پێویستە ناتانیاهوی یاخی ڕابگیرێت.. گۆران هەڵەبجەیی
کەم نین ئەو ڕابەرو سەرکردانەی لەجەنگدا ئەستێرەیان دەدەرەوشێتەوە ،ئەوانە جەنگ بە دەسکەوتێکی ئیلاهی دەزانن بۆ بەردەوام بوون لە دەسەڵاتەکەیان، هاوکات جەنگ هۆکارێکە بۆ خامۆشکردنی کێشەو قەیرانە ناوخۆییەکان .ئەم جۆرە سەرکردانە ،بەبێ ویست و ئارەزووی دانیشتوانی وڵاتەکە یاری بەچارەنووس و ژیانیانەوە دەکەن ،بۆیە بەردەوام بۆ هەل دەگەڕێن بۆ هەڵگیرسانی جەنگ.یەکێک لەوانە هیتلەربوو کە بەر لە دەسپێکی چەنگی دووەمی جیهانیدا گووتبووی:
[یەکەم شتی بنەڕەتی بۆ بەدیهێنانی سەرکەوتنی هەمیشەیی ،کارکردنی بەردەوام و ڕێکخراوەییە لە تووندوتیژی.]
دیارە چەنگیش بەشێکی سەرەکیە لە مەبەستەکەی هیتلەر ، بەوەی تووندووتیژی سیمایەکی سەرەکیە لە هەموو جەنگێکدا.
گومان لەوەدا نیە ئیسرائیلیەکان بەدڵسۆزی ناسراون بۆ وڵاتەکەیان ،ئەم دڵسۆزیەش وایلێکردوون کە بۆ پاراستن و پێشکەوتنی وڵاتەکەیان هەموو شێوازێک بەکاربهێنن تا دەگاتە کاری زۆر نائینسانی .
لەدیرۆکی دەوڵەتی ئیسرائیلدا لەساڵی[١٩٤٨]ەوە تا ئێستا چەندین سەرۆک وەزیر دەسەڵاتداربوون ،لە نێوانیاندا هەبووە تووندڕەو بێبەزەیی میانڕەو و هێمن. گەر هەڵەنەبم لەو دیرۆکەدا کەسیان هێندەی{ ناتانیاهۆ} بێ بەزەیی و سادی و شەڕانگیز نەبوون.
ناتانیاهۆ لەوپەڕی ڕاستڕەوەکاندایە،بەپشتگیری حیزبە ئاینیە تووندڕەوەکان زۆرترین کات بەسەرۆک وەزیری ماوەتەوە.
ئەم جەنگەی غەزە نیعمەتێک بوو بۆی باری ،تا پلانە مەترسیدارەکەی جێبەجێ بکات ،ئەویش لەناوبردن یا لاوازکردنی هەر وڵات و کیان و لایەنێکە کە بەهەڕەشەیان دەزانێت بۆسەر وڵاتەکەی ،بەنمونەی حماس ،حیزب اللە ، حوسیەکان ، ملیشیاکانی سەربەئێران لەسوریاو عێراق و خودی ئێرانیش.
هەموو وڵاتێک مافی خۆیەتی بەرگری لەخۆی بکات بەئیسرائیلیشەوە،بەڵام ناتانیاهۆ ئەم بەرگریەی لەسنوور دەرکردوە ، وێرانکاری ئەنقەست پەیڕەو دەکات ،زیادەڕۆیی لە پرۆسە سەربازیەکاندا دەکات ، ئەوەتا لەغەزەو لوبنان باڵەخانەکان بەسەر نیشتەجێبوونیاندا دەڕوخێنێت.
مەناعەتی نیە چەندین باڵەخانە تەختی زەوی بکات بە خەڵکەکەیەوە گەر بزانێت ئەندامێکی حیزبواللە لەیەکێکیاندایە. بەسیستەماتیک یەک لەدوای یەک گوندو باڵەخانەکان لە بەیروت و باشووری لوبنان وێران دەکات کە هەڕەشە نین بۆسەر سوپاکەی.
ئەوەی سەیرە ئیسرائیل لە مێژووی خۆیدا حسابی بۆ هیچ وڵاتێک نەکردوە و نایکات، تادەگاتە نەتەوە یەکگرتوەکانیش ،خۆی لەسەری هەموو جیهانەوە دەبینێت ،ئەوەتا بەهۆی ڕەخنەی ئەمینداری گشتی نەتەوە یەکگرتوەکان{ أنطونيو غوتيريش }،ناتانهاهۆ بە ناشیرینترین شێوە بەرسیڤی دایەوە .هەروەها دەمێک ماکرۆن سەرۆکی فەرەنسا ڕەخنەی لەشێوازی بەڕێوەبردنی چەنگ کرد بەتایبەتی بەکار هێنانی تووندووتیژی زیاد لەپێویست، بەتووندی وەڵامی ماکرۆنی دایەوە .
نوێترین کاری ناتانهاهۆ کە زۆربەی وڵاتانی جیهانی نیگەران و تووڕە کرد ،تەقەکردن بوو لە هێزی {یونیفل}ی سەربە نەتەوە یەکگرتوەکان کە بوونیان لە سنوری نێوان لبنان و ئیسرائیل هەیە ،مەبەست لەم تەقەکردنەش بێزارکردنییانە تا ئەو سنوورە چۆڵ بکەن.
زۆربەی وڵاتانی ئەوروپی کە سەربازیان لەو هێزەدا هەیە، ئیدانەی ئەم کارەی ئیسرائیلیان کرد ،هاوکات {١٣٦} وڵات کە لەسەر ئاستی جیهان بەشداریان لەو هێزەدا هەیە سەرکۆنەی ئەو کارەی ئیسرائیلیان کرد، بەڵام ناتنیاهۆ گوێی بەو دەنگانە نەداو بۆجاری دووەم کارەکەیان دووبارەکردەوە. لەئەنجامدا بەرپرسی ئەوهێزانە لە لوبنان گووتی، بەهیچ خۆرێک شوێنەکانمان چۆڵ ناکەین ،جا پێدەچێت ناتانیاهۆ حساب بۆ ئەم پەیامەش نەکات چونکە جارێکیتریش ئەو هێزانەی ئاگادارکردوەتەوە کە شوێنەکانیان چۆڵ بکەن ،بەمەرجێک ئەو هێزانە بەبڕیارێکی ئەنجومەنی ئاسایشی سەربەنەتەوە یەکگرتوەکان لەوێن.
تەنها دەوڵەتێک کە کاریگەری لەسەر ئیسرائیل هەبێت و بتوانێت لەهەندێک شوێن ڕایبگرێت ئەمەریکایە،بەڵام وادەردەکەوێت ناتانیاهۆ لە بایدن و داروودەستەکەیشی یاخیە،بەوەی وەک هەواڵە جیهانیەکان بڵاویان کردەوە بایدن زۆر بەتووڕەییەوە سەرزەنشتی ناتانیاهۆی کردوە کە تەقەیان لەهێزەکانی یونیفل کردوە.
ئەوەی ناتانهاهۆ لە غەزە و لوبنان ئەنجامی دەدات بە پێی یاسا نێو دەوڵەتیەکان دەچنە خانەی تاوانی جەنگ و تاوانی دژە مرۆڤایەتی.
پێدەچێت ناتانیاهۆ بەنیازبێت دەڤەرەکە بەرەو ئایندەیەکی مەترسیدار ببات و جەنگێکی درێژخایەن بەرپابکات، بۆیە پێویستە بەر لەوەی ئاواتەکەی بەجێبهێنێت سنورێک بۆ یاخیبوونەی دیاری بکرێت.