جۆكه‌ر .. ئه‌و فیلمه‌ی زێتر له ملیار دۆلار داهتی بوو … حه‌یده‌ر عه‌بدولڕه‌حمان
دایكم ئامۆژگاری ده‌كردم هه‌میشه زه‌رده‌خه‌نه به‌سه‌ر لێومه‌وه بێت و به‌خته‌وه‌ربم، بۆیه ده‌بێت ته‌نیا ئامانجێكم ئه‌وه بێت كه‌خۆشی و پێكه‌نین بۆ جیهان ده‌سته‌به‌ر كه‌م..
ئه‌مه دیالۆگێكی (ئارسه‌ر فلیك) ی قۆشمه‌بازه له‌فیلمی (جۆكه‌ر) كه فیلمێكی ئه‌مریكیه له‌ده‌رهێنانی (تود فلیبس) و پاڵه‌وانیه‌تی (خواكین فینیكس) ه كه‌بۆ ئه‌مساڵ له‌فیستیڤاڵی ئۆسكاری سینه‌مایی دا بوو به‌ناودارترین فیلمی سه‌رده‌م و بۆ 9 خه‌ڵاتی ئۆسكار پاڵێوراو سێ له‌و خه‌ڵاتانه‌ی به‌ده‌ست هێنا، له‌وانه: خه‌ڵاتی باشترین ئه‌كته‌ر بۆ (خواكین فینیكس) و خه‌ڵاتی باشترین موزیكی وێنه‌یی درا به (هیلدۆر گونادوتیر) و خه‌ڵاتی باشترین دیزاینی جلوبه‌رگ ، جگه خه‌ڵاتی (شێری زێڕین ) له فیستیڤاڵی ڤینیسیای سینه‌مایی.
فیلمه‌كه بۆ یه‌كه‌م جار له‌مێژووی سینه‌مادا بوو به‌خاوه‌نی زۆرترین داهات و زێتر له یه‌ك ملیار دۆلاری به ده‌ست هێنا، پێشتر له‌چه‌ندین فیستیڤاڵدا نمایش كراوه، له‌وانه له‌فیستیڤاڵی ڤینیسیا، تۆرنتۆ، نیۆیۆرك، هامبۆرگ، زیورخ، به‌ڵام دوای نمایش كردنی له‌ئۆسكارو به ده‌ست هێنانی خه‌ڵاته‌كان فیلمه‌كه كه‌وته قۆناغێكی تر له‌سه‌ركه‌وتن و به‌ده‌ست هێنانی داهات.
ئاراسته‌ی فیلمه‌كه:
فیلمه‌كه گوتارێكی مرۆیی به‌خۆیه‌وه هه‌ڵده‌گرێت و ده‌یه‌وێت بڵێت زۆر جاران كۆمه‌ڵگا له‌بری ئه‌وه‌ی هه‌وڵ بۆ بونیاتنانه‌وه‌ی مرۆڤ و چاره‌سه‌ری گرفته‌كانی بدات، كه‌چی مرۆڤ ناچار ده‌كات به‌ره‌و رووخان و تاوانكاری بچێت، له‌ئه‌نجامی به‌كه‌م زانین و سوكایه‌تی پێكردن و قۆرخ كردنی تاك به‌ره‌و ژێر ده‌سته‌یی و دۆڕاندنی به‌ها مرۆییه‌كانی.
فیلمه‌كه ده‌ڵێت: هه‌ندێ جار مرۆڤ له‌دڕه‌نده بێ به‌زه‌یی تر ده‌بێت و به‌ده‌ست به‌خوێن بوون و رق نه‌بێت ناتوانێت له‌كۆمه‌ڵگادا جێی خۆی بكاته‌وه، ته‌نها له‌رێگه‌ی دڵ ره‌قی ده‌توانیت هه‌بیت..به‌مه‌ش به‌هایه‌ك بۆ مرۆڤ به‌جێ ناهێڵێ له‌سه‌رده‌می نوێ دا .
چیرۆكی فیلمه‌كه له‌ره‌سه‌ندا ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ساڵی 1981 كاتێ (ئارسه‌ر فلیك) ی ئه‌كته‌ری كۆمێدی و لیبۆكی ئاهه‌نگه‌كان له‌گه‌ڵ دایكه نه‌خۆشه‌كه‌ی له‌شاری غوسام ده‌ژین .
ئارسه‌رـ دووچاری نه‌خۆشیه‌كی ئه‌قڵی بۆته‌وه، ئه‌م نه‌خۆشیه وای لێ ده‌كات ناوه ناوه به‌بێ هۆو له كاتی نه‌گونجاودا له‌خۆیه‌وه پێبكه‌نێ ، بۆ چاره‌سه‌ریش پشت به‌خزمه‌تگوزاریه‌كانی حكومه‌ت ببه‌ستێت.
هه‌میشه هه‌ست به بێ نرخ بوون و لاوازی خۆی ده‌كات، ئه‌و ئامانجه‌ی دایكی فێری كردووه بۆ ئه‌وه‌ی پێكه‌نین و ئاسووده‌یی به‌خه‌ڵكی ببه‌خشێت هیچ نرخ و به‌هایه‌كی نیه له‌كۆمه‌ڵگایێكی دڵ ره‌قدا، رۆژێكیان كاتێ له شه‌قامێكی غوسام دروشمێكی هه‌ڵگرتووه للایه‌ن چه‌ند گه‌نجێكی سه‌ره رۆ گاڵته‌ی پێ ده‌كه‌ن و ئازاری ده‌ده‌ن، بۆیه راندال ـ ی هاوڕێ ی ده‌مانچه‌یه‌كی ده‌داتێ بۆ ئه‌وه‌ی له‌و حاڵه‌تانه‌دا به‌رگری له‌خۆی بكات..
كاتێ له‌نمایشێكی نه‌خۆشخانه‌یه‌كی منداڵاندا نمایش پێشكه‌ش به‌نه‌خۆشه‌كان ده‌كات، ئارسه‌ر ده‌مانچه‌كه‌ی له گیرفانیدا ده‌كه‌وێته خواره‌وه، ئه‌مه ده‌بێته هۆی ئه‌وه‌ی له‌كاره‌كه‌ی دوور بخرێته‌وه، به تایبه‌ت دوای ئه‌وه‌ی (راندال)ی هاوڕ ێ ی درۆی ئه‌وه‌ی بۆ هه‌ڵده‌به‌ستێ كه (ئارسه‌ر) ده‌مانچه‌كه‌ی لێ كڕیووه، بۆیه به‌خه‌فه‌تباری كاره‌كه‌ی به‌جێ دێڵێ و سواری شه‌مه‌نده‌فه‌رێك ده‌بێت سێ گه‌نجی تێدایه، ئه‌و سێ گه‌نجه شه‌ڕ به‌ژنێك ده‌فرۆشن و گاڵته‌ی پێ ده‌كه‌ن، (ئارسه‌ر) له‌و كاته‌دا پێكه‌نینه نائاساییه‌كه ده‌یگرێ، له‌مه‌دا سێ گه‌نجه‌كه توڕه ده‌بن و ده‌یانه‌وێ لێی بده‌ن، به‌ڵام (ئارسه‌ر) وه‌ك به‌رگری كردنێك دوو له‌وان ده‌كوژێ، پاشان دوای سێیه‌میان ده‌كه‌وێ تا نه‌یكوژێ وازی لێ ناهێنێ.
ئه‌م هه‌واڵه وروژێنه‌ره له میدیاكاندا بڵاو ده‌بێته‌وه، شاری غوسام ده‌خرۆشێنێ، زۆرێك دڵخۆشن پێی به تایبه‌ت هه‌ژارو نه‌داره‌كان، زۆرێكیش پێی دڵته‌نگن وه‌ك ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان، ئه‌وه‌تا ( تۆماس واین ) باسی ئه‌وه ده‌كات و ده‌ڵێت ئه‌وانه‌ی به‌خیلی به‌كه‌سانی سه‌ركه‌وتوو ده‌به‌ن لیبۆكه‌كانن.
له‌وێوه خۆ نیشاندان دژی ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی غوسام ده‌ست پێده‌كات، بۆیه هه‌موو خۆنیشانده‌ره‌كان ده‌مامكی لیبۆكه‌كانی چه‌شنی ئارسه‌ر له به‌ر ده‌كه‌ن، ئه‌مه وا ده‌كات حكومه‌ت ده‌رمانی چاره‌سه‌ر له (ئارسه‌ر) ببڕێ .
دواتر كاره‌كانی (ئارسه‌ر) ده‌بێته هۆی ئه‌وه‌ی ئاژاوه له‌هه‌موو شاره‌كه‌دا سه‌ر هه‌ڵبدات و له‌ئه‌نجامدا تۆماس و هاوسه‌ره‌كه‌ی بكوژرێن، ئارسه‌ریش زێتر روو له‌تاوانه‌كانی بكات و دایكی خۆی بخنكێنێ و راندالی هاوڕێشی به دڵره‌قتریین شێوه خه‌ڵتانی خوێن بكات، پاشان به‌هۆی كوشتنی پێشكه‌ش كاری نمایشه‌كان له‌ناو هۆڵی شانۆدا ئاسه‌ر راده‌كات، به‌ڵام دواتر له‌لایه‌ن پۆلیسه‌وه ده‌ستگیر ده‌كرێت، ئارسه‌ر له‌په‌جه‌ره‌ی ئۆتۆمبیلی پۆلیس ئه‌و خۆ نیشاندانه گه‌وره‌یه ده‌بینێ كه سه‌راپای شاری گرتۆته‌وه ، ده‌ست ده‌كات به‌پێكه‌نین، له‌و كاته‌دا ئۆتۆمبیلێكی فریاكه‌وتنی نه‌خۆشخانه خۆی به‌ئۆتۆمبیلی پۆلیس دا ده‌كێشێ و ئارسه‌ر رزگار ده‌كه‌ن، ئه‌و كاته خوێن له‌شێوه‌ی پێكه‌نین به‌سه‌ر روخساریدا ده‌رژێ، هاوكوف له‌گه‌ڵ دروشمی حۆ نشانده‌ران و را ده‌كات له‌دوایه‌وه شوێن پێیه‌كانی بخوێن ده‌رده‌كه‌وێ .
(خواكین فینیكس ) گه‌وره‌ترین ئه‌كته‌ری سه‌رده‌م:
به‌پێی بۆچوونی ره‌خنه‌گران (خواكین فینیكس ) ئه‌دایه‌كی ئه‌وتۆی له فیلمه‌كه‌دا كردووه، كه به‌پێی قسه‌ی ئه‌وان ئه‌دای وا سه‌رسوڕێنه‌ر دووباره نابێته‌وه، بۆیه ناوی ئه‌كته‌ری سه‌رده‌می لێندراوه.
ئه‌و ئه‌كته‌ره ماوه‌یه‌كی زۆر خه‌رێكی خۆ ئاماده‌كردن بووه بۆ بینینی رۆڵی ( ئارسه‌ر) سه‌ره‌تاش له‌وه ده‌ستی پێكردووه، كه له‌ش و لارێكی گونجاو بۆ خۆی دروست بكات كه له له‌شولاری ( جۆكه‌ر) گونجاو بێت بۆ ئه‌مه‌ش 23 كیلۆگرامی له كێشی خۆی دابه‌زاندووه.
هه‌روا چه‌ندین توێژینه‌وه‌ی له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنی شێوه‌ی پێكه‌نینی نه‌خۆشه ده‌روونیه‌كانی پێكه‌نین كردووه، ویستویه‌تی وێنه‌ی كاراكته‌رێك نیشان بدات ، كه جیاواز بێت له جۆكه‌ره‌كانی تر، چه‌ند كتێبێكی خوێدۆته‌وه ده‌رباره‌ی تیرۆری سیاسی، تا له شێوه‌ی ئه‌م جۆره كوشتارییه رابێت.
خواكین ـ له‌دیمانه‌یه‌كی ته‌له‌فزیۆنی دا دوای ئه‌و سه‌ركه‌وتنه‌ی له فیلمی جۆكه‌ر به‌ده‌ستی هێنا گوتی : تا ئێستا چه‌ندین فیلم له‌ژێر ئه‌و ناونیشانه ئه‌نجام دراوه، به‌ڵام ئێمه ئاره‌زوومان بوو فیلمێكی جیاواز بكه‌ین كه له هه‌موو فیلمه‌كانی تری له‌م جۆره جیاواز بێت، بۆیه ئێمه پێویستیمان به‌جۆرێك له‌ئازادی دان به‌خۆمان هه‌بوو، ئه‌م ئه‌ركه بۆ( تود) زۆر گرنگ بوو كه نووسه‌ری سیناریۆكه بوو، من كه تێكست و سیناریۆكه‌م خوێنده‌وه هه‌ستم كرد كه پێشتر شتی وام نه‌خوێندۆته‌وه.
ئه‌و رۆڵه بۆمن جێگه‌ی بایه‌خ بوو كه بزانم چۆن (ئارسه‌ر) له ( جۆكه‌ر) دا به‌رجه‌سته بكه‌م، به‌تایبه‌ت زمانی جه‌سته لای ئارسه‌ر ، وه‌ك كه‌سێكی هه‌میشه شڵه‌ژاو،كه هه‌ست به ده‌سته‌پاچه‌یی و نه‌مانی ئه‌مان ده‌كات، له‌گه‌ڵ ئه‌و جۆكه‌ره‌ی هه‌ست به‌ئاسووده‌ی ته‌واو ده‌كات به‌رامبه‌ر به‌خۆی، بۆیه بۆ ئێمه گرنگ بوو بتوانین ئه‌و دوو لایه‌نه له‌كه‌سایه‌تی دا به‌گرنگ وه‌ربگرین,
كه لێی ده‌پرسن : پێگه‌كانی وێنه گرتنت چۆن بینی؟ وه‌ك غوتام سیتی؟
ده‌ڵێت : به‌ڵێ نیۆیۆرك ، زۆر سه‌رنج راكێش بوو، ئێمه له‌شوێنی زۆر گرنگ فیلمه‌كه‌مان وێنه گرت، ئه‌و شوێنانه‌ی بۆ وێنه گرتن دروستیان كردبوو زۆر گرنگ و سه‌رنج راكێش بوون، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌كته‌ر توانستی خۆی له‌ئه‌داو نواندندا له ده‌وروبه‌ری خۆی وه‌رده‌گرێت و له‌گه‌ڵیدا ئاوێته ده‌بێت،
لێی ده‌پرسن : له منداڵیدا تا چه‌ند هۆگری كتێبی وێنه‌دار بوویت ؟ هه‌ستت ده‌كرد وێنه‌ی ئه‌و كه‌سایه‌تیانه ببێته مایه‌ی هۆگر بوونی خه‌ڵكی پێیانه‌وه؟
ده‌ڵێ : به‌ڵێ له‌منداڵی زۆر خۆم سه‌رقاڵی كۆكردنه‌وه‌ی وێنه‌ی ئه‌و كه‌سایه‌تیانه ده‌كرد.
ـ كاتێ فیلمه‌كه پێش كه‌ش به‌جه‌ماوه‌رێكی جیهانیی كرا، تۆ هه‌ستت چی بوو؟
ـ من له دوا ده خوله‌كی كۆتایی فیلمه‌كه هاتم، بۆیه فیلمه‌كه‌م نه‌بینی، حه‌زم نه‌ده‌كرد له‌و كاته‌دا له‌سینه‌ما بم و له‌گه‌ڵ بینه‌ردا دانیشم، ره‌نگه من وه‌ك تۆ نه‌توانم ته‌ماشای فیلمه‌كه بكه‌م، چونكه له‌گه‌ڵ هه‌ر دیمه‌نێكدا، ده‌بوا هه‌ناسه‌ی ئه‌وه هه‌ڵكێشم كه فیلمه‌كه ئاوا بواو ئاوا نه‌بوایه، بۆیه ئه‌مه بۆ من خۆش نه‌بوو.
موزیكی وێنه‌یی فیلمه‌كه:
له پێش بڕكێی موزیكی وێنه‌یی دا موزیك خه‌ڵاتی ئۆسكاری به‌ده‌ست هێناو ره‌خنه‌گران وای بۆ ده‌چن كه به‌شێك له‌فاكته‌ره‌كانی سه‌ركه‌وتنی فیلمه‌كه موزیكه، به‌تایبه‌ت بۆ به‌رجه‌سته كردنی دیمه‌نه وروژێنه‌ره‌كانی ترس و تاوان، له‌وانه‌ش پارچه موزیكی (كۆل می جۆكه‌ر) كه خاتوو(هیلدر جونادوتیر) ئاماده‌ی كردووه.
ره‌خنه‌گران و جۆكه‌ر :
دوای نمایش كردنی فیلمی جۆگه‌ر بیرو رای جیا جیای زۆر ده‌رباره‌ی فیلمه‌كه ده‌وروژان، خواكین ـ ی پاڵه‌وانی فیلمه‌كه ده‌گێڕێته‌وه كه دوای نمایش كردنی فیلمه‌كه بۆ یه‌كه‌م جار منداڵ و خوشك و براكانی خۆمم له‌گه‌ڵ دابوون، كه گه‌ڕینه‌وه ماڵه‌وه گوێم له‌بیروراكانیان گرتبوو هه‌ر یه‌كه‌و به‌شێوه‌یه‌ك باسیان لێوه ده‌كردو منیش گوێم لێ گرتبوون، دڵ خۆش بووم به‌وه‌ی بیروراكان لێكتر جودا بوون.
به‌هه‌مان شێوه به‌شێك له ره‌خنه‌گره‌كان پێیان وا بوو فیلمه‌كه هانی ئاژاوه‌گێڕی ده‌دا، چونكه جۆكه‌ر كه كه‌سێكی له یاسا ده‌رچووه، كۆنترۆلی خۆی له‌ده‌ست ده‌دات، له‌ئه‌نجامی ئه‌و فشاره ده‌روونیانه‌ی ده‌خرێته سه‌ری، بۆیه له‌زۆربه‌ی هۆڵه‌كانه‌ی سینه‌ما رێگایان به‌بینه‌ر نه‌دا ماسك له‌گه‌ڵ خۆیاندا ببه‌نه هۆڵی سینه‌ما له‌ترسی ئاژاوه نانه‌وه‌ی بینه‌ران.
ده‌رهێنه‌ره فیلمه‌كه ده‌ڵێت: من ئه‌و جیاوازیه‌م له‌بیرورادا پێ خۆشه، ده‌رباره‌ی هه‌ر پرسێك له‌فیلمه‌كه‌دا چونكه پێم وایه ئه‌م جیاوازییه له‌قازانجی ئێمه دایه، من مه‌به‌ستم نه‌بووه خه‌ڵك هان بده‌م بۆ توندو تیژی، یان كرده‌وه‌كانی ئارسه‌ر نوێ كه‌مه‌وه.
هه‌روه‌ها (كۆمه‌ڵه‌ی فیلمی ئه‌مریكی) فیلمی جۆكه‌ری ته‌رخان كرد ته‌نها بۆ به ته‌مه‌نه‌كان، چونكه فیلمه‌كه زۆر دیمه‌نی توندوتیژی و تاوان و خوێنی تێدایه.
رۆژنامه‌ی (دیلی میل) ی به‌ریتانی ده‌ڵێت: زۆر له‌بینه‌ران له‌هه‌موو جیهاندا له‌كاتی نمایشدا رایان كردۆته‌وه ده‌ره‌وه به‌هۆی دیمه‌نه تاوانكارییه‌كان و داوایان كردووه فیلمه‌كه رابگیرێ، هه‌ندێ له‌هۆڵه‌كانیش هه‌ڕه‌شه‌یان لێ كراوه به‌راگرتنی فیلمه‌كه.
بینه‌رێك كه هۆڵی سینه‌مای به‌جێ هێشتبوو له‌كاتی نمایش دا ده‌ڵێت : فیلمه‌كه ئه‌وه‌نده كاری لێ كردم به‌شێوه‌یه‌كی سایكۆلۆژی ئه‌قڵی بینه‌ر ده‌گۆڕێت، چی نه‌مابوو منیش ببم به‌ئاژاوه‌گێڕو تاوانبارێك بۆیه زوو هۆڵه‌كه‌م به‌جێ هێشت.
حه‌یده‌ر عه‌بدولڕه‌حمان
