گفتوگۆ لەگەڵ شانۆکار سلێمان گەڵاڵی.. سازدانی- کامەران حاجی ئەلیاس
سڵێمان گەڵاڵی: شانۆی کوردی بەگشتی لە هەولێر بەتایبەتی گەلێ ئاستەنگی لەبەردەم دروست بووە
سلێمان گەڵاڵی: شانۆی شەقام تاکەرێگایە بۆ بەردەوام بوون و گوزارشت کردن لە ناسۆریەکانی ژیانی جەماوەر
هونەرمەندی شانۆکار و نووسەر “سلێمان گەڵاڵی” ماوەیەکی زۆر لە بواری شانۆ و نووسین دا کار دەکات هەرچەندە سەرەتا بە شیعر هاتە نێو جیهانی ئەدەب و هونەر بەڵام لە کۆتاییدا خۆی لە نێو هونەری شانۆدا خۆی دییەوە وەکو نواندن و دەرهێنان خاوەنی چەندین کاری شانۆییە، لە هەمان کاتدا خاوەنی چەندین کتێبی چاپکراوە، بۆ زیاتر ئاگاردار بوون لە کارو چالاکییەکان لە نزیکەوە ئەم هەڤپەیڤینەمان لەگەڵی سازدا:
هەڤپەیڤین- کامەران حاجی ئەلیاس
*سەرەتا بۆ خوێنەرمان باس لە ژیانی هونەری خۆت بکەیت
شانۆڤان (سلێمان ئیبراهیم قادر) زیاتر بە (سلێمان گەڵاڵی) ناسراوم،لەساڵی 1965 لەگەڕەکی سەیداوەی شاری هەولێر لەدایکبووم، خوێندنی سەرەتایی لەقوتابخانەی (بێتوش و بڵێسە) و ناوەندی لەچیمەنی کوڕان لەسەیداوە تەواوکردووە هەر لەناوەندی دەستم کردووە بەشیعر نووسین لەچەند ڤیستیڤاڵی شیعریم بەشداری کردووەو خەڵات کراوەم بەداخەوە نووسینەکانی ئەو سەردەمیم لێ وون بووە لەپەیمانگای هونەرەجوانەکانی موسڵ وەرگیرام، تا قۆناغی چوارەم لە لەموسڵ خوێند، دواترگوراسترامەوە، بۆ پەیمانگەی هونەرەجوانەکانی سلێمانی” ساڵی 1988 پەیمانگام تەواو کرد” بەشداری چەندین شانۆگەری کردوە وەک ئەکتەرو دەرهێنان و کاری هونەری لەوانە (ئیمپراتۆر جۆنز/ دەرگا/ برایانی هۆریاس/ قەرەج/ کەرەشین/ ڕۆمیۆ جولێت/ شێتەکانی ئەم ڕۆژگارە/ بەسەر شۆستەی نەویستەوە/ بارانی ژێر خۆر)” ساڵی 1983 بۆ 1985 بوومە ئەندامی تیپی شانۆی شەماڵ لەبنکەی لاوان بەشداریم کرد لەشانۆگەری (خزم و ناسیار/ خەڵکی گوندەکەمان/ میرات/ سمایل و مامز) لەنووسین و دەرهێنانی مامۆستا (سەمیر عەبدولستار)” لەوماوەیەدا چەندین پارچە شیعرو چیڕۆکی لەگۆڤارو ڕۆژنامەکانی (هاوکاری/ بەیان/ عێراق/ کاروان/ ڕەنگین) بڵاوکردەوە، بەشداری کۆڕی شیعری کردووە لەهەولێر و سلێمانی” ساڵی 1987 بەشداری فیستیڤاڵی دهۆکی کرد بەشانۆگەری (دەنکە شقارتە) لەبەرهەمی تیپی کاروان پلەی دووەمان بەدەستهێناوە” ساڵی 1988 بوومە ئەندامی تیپی شانۆی هەڵگورد لەسلێمانی شانۆی (خۆناسەکان) ی پێشکەش کردووە” ساڵی 1993 لەڕادیۆی قوتابیان و لاوان دەرهێنەرو بێژەرو ئامادەکارو پێشکەشکاری بەرنامە بووم تاساڵی 2001 لەڕاگەیاندن بەردەوام بووە لەڕادیۆ و تەلەفزیۆنی گوڵان – هەرێم – نەورۆز – لقی دوو” دواتر گواسترامەوە بۆبەشی ڕاگەیاندن لەوەزارەتی ئەوقاف” ساڵی 1999 بەشداری لەخولی سینەما کرد کەلەلایەن سەلمان کاکەیی بەرێوە دەچوو،هەر لە خوولەکە کورتە فیلمی (لەخۆبایی) دەرهێنا. ساڵی 2007 بۆخوێندنی بەکالۆریۆس چووەتە کۆلیژی هونەرەجوانەکان” لەوێش ئەو بەرهەمە شانۆییانەی بەرهەم هێناوە (گیانی ئیلیانۆرا) (ڕۆڵەی خاک – دەرهێنان) (سواڵکەر – نواندن) (کۆتایی گەمە – نواندن)” هەر لەساڵی 2007 بەهاوبەشی ژیلوان تاهیرو سەڵاح حەسەن “گروپی شانۆڤانی کوردی”مان دامەزراند و چەند بەرهەمێکمان پێشکەشکرد وەک ئەکتەرو کاری هونەری تر بەشداری لە چەند بەرهەمێک دا کرد وەکو (وەرزی بەهار/ هەولێر نابەزێ/ ئەوینی تەنیایی/ گۆڕەپانی دیموکراسی/ نەورۆزو بەهار/ فەرهادو ئەوینێکی تر) لە ساڵی 2010 خوێندنم تەواو کرد و بەشداری (5) ۆرگشۆپی شانۆیی لەگەڵ ڕێکخراوی ئەمریکی و (5) شانۆیی لێ بەرهەمهات کە لەهەولێرو سلێمانی و دهۆک نمایش کران (خەمەکانی ئازاد/ مەریەمانە/ پێکەنینی شادی/ چیڕۆکی کۆچبەرێک/ زەمەنی شێواو)” هەر لەساڵی 2010 کاری دەرهێنانی بۆ(دەرچوانی گەنج/ دۆزەخ/ پەرپوت/ خەونی ئەبابیلەکان) کردووە” ماوەی دوو ساڵ سەرۆکی گروپی شانۆڤانی کورد بووم” ماوەی چوار ساڵ سەرۆکی تیپی شانۆی تیشک بووم” ئەندامی سەندیکای هونەرمەندانی کوردستان”-م هەروەها خاوەنی چەندین کتێبی چاپکراوم.
*ئەوهونەرمەندانە کامەن کە کاریگەریان لەسەر تۆ هەبووە یاخود بە کارەکانیان سەرسام بوویت؟
- سەرەتای هەشتاکان بینەری چەندین درامای کوردی و عەرەبی بووم کاریگەریان دروست کرد بۆ ئەوەی دونیای هونەر هەڵبژێرم و بچمە پەیمانگە بۆ ئێوەی بتوانم بەشێوەیەکی ئەکادیمی و زانستی تێکهەڵکێشی هونەر بم و رۆڵی خۆم ببینم
- لە ئێستادا،ئاستی شانۆی کوردی چۆن دەبینی؟
- شانۆی کوردی لە هەولێر بەتایبەتی گەلێ ئاستەنگی لەبەردەم دروست بووە کە هونەرمەند نەتوانێ بەسەریدا زاڵ بێت. بۆیە پێویستە پاڵپشتی تەواوی بکرێت و ئاسانکاری بۆ بکرێت تا بتوانێت هەنگاوەکانی گورج بکات. هەر چەندە لە ماوەی رابردوودا چەندین کاری خۆبەخشی بەئەنجام گەیشت بەڵام نەبووە هۆی بوژانەوەی هونەری شانۆ. بە هۆی ئەوەی لە کاتی هەبوونی بودجە و پاڵپشتی دارایی هونەرمەندە خۆبەخشەکان پەراوێز دەخرێن کە دەبێتە هۆکاری خاوبوونەوەی هونەرمەند.
*شانۆ چۆن دەتوانێت گوزراشت لە ناسۆرییەکانی جەماوەر بکات؟ - شانۆی شەقام تاکەرێگایە بۆ بەردەوام بوون و گوزارشت کردن لە ناسۆریەکانی ژیانی جەماوەر، چونکە تێچووی کەمە بە کەرەستەی ساکار ئەنجام دەدرێت لە هەمان کاتد چێژ بەخشە.
- بەرێزتان لە بواری نووسین خامەتان ڕەنگینە ئەگەر بکرێت ئاماژە بە کتێبە چاپکراوەکانت بکەیت؟
- کتێبی یەکەمم بە ناوی “مەدالیای قەرەجێکی شەرمەزار” بوو کە کتێبێکی شیعرییە لە ساڵی 1997 بڵاوکرایەوە. کتێبی دووەمم بە ناوی” دەرچوانی گەنج” بوو کە کۆمەڵێک دەقی شانۆیی لە خۆدەگرێت لە ساڵی 2010 بڵاوکرایەوە. لە سەنتەری داهێنان لە هەولێر چاپکراوە. کتێبی ” پەڕاوی شانۆڤان”چەند ووتار و لێکۆڵینەوەی شانۆیی پێک هاتووە لە ساڵی 2023 لە چاپکراوەکانی ڤیستیڤاڵی شانۆیی بەڕێوەبەرایەتی شانۆی هەولێر بوو. کتێبی ” دۆزەخی ئادەم” کۆمەڵێک دەقی شانۆیییە لە ساڵی 2023 لەلایەن دەزگای رۆشنبیری بڵاوکردنەوەی کوردی بەغدا چاپکراوە. دوا کتێبم بەرگی یەکەمی “بیۆگرافیای زانایانی ئایینی” لە ساڵی 2023 لەسەر ئەرکی وەزارەتی ئەوقاف و کاروباری ئایینی چاپ و بڵاوکرایەوە.
- بۆ پرۆژەی داهاتوو چیتان لە هەگبە دایە؟
- لە ئێستادا خەریکی بەرگی دووهەمی “بیۆگرافیای زانایانی ئایینی” م لە هەمان کات دا وەک کاری هونەریش داواکاریمان پێشکەش بە بەڕێوەبەرایەتی شانۆی هەولێر کردووە کە کار لەسەر دەقی شانۆیی ئادەم بکەین. کەی رەزامەندی وەرگیرا. دەست بەکارکردن دەکەین.
