ئه‌ولادی عه‌سڕ و كوڕی بێوه‌ژنێ … عه‌بدولڕه‌حمان فه‌رهادی
1- کوڕی بێوەژنێ
لە ناوەڕاستی حەفتاکان کە پۆلی شەشی زانستیم تەواو کرد، نمرەکەم بایی ئەوە بوو لە کۆلیجی زانستەکان لە زانکۆی سلێمانی وەربگیرێم، ئەوکاتە باوکم تەواو کەوتبووە ساڵەوە و پیر و کەنەفتە بووبوو، ماڵمان لە خانووێکی دووچاوەی یەک لە گەڕەکە کۆنەکانی عەربەت بوو، منی عەربەتیی، بۆ جارێکیش چەندە! سلێمانیم نەبینیبوو، لەگەڵ حەمیدی ئامۆزام بۆ یەکەمجار، ڕوومکردە ئەو شارە، کە ئەویش لە کۆلیجی ئاداب لەوێ وەرگیرابوو، سەرەتا بەر لەوەی لە بەشەناوخۆ ناومان بێتەوە، مانگێک لە چاوەخانووێکی داتەپیوی مەڵکەندی دەژیاین، ئێوارەیەکیان لەگەڵ حەمید بەرەو بازاڕ شۆڕبووینەوە، لاتوپات و گیرفان نیمچە بەتاڵ تێی وەردەسووڕاین، گەیشتینە دەوروبەری مزگەوتی کاکەحمەی شێخ و لەولاوە چەند پڕوپیرەژنێک ماست و سەرتوێژ و قەیماغیان دانابوو دەیانفرۆشت، لێیان نزیک بووینەوە و من دەمویست جامێ بچکۆلەی ماست بۆ نانی ئێوارە بکڕم، پیرەژنەکان بەھۆی قسەوباسی نێو خۆیانەوە بەریان بە خەڵکەوە نەمابوو، زۆرم بەلاوە سەیر بوو! چما ئەم پیرەژنە سەرگەردانانە بۆ قسە ھاتوون یان بۆ کار و کەسابەت؟ زیاتر لێیان نزیک کەوتمەوە تا بزانم لە چیی دەدوێن، دواتر گوێم لێیان بوو قسە و لفتیان لەبارەی کێچەوە بوو، یەکیان دەیگوت: من حەجمینم لەدەست کێچەوە نەماوە، ئەویتر بۆی دەسەندەوە: کێچ شەوێ نایەڵێ بەکامی دڵ بخەوم، لەولاتر پیرەژنێکی چاویلکە لەچاوی گۆچان لەپاڵ کە زۆر زیت و زرنگ دیار بوو، دەیگوت: نازانم کەی لەدەست ئەم کێچە پیسە قورتارمان دەبێت! مەراقمە بۆ جارێک کێچێک چەندە! بەدەست بگرم، منیش فزوولەن ویستم ھەر بۆ شۆخی لەمبارەوە لەگەڵی بدوێم و لە بەرانبەریەوە وەرامیم دایەوە: پورێ گیان توخوا ناوت چییە؟
وەرامی دامەوە: من ناوم گورجی یە، بۆ؟
گوتمێ: پوورە گورجی گیان، دەبا من چارەسەریی ئەم کێچە لەعنەتییەت بۆ باسکەم، ڕێگایەک ھەیە بۆ لەناوبردنی یەکجارەکیی کێچ و با بۆتی باسکەم.
ھەستم کرد گەشانەوە بە ڕوخساری دادە گورجییەوە دەرکەوت و بە سەرسڕمانەوە تەماشای دەکردم:
دا دەی ڕۆڵە گیان چۆن چۆنی؟
پوورە گورچی ئێوە لە ماڵەوە خۆڵەمێش(مشکی)تان ھەیە؟
ئەیچۆن نیمانە!
پوورە گورجی، تۆ ھێڵەگت بینیوە؟
ئەیچۆن بەساقە.
ھێڵەگێک بێنە چەند مشتێ مشکیی تێکە.
ئێ ێ ێ ێ؟
ئینجا مشکییەکە لە بنی ھێڵەگەکەوە بێنەوە.
ئێ ێ ێ ێ؟
بیخە ناو ھێڵەگێکی وردتر.
ئێ ێ ێ ێ ؟
پاشان لە تافتەی بدە.
ئێ ێ ێ ێ ؟
ئینجا خۆڵەمێشە پۆدراوییەکە لەسەر دەسڕێک ڕاخە.
ئێ ێ ێ ێ ؟
پاشان یەک یەک کێچەکان بگرە و پێڵووی چاویان بکەوە و مشکییەکەی تێکە، بەمجۆرە کێچ تەواو دەبن و بۆ ھەتاھەتا لە کێچ ڕزگارتان دەبێ .
ھەستم کرد پوورە گورجی زۆر لێم دەھری بوو و تێگەیشت بە بەزمێکم بردووە!
بە سەروڕوخسارێکی پەشۆکاوەوە ڕووی کردمێ و پێی گوتم:
بەساقە ە ە ە ە؟
وەرامم دایەوە: بەڵێ پوورێ گیان؟
پێی گوتم:
بەساقەەە ە، توخوا تۆ کوڕی بێوەژنێ نیی؟
1- ئه‌ولادی عه‌سڕ
شێعەلی خوێندەواریی نەبوو، لەگەڵ ئەوەش پیاوێکی تڕوتۆپەستوور بوو و خۆی بە گووێکی گەورە دەزانی، بەڵام گرێی نەخوێندەواری، ناوەوەی ھەنجن بە ھەنجن کردبوو. زێنەدینی کوڕە گەورەی شێعەلی ھەرزەکارێکی دەمچەفت بوو و بە کەلەش لەندەھۆرێک بوو، زەلام لێی دەترسا، شێعەلی ئەوەندەی دار لە دەمی زێنەدین وەردابوو، زێنەدین بە تەواوی شەرمی لە بابی شکابوو و جاری وا ھەبوو لەسەر شتی بێمانا دەبووە مشتومریان و بابی لەبەر سەی ڕوودەکرد و سەت جنێوی پێ دەدا و ھارێک بوو، لە چاوی ماری نەدەگەڕایەوە. زێنەدین لە پۆلی پێنجی سانەوی بوو و خوێندەوارییەکی چاکی پەیدا کردبوو، شێعەلی ئیرەیی پێ دەبرد و ڕۆژ نەبوو داوای لێ نەکات فێری خوێندەواریی بکات، ئەویش گوێی پێ نەدەدا، قسە و داواکانی بابی وەک بایێک بوو بەبن گوێی دابێ. شێعەلی زۆری مەراق خوێندەواری بوو و بڕیاریدا دانە ڕۆژێک بۆ دەوامی مەحوەلئومییە تەرخان بکات، بەڵکم ئەوە خوایە لەو گرێکوێرەی نێو دەروونی بە یەکجاری ڕزگاری بێت.
شێعەلی بەخۆی و کورتەک و شەرواڵی نورت و نوێی و جەمەدانیی نمرە پێنجی، ڕۆژانە لەدوای سەعات سێوە دەچووە وانەکانی بنکەی نەھێشتنی نەخوێندەواری لە تەیراوە، سێ مانگان بێ پسانەوە دەوامی کرد و خەریک بوو دەستوقەڵەم پەیدا بکات. ئێوارەیەکی ھەینی، دیوەخانی شێعەلی لە مێوانی خزم و دەرودراوسێ و ناسیاو جمەی دەھات و زێنەدینی کوڕیشی قولینچکی دیوەخانەکەی گرتبوو و گوێی لە قسەوباسان دەگرت و باوکی باسی لە خوێندەوارییەکەی خۆی بۆ ئامادەبووان دەکرد. زێنەدین تۆزقاڵێ باوەڕی بە فشەفشەکانی شێعەلیی بابی نەدەھات، چونکە شێعەلی لە قسەوباسان زۆری پێوەدەنا و کونەبایەک بوو لەو گۆڕە. زێنەدین ڕقی لەو فشانەی بابی ھەڵسا و لەنکاوڕا قیت بۆوە و چوو لەودیو کتێبێکی (مێژووی نوێ)ی پۆلی پێنجی ئەدەبیی ھێنا و لەبەردەم شێعەلیی دانا و پێی گوت دە مادام خوێندەوارییت پەیدا کردووە، دە دەی بەرگی ئەم کتێبەم بۆ وەخوینە. شێعەلی دەمێکی خۆش لە بەرگی کتێبی مێژووی نوێ ڕاما و چەندی سەر ھێنا و برد، نەیزانی بیخوێنێتەوە، مەجلیس ھەموو چاوەنۆڕ بوون شێعەلی بزانێ (مێژووی نوێ) بخوێنێتەوە، شێعەلی ڵاڵ و پت دامابوو و ئەوەی ڕەنگ بوو لە ڕووی نەمابوو، زێنەدینی کوڕیشی لەسەر سەری بوو. لەناکاو شێعەلی قیت بۆوە و مێژووی نوێ ی بە ( مشیر نوری) خوێندەوە. زێنەدین لە قاقای پێکەنینێی دا و شیڕاندییە سەر بابی: کورە گووم لە خوێندەوارییەکەت شێعەلی، ھەی دایکحیز ئەمە کەی خوێندەوارییە!
• بیرۆكه‌ی خوێندنه‌وه‌ی كتێبی (مێژووی نوێ) ف.پ بۆی باس كردم و لای من ئه‌م ده‌قه‌ی لێ كه‌وته‌وه.
