بیرەوەریی جاشێکی خەباتگێڕ.. عهبدولڕهحمان فهرهادی
شینە جاشێکی ھەلپەرستی بێخێر، لە ماڵوحاڵێكی خۆش دەژیا، سەرەمانگان بە فەردە پارەی لە سەربازگەکەی شار، کە ئێستا کراوەتە پارک و دارستان، وەردەگرت. جاشکۆ پیاوێکی قۆزی!! سەروتیلاک خواری، سمێڵ فشی، برۆ قیتی، نێوچەوان بەردە زوورگی، دەم چەکمەجەی، لووت بەرانانیی، ددان تاقمداری، گوێ باڵە بایەقوشی، لچولێو لینگە نەعلی ئیسفەنج بوو، جلک و قاتوماتی لە کری زاخۆ دروستکراو بەولاوە بترازێ، لە قۆڵ و لینگ ھەڵنەدەکێشا، ئەو بەردەوام پیاوێکی پاکوخاوێنی سەر و ڕدێن تاشراو بوو، ھەمیشە دەتگوت تازە لە حەمام و ساونا ھاتووەتە دەرەوە، بە پت خۆی دادەوەشاند. جاشولکەم جاشکۆڵەیە، ڕۆژێک کێچ دەکەوێتە قالبی و ئامانی لەبەر ھەڵدەگیرێ، حەجمینی نامێنێ، بەردەوام دەتگوت ئاگر بە پێستە تووکنەکەیەوە دەنێن، دختۆری پێست لە ھەولێر و بەغدا نەما نەینۆڕنێ و ھەتوان و پاودەر و حەبی جۆراوجۆری نەدەنێ، کەچی ھیچ فایدەی نەبوو، تا دەھات کێچ بارەگای تازەیان لە سینگ و ناوگەڵ و لاقولەتەر و بن ھەنگڵ و پشتومشت و بناگوێ و ئەبرۆ و برژانگ و نێو نیفۆ و زگومگی دەکردەوە، جاشکۆڵە تا دەھات خراتر دەبوو، ڕەنگی لە ڕووان نەمابوو، وزەی بەدەنێی چکی کردبوو، لە بەغداوە جەماعەتی جەحافیل و عەلی کیمیایی و تەھا جەزراوی، بڕیارێکیان بۆ چارەسەرکردنی دا و بە خەرجیی حکوومەت، بۆ چارەسەریی، ناردرا لەندەن، لەوێ گرووپی دختۆرانی تێ ورووکان و بە ئینگلیزی کەوتنە گفتوگۆ و بە کۆمەڵێک ھەتوان و پۆدرە و دەرمانەوە ناردیانەوە ھەولێر و پێیان گوت، خەمت نەبێ ھەتوانان لەخۆت ھەڵسوو و پۆدران لێدە و دەرمانان بخۆ، ھەمووی ھەفتەیەک نابا دەبیەوە جاشولکەکەی بەرێ. ھەفتە ھاتن و ھەفتە ڕۆیین، جاشولکە نەک ھیچ تەحەسسونێکی لێ بەدی کرا، بەڵکوو تا دەھات خراتر دەبوو.
ھووردە جاشولکەکانی کوردستان خڕبوونەوە، چ تەگبیر بکەن! حەمید جەنجەفیلی موختار کە تەمەنێکی زۆری لە جاشاتی بەسەر بردبوو، گوتی: برایان لێگەڕێن با تەگبیرێکتان بۆ بکەم، ھەموو ھووردە جاشەکانی دیکە تیلاکیان بۆ لای حەمید وەرگێڕا و گوێی درێژیان بۆ وی شل کرد. حەمید دەستی بە قسان کرد:
برایان، ئەم پیاوە نازدارەمان تووشی دەردێکی بێ ئامان بووە، چ داوودەرمانی دنیا نەماوە نەیدرێتێ، کەچی ھەمووی فشە دەرچوون. پێم بیبەینە لای شێخ مەلا عەلۆی کەڵەکێ، چارەسەری وی لەکن خوا و لای شێخ مەلا عەلۆیە. سبەینە زوو، ھەموو لە ھەموو، بە سواریی شەش قەمەرەوە بەرەو کەڵەک ڕۆیشتن و چێشتانان گەیشتنە لای شێخ مەلا عەلۆ. سەربردەی نەخۆشییەکە و بردنی بۆ لەندەن و دەرمانەکانیشیان خڕ بۆ شێخ مەلا عەلۆی باس کرد، شێخ مەلا عەلۆ ڕوانییە دوڕ چاوانی سەرەجاش، دەمێک لە جەستەی وردبووەوە و پرسیاری ژیانی ڕابردووی لێ کرد، ئەویش نزیکەی دوو سەعاتان باسی خەبات و تێکۆشانی خۆی لە پێناو مرۆڤایەتی و دڵسۆزی و نیشتمانپەروەریی بۆ شێخ مەلا عەلۆ کرد. شێخ مەلا عەلۆ چەند دوعایەکی بۆ خوێند و جاشکۆڵەکانی یاوەریش ھەموو بە نزاوە دەستەکانیان بەرەو ھەوا بەرز کردەوە و لە خوا دەپاڕانەوە دەردی سەرەجاشیان بپەڕی، شێخ مەلا عەلۆ بە ھاتوھاوار و حەی حەی و ھای و ھوو وە، دەستێکی لە پشتی سەرەجاش دا و نێوچەوانی ماچ کرد و پێی گوت: ئاغام، کە لێرە دەڕۆیەوە ماڵەوە دەلعاز دەست بە نووسینی ئەو شتانەت بکە کە لەو دوو سەعاتە بۆت باس کردم، من دوعام کردووە سەتاسەت چاک دەبیەوە، بنووسەوە ھەموو ئەو خەبات و تێکۆشانەت بە پوختی بنووسەوە، ھیچی لێ باز مەدە ھەمووی بنووسەوە، ھەر کە دەستت بە نووسین کرد، ئۆباڵت بەو ملەم ھەست بە تەحەسسون دەکەی و بە چەند ڕۆژێکی کەم نەخۆشییەکەت تا ھەتایە دەپەڕی. ھەموو ھەڵسانەوە، پارەیەکی چاکیان بۆ عەلۆ لەبن نیمدەری نا و ھاتنەوە ھەولێر.
بۆ سبەینێ، سەرەجاش بەدوای موڕشید ملپان یدا نارد، کە نووسەر! و ڕۆشنبیرێک! و قۆنتەراتچیی بواری نووسینەوەی بیرەوەری و میرەوەرییان بوو بۆ خەباتگێڕ! و مەباتگێڕان. موڕشە دەستی بەکار کرد، ئاغای جاشكۆڵە دەیگێڕایەوە و موڕشەی ملپانیش لەبەردەم ئاغای تێکۆشەر! دێڕ بە دێڕ، ورد و درشتی تێکۆشان و تێکوشینی بۆ دەنووسییەوە. ھەر دێڕێکی دەینووسیی، بە کۆمەڵ کێچ لە سەروبیچم و تیلاک و جامانە و سینگ و بەدەنی جاشاغە ھەڵدەوەرین و دەکەوتنە سەر لاپەڕەکان. ھەفتەیەک، دە ڕۆژێکی نەبرد بووە جینۆسایدی کێچ لە جەستەی سەرەجاش، كێچ قڕ بوون و یەکەم ڕۆژی چاکبوونەوەیشی کرا بە ڕۆژی جەژنی میللی، ساڵانە ئەو یادە لە نەورۆزیش بە ھەڕمێنتر بەڕێوە دەچوو. سەرەجاش لەو ڕۆژەوە وردە وردە ڕەنگی کەوتەوە ڕووان، پێکەنین و قسە و گفتولفتی وەک جارانی لێ ھاتەوە، لەگەڵ شرقەی داوەشاندنی جەمەدانیی، ئەمجارەیان چیتر کێچومێچ ھەڵنەدەوەرین.
ڕۆژانی دواتر دەزگاکانی لەچاپدان و پەخش و بڵاوکردنەوە، بەر دەرکی ماڵەکەیان گرت و کەوتنە پێشبڕکێ بۆ چاپکردنی (بیرەوەریی جاشێکی خەباتگێڕ) بە جوانترین بەرگ و دیزاین. ئیتر لەو ڕۆژەوە نەخۆشییەکە نەک ھەر پەڕی، بەڵکوو چەند ساڵ جارێکیش ئەم کتێبە بەھادارە، بە تیراژی سەتان ھەزار دەکەوتە دەستی خوێنەران و لە وڵاتدا وەک کتێبێکی پیرۆز دەیڕوانرایێ.
———————————————
- جاشولکە یان جاشکۆکە یان جاشکۆڵە، لێرەدا وەک بچووککردنەوە نەھاتووە، بەڵکوو بۆ بێ قیمەتتر کردنی سەرەجاش ئەم وشانەم بەکار ھێناوە.
