ترادیسیۆنی ئیسلامی و مافەکانی مرۆڤ … هاوتا کوردستانی
ماف و ئازادیەکانی مرۆڤ یەکێکە لەو بابەتە هەستیارانەی دونیای مۆدێرن و جیهانی ئیسلامی کەتەواوی ناوەندە ڕوناکبیریەکانی “چەپڕەو” و “ڕاستڕەو” ەکانی بە خۆیەوە سەرقاڵ کردووە ، کە جێگەی گرێ و گۆڵ و گیروگازێکی زۆرە جێگەی مشتومڕە لەنێوان بانگخوازانی دین و گوتارە ئاینیەکان و بیریارانی ڕۆشنگەری و گوتارە مەعریفیەکان ، بەجۆرێک هەریەکەیان خۆیان بەسەرچاوە و هەڵقوڵێنەری ئەو بەرەوپێشچوونەی مرۆڤ دەزانن و بانگەشەی بێگەردی خۆیان دەکەن.
ترادیسیۆنی ئیسلامی پێی وایە کەتەواوی مافەکانی مرۆڤ و ئازادیەکانی مرۆڤ بەزیادەوە مەیسەر کراوە لە ئایندا بەڵام پەرژین کراوە و لەناو چوارچێوەی شەریعەتدا مومارەسەی دەکرێ ، دەبێت تاکەکان لەنێو ئەو چوارچێوە دینیەدا هەڵسوکەوت بەماف و ئازادیەکانیانەوە بکەن وە پێشی وایە جاڕنامەی گەردوونی مافەکانی مرۆڤ تەواوی مادەکانی لەناو ئایندا هەڵجێنراوە و لەئایندا هەیە بەڵام بەرگێکی مەعریفی بەبەردا کراوە ، لەکاتێکدا ئەو جاڕنامەیە هیچ پەیوەندی بە ڕەوتی ئاینی و ئایدۆلۆژی و بیرێکەوە نیە لەژێر پاڵەپەستۆی هیچ ئاین و ئایدۆلۆجیایەک دانەڕێژراوە دوای کاولکاری و ماڵوێرانیەکانی مرۆڤ و بەرهەمی دوای دوو جەنگی خوێناوی بووە ، کە بەپێی سەرچاوەکان جەنگی جیهانی یەکەم 65 ملێۆن مرۆڤ و جەننگی جیهانی دووەم 72 ملێۆن مرۆڤ بووەتە قوربانی واتە بەکۆی هەردوو جەنگەکە 137 ملێۆن مرۆڤ قوربانی ئەو دوو جەنگە بوون وە ئەم جاڕنامەیەش تەنها بەر مەبنای “مرۆڤ” بوون داڕێژراوە مامەڵە دەکات وەک مرۆیەکی خاوەن عەقڵ و ویژدان .
کێشمەکێشەکەی ئاین و ڕۆشنگەری لێرەوە قوڵتر دەبێتەوە و ترادیسۆنی ئیسلامی گیروگازی لەگەڵ چەند بەندێکی جاڕنامەکەدا هەیە و کە پێچەوانەی بنەماکانی ئاین مامەڵە دەکات کەتایبەت بە ماف و ئازادیە بنەڕەتیەکانە ، وەلێرەدا ناتوانین ئاماژە بە هەموو بەندەکانی ناو جاڕنامەکە بکەین بەڵام ئەوەی گرنگە لێرەدا سەرنج دەخەینە سەر ئەو بەندانەی کە تا هەنووکە مشتومڕی لەسەرە پەیوەندیدارە بەمرۆڤ و پرسی ئینسانبوونەوە لەوانە .
یەکەم : وەک مافەکانی ئافرەت کە ئەمەش ناکۆکیەکەدا قووڵتر دەکاتەوە لەنێو مۆنۆتیزم و ئاتیزمدا ، هەردوولا ئەیانەوێ دەرخەری ئەوە بن کەمافەکانی ئافرەت لای خۆی مەیسەرکراوە و پڕەنسیپەکانی ئەوی دی بێ ڕێزیە بە ئافرەت بەڵام لێرەدا بەراوردکاریەک بکەین کە بەشێک لەو ماف و ئازادیانەی لە ئایندا باسکراوە قەتیس کراوە و لەچوارچێوەی شەریعەتێکی جێگیردا کە ئیمکانی گۆڕانکاری کردن تێیدا ڕەت دەکاتەوە کە بوونی ئافرەت تەواو کۆت و بەند دەکات لەوانەش وەک مافی میرات وفرەژنی و شاهیدی گرتن و ئازادی پۆشاک پۆشین دیارترین کێشەکانی ئافرەت و وەزۆرترین کێشمەکێش و قسەو باسی لەسەرە ،
دووەم یەکێکی دی لەوانە مافی ئازادی هەڵبژاردن و گۆڕینی ئاینە کەئەمەش بەسەرەتایی ترین مافی تاک دادەنرێ لەدوونیای ڕۆشنگەری و مۆدێرندا ، بەڵام لە ترادیسیۆنی ئیسلامیدا کەبەهەموو جۆرێک گۆڕینی ئاین ڕێگەپێدراو نیە و قەدەغەیە و تاوانە و سەرپێچیکەر ڕووبەڕوی “سەنگەسار دەبێتەوە ” واتە بەردباران و ڕەجم کردن لەبەردەم کۆمەڵگەی مووسوڵماناندا تا گیان لەدەست دەدات بۆ ئەوەی ببێتە وانەیەک بۆ ئەوانی دیکەش ، هەڵبژاردنی ئاین زادەی ئیرادە و بیرکردنەوە و تێڕامانی تاکە بەڵام لێرەدا ئەو ئیرادەیە لەقاڵب دەدرێت.
سێەم یەکێکی دیکە بازرگانی کردنە بە مرۆڤەکانەوە ، کۆیلە هەر زوو بە تێپەڕبوونی قۆناغە فیکری و هزریی و مێژووەیەکان بنەبڕ کرا بەڵام لەناو جیهانی ئیسلامیدا کە هەڵگری دژایەتی کۆیلایەتی بوونی مرۆڤە بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا کۆیلە لەوڵاتە ئیسلامیەکان بەربڵاوە وەک وڵاتانی ئاسیا ، ئەفریقا ، کەمبۆدیا و لاوس کەبازاڕی فرۆشتنی مرۆڤ و کۆیلە بەئاشکرا دەبینرێ و وەک شت و مەک و پێداویستیەکی ڕۆژانە مامەڵەی پێوە دەکرێ .
دەبینین و دەبیستین ڕۆژانە سەدان و هەزاران گەنج و پیر و ژن و منداڵ لەسەرانسەری جیهان ڕێگەی هات و نەهات دەگرن و لەوڵاتانی ڕۆژئاوا پەناهەندەن ، تەنانەت لەو ڕێژەیەش زۆری زۆرینەی موسوڵمانەکان هانا بۆ وڵاتانی سیکۆلار و مەسیحیەت و وڵاتانی بێ دین دەبەن ، هانا بۆ وەڵاتانی ئیسلامی نابەن لەکاتێکدا یەک ئاین و یەک خوداو یەک پەیامبەریان هەیه ، هانا بۆ وڵاتێکی وەک سعوودیه نابەن کە زیاد لەملیارێک موسوڵمان وەک قیبلە ڕووی تێدەکەن و پەرستشی تێدا دەکەن لێرەدا دەگەینە دەرخەری ئەو ئەنجامەکەی کە لە جیهانی خۆرئاوادا مامەڵەیەکی فراوان هەیە لەسەر پڕەنسیپی مرۆڤبوون و چەمکی هاوڵاتی بوون بەڵام لەناو جیهانی ئیسلامیدا تێیدا پەیوەندی و مامەڵەکان لەبەرانبەر هاوڵاتی بووندا کورت دەکرێنەوە بۆ چەمکی موسوڵمان و غەیرە موسوڵمان ، لێرەوە دەتوانین ئەوە بەیان کەین کە تەواوی ئازادی و مافەکانی پارێزراوە و بێ گوێدانە هیچ ئایدیا و ڕەگەز و ئاین و کولتوورێک و مامەڵە بەمافەکانیەوە دەکات و ئەو بەندانەی ناو جاڕنامەی مافەکانی مرۆڤ لە هیچ ئایدیا و ئاینێکەوە هەڵنەهێنجراوە.
