هەڤپەیڤین لەگەڵ وەرگێڕی ڕۆمانەكانی ماركیز بۆسەر زمانی ئینگلیزی.
وەرگێڕ ئیدیت گرۆسمان پێى وایە کە (خۆشەویستى لەسەردەمى تاعوندا)، یەکێکە لە گەورەترین ڕۆمانەکانى سەدەى بیستەم.
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
هەڤپەیڤین لەگەڵ وەرگێڕی ڕۆمانەكانی ماركیز بۆسەر زمانی ئینگلیزی.
سەرچاوە: گاردیانی بەریتانی.
بەكوردی كردنی لە ئینگلیزی یەوە: سەنگەر حەسەن
______________________
1- یەکەم جار، کەى بوو کە گابرییل گارسیا مارکیزت خوێندەوە و هەستت چۆن بوو؟
-من یەکەم جار لە قۆناغى ئامادەیى بوو کە ڕۆمانى (سەد ساڵ تەنیایى)م خوێندەوەو بەتەواوى ئاوێتەى بووم. بەرلەمەو هەتا ئەو کاتیش ڕۆمانێکى لەم جۆرە نەبوو!
2- مارکیز، ڕۆمانە بەناوبانگەکانى زیاتر بە ئینگلیزى حەز لێ بوو. بەڵام ئەى لەبارەى ئێمەوە چى کە هەرگیز دەقە ئەسڵییە ئیسپانى یەکەمان نەخوێندۆتەوە؟
–ئاواتى ڕاستەقینەى من ئەوەیە هەرکەسێک لەئێوە کە دەقە ئیسپانى یە ئەسڵییەکەى نەخوێندۆتەوە، زۆر شتى لەدەست نەچووبێت.
3- کام کتێبەیت زۆر خۆش دەوێت، بۆچى؟
–ناتوانم وەڵامە ئەم پرسیارە بدەمەوە. من هەموو ئەو شتانەم خۆش دەوێت کە خوێنددومەتەوە. هەرچەندەش (خۆشەویستى لەسەردەمى تاعوندا) شوێنى تایبەتى لاى من داگیرکردووە، چوون ئەوە یەکەمین ڕۆمانى ئەو بوو کە من وەریبگێڕم. لام وایە یەکێکە لەڕۆمانە هەرە گەورەکانى سەدەى بیستەم جا بەهەر زمانێک بێت.
4- ئایا پارچەیەک وەیان چەند ڕستەیەکى هەڵبژێردراوت هەیە لە وەرگێڕانەکەت وە دەتوانى ڕوونى بکەیتەوە چۆن گەیشتیتە ئەوەى کە ئەم وشانە هەڵبژێریت؟
–واهەست ناکەم بتوانم وەڵامە ئەو پرسیارە بدەمەوە جا ئایا لەبەرئەوەیە کە من شێت شەیداى دوا وشەکانى ڕۆمانى تاعونەکەم، کاتێک کاپتنى کەشتى یەکە دەپرسێت کە ئاخۆ نیازیان وایە تا چەندەى دەریاکە بیانەوێت گەشت بکەن، وەڵامەکە بریتى یە لە “تا هەتا ”
5- ئایا هیچ کتێبێکى ئەو وەیان بەشێک لەکتێبێکى ئەو هەبووە کە زۆر لەگەڵى ماندووبووبیت؟
–وەرگێڕان هەمیشە ماندووبوونە. ئەمە بێ گوێدانە ئەو نووسەرى کە تۆ وەریدەگێڕیت. لەدەستپێک پێویستە تۆ دەقە ئەسڵیەکە گوێبیست بیت بەڕێگایەکى کاریگەر. دواتر ئەم دەنگە بدۆزیتەوە لەئەو زمانەى وەریدەگێڕى کە باشترین کاردانەوەى هەیە لۆ ئەسڵیەکە. ئەوە هەمیشە قورسە، بەرەنگاربوونەوەویەو تا ڕادەیەکى زۆریش خۆشە.
6- ئایا گریگۆر ڕاباسا دەناسیت، وە تائێستا تێبینى یەکانت بەراورد کردووە؟
–بەڵێ، چەند ساڵێک بوو ئاشناییمان هەبوو، بەڵام هەرگیز بەراوردى تێبینى یەکانمان نەکردووە لەمەسەلەى مارکیز. زیاتر لەوەى کە هەردووکمان هاوڕاین کە ڕقمان لە “ڕیالیزمى سیحرى” دەبیتەوە.
7- تۆ پێویستە زۆر ئاشنا بیت لەگەڵ نووسینەکانى مارکیز زیاتر هەر کەسێک. پێت وایە کە چۆن گۆڕانیان بەسەرداهات بەدرێژایى ئەو دوو دەیەى کە تۆ وەرتگێڕان؟
–واهەست دەکەم کە لەوانەیە لەگەڵ بەساڵاچوونى، نووسینەکانیشى کورت و چڕ دەبوونەوە. ئەو هەمیشە ڕاستەوخۆ دەچووە سەر کرۆکى بابەتەکە. وریاتر وەیان زیاتر ڕاستەوخۆتر بن.
8- چەندێک بەباشى کەسێتى ئەوت دەناسى و پەیوەندیتان چۆن بوو؟
–من هەر چەند جارێکى کەم ئەوم بینى لەنیویۆرک. لەو باوەڕەدام یەکەمین جار کاتى نانى نیوەڕۆ بوو لەگەڵ سەرنووسەرەکەمان لەخانەى (نۆپ)، وە دواهەمین جاریش کاتى قاوە خواردن بوو لە درەنگانێکى دواى نیوەڕۆ. مارکیز جوان و دڵڕفێن بوو. هەروەها هەستێکى فێڵبازانەى گاڵتەجارى هەبوو، چوون یەکسەر هەستم بە نزیک بوونەوە دەکرد.
9- چۆن بەرهەمە ئەدەبییەکانى هەڵدەسەنگێنیت؟
–مارکیز نووسەرێکى مەزن بوو. یەکێک بوو لە کەسێتیە هەرە گرنگەکانى سەدەى بیستەم. کاریگەریەکى گەورەى هەبوو بەسەر هەموو نووسەرەکان لەسەرتاسەرى جیهان دا. بەنموونە، من ناتوانم، وێناى تۆنى مۆریسۆن وەیان سەلمان ڕوشدى بکەم بەبێ گارسیا مارکیز.
10- دە باشترین ڕۆمانى ئیسپانى لاى تۆ کێن و نووسەرەکانیان کێن، کە تۆ بتەوێت خوێنەرانى گارسیا مارکیز ڕاسپێریت کە لەئەدەبیاتى ئەم دوایى یەى ئەمریکاى لاتین ئاگادارنین؟
–من ناتوانم لەهیچ زمانێک دا دە باشترین نووسەر دیارى بکەم. بەڵام پێشنیاردەکەم بگەڕێنەوە بۆ سێرڤانتس کە باوک خودانى هەموو نووسەرێکى ئیسپانى یە لەسەدەى حەڤدەوە. وە نووسەرێکى گەنج کە من زۆر حەزى پێدەکەم، سانتیاگۆ ڕۆنکاگلیۆلۆیە، ئەو خەڵکى پیڕۆیەو ئێستا لە بەرشەلۆنە دەژیت. من (گوڵانى سوور)ى ئەم وەرگێڕاوە. کە ئەمیش چەند ساڵێک لەمەوبەر خەڵاتى ئەدەبیاتى سەربەخۆى بیانى بەدەست هێنا
______________________
هاوپێچ وێنەى (گابرییل گارسیا مارکیز) لەساڵى 1975.
وێنەگر: ئیزابێل ستیف هێرنان
سەرچاوەی بابەتەكە:
http://www.theguardian.com/books/2014/apr/26/gabriel-garcia-marquez-edith-grossman-translator-interview