جه‌سته‌ی كوژراو، فیكری ئازاد *.. به‌ختیار محه‌مه‌د
جه‌سته ده‌كوژرێ، به‌ڵام فیكر ناكوژرێ. تازه با جه‌سته‌ی سه‌لمان روشدی بكوژن، به‌ڵام هه‌رگیز ناتوانن فیكری (ئه‌ده‌بی) سه‌لمان روشدی بكوژن. تازه ئیتر ڕۆمانی ئایه‌ته شه‌یتانییه‌كان بووه فیكر (فیكری هه‌موو جیهان)، هه‌رگیز ناكوژرێ (فیكرێك، كه زۆر گه‌وره‌تر، زۆر بێ سنوورتر له جه‌سته‌ی سه‌لمان روشدی). سه‌دان و هه‌زاران ساڵه جه‌سته ده‌سووتێندرێ و ده‌كوژرێ، به‌ڵام هه‌رگیز فیكر (فیكری داهێنه‌ری ئازادیخواز) ناكوژرێ. سه‌لمان روشدیش ئه‌و فیكره ئازادیخوازه داهێنه‌ره‌یه، كه هه‌رگیز ناكوژرێ.
ڕاستییه‌كه‌ی، كه جه‌سته تیرۆر ده‌كرێ، فیكر گه‌وره‌تر ده‌بێ و هه‌موو كۆمه‌ڵگه و هه‌موو دنیاش داگیر ده‌كا (به‌نموونه: ئێمه پتر له دوو هه‌زار ساڵه گوێ له حیكایه‌تی مه‌رگی تراژیدیی سوكرات و مه‌سیح ده‌گرین؛ ئه‌و مه‌رگه‌ی، كه گه‌وره‌ترین دوو فیكری فه‌لسه‌فی و میتافیزیكی – لاهووتی له مێژووی مرۆڤایه‌تیدا به‌رهه‌م هێناوه). له كۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌شدا كاتێك – به‌نموونه – سه‌رده‌شت تیرۆر ده‌كرێ، ئه‌و له جه‌سته‌یه‌كی نه‌ناسراوی بچووكه‌وه، ده‌بێته فیكرێكی (ڕۆحێكی) گه‌وره و فه‌زای هه‌موو كۆمه‌ڵگه داگیر ده‌كا و ته‌نانه‌ت سنووری وڵاتیش ده‌به‌زێنێ و ناسنامه تراژیدییه‌كه‌شی – له ڕێگه‌ی ڕاگه‌یاندن و ڕێكخراوه‌كانی مافی مرۆڤه‌وه – به هه‌موو جیهاندا بڵاو ده‌بێته‌وه.
جه‌سته بۆیه تیرۆر ده‌كرێ، تا فیكر به‌ند بكرێ؛ به‌ڵام ئه‌و ساته‌وه‌خته‌ی، كه جه‌سته تیرۆر ده‌كرێ، فیكر نه‌ك هه‌ر به‌ند نابێ، به‌ڵكو ئازادتر و گه‌وره‌تر ده‌بێ. فیكر ساته‌وه‌ختێكه داهێنان ده‌كا و ئیشی به جه‌سته نییه. ئا له‌م ساته‌وه‌خته‌دا فیكر وه‌ك بوركان ده‌ته‌قێته‌وه و ئاگری ساته‌وه‌ختی هه‌ڵایسانی شۆڕشی داهێنانه‌كه‌ی (یانیش دركاندنی حه‌قیقه‌ته‌كه‌ی)، هه‌ر هه‌موو كۆمه‌ڵگه داده‌گرێته‌وه، به دۆست و نه‌یاره‌كانیه‌وه (ئیدی له‌م ساته‌وه‌خته‌دا فیكر په‌كی له‌سه‌ر جه‌سته ناكه‌وێ). هه‌موو ئه‌و بیریار و ئه‌دیب و ڕۆژنامه‌نووس و چالاكوانانه‌ی، كه له مێژوودا تیرۆر كراون، بوونه‌ته فیكری (ڕۆحی) مه‌زنی نه‌مری هه‌ر هه‌موو مرۆڤایه‌تی… به‌ڵێ، سوكراته‌كان به‌م شێوه‌یه خزمه‌تی مرۆڤایه‌تی ده‌كه‌ن: ئه‌و كاتانه‌ی، كه بۆ دنیای تاریكمان، ده‌بنه سووته‌مه‌نیی داگیرساندنی چرای گه‌شی حه‌قیقه‌ت.
به‌ختیار محه‌مه‌د
