پارلەمان و پاڕلەمانتاریزم لانەو قەڵای نیشتمان پەروەری بۆرژواکانە!.. سابیر محەمەد
بۆ پڕۆلیتاریا و جەماوەری چەوساوەی خەڵک نە (بایکۆت) و نە( بەشداریکردن) لە هەڵبژاردنەکانی بۆرژوازی نیشتمانی لە وڵاتێکدا، پسوڵەی شۆڕشگێڕبوون نابەخشێت بە هیچ پارتێک و بزووتنەوەیەکی سیاسی.
هەردوو ئاڵتەرناتیڤەکە بریتین لە تاکتیکێکی مێژوویی کە وابەستەیە بە تای تەرازووی هێزە چینایەتیەکان و سەنگی سیاسی و حزبی پڕۆلیتاریا لە ناو کێشمەکێشە سیاسی و چینایەتیەکاندا لەو وڵاتەدا.
بەر لەوەی باسەکە بێتە سەر قسەکردن لەسەر ئەم دوو تاکتیک و ئاڵتەرناتیڤە جیاوازە، پێویستە فۆکۆس بخرێتە سەر ناوەرۆکی بەرنامەی سیاسی و چینایەتی و جهانبینی ئەو پارت و ڕێخراوانەی کە ئەچنە ناو پڕۆسەی دەنگدانەوە، یان بایکۆت ئەکەن لە پڕۆسەی دەنگدان .
لەهەلومەرجێکی لەو چەشنەی وەک ئێستا کە کرێکاران و چەوساوەکانی عێراق و هەرێم بێبەشن لە پارتی پێشڕەوی چینایەتی خۆیان، تا بتوانن دژایەتی و خەباتی خۆیان بۆ ڕیسواکردنی مێژووی حاکمیەتی دەسەڵاتداریەتی لە عێراق وە هەرێم وحیزبە قەومی و لێبڕالی و ئیسلامیەکان و میلیشیا شیعەکان و تەواوی پاکێجی سیاسی چەپە ڕیفۆرمیستە جۆر بەجۆرەکانی ئەو ناوچەیە هەرچی زیاتر بۆ جەماوەر ڕۆشن بکەنەوە، پێویستە جەماوەری چەوساوەو تێکۆشەرانی سەربەخۆی مارکسیستی لە تەواوی ناوچەکانی عێراقدا، نابێت چیتر خۆشباوەڕی وئومێدیک وچاوەڕوانیەکیان هەبێت بە ئەنجومەنی پارلەمانی بۆرژوازیەوە، کە بتوانێت گەندەڵی و گرانی و سووکایەتی بە ژنان و کچان و بێکاری و مافە مەدەنی و یاساییەکانی تر لە ڕیشەوە دەربکێشێت و چارەسەریان بکات، چونکە سەرچاوەی هەموو ئەم چەوساندنەوەیە خودی سەرمایەو سیستەمە ئابووری و فەرمانڕەوایەتیە کۆنەپەرستانەکەیەتی.
ئەنجومەنی پارلەمانی هەیئەتی سیاسی بەڕێوەبردنی بەرژەوەندی چینە داراکان و بۆرژواکانە لە سەرتاسەری جیهان و ئامرازی سەرکوتگەر و پارێزەری خاوەنداریەتی تایبەتی و دارێژەری یاساکانی بردنە پێشەوەی کەڵەکەی سەرمایەو خەفەکردنی خەباتی چینایەتی کرێکاران و تەواوی چەوساوەکانە .
پارتە جۆر جۆرە قەومی و ئیسلامی و لێبڕاڵی و عیلمانیە بۆرژوازیەکان و مەدەنیەکان و تەنانەت چەپە ڕیفۆرمیستیە شەعبەویەکانی لە چەشنی ( ح.ش عێراقی و کوردستانیەکەی)، هەمیشەو بەر لە ئێستا لە خولەکانی تری هەڵبژاردنی پارلەمانیدا بەشداریان کردوەو، چونکە ناوەرۆکی بەرنامەی سیاسی و چینایەتی ئەم پارت و ڕێکخراوانە لەگەڵ خودی ئامانجەکانی ئەنجومەنی پارلەمانیدا ناکۆک نەبوون.
حیزبی شیوعی عێراقی کە سەر بە مەیلی ڕیفۆرمیستی شەعبەوی کۆمێنتێرنی ستالینیە، و لە ڕێگەی ئارمانی سیاسی ( نیشتمانێکی ئازاد وگەلێکی بەختەوەر) ئەم سیاسەتە ڕیفۆرمیستی و سازشاکارەیە هەر لە سەرەتای دروستبوونیەوە لە گەڵ بۆرژوازی نیشتمانی و دەسەڵاتداران پیادە کردووە.
هەروەها تەواوی ئەو تاقم و ڕێکخراوە وردەبۆرژوازیانەی تر کە بەناوی پارتەکانی ( کۆمۆنیزمی کرێکاری) یەوە کار ئەکەن وەک نمایەندەی مەیلێکی ڕیفۆرمیستی کرێکاری سەر بە ئۆردوگای سۆسیال دیمۆکراسی وڵاتانی ڕۆژئاوا، دژایەتی خۆیان بۆ ڕیفۆرمیزکەی کۆمێنتێرمی ستالینی کردووە، وە لە خەباتێکدا کە لە ژێر ناوی دژایەتی ( پۆلۆلیزمی چەپ)دا داکۆکیان لە جۆرێکی ترلە ڕیفۆرمیزمێکی کرێکاری کردووە، لە ژێر ناوی مارکسیزم و سۆسیالیزمدا، بەڵام ئەوەی شایانی باسە هەردوو مەیەلە ڕیفۆرمیستیەکە لەیەک تەوەرەی سەرەکیدا یەک ئەگرنەوەو هاوتەبان ئەویش ( ڕیفۆرم پێشمەرجی شۆڕشی سۆسیالیستیە) !
گەشەی سەرمایەداری و پەرەسەندنی خەباتی پڕۆلیتاریا لە هەرێم و ناوچەکانی ناوەڕاست و باشووری عێراق، هەرچی زیاتر ئەم هاوتەبایی و یەکگرتنەوەیەیان لە ڕووی پڕاکتیکیەوە لە پرۆسەی هەڵبژاردنەکانی ئەنجومەنی پارلەمانی 2025 دا بەرجەستە کردەوە.
کوڕنوش بردن و سازشکاری سەرانی مەیلی بەناو ( کۆمۆنیزمی کرێکاری) بەتایبەت ئەو بەشەی کە لە هەرێمی کوردستان و لە خوارو وناوەڕاستی عێراق ، لە سەردانەکانیاندا کە کردویانە لە پێناو ڕێکخستنی ڕیزەکانی خۆیان لە گەڵ ( ح.ش) و سەرجەم بۆرژوا قەومی و مەزهەبی و لێبڕاڵییەکانی عێراق و هەرێم، بۆ ئەوەی بتوانن بە یەک دەنگ بەشداری لەم هەڵبژاردنانەی ئەنجومەنی پارلەمانی کۆنەپەرستانەی عێراقدا بکەن، هەنگاوێکی چاوەڕوانکراو بوەو، هیچ کات نامۆ نەبووە بە ماهیەتی چینایەتی ووردەبۆرژوازیانەی ئەم پارتە سیاسیانە.
وە لە بنەڕەتدا چ لە ڕوی بەرنامەی سیاسی ( دنیایەکی باشتر)ەوە ئەم ڕەوتە جۆرێکی ترە لە پاشماوەکانی کۆمۆنیزمێکی بۆرژوازی سۆسیال دیمۆکراسیانە کە بەناوی (کرێکاری) بوونەوە لەم ناوچانادا چالاکی خۆیان درێژە پێداوەو، وکرێکاران و تێکۆشەرە کۆمۆنیستەکانیان چەواشەکردووە.
هەروەها هەردووئەم مەیلە ڕیفۆرمیستیە وئەم جۆرە لە ( کۆمۆنیزم) باوەڕیان بە بنیاتنانی سۆسیالیزمێکی بۆرژوازیانە هەیە لە ژێر چاودێری مۆدێرنیزمی نەتەوە یەکگرتووەکان وەک ڕێکخراوەیەکی ئیمپریالیستی جیهانی.
بەشداریکردن لە پڕۆسەی هەڵبژاردنی پارلەمانی 2025 دا، خۆی لە خۆیدا نیشاندەری ئاشکرا بونی ناوەرۆکی چینایەتی وردەبۆرژوازیانەی ئەم جۆرە حیزبانەیە لەسەر ئاستێکی فراوانتردا، وە بوون بە ئامرازێکی تەواوکەری سووکایەتی بە ژنان وکچان کە لە ناوئەنجومەنی پارلەمانی عێراقیدا داب و نەرێتی شەریعەتی مەزهەبی جەعفەری پیادە ئەکەن و بەڕێوە ئەبەن .
بێگومان ئەوەی کە پەیوەست بێت بە ژنان و کچانێک کە بەشداری لەم هەڵبژاردنانەدا ئەکەن وخۆیان کاندید کردووە لەپێناو گەیشتن بە ئیمتیازاتی شەخسی خۆیان، هیچی تر نیە بێجگە لە پاشکۆبوونیان بۆ سیاسەت و دەسەڵاتداریەتی پیاوسالاری کەلە ناو پەرلەمان و یاساکانی عێراق و هەرێمدا پیادەئەکرێن، وە بەم هەنگاوەش ژنان و کچان هێندەی تر زنجیرەکانی کۆیلیەتی وسووکایەتی خۆیان پتەوتر ئەکەنەوە.
هەر بیانوویەک بۆ بەشداریکردن لەم هەڵبژاردنەدا لە هەلومەرجێکی وەک ئێستای خەباتی ڕێکخراوی پڕۆلیتاریا کە لە دەرەوەی پەرلەمانی بۆرژواکاندا لە ئارادا نیە ، جۆرێکە لە هەڵوێستێکی خیانەتکارانەو ئەتک کردنی میتۆدی شۆڕشگێڕانەی مارکس و دژایەتیەکی ڕاشکاوانەی سیاسەتی سەربەخۆی پڕۆلیتاریا و بەرژەوەندی جەماوەری چەوساوەی گشت ناوچەکانی عێراق و هەرێمە .
هەروەها بەراوردکرنی هەلومەرجی پارتی بەڵشەفی و تێزەکانی لێنین سەبارەت بە بەشداریکردن لە هەڵبژاردنەکانی بۆرژوازیدا ، لەگەڵ هەلومەرجێکی ئابووری و سیاسی و بەتایبەت بەراوردکرنی مەیلێکی ڕیفۆرمیستی شەعبەوی ستالینی یان مەیلێکی ڕیفۆرمیستی کرێکاری لەگەڵ چالاکی پارتێکی شۆڕشگێڕی بەڵشەفی بەسەرۆکایەتی لێنین، کارێکی بێهودەو بیانوویەکی شەرمێونانە و بێئابڕوانەیە بۆ ملنان و ڕۆچوون بە ناو زەلکاوی کۆنەپەرستی قەومی و مەزهەبی لە عێراق و هەرێمدا.
هەروەها ئاماژەیەکی ناڕاستەوخۆیانە کە ببن بە جەللادی بەردەستی دامودەزگا سەرکوتگەرەکانی بۆرژوازی، وە چەوساندنەوەی کرێکاران و چەوساوەکانی تر و بەلاڕێدابردنی خەباتی ئەوان بە قازانجی خودی سەرمایەداران و دەسەڵاتدارانی عێراق و هەرێم و پەرلەمانە کۆنەپەرستەکانیان.
هەموو ئەم هەنگاوە وەک توێژە ووردەبۆرژوازیەکانی ناوکۆمەڵگا لەسەردەمی گەشەی نیولێبڕاڵیزم و پاشەکشەی خەباتی مارکسیستی کرێکاران، بە ناچاری وەک ئەرکێکی چینایەتی ڕاڕایانەی خۆیان بوون بە تەرەفدار و پشتیوانی بۆرژوا گەورە دەسەڵاتدارەکان.
پاراستنی ئارامی ژیان و چالاکی سیاسی وردەبۆرژوازیانەی خۆیان لەناوچوار چێوەی ئەم سیستەم ودەسەڵاتە نەگریسە قەومی و میللی و مەزهەبیە سەرتاپا کۆنەپەرستانەیدا، ئەوە ئەخوازێت کە بەمجۆرە و بە کردەوەو بە ئاشکرا ڕایبگەیەنن، کە ئەوان ئامادەن ببن بە بەشێک لە لەشکری باڵی چەپی بۆرژوازی کە دژایەتی خەباتی سیاسی و ڕێکخراوبوونی کرێکاران و تەواوی چەوساوەکانی تر بکەن، و کە ڕەنگە لە داهاتوویەکی تردا جێگە بە دەسەڵاتداریەتی بۆرژوازی لە عێراق و ناوچەکە لەق بکەن.
وە بەم شێوەیە بێشەرمانە دەمامکی درۆزنی مارکسیست بوونیان لەسەر خۆیان لادا، وناوەرۆکی چینایەتی خۆیان خستە ڕوو، وە پەیوەستبوونی خۆیان بە ئۆردوگای گەندەڵی چەپی بۆرژوایی جیهانی کە لە ئەوروپا و شوێنەکانی تری جیهاندا، کە لەناو ئەنجومەنە پارلەمانەکاندا بوون بە باڵی چەپی ئەو ئەنجومەنە بۆرژوازیانە، کە داکۆکی لە خاوەنداریەتی تایبەتی ئەکەن، لە ژێر ناوی داکۆکی کردن لە بەرژەوەندی خەڵک و جەماوەرو کرێکاران.
ئەوان واتە ئەم بزووتنەوە بەناو چەپانەی کەلە عێراق و جیهان هەن، بەدرێژایی مێژوو وەک جەللادانی پرۆلیتاریا وە ( دژە شۆڕش) بەرپرسیاریەتی گەورەیان لە ئەستۆگرتووە بۆ چەواشەکردن و بەلاڕێدابردنی خەباتی پڕۆلیتاریا .
صابر.م
8 / 11 / 2025
