ماددەی هۆشبەر ژەهری جەستەودەروون.. شوانە حەسەن ئەبوبەکر
بەکارهێنانی ماددەی هۆشبەر
کاریگەریی وێرانکار و سەخت دروست دەکات لەسەر لایەنی جەستەیی و دەرونی بەکارهێنەرانی.
ناوەندەکانی تەندروستی جیهانی تایبەت بۆ هۆشیارکردنەوەی ئالودەبوان بە ماددەی هۆشبەر و کارتێکەرە عەقڵییەکان هۆشداری توند دەدەن لەسەر کایگەرییە خراپەکانی بەکارهێنانی ماددە هۆشبەرەکان، و ئاماژە بەوە دەکەن کە کاریگەرییەکان هەندێکیان کورت خایەنە و هەندێکیشیان دەبن بە نەخۆشییەکی درێژخایەن تا کۆتای تەمەنی بەکارهێنەر ناتوانرێت چارەسەر بکرێت، ڕۆژ بە رۆژ رێژەی بەکارهێنەرانی ماددەی هۆشبەر لە جیهاندا روو لە زیاد بوون دەکات و بۆتە مەترسییەکی جیهانی کە هەڕەشە لە گەنج و لاوەکانمن دەکات.
_ لێرەدا ئەماژە بە ۱٠ لە دیارترین ئەو مەترسییانە دەکەین کە روبەڕووی کەسانی ئالودەبوو دەبێتەوە:
- ناڕێکی جەستەیی: بەردەوام بوون لە بەکارهێنانی ماددە هۆشبەرەکان وا لە جەستەی مرۆڤەکە دەکات بە شێوەیەکی هەمیشەی بەرەو تێکچونی گەشەی خانەکان بڕوات، بە جۆرێک هەندێکیان لاواز دەبن و بە رێژەیەکی بەرچاو کێشیان دادەبەزێت، و هەندێکیشیان کێشیان بەرەو زیادبوون دەڕوات و توشی قەڵەوی و نەخۆشییەکانی قەڵەوی دەبن.
- کەسیفی و سەرلێشێوان: یەکێک لە نیشانە باوەکانی کەسانی ئالوودەبوو داڕوخانی کەسێتییەتی، بەجۆرێک تەواوی ژیانی دەشێوێت و تەنانەت نتوانێت گرنگی بە پاک ڕاگرتنی خۆشی بدات، هەستەوەرەکانی بە جۆرێک لاواز دەبن و دەپوکێنەوە کە توانای رێکخستنی ژیانی خۆی نابێت کە بەم جۆرە حاڵەتە دەوترێت (کەسفی).
- نەخۆشییەکانی ددان و پوک: کەسانی ئالودەبوو بەردەوام کێشەی نەخۆشییەکانی ناو دەمیان هەیە، ددانەکانیان زەرد هەڵدەگەڕێت و دەپوکێتەوە، پەکەکانیان توشی هەوکردن دەبێت و سەردەکێشێت بۆ شێرپەنجەی پەکەکان.
- هەوکردنی سییەکان و تەنگەنەفەسی: کەسانی ئالوودە بوو سییەکانیان توشی هەکردنی توند دەبن کە ئەمەش دەبێتە هۆی گیرانی بۆرییەکانی هەوا و کۆکەیەکی زۆر دروست دەکات، کاری سییەکان پەک دەخات و دەبێتە هۆی توش بوون بە شێرپەنجەی سییەکان.
- نەخۆشییەکانی پێست : رەنگی پێستی ئالودەبوو زەرد هەڵدەگەڕێت، نەخۆشیەکانی پێست بە بڵاوترین نەخۆشی دادەنرێ لە جیهاندا وە بەردەوامیان هەیە، بەڵام ئەو نەخۆشیانەی بەهۆی ماددەی هۆشبەرەوە دروست دەبن نەخۆشی مەترسی دار کە داخوران و پیس بونی پێست دەگرێتەوە، هەندێک لە بەکارهێنەران کە لە رێگەی دەرزی ماددە بەکار دەهێنن شوێنی دەرزییەکە دەبێتە دەرەچەیەکی بەهێز بۆ بەکتریا، و هاوکات بۆ گواستنەوەی نەخۆشییەکان مەترسی دارە.
- ناڕێکی لە کۆئەندامی دەمار و کێشەکانی مێشک : ماددە هۆشبەرەکان بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ کاردەکەنە سەر کۆئەندامی دەمار، و دەبێتە هۆی سست بونی بە جۆرێک توانای هەڵسوڕانی کارەکانی خۆی نابێت، وەک (قسەکردن، بیرکردنەوە، بڕیاردان ….) وا لە کەسی ئالودەبوو دەکات توشی تاوانی دەکات و رێژەی توند و تیژی زیاد دەکات.
- خەوزڕاند وڕێنەکردن: یەکێکی تر لە کاریگەرییەکانی ماددەی هۆشبەر تێکچونی کاتەکانی خەوە بە پێی جۆری ئەو ماددەیەی کە بەکاری دەهێنێت، کە هەندێک لە بەکارهێنەران بە مەبەستی هێورکردنەوە و خەوتنێکی باش بەکاری دەهێنن بەڵام پاش نەمانی کاریگەری ماددەکە سیستەمی خەوی تێک دەچێت،ئەمەش وا لە کەسەکە دەکات بەردەوام وڕێنە بکات.
- هێڵنج دان: کەسی بەکارهێنەر بەهۆی هەوکردنی گەدە و ڕێڕەوی خۆراک بەردەوام هێڵنج دەدات، وای لێ دێت هەستیاری بۆ هەموو جۆرە بۆنێک و تامێک دروست دەکات، ئەمەش وا دەکات کەسی بەکارهێنەر ئارەزووی خواردنی نامێنێت.
- قەبزی: کەسانی ئالودەبوو بە ماددە هۆشبەرەکانەوە بەهۆی وشک بونی جەستەیانەوە بەردەوام کێشەی قەبزییان هەیە، جیا لەوە وەک ئاشکرایە کە وشک بونەوەی لەش و کەم بونەوەی ئاو لە خانەکانی لەش چەندەها مەترسی لە جەستەی مرۆڤدا دروست دەکات وەک ( نەخۆشی گەرچیلە، وشک بونەوەی پێست، سستی لە چالاکییەکانی مێشک…..).
- پەنابردن بۆ بەکارهێنانی دەرمانی پزیشکی: کەسانی ئالودەبوو لە کاتی دەست نەکەوتنی ماددەی هۆشبەردا ناچارە پەنە بۆ دەرمانی پزیشکی ببات، کە ئەم دەرمانانە گەر لە ژێر چاودێری پزیشکیدا نەبێت دەبێتە هۆی زەرەر گەیاندن بە ئەندامە جیاوازەکانی جەستە و ژەهراوی بوون.
بە داخەوە لە کۆمەڵگای ئەمڕۆماندا گرفتار بوون بە (ماددەی هۆشبەر)ی وەک (تلیاک، هیرۆین، کۆکاین، حەشیش، کریستاڵ و …هتد) بە تایبەتی لە ناو گەنجاندا بەرەوام لە هەڵکشاندایە، و باندەکانی ماددەی هۆشبەریش بێ بەزەیانەو بێ گوێدانە هیچ بەهایەکی ئەخلاقی و مرڤدۆستان و تەنها لە پێناو بەدەستهێنانی سودی ماددی خۆیان بەردەوام لە هەوڵی هاوردەکردنی ئەو ماددانە و بڵاو کردنەوەین.
هەرچەندە هەندێک لە تاکەکانی کۆمەڵگا خوازیاری بەکارهێنان و تاقیکردنەوەی ئەو ماددە زیانبەخشانەن، بەڵام خۆشبەختانە بەشی هەرە زۆری کۆمەڵگا روبەروی ئەم دیاردەیە دەبنەوە و نایانەوێ کۆمەڵگا بەم جۆرە ژەهرە پیس ببێت و بەرەو سەرلێشێوان بڕۆن، بۆیە پێویستە لەسەر هەموو تاکەکانی کۆمەڵگا بە سەرجەم چین و توێژەکانەوە هەڵگری ئەو گوتارەبن و لەسۆنگەی دڵەوە هەر کەس لەڕاستخۆیەوە بڵێ من ڕووبەڕووی ماددەی هۆشبەر دەوەستمەوە بەکردارەوە وە لەکۆتایدا ئەوەی ماوە بڵێم پێویستە هەموومان روبەروی هەر کەسێکیش بوەستینەوە کە بە نیازی بڵاوکردنەوەی ماددەی هۆشبەر بێت و یاخود بازرگانی پێوەبکات.
شوانە حەسەن ئەبوبەکر
Dengekan
دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.
