قهسیدهی (تۆ مهچۆ بۆ شهڕ )ی ماردین ئیبراهیم وهك نمونه:
بهزمانیكی شیعری ناسك و به ئیستاتیكا و هونهری داڕشتنێكی بهرزهوه له شیعری (تۆ مهچۆ بۆ شهر )برینهكانمان ئهكولێتهوه و بێ مهبهست بێ یا بێ ئاگا زامهكان ههڵدهدرێتهوه وخوێ ی پێدا دهڕژێ . ئهوهی ئهم شیعره به منی وت كه وهك تابلۆیهكی هونهری قهشهنگ به رهنگ و بۆیهی سهرنجراكیش مامۆستایهك یا باوكێك ئهتمۆسفیرێكی شهڕ ئهخولقێنێ و دنیایهكی تاریك و نوتهكی پڕ له شهرانگێزی كه له سهرهتا تا كۆتایی هیچ ئومێدێكمان تهنانهت له درزێكی بچوكیشهوه بۆ ناهێلێتهوه تهنانهت خۆیشی وهك شهڕانگێز پێناسه دهكات و له رێگهی لازۆ وه پیمان دهڵێ مهچن بۆ شهڕو ئهو ئهزمونه و ئهو خراپهكارییهی من كردم ئێوه نهیكهن . بێ ئهوهی وهك ئیلتیزامێكی فیكری هونهری ئهخلاقی بهرانبهر به شهڕ بهدیل پێشكهش كات .
بۆیه وامان لێدهكات كه دهست له ئهژنۆ و دڵتهنگ وهك سهرمابردهڵهیهكی بێ لانه ههڵكروژمێین و ئهو شهڕهی بهردهرگامانی گرتووه خۆمانی لێ گێل كهین . وهك ئهوهی لهبیری چوبێت ئێمه به ئارهزوی خۆمان نهچوین بۆ شهڕ ونهزانێت زۆر ناكۆكین لهگهل شهڕدا .
ئێَمه قهد نهچوین بۆ شهڕ بهڵكو بهردهوام شهڕ هاتووه بۆ لای ئێمه و بهردهرگای پێ گرتوین . ئهگهر راست بێت كه بهردهوامیش له ئهنجامی كۆتاییدا ههر دۆرابین بهڵام نهكردنی ئهگهرێكی مهحاڵ بووه . وهك ئهوهی لهبیری چوبێت كه هونهربه گشتی و شیعربه تایبهت پێش ههموو شتێك پهیامه و شاعیریش پهیامبهر و دهكرێت له پهیامێكی خراپدا ماڵمان وێران بێت.. .
ئهگهر شهڕێك بهردهرگامانی گرتبێت .ئهگهر ههموو رۆژیك ههڕهشهی نهمان ودوبارهبونهوهی ئهنفال و كۆبانی و به كهنیزهكردنی كچانی شهنگال وداگیركردنهوهی عهفرین وكهركوك ئهگهری دوبارهبونهوهی له ههموو رۆژیكدا ههبێت و ههموو رۆژیك زیاتر دارزهیتونهكان ببڕێنهوه و ناوی شهقامهكان بگۆرن نهچون بۆ شهڕ یا بهرهنگارنهبونهوه له خۆكوشتن واوهتر چی دی نییه . . كه شهڕ دێت ئیتر جوانیهكان ئیتر ئهستێره ژماردنی سهربان هیچ مانایهك نابهخشێت.
هاورێ ئێمه هێشتا كهف وكوڵی خوێنمان دانهمركاوه چونكه هیشتا ژیانی نهوهكانی دوای خۆمان ههر لهمهترسیدایه و ناكرێت جارێ باسی نقێمی گوستیلهكان بكهین. ئێمه هێشتا جوانی پهیامهكانی لۆركا و ئاراگۆن و بێكهس وقانع كه دنیایهكی جوانیان بۆ دهخولقاندین كه وهك كانیاوی روون , روون بوو و سهدای دهنگیان وهك شمشاڵهكهی قاله مهڕه له گوێماندا ههر ئاشنایه و بهردهوام ئهزرنگێتهوه.
داری ئازادییهكهی بێكهس هێشتا ههر له ناو دلمَاندایه . لۆركا له دوا چركهی ژیانی له كاتی گوللهبارانكردنیدا شیعری ئازادی چڕی و شهری بۆ ئازادی كرد .. نازم حیكمهت وتی (ئهگهر من نهسوتێم و تۆ نهسوتێی ئهی چۆن دهیجور ئهبێ به نوور )). هاورێم كه وشهی شهڕت بهكار هێنا دهبوایه دیاری بكهی تۆ چ شهڕێكت ناوێت چونكه روبهری وشهكه پانتایی زۆری ههیه و لق و پۆپی زۆری پێوهیه. شهڕی نیوان رهش و سپی .خێرخوازو شهرانگێز . شهڕی نێوان براكان. درۆ و راستی. ههق و ناههق . كۆنهپهرست و پیشهكهوتنخواز كه ههموو جۆرهكانی تهریبه لهگهڵ ههبونی مرۆڤایهتی . كهرهستهی شهڕهكه چییه وشهڕهكه به چی دهكرێت به تڤهنگ , شمشیر , قهڵهم, راگهیاندن به روكیت و نهوهوی .. هاورێم وشهكهت ئهمانه و زۆری دی ئهگرێتهوه كه به رای من ههموو شهڕهكانی خێرخوازان دژی شهڕخوازان رهوایه . وه تهنها شهڕ كه ناڕهوایه شهڕی نێوان براكانه. بۆیه ناكرێت ئامۆژگاریمانبكهیت كه نهچین بۆ شهڕێك كه یهخهی گرتوین .. گهر نهیكهین هۆلاكۆكان به خوێن ساردییهوه دهمانسرنهوه .
به راستی من یهكێكم له سهرسامهكانی نوسینهكانت ودهیانخوێنمهوه چونكه موسیقاو شیعریهتی زۆری تیایه بهڵام ههمیشه له كۆتایی خویندنهوهدا شهكهت و ماندوو لێ ی دهردهچم چونكه وا ههست دهكهم نائومێدی زۆری تایه .. هاوڕێم ناكرێ ئێوهی نوسهر پهیامهكهتان ئهوه بیت كه نائومێدمان بكهن ناكرێت ئاوا ماندومان بكهن . ببوره سێرهی ئهم قسهیه لهگهڵ تۆدا ههموو نوسهره تازهگهره تهنانهت بهناوبانگهكانیشمان دهگرێتهوه كه نائومێدی لهنوسینهكانیاندا ژانرێكی زۆر زهقه و پاڵهوانی ماندوو و كهسی ماندوو به دیدو گوێ و میزاجمانا دهدهن وه له دهرون وئهندیشهی ئێمهی خوێنهرو وهرگردا كه وهك چاوئێشه بهدوای ئومیددا دهگهریَِین بۆ دهرباز بوون لهم ههموو گاڵتهجاری سیاسهت و و قهیران و گهڕهلاوژه زۆرهی ئهمرۆی ژیانی تاكی كوردستانی و زۆر جار ئهگهری راپهراندنی ئهركێكی گوماناویتان لێ دهكهین.
چونكه زۆر روون به هێڵێكی تهریب لهگهڵ سیاسهت و حیزبهكان كهله ساڵانی ڕابردوو ئهزمونێكی قیزهونیان تێپهراند , دهستهبژێری هونهری و ههندێ شاعیرو رۆماننوس رێك وهك ئاوێنهی ئهوباره سیاسیه و دیوی دووهمی ههمان سوریالیهت ئهزمونكرا . ئێوه و حیزب وهك یهك له پیرۆزیهكانی ئێمهتان دا. تكایه بۆ زهرورهی شیعری وبۆ ریكخستنی بهیتهكان چیدی ماندومان مهكهن و ئومیدمان كهم مهكهنهوه بۆ ههڵسانهوه وبۆ بهرهنگاربونهوهی شهرانگیزی .
تكایه فسفسپاڵهوانهكان مهكهن به پاڵهوانی شیعرو رۆمانهكان كه زۆر به زهقی لهم سالانهی دواییدا لهو ژانره ئهدهبیانه و له تهرحی دهستهبژیر دهردهكهوێ..تكایه با شیعر رێچكهی ئهركی پیرۆزی خۆی به روونی ببڕێت ..پهشێو لهم رۆژانهدا وتی شیعر یا قینێكی زۆر ئهستوره یا خۆشهویستیهكی زۆر تهنك ……… ببوره من ئهچم بۆ شهڕ ….گهرمن نهچم بۆ شهڕ ئیتر شهڕ كۆتایی نایهت …ئیتر دنیا كۆتایی دیت .ئیتر خۆر له دیوی پشتهوهی زهوی خۆی حهشاردهداو سۆمای چاوی كز كز بهترسهوه ههڵدێنی ..وهك مناڵێكی چهتونی ترسێنراو له ههموو دهست بهرزكردنهوهیهك ئهترسێ,,, ئیتر ههڵئه پڕوكێِ ڕووه وێڵ و زێڕینهكهی مانگ,,ئاسمان دهبێته سهقفی باڕێكی پهنگخواردو به ههناسهی پیس و دوكهڵی جگهره,, كانیاوهكان بارگهیان تێك دهنێن و ڕوبار بهژنی زراڤی دهپێچیێتهوه,,دارگوێزهكان به زهبری ژههر بۆ دوا جار دهڕشێَنهوه ,, زهوی دهبێته زهلكاوی پۆستاڵی رهش وكیلگه ی تلیاك …ئهگهر من نهچم بۆ شهڕ ئیتر بۆ ههتایه .شهونمهكانی حهوشهمان بهیانیان زوو دهستی شنهبا ناگوشن .زهمهنی .مناڵانی نێرگز فرۆش . گۆرانی بهیانیانی فهیروز . كۆتایی دیت . ئیتر (دهبێ شهوق و شادمانی له كهنارو له پهسێوی ماڵ پهسێون بیشارینهوه ) .ئیتر ئیمه دهمرین و زهویش دهچێتهوه چاخی بهستهڵهك ..
بۆ لازۆ
نازانم بۆ ژههر ئهكاته پیالهی لاوكبیژان
محەمەد عەزیز محەمەد ..کەرکوک