاوازیی یه له به سیاسی كردنی پڕۆلیتاریا و تجرید كردنی گیانی سیاسیانه له پڕۆلیتاریا دا. كه تجرید كردنی گیانی سیاسیانه له پڕۆلیتاریا خاسیه تی مه نهه ج و كاری، ئیكۆنۆمیسته كانه.
ماركس له كاری به كرێ و سه رمایه دا ئه ڵێت: په یوه ندی ئابووری بنه مایه له خه باتی چینایه تی چینی كرێكاردا.
په یوه ندی ئابووری بریتی یه له ژێرخانی كۆمه ڵایه تی سه رمایه داری، واته په یوه ندیی كار و سه رمایه له نیزامی سه رمایه داری دا ده ست نیشانی خه باتی چینایه تی ئه كات.
واته خه باتی چینایه تی پڕۆلیتاریا له سه رده می نیزامی سه رمایه داریدا مه وجووده.
ئیتر ئه م په یوه ندیی یه چۆن ئه گۆڕێت ئه مه ش بۆخۆی جێگای لێكۆڵینه وه یه، ئه ویش گۆڕانكاری جه وهه ری یه له كۆمه ڵگای سه رمایه داری دا.
ماركس ناڵێت خه باتی ئابووری كۆڵه كه ی حه یاتی یه، به ڵكو ئه ڵێت: په یوه ندی ئابووری بنه مای خه باتی چینایه تی یه.
خه باتی ئابووری و په یوه ندی ئابووری دوو باری جیاوازن له تێڕوانین و له واقع دا.
خه باتی ئابووری جووڵانه وه یه كی عه فه وی كرێكارانه له گه ڵ سه رمایه داراندا، په یوه ندی ئابووری په یوه ندی پڕۆلیتاریا له نیزامی سه رمایه داری یه وه ده ست نیشان ده كات.
مه نسوری حیكمه ت كه ده ڵێت خه باتی ئابووری كۆڵه كه ی حه یاتی خه باتی چینایه تی یه ئه یه وێت وه ك وورده بۆرژوازی یه ك گیانی سیاسی بوون له پڕۆلیتاریادا بمرێنێت، كه خه باتی سیاسی كۆڵه كه ی حه یاتی خه باتی چینایه تی یه.
ئه م جۆره له بیركردنه وه و دروست كردنی ئه و گیانه له جووڵانه وه ی پڕۆلیتاریادا قازانجی گه وره ی بۆ بۆرژوازی و نیزامه كه ی تێدایه. كه ئه مه ش بۆ به پراكتیك كردنی هه ڵوێستی پڕۆلیتاریا له چوارچێوه ی نیزامی سه رمایه داری دا سه روه ڕ تێڕوانینێكی بۆرژوازی یانه یه.
هه روه ها ڕیزگرتنێكی زۆر به به هایانه له جووڵانه وه ی عه فه ویانه ی پڕۆلیتاریا و كه م كردنه وه ی ده وروو كاری گه ری سیاسیانه ی ئینسانه ووشیاره كۆمۆنیسته كان له ناو پڕۆلیتاریادا گرنگی یه كی كه می نی یه بۆ به هێزبوونی ئیتۆریته ی ئایدیۆلۆژیه تی بۆرژوازی له نێوان كرێكاراندا یان له سه ر كرێكاران.
هه روه ها یه كێك له و تێكه ڵ و پێكه ڵی یه ی كه ئیكۆنۆمیسته كان به ده ستی ئه نقه ست بێت یان به زانیاری یه وه بێت ئه یكه ن. ئه وه یه كه خه باتی ئابووری ئه كه نه ئه وه ی كه ووجوودی سیاسی پڕۆلیتاری تیا نیشان ئه درێت.
كه ئه مه ش بۆ خۆی گه مژه یی یه كی زۆر بێ په رده یه كه خه باتی ئابووری به خه باتی سیاسی پڕۆلیتاریا له قه ڵه م بدرێت. خه باتی ئابووری ته نها كێشه ی نێوان كرێكاران و سه رمایه داره ( خاوه ن كار ). كه ئه مه ش كێشه یه كی بچووكی كێشه كۆمه ڵایه تی یه كان واوه ترناچێت. به ڵام كێشه ی سیاسی پڕۆلیتاریا، كێشه یه له گه ڵ هه موو نیزامی سه رمایه داری دا. وه داواكاری له خه باتی ئابووری دا له پێناو سه عات كارێكی كه م و كرێ یه كی زیاتر. له وه به ولاوه ناچێت كه له ڕیفۆرمێك زیاتربێت ئه مه ش هه ر له ساڵانی زۆر له وه و پێشه وه ئه م كاره كۆتایی پێ هاتووه كه ئیتر ڕیفۆرم بۆ كرێكاران ئه وه نی یه بێجگه له سووڕانه وه نه بێت له ئه ڵقه یه كی به تاڵدا.
ئه گه ر ئێمه ڕه ووتی به ره و پێش چوونی كۆمه ڵیش ببینین ئه و داواكاریانه نه چوونه ته ئه و ئاسته ی كه پڕۆلیتاریا له ڕیفۆرمێكدا گۆڕانكاری یه ك به ده ست بهێنێت. به ڵام ووجوودی سیاسی پڕۆلیتاریا به دوای ئه وه وه یه یان ستراتیجی بریتی یه له نه مانی كاری به كرێ.
هه روه ها شه ڕی بنه ڕه تی پڕۆلیتاری ووشیار دابه زینی كرێ نی یه به ڵكو له ناوبردنی نیزامی كاری به كرێ یه ئیتر له نێوان دوو جۆر له پڕۆلیتاریادا كه یه كێكیان خه باتی ئابووری به كۆڵه كه ی حه یاتی ئه زانێت و ئه ویتریان پڕۆلیتاریای ووشیار به بیری ماركسیزم، له داواكاری یه كاندایه. كه ئه ویش له لای سه ره وه ڕوونم كردوه ته وه. كه واته خه باتی ئابووری بریتی نی یه له ووجوودی سیاسی پڕۆلیتاریا.
مه نسوری حیكمه ت له سیاسه تی ڕێكخستنمان له نێو كرێكاراندا ده ڵێت: (( خه باتی ئابووری بریتی یه له نه فسی موجوودییه تی سه ربه خۆی چینی كرێكار و بنه ڕه تی ترین و هه میشه یی ترین شكڵه كانی خۆنواندنی ئه و چینه و نیشاندانی ووجوودی سیاسی ئه و چینه یه به رامبه ر به بۆرژوازی و سه رمایه.” سیاسه تی ڕێكخستنمان له نێو كرێكاراندا”- ل٤ )).
خه باتی ئابووری نابێته ووجوودی سه ربه خۆی چینی كرێكار چونكه كرێكار كه داوای كرێی زیاد ده كات، یان سه عات كاری كه م ده كات. له زۆر زۆر حاڵه تی دا سه رنه وی كه ره بۆ سیاسه تی بۆرژوازی یان له ژێر ڕكێفی سیاسه تی بۆرژوازی دا كار ده كات هه روه ك چۆن خه باتی ئابووری له میانه ی نه قابه كان و سه ندیكاكان و یه كێتی كرێكاریی یه كاندا ئه چێته ڕێوه یان عه فه ویانه به رپاده كرێت.
هه روه ها كاتێك ئه م جۆری كاركردنه ئه كرێته كاری سه ره كی بۆ پڕۆلیتاریا، ئه مه ش ئه داتی ده ستی بۆرژوازیی یه و ده وری كاریگه ریشی له جۆری كار و دامه زراندنی دا هه یه و، دابڕاندنی پڕۆلیتاریای تیادا به ر جه سته ده كاته وه له كاركردنی سیاسیانه ی پڕۆلیتاریا له چوارچێوه ی نیزامی سه رمایه داری دا..
واته خه باتی ئابووری نه فسی موجوودییه تی سه ربه خۆیی پڕۆلیتاریا نی یه له كۆت و به ندی سیاسه تی بۆرژوازی.
كه واته به رامبه ر كارێك كه بۆرژوازی كاركه ری بێت. ده بێت پڕۆلیتاریا بوونی سه ربه خۆیی خۆی بپارێزێت كه كۆت و به ندی سیاسه تی بۆرژوازی له ڕێچكه كاری بۆرژوازیانه بۆ ئه وه ی بتوانێت ئه ركه بنه ڕه تی یه كانی خۆی له گه ڵ سه رمایه داری و نیزامه كه ی دا ڕوو به ڕوو بكاته وه. كه ئه ویش چه كداربوونه، به بیروبڕوای ماركسیزم له هه موو حاڵه تێكدا، بۆ له به یین بردنی هه موو دیدو بۆچوونێكی غه یره واقعی و مه زهه بی و ناسیۆنالیستی و ڕاسیستی و فاشیستی له دیدو كرده وه كانی دا.
خه باتی ئابووری به به رده وامی ووجوودی هه یه له نێو كرێكاراندا. به ڵام ئه وه ی كه به شكڵێك ته واو كامل نی یه، داواكاری سیاسی یه له لایه ن پڕۆلیتاریاوه بته وێت و نه ته وێت به به رده وامی له ناو كرێكاراندا داواكاری ڕیفۆرم بوونی هه یه. به ڵام كاتێك كه كۆمۆنیسته كان به شداری ئه كه ن له ناو، ئه و خه باته دا(خه باتی ئابووری) نابێت خه باتی ئابووری بیكه نه كۆڵه كه ی خه باتی چینایه تیان، به ڵكو ئه بێت كاری سیاسی به بڕوای ماركسیزم له نێویاندا په خش بكه ن بۆ ئه وه ی هه رچی زووتر و زیاتر ڕوو له گه شه ی سیاسی بكه ن و داواكاریی یه كانیان زۆر له وه به ولاوه بچێت كه بۆرژوازی زۆر ناكۆك نی یه له گه ڵیدا.
وه هه روه ها ئه وه ی كه كرێكار بۆ له خه باتی ئابووری دا به شداری كرد ئیتر بۆ ئه و ئینسانانه ناتوانیت بڵێیت كۆمۆنیسته هه تا ڕووترین كرێكاریش بێت. به ڵام به پێچه وانه وه ووشیاری كۆمۆنیستی هه بوو ئه وا ئه م داواكاریانه ی له خه باتی ئابووری دا له لایه ن ئه وكرێكاره ووشیارانه وه، ناكرێته كۆڵه كه ی حه یاتی خه باتی چینایه تی.
مه نسوری حیكمه ت زۆر ئیكۆنۆمیستانه ئه ڕوانێته ئه و هه ڵسووڕانه و وه داواكاریی یه كانیان هه ر له و ئاسته به ر ته سكه دا ئه هێڵێته وه كه بۆرژوازی و سه رمایه داران پێیان ناخۆش نی یه.
مه نسوری حیكمه ت ده ڵێت: (( خه باتی ئابووری كۆڵه كه ی خه باتی چینایه تی و به شی جیانه بووه وه ی خه باتی كۆمۆنیستی یه حووزوری هه ڵسوڕاوانه و، له م مه یدانه دا به شێكه له ته عریف و پێناسه ی ئێمه وه ك كرێكار و كۆمۆنیست بێجگه له ده وره شۆڕشگێڕه كان.- ل٤ ( ئه ودیو ) ل ” سیاسه تی ڕێكخستنمان له نێو كرێكاران دا”)).
خۆزگه جارێك ئه م كۆڵه كه یه ببوایه به چڵێك. به ڵام نابێت به چڵێك بۆ مه نهه جی ئیكۆنۆمیسته كان. له به ر ئه وه ی هه ر ده ست بردنێكی پڕۆلیتاریا بۆ ده سه ڵاتی سیاسی به رژه وه ندی ئه مانیشی تێدا ده كه وێته مه ترسی له ناوچوونه وه.
له به ر ئه وه كاری ئیكۆنۆمیسته كان ته نها ئه وه یه له چوارچێوه ی نیزامی سه رمایه داری دا، پڕۆلیتاریا چه واشه بكه ن له شۆڕشی خۆی وه كارێك بكرێت كه خه باتی ئابووری به س بێت بۆ پڕۆلیتاریا زه مینه ی شۆڕش خۆش نه بێت بۆ له ناوچوونی سیسته می سه رمایه داری.
