Skip to Content

كاریكاتێر له‌ رۆژنامه‌گه‌ری خولاودا … هه‌ندرێن خۆشناو

كاریكاتێر له‌ رۆژنامه‌گه‌ری خولاودا … هه‌ندرێن خۆشناو

Closed
by نیسان 3, 2020 General, Literature

ناتوانین كاریكاتێر به‌بێ رۆژنامه‌گه‌ری بێنینه‌به‌رچاومان، هه‌روا رۆژنامه‌گه‌ریش به‌بێ كاریكاتێر، ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت كه‌ كاریكاتێر په‌یوه‌ندیه‌كی ئامێرانه‌ی هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌گه‌ریدا، رۆژنامه‌گه‌ری بوارێكی فراوانه‌ و فره‌جۆریی له‌‌ نێویدا هه‌یه‌، به‌پێی ئه‌م فره‌جۆریه‌ش كاریكاتێر تووشی چه‌ندین كاریگه‌ری ده‌بێته‌وه‌.
بۆ دیاریكردنی ئه‌م كاریگه‌ریانه‌ش ده‌بێت پێشتر ئه‌و فره‌جۆرییه‌ نێوخۆیانه‌ی رۆژنامه‌گه‌ری خولاودا دیاری بكه‌ین، یه‌كه‌م دابه‌شكردنیش كه‌ ده‌بێت باسی بكه‌ین، له‌و ماوه‌ كاتیه‌ سه‌رهه‌ڵده‌دات، كه‌ كاتی نێوان ده‌رچوونی دوو چاپی بڵاوكراوه‌كه‌یه‌، به‌ گوێره‌ی ئه‌مه‌ش ده‌توانین دوو جۆر له‌ بڵاوكراوه‌ دیاری بكه‌ین، گۆڤار و رۆژنامه‌، پێش ئه‌وه‌ی بچینه‌ سه‌ر باسی جۆری دووه‌م كه‌ رۆژنامه‌یه‌، هه‌وڵده‌ده‌ین خوێندنه‌وه‌یه‌ك بۆ كاریگه‌ری ئه‌و دوو جۆره‌ له‌سه‌ر كاریكاتێردا، و جیاوازی نێوان كاریكاتێر له‌ گۆڤار و كاریكاتێر له‌ رۆژنامه‌دا بكه‌ین. ‌ ‌
به‌ڕای ئێمه‌ هۆ بنه‌ڕه‌تیه‌كه‌ له‌ بوونی ئه‌م جیاوازیانه‌ ئه‌و ماوه‌ كاتیه‌ درێژه‌ی له‌ نێوان دوو ژماره‌ چاپكراوی گۆڤارێكدایه‌، كه‌ زۆربه‌ی گۆڤاره‌كان له‌ جیهاندا به‌ شێوه‌یه‌كی گشتی هه‌فتانه‌ یان مانگانه‌ یان وه‌رزانه‌ یان ساڵانه‌ چاپده‌كرێن و بڵاوده‌كرێنه‌وه‌، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی كه‌ هه‌ندێك رۆژنامه‌ هه‌فتانه‌ ده‌رده‌چن و بڵاوده‌كرێنه‌وه‌، به‌ڵام زۆربه‌ی رۆژنامه‌كان به‌ رۆژانه‌ ده‌ژمێردرێن، بۆیه‌ كاتێك ئێمه‌ رۆژنامه‌ له‌ گۆڤار جیاده‌كه‌ینه‌وه‌، مه‌به‌ستمان رۆژنامه‌ی رۆژانه‌یه‌.
ئه‌و ماوه‌ درێژه‌ی له‌ نێوان دوو ژماره‌ی گۆڤارێكدا هه‌یه‌، ماوه‌ ده‌ڕه‌خسێنێت بۆ ئاماده‌كارییه‌كی باشتر بۆ كاریكاتێر، نیگاركێشی كاریكاتێر له‌ ماوه‌ی هه‌فته‌یه‌كدا ده‌توانێت ژماره‌یه‌كی زۆرتر له‌ رووداوه‌كان هه‌ڵبژێرێت بۆ ئه‌وه‌ی ببنه‌ بابه‌ت بۆ كاریكاتێره‌كانی، هه‌روه‌ها ده‌توانێت بیرۆكه‌ داهێنراوه‌كه‌ی په‌ره‌پێبسێنێت و به‌ شێوه‌یه‌كی شیاوتر به‌رهه‌مبهێنێت، به‌ڵام كاریكاتێریست له‌ رۆژنامه‌دا ناچاره‌ به‌ گه‌یشتن به‌ ره‌وڕه‌وه‌ی په‌له‌په‌لی چاپخانه‌، كه‌ چاوه‌ڕێی ناكات بۆ ئه‌وه‌ی بیربكاته‌وه‌ و بیرۆكه‌كه‌ی پێشبخات و چه‌ندین پرۆسه‌ی تر ئه‌نجام بدات، بۆ ئه‌وه‌ی كاریكاتێره‌كه‌ی به‌ نمونه‌ترین شێوه‌ پێشكه‌ش بكات. سه‌ره‌ڕای ئه‌مانه‌ش ئه‌و كاته‌ پێویسته‌ی له‌به‌رده‌سته‌ له‌ گۆڤاردا، رێ به‌ كاریكاتێریست ده‌دات به‌ به‌كارهێنانی ته‌كنیكی زیاتر له‌وه‌ی له‌ رۆژنامه‌دا، بۆ نمونه‌ له‌ گۆڤاردا ده‌توانرێت كاریكاتێر به‌ ڕه‌نگی ئاوی یان رۆنی ئه‌گه‌ر هونه‌رمه‌ند بیه‌وێت جێبه‌جێی بكات، یان جۆره‌ها ته‌كنیكی تر، به‌ڵام له‌ رۆژنامه‌دا كاریكاتێریست ناچاره‌ به‌په‌له‌ هێڵه‌ ره‌شه‌كانی بخاته‌ سه‌ر كاغه‌زه‌ سپیه‌كه‌ی و پێشكه‌شی ده‌سته‌ی نووسینی رۆژنامه‌كه‌ی بكات، به‌م جۆره‌ كاریكاتێر له‌ رۆژنامه‌ و گۆڤاردا كاریگه‌ریش ده‌بێت به‌ ته‌كنیكه‌كانی جێبه‌جێكردن.
هه‌روه‌ها هۆكاری ده‌روونی خوێنه‌ریش ڕۆڵی هه‌یه‌ له‌ كاریگه‌ری كاریكاتێردا، خوێنه‌ر كاتێك لاپه‌ڕه‌كانی رۆژنامه‌كه‌ هه‌ڵده‌داته‌وه‌، پێشتر ئاماده‌یه‌ بۆ دیتنی رووداوه‌كانی دوێنێ یان پێرێ یان چه‌ند زانیارییه‌كی نوێ سه‌باره‌ت به‌ رووداوه‌ كۆنه‌كان، واته‌ ده‌بێت كاریكاتێره‌كه‌ (مه‌به‌ست له‌ كاریكاتێری سیاسیه‌) په‌یوه‌ست بێت به‌ رووداوێكی نزیك، چونكه‌ ئه‌گه‌ر وێنای بابه‌تێكی كۆنی كرد بۆ نمونه‌ هی ده‌ رۆژی پێشتر بوو، ئه‌م بابه‌ته‌ش پارێزگاری له‌ زینده‌یی خۆی نه‌كردبوو، ئه‌وا كاریكاتێره‌كه‌ وه‌ك بنێشته‌ كۆنه‌ی لێدێت بۆ خوێنه‌ر، تام و چێژی نامێنێت، و كاریكاتێره‌كه‌ كارایی خۆی له‌ده‌ست ده‌دات، چونكه‌ ئه‌و خوێنه‌ره‌ی چاوه‌ڕێی نیگارێكی ده‌كرد كه‌ ده‌ربڕی بابه‌تێكی زیندوو بێت تووشی نائومێدی ده‌بێت، بۆیه‌ كاریكاتێر (كاریكاتێری سیاسی) له‌ رۆژنامه‌دا واباوه كه‌ وێنای بابه‌تێكی نوێ بكات، زۆرێك له‌ كاریكاتێره‌ نایابه‌كان چوونه‌ته‌ ئه‌رشیفه‌وه بێ ئه‌وه‌ی رێی بڵاوكردنه‌وه‌ ببینن، ته‌نیا له‌به‌رئه‌وه‌ی كه‌ چاره‌سه‌ری بابه‌تێكی نوێ و زیندوویان نه‌كردووه‌.
به‌ڵام له‌گۆڤاردا (هه‌فتانه‌) خوێنه‌ر پێشتر ئاماده‌یی تێدایه‌ كه‌ بابه‌ته‌كانی هه‌فته‌یه‌كی ته‌واو ببینێت، بۆیه‌ سه‌باره‌ت به‌ خوێنه‌ره‌وه‌ بابه‌تێكی ده‌ رۆژی له‌مه‌وبه‌ر كۆن نیه‌، چونكه‌ گۆڤاره‌كه‌ هه‌فته‌یه‌كه‌ ده‌رنه‌چووه‌، كه‌واته‌ ئه‌و كاریكاتێره‌ی كه‌ بۆ رۆژنامه‌ به‌ كۆن هه‌ژماركرا، له‌ گۆڤاره‌كه‌دا نوێیه‌، چونكه‌ بابه‌تی زیندوو‌ له‌ گۆڤاره‌كه‌دا، له‌وانه‌یه‌ ئه‌و بابه‌ته‌ بێت كه‌ پێش هه‌فته‌یه‌ك روویدابێت، به‌ڵام له‌ رۆژنامه‌دا بابه‌تی دوو رۆژ پێشتر له‌وانه‌یه‌ زیندوویه‌تی تێدا نه‌مابێت. كه‌وابێت له‌وانه‌یه‌ كاریكاتێر له‌ گۆڤاردا زینده‌گی بۆ ماوه‌یه‌كی درێژتر بێت له‌ كاریكاتێری رۆژنامه‌دا، ئه‌مه‌ش وا له‌ كاریكاتێریست ده‌كات له‌ رۆژنامه‌دا خۆ بگه‌یه‌نێته‌ ره‌وڕه‌وه‌ی رووداوه‌كان به‌ خێراییه‌كی زیاتر له‌ كاریكاتێریست له‌ گۆڤاردا، ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری ده‌بێت له‌سه‌ر ته‌كنیكه‌كانی جێبه‌جێكردن و توانینی پێشخستنی نیگاره‌كه‌ و پێشكه‌شكردنی به‌ نمونه‌ترین شێوه‌ به‌ جه‌ماوه‌ر.
سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی كه‌ رۆژنامه‌ی خولاو، به‌پێی ئه‌و ماوه‌ كاتیه‌ی نێوان ده‌رچوون و بڵاوكردنه‌وه‌ی دوو ژماره‌دا دابه‌ش ده‌كرێن به‌سه‌ر رۆژنامه‌ و گۆڤاردا، دابه‌شكردنێكی دیكه‌ش هه‌یه‌ به‌گوێره‌ی پسپۆریی هه‌ریه‌ك له‌ رۆژنامه‌ و گۆڤاردا، ده‌توانین چه‌ندین جۆر دیاری بكه‌ین وه‌كو: رۆژنامه‌گه‌ریی گشتگیر، رۆژنامه‌گه‌ریی پسپۆر، رۆژنامه‌گه‌ریی ئاڕاسته‌كراو بۆ به‌شێك یان گروپێكی دیاریكراو له‌ جه‌ماوه‌ر به‌ گوێره‌ی ته‌مه‌ن یان ره‌گه‌ز یان پیشه‌، و رۆژنامه‌گه‌ریی گاڵته‌جاڕ، ئه‌م رۆژنامه‌گه‌رییه‌ش ناوه‌ڕۆكێكی جیاوازی هه‌یه‌ به‌پێ پسپۆری خۆی، بۆیه‌ ئه‌میش كاریگه‌ری خۆی هه‌یه‌ له‌سه‌ر كاریكاتێره‌ بڵاوكراوه‌كانی نێو لاپه‌ڕه‌كانیدا، و وابه‌سته‌ی ئه‌م ناوه‌ڕۆكه‌ی خۆی ده‌كات، له‌وانه‌یه‌ گرنگترینی ئه‌م جۆرانه‌ش رۆژنامه‌گه‌ریی گشتگیر بێت.

هه‌ندرێن خۆشناو

Previous
Next
Kurdish
Powered by TranslatePress