وێژەیی… دڵشاد تاقانە
خەیاڵ و واقیعی شیعری..
دوو چمکی سەرەکی ناو بەرهەمی شیعریە، ئایا کۆی بیرۆکەکە ئەندێشەییە واتا هەڵبەستراوە لەڕاستیدا بوونی نیە تەنها لەوە یەکدەگرنەوە لێکچواندنە یان ڕووداوێکی ڕاستەقینە و لەقاڵبی شیعردرایتەوە. زۆربەی کاتان شاعیر خەیاڵیە و کەمتر واقیعیە، بەوە جوانترین وێنای شیعری لەمەزەندەی خوێنەر دروست دەکا چونکە مەودای ئەندێشە و بیری فراوانە چت بووێ دەتوانی بەرهەمی بینی ئەوجا بڕوای پێدەکرێ یان نا ئاساییە و هەموو دەڵێن: هەرشیعرە. بەڵام واقیع سنوردارە هۆنیار ناتوانی تەراتێن لەناو باگڕاوەندی وشەکانی بکات.
هۆنراوە..
خۆی بەداوەوەکردنی وشەکانە لەڕایەڵەی ڕسته و هۆنینەوەیان، پڕ لەبیر و ئەندێشەی ساکاری بەرچاوی نەدیتراو بەڵام بینینی خوێنەر و درک پێکردنی لێرەدا دەبتە پەیامەکی گەیشتووی هۆنیارەکە.
تێگەیشتنی خوێنەر پەیامی هۆنەرە..
جوانبینی خوێنەر واتا خۆدۆزینەوە لەکۆی شیعرەکە یا کۆپلە و دێڕەکیش نرخاندنی توانای نوسینی شیعری هۆنیارەکەیە.
هەست و نەست..
دەکرێ شاعیرەک هەستی خۆی بنوستەوە سەرتاپای شیعرەکەی هاوبەندی ژیانی خۆی بی واتا باسی خۆی بکات بەڵام ئەگەر باسی خۆی نەکرد و هەستی خۆی نەبوو خوێنەر خۆی تێدا دۆزیەوە ئەوا دەبێتە نەست.
هۆنیار خۆی دەنوسێتەوە؟
مەرج نیە، هەندەک دەرێن: هەرچی دەینوسی هەستی بیر و سۆزی خۆیتی. هەندەکیش دەرێن: شاعیر لەتوانا و بەردەوامیدا لەباری دەروونی شیعری دەژی وەک پیشەوەر هەموو بیرۆکەیەک دەنوسێتەوە کەهەرگیز باری تایبەتی خۆی نیە.
جۆرەکانی شیعر..
واتا بیرۆکەی کام بوارە لەدڵداری، نیشتمانی، سیاسی، فەلسەفی…..تد. هەرکامیانبی خوێنەری خۆی هەیە و دەیخونتەوە بەڵام شیعری گۆرانی تایبەتمەندیەکە پێویستی بەهەست و توانستی هونەریە.
شیعر پیشەیە؟
مادام بیرۆکە و داهێنانی تێدایە جگە لەتوانامەندی وێژەیی و ڕەوانبێژی لەسەر خەرمانەی زەوەندی وشە پیشەوەریە وەکو هەموو پیشەکان ئەگەر پارەشی پێ پەیدا نەکرێ.
دڵشاد تاقانە