Skip to Content

كوا لۆژیك؟ … به‌ختیار محه‌مه‌د

كوا لۆژیك؟ … به‌ختیار محه‌مه‌د

Closed
by تشرینی یه‌كه‌م 17, 2016 General, Opinion

ئه‌وانه‌ی ڕه‌خنه‌ قبووڵ ناكه‌ن دیكتاتۆرن. دیكتاتۆرییه‌ت هیچ نییه‌، ته‌نها قبووڵ نه‌كردنی ڕه‌خنه‌یه‌؛ له‌مه‌وه ڕه‌خنه‌‌ قبووڵكردن جه‌وهه‌ری دیموكراسییه‌ته‌.

كه‌واته‌ له‌ ڕووی لۆژیكه‌وه‌ هاوكێشه‌كه‌ زۆر ئاسانه‌، به‌ڵام ئه‌وه‌ی ئاڵۆز و قورسه‌ سروشتی مرۆڤه‌: ئه‌و سروشته‌ی زۆربه‌ی جار شه‌ق له‌ لۆژیك هه‌ڵده‌دا و به‌ دوای خورافه‌ و ئه‌فسانه‌ و شه‌ڕانگێزیی ده‌كه‌وێ و ده‌یانكاته‌ ڕاستییه‌كانی ژیانی خۆی و له‌ پێناویاندا ده‌جه‌نگێ و كوشتارگه‌ ده‌خوڵقێنێ و جیهان وێران ده‌كا.

مرۆڤ ته‌نها بۆ ئه‌وه‌ی كۆیله‌یی خۆی بۆ خوا یان سه‌ركرده‌یه‌ك بسه‌لمێنێ، ئه‌وی دیكه‌ ده‌كوژێ و تاوانی گه‌وره‌ گه‌وره‌ ئه‌نجام ده‌دا. گرفته‌كه‌ش ئه‌وه‌یه‌ له‌ ژیانی مرۆڤدا، كه‌ بیركردنه‌وه‌ و كاری لۆژیكانه‌ شتی یه‌كجار قورسن، به‌ڵام بیركردنه‌وه‌ و كاری ناعه‌قڵانی شتی یه‌كجار ئاسانن. به‌ نموونه‌ زۆربه‌مان زۆرخۆری ده‌خه‌ینه‌ پێش ته‌ندروستیمانه‌وه‌. هه‌رچه‌نده‌ كه‌ ده‌شزانین زۆرخۆری خراپه‌، به‌ڵام قه‌ت گوێ به‌ لۆژیكی عه‌قڵانیی ته‌ندروستی خۆمان ناده‌ین. له‌ مه‌سه‌له‌ی بیر و باوه‌ڕیش هه‌ر هه‌مان شته‌: ئێمه‌ ده‌مارگیریی نه‌ته‌وه‌یی و ئایینیی و تایفیی و ناوچه‌گه‌رییمان هه‌یه‌ له‌سه‌ر حیسابی دیموكراسییه‌ت و پێكه‌وه‌ ژیان و لێبوورده‌یی؛ ئێمه‌ له‌ پێناو ئه‌م ده‌مارگیریانه‌دا ئه‌وی دیكه‌ ده‌كوژین و تاوانی مرۆڤایه‌تی ئه‌نجام ده‌ده‌ین؛ هه‌میشه‌ش (به‌ بڕیاری ناعه‌قڵانیی ) پاساو بۆ تاوانه‌كانمان ده‌هێنینه‌وه‌.

به‌م شێوه‌یه‌ مرۆڤ به‌رله‌وه‌ی به‌ گوێی عه‌قڵ (لۆژیك) بكا، به‌ گوێی غه‌ریزه‌ شه‌ڕانگێزه‌كانی ده‌كا. هیتله‌ر، كه‌ بانگه‌شه‌ی بۆ له‌ناو بردنی جووله‌كه‌ كرد و ئه‌مه‌ی كرده‌ به‌شێك له‌ په‌یامی ئایدیۆلۆژیای نازیزم، زۆربه‌ی گه‌لی ئه‌ڵمانیا پاڵپشتیان كرد. پاشان بینیمان ئه‌م وه‌همه‌ گه‌وره‌یه‌ی نازیزم چی به‌سه‌ر جیهان و مرۆڤایه‌تیدا هێنا. ئه‌مڕۆش هه‌مان سیناریۆی تاوان له‌ ڕۆژهه‌ڵاتی ناڤیندا به‌دی ده‌كه‌ین: هه‌موو فاشیست و ڕه‌گه‌زپه‌رسته‌كان به‌ ناوی ((ئه‌منی قه‌ومی)) و خوا و ئایین و مه‌زهه‌به‌وه‌ سته‌م له‌وانی دیكه‌ (خاوه‌ن حه‌ق) ده‌كه‌ن و تاوانی گه‌وره‌ ئه‌نجام ده‌ده‌ن. ئایا خورافه‌ی (وه‌همی) ڕاسیزم هه‌مان خورافه‌ی (وه‌همی) ئه‌و ئیمانه‌ ئایینییه‌ نییه‌، كه‌ پێی وایه‌ ئیمانه‌كه‌ و ئایینه‌كه‌ی ئه‌و به‌ ڕه‌هایی له‌ هه‌موو ئیمان و ئایینێكی دیكه‌ ڕاستتره‌؟ ئا له‌سه‌ر ئه‌م بنه‌مایه‌ (بنه‌مای وه‌همی ڕاسیزم) داگیركه‌رانی كوردیش شه‌ڕی كورد ده‌كه‌ن و ده‌یانه‌وێ ئه‌م گه‌له‌ و گه‌لانی دیكه‌ی ناوچه‌كه‌ (توركمان، ئاشوور، كلدان…) هه‌ر له‌ بن ده‌ستیدا بمێننه‌وه‌؛ داعشیش هه‌ر له‌م چوارچێوه‌یه‌دا (چوارچێوه‌ی ڕاسیزمی مه‌زهه‌بیی و ئایینییدا)، شه‌ڕی دڕندانه‌ی هه‌ر هه‌موو جیهان ده‌كا.

Previous
Next
Kurdish