چەند سەرنجێك سەبارەت بە خۆپیشاندان … کارا فاتیح
یەكەم: خۆپیشاندانی مەدەنییانە یان نامەدەنییانە
بەو پێوەر و تێگەییشتنەی دەسەڵاتدار و دارودەستە و (ڕۆشنبیر!)انی چواردەوریان، بۆ مەدەنیەت و مەدەنیبوون هەیانە و وشەكەیشان خستوەتە سەر زاری خەڵكی تر و كردوویانەتە دەمامكی كەستێتییەكی عاقڵ و ڕۆشنبیر و خاوەن ڕەفتاری شارستانییانە و دوور لە هەڵچوون و توندوتیژی، هێشتا هەموو ڕەفتار و سیاسەت و پلان و ڕووبەڕووبوونەوەكانی دەسەڵاتداران و یاسا و بنەماكانی فەرمانڕەواییان نامەدەنییانەیه، (بێ گومان وەك گوتمانبە پێوەری خۆیان بۆ مەدەنیەت، دەنا دەزانین ئەم بۆچوونە دەقیق نییە) لەوێشەوە بە شۆِربوونەوەی بۆ ژیانی تاكەكان، لە ئاستی ڕێزگرتن لە منداڵ، پیر، ژن، باڵندە، ئاژەڵ، زانست، زەوی، ئاو، كارەبا، هاتوچۆ و خاوێنی و هەموو مافێكی تاك و گشتی نوقمی ژیانێكی نامەدەنین، كەچی دەسەڵاتدار و ڕۆشنبیرانی چواردەوری لە سەروەختی خۆپیشاندان، داوای خۆپیشاندانی مەدەنییانە دەكەن، ئەم ئاوازەیشیان خستوەتە سەر زاری هەموو هێزە بەناو ئۆپۆزسیۆن و خوێندەوار و بە ناو ڕۆشنبیرەكان و گێل و گەمژەكەی خوارەوەی كۆمەڵگایش بێ ئاگا لەوەی دەسەڵاتداران بۆ چ مەبەستێك ئەم ژەهرە بڵاو دەكەنه‌وە، دەیڵێنەوە و دەیڵێنەوە و لە واقیعیشدا پراكتیكی دەكەن، كەسێك ناپرسێت، ئەی دەسەڵاتداران كە ژیان لە ژێر سایەی ئێوەدا هەموو چركەیەكی نامەدەنی و تەنانەت وەحشیگەری بێـت و هەرچی گیاندار و بێ گیانە لە ڕێز و بەها خاڵی كرابنەوە، ئیتر بۆچی تەنها دەتانەوێت، خۆپیشاندان مەدەنی بێت، كە دیارە كاتێك دەڵێن با خۆپیشاندان مەدەنییانە بێت، مەبەستیان ئەوەیە شتێك بە ناوی خۆپیشاندان بێ هیچ مەترسییەك و تەنانەت بێ هیچ وەڵامدانەوە و حسابكردنێك بۆ داواكاریی خۆپیشاندەران بەڕێوە بچێت و دۆخی باڵادەست وەك خۆی بمێنێتەوە، دەنا خۆ دیارە سەدان جار هیچ شتێكی وەك تەقەكردن و سوتاندن و توندوتیژی و پەلاماردانیش ڕووی نەداوە، بەڵام دەسەڵاتداران بەردەوامن لە ڕفراندن و تیرۆر و ئەشكەنجە و تۆقاندن و دەركردن.
بۆیە پێویستە لە ئاستی تیۆری و پراكتیكدا ڕووبەڕووی دەستەواژەی خۆپیشاندانی مەدەنییانە ببینەوە و نەهێڵێن و لە ژێر ئەم ماسكەدا تەنها ئومێد، كە خۆپیشاندانە لە بار ببرێت و خۆپیشاندەران ببنە گاڵتەجار و مەزەی حاكیمان و هیچ شتێك لە دۆخەكە نەگۆڕێت.
بەڵێ دەبێت خۆپیشاندان نامەدەنییانە بێت، بۆ ئەوەی كۆتایی بە هەموو سیمای نامەدەنی و وەحشیگەریی دەسەڵاتداران بهێنێت و ژیانی مەدەنی بۆ هەموو كۆمەڵگا و زیندەوەر و بێگیانان بگێڕێتەوە.
