فهزیحهی گۆڤاری (شیعر) …. تاهیر سیوهیل
هاوڕێکهم وتی : ئێوهی خوێنهری کورد مهبنه مهڕ، دهرگای مێشک و بیرکردنهوهتان دامهخهن و سهر بۆ ههموو جههالهتێك مهلهقێنن.
وتم: بۆچی خێره چی قهوماوه؟
وتی : ئهی فهزیحهتی دنیای به ناو ڕۆشنبیران ئازارت نادات؟
وتم: وهکو چی؟
وتی: جا پێویست به نموونه دهکات؟ تۆ بهس ژماره حهوتی گۆڤاری بهناو شیعر بخوێنهوه، بزانه چی لهو دهڤهرهدا دهگوزهرێت به ناوی شیعرهوه؟
وتم: چی دهگوزهرێت؟
وتی: جگه له بابهته وهرگێڕدراوهکانی که زۆربهی زۆری رووبهرهکهی داگیرکردووه، چهند کاڵفامێك سهرو بنی قسهیان سیستهمه، ئهگهر سیسهم له ژیانی خهڵك دهربێنێت ههر دهژی، دهچێت لهسهر عهرز دهخهوێت، بهڵام سیستهم له ناو ئهو نووسینانهدا دهربێنیت هیچی نامینێتهوه! ئهو سیستهمهی تهواو به مانای دژه گهندهڵی دێت!
وتم : ببوره ئێمهی ناحاڵی وا به ئاسانی تێناگهین، بێزهحمهت وهکو موز بۆمان پاک بکه.
وتی: بهختیار عهلی مێشکیانی شتوهتهوه به وشهی سیستهم، شیعرێك به شیعر دادهنێن دهبێت دژی سیستهم بێت، بێ ئهوهی بزانن سیستهم چییه؟ بهختیار بیستوچوار جار لهو نووسینهیدا وشهی سیستمی چهندباره کردووهتهوه، وێرای ئهوهی بهختیار له ههموو بوارێکدا دهنووسێت بهڵام شاعیر نیه، ئهوهی به ناوی شیعرهوه نووسیونی دروشمی قهبه قهبهیه، بۆیه سهرهنجام وازی له شیعر هێناو رووی کرده شتی تر.
وتم : سیستهم باشه یا خراپ؟
وتی: ئهوهی له کوردستان دهگوزهرێت، دژه سیستهمه چونکه دهسهلاتی دوو بنهماڵهی مافیا ههموو شتێکیان قۆرخ کردووهو به راست و چهوتا دهخۆن و دهدزن و دهکوژن و دهچهوسێننهوه، گهر یاسا و ئیدارهی ڕێکوپێك ببوایه جێیان نهدهبووهوه، چونکه ئهوهیه ماناو کاری سیستهم، وهك له پێناسه جیهانییهکهیدا هاتووه (سیستهم کۆمهڵێك توخمی کاریگهر و پێکهوهپهیوهسته بهشێوهیهکی ڕێکوپێك یهکهیهکی تهواو فهراههم دێنێت).
وتم: ههر ئهوهنده؟
وتی: نا، ئهو سێ برادهرهی تریش ناوکۆی نووسینهکانیان به وشهی سیستم تهنیوهتهوه ، جا گهر ئێوهی مهڕ ببنه خوێنهری گۆڤارهکانی وهکو (کهلێن) و (شیعر)و لاپهڕه ئهدهبیهکانی رۆژنامهو گۆڤارهکانی تر که کهسی بێ ئاست و ناحاڵی بهڕیوهیان دهبات ئهوا نهوهیهکی ناحاڵیتان لێدهردهچێت.
وتم: جا به رای تۆ رهخنه نابێت بوونی ببێت؟
وتی: ئهوهی به ناوی رهخنهوه دهگوزهرێت مههزهلهیهکه لهو گۆڕه، نووسینی ئهو سێ برادهره که نووسیویانه دوورو نزیك پهیوهندی به رهخنهو لایهنهکانی شیعرییهتهوه نییه، بهس قسه لهسهر مهعناکانی شیعر دهکهن بهوهی لێی تێدهگهن، ئهگهر مهعناکان دژه سیستهم نهبێت لای ئهوان رهفزه، ئهگینا بۆ نموونه ئهو شاعیره لیریکیه سادهنووسهی رهخنهی لێگیراوه، نهك ههر شیعرهکانی وێرانن و شایستهی رهخنهیه بهڵکو له زۆنگاوی بۆگهنیدا ڕزیوه، سهردهمانێك له گۆڤارێك کاری دهکرد، به گۆڤارێکی تریان دهگوت ئێوه بابهتی ئێمه بڵاوبکهنهوهو ئێمهش بابهتی ئێوه بڵاودهکهینهوه تا پاداشتهکانیش ههر بۆ خۆیان بێت، چونکه ئهو کاته پاداشتهکان به دۆلار دایاندهنا.
باسی رهخنهی چی دهکهیت؟ برادهرێکی تر زۆربهی کتێبه عهرهبیه رهخنهییهکان تهرجومه دهکات و بهناوی خۆیهوه بڵاویان دهکاتهوه، ڕاکان و کارهکانیان کۆپی دهکات و رۆژانه دایاندهنێت و زۆربهی نووسینهکانی پێ پڕ دهکاتهوهو ههمووانیش به مامۆستای رهخنهگر بانگی دهکهن، بێ ئهوهی خوودی خۆی خاوهنی هیچ دیدگیهکی رهخنهیی بێت و شتێکی جیاوازمان بۆ بدۆزێتهوه.
وتم: ئهی چار چیه؟
وتی: ئێوه پێویستتان به شۆڕشه، یهکهمجار شۆڕشی فیکری و مهعریفی بهسهر ئهو بت و فیگۆره ساختانهی پانتایی رۆشنبیریی کوردییان داگیرکردووه و عهقڵی خوینهریان سڕ کردووه، له ههردوو زۆنهکهدا باش دهلهوهڕێن، ئهمهش تاکه مهبهستیانه، نهك هۆش و مرۆڤ و گۆڕانکاریی..
وتم: بابێنهوه سهر سیستهم ، ئایا بهڵگهت ههیه له ناو نووسینهکانهوه؟
وتی: بهڵێ.. ههر بۆ نموونه له ناو نووسینی ئهو چوار برادهرهدا :
1/ مامۆستاکهیان دهنووسێت:
سیستم له جهوههردا لهسهر دهرکردن و سیستماتیزهکردن…..دروست بووه
شاعیران ههوڵدهدهن شیعر له سیستم ڕزگار بکهن.
دهتوانێت ههمیشه لهدهرهوهی سیستم بێت و ئاماژه بۆ دهرهوهی سیستم بکات.
2/ یهکێکیان دهنووسێت:
ئایا ئهم خوده شهڕ لهگهڵ سیستمدا دهکات.
ئهمهش به دیوێکدا دهچێتهوه خزمهتی سیستم…………….. دهبیته نوێنهری سیستم ….
3/ یهکێکی تریشیان (که زۆر له مامۆستاکه زیاتر وشهی سیستمی لهو نووسینهدا بهکارهێناوه که 78 جاران، دهڵێت:
سیستم دژی وێنهی راستهقینهیه. سیستهم دهڵێت ژیان ههر ئهمهیه.
بوونی شیعر ئهوهیه سیستم تووشی داخوران و ناکۆکی دهکات.
4/ ئهو برادهرهی تریش دهنووسێت:
که له ناوسیستمدا دهبنه دیل……نێوکۆیی سیستم بهرههمیاندههێنیت.
چهشهو حهزی سهپینراوی سیستم دهوێت، ئهو سیاقهی سیستم بۆ مرۆڤی کوردی دروستکردووه…سیاقی داخراوی سیستمدا…
وتم : ئهم ههموو خهفهته به ئێمه ههڵناگیرێت، نهختێ دڵیشمان خۆشکه.
وتی: من شاعیر نیم، بهس وشهی سیستم گێژی کردم، که خهوتم ههر ئهم وڕێنانهمان دهکرد، بهشکوم ئاوازێکی بۆ دابنێیت بیهکینه مارشی دهزگاکانیان:
__سیستهم__
سیس/تهم
سهرین/سوتا
لهسهر سیستهمێ
سیستهماتیك
سڕ بووووو
سسسسسسس سسسسسسس
ساتمهم دهداو
ههناسه سست
سمتیش سیس
سیسرکرکان
سرته سرتیان بوو
سانتیمێ سیستهمم سهند
تا سهر ببێ سرت
سهرسهریهکانی دهسهڵاتیش
بهرهو شاری سرت
Dengekan
دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.
