ململانێ چۆن سەرکەوتوو دەبێ لەگەڵ لایەنی بەرامبەر؟… زانا رەزاق
سەرەتا پێش هەموو شتێک ململانێ و ڕکابەری لەنێوان دوو هێزە یا زیاتر، ئەمەش بۆ ئەوەی خۆی و کارەکانی خزمەتێکی فراوان بە کۆمەلگا بکات.
ململانێیەک لەسەر بنەمای لەوەی تر جیاوازبوون ،جیاوازبوونێک بە بەدیلی باشتر و چاکتر یان بلێین باشتر پێشکەش کردن ،پێشکەش کردنێک لەسەر ئەساسی و ڕێچکەیەک بۆ گۆڕانکاری ، بەرەو پێشچوون.
ئەمە بۆ کۆمەلگای ڕۆژهەلاتییەکان و بەتایبەت کۆمەلگای ئێمە زۆر پێویستە چونکە زۆرێک هێزەکان بەیەکتری دەچن و تەقلیدین بەلام دەکرێ هێزێکیان هەلەکانی خۆی ڕاست بکاتەوە بۆ ئەوەی بتوانێ ململانێ لەگەل هێزەکانی تر بکات
ئەمە چۆن دەکرێ ؟ چۆن هەلەکانی خۆی ڕاست بکاتەوە؟
یەکەم دەبێ ئەو هێزە پابەندی ڕەهای بە دیموکراسی ڕاستەقینە هەبێ.
یەکەم پابەندبوونی لەنێو هێزەکەی دواتر بۆ دەرەوەی هێزەکە ومرۆڤەکانی کۆمەلگا یانی بانگەشەی ئەو بیرو ڕایانە و جیهانبینی خۆت بکەی بۆ مرۆڤەکانی کۆمەلگا ئیدی لێرە دا چەندین جیاوازییەک لەنێوان دیموکراسی ڕاستەقینە لەگەل دیموکراسی ساختە دەخەینەڕوو.
یەکەم دیموکراسی ڕاستەقینە دادپەوەری و یەکسانی تێدایە یاساش سەروەرە بەلام هی دیموکراسی سەختە نادادپەروەری و نایەکسانی تیدایە و یاساش سەروەر نیە بەلکو کەسانێک لە سەرووی یاساش هەن.
دووەم لە دیموکراسی ڕاستەقینە هەم لەنێو هێزەکە هەم بۆ بوارەکانی کۆمەلگا پشت بە مرۆڤی بەتوانا و لێهاتوو و خاوەن ئەزموون دەبەسترێت بەلام هی دیموکراسی ساختە پشت بە خزم خزمێنەو شتی تر دەبەسترێت.
سێیەم لە دیموکراسی ڕاستەقینە هەموویان دەتوانن لێپرسینەوە لە کەمتەرخەمەکان بکەن تەنانەت پڕ ڕەخنەشی بکەن بەلام لە هی دیموکراسی ساختە ناتوانرێت لێپرسینەوەی ڕاستەقینە و ڕەخنەی ڕاستەقینە بگریت.
چوارەم لە دیموکراسی ڕاستەقینە هێزەکە هی هەموو مرۆڤەکانی کۆمەلگایە بەلام لە دیموکراسی ساختە هێزەکە نەک هی هەموو مرۆڤەکانی کۆمەلگا نیە بەلکو لەنێو هێزەکەش هی هەموویان نییە.
پێنجەم لە دیموکراسی ڕاستەقینە هەموو کەس ئازادن بەلام لە هی دیموکراسی ساختە هەموو کەس لە بیرو ڕا ئازاد نین
شەشەم لە دیموکراسی ڕاستەقینە هەموو مرۆڤەکانی ژیانێکی باش و خۆشگوزەرانێکی باشیان بۆ دەبێ بەلام لە هی ساختە ژیانێکی پڕ لە ناخۆشی و دەربەسەری تێدا دەبێ.
حەوتەم لە دیموکراسی ڕاستەقینە پەروەردە کردنی ئەندامان و خەلک لەسەر بنەمای تەندروستییە بەلام لە هی ساختە ناتەندروستی و پڕ لە ڕق و کینە و تیرۆری فکرییە.
تێبینی یەکەم بێگومان هێشتاش خالەکانی دیموکراسی ڕاستەقینە و ساختە ماون بەلام من ئەوەندەم نووسی بۆ ئەوەی نووسینەکەم ڕوون بێ.
تێبینی دووەمیش بێگومان هەر هێزێک ئەوە بکاتە جیهانبینی خۆی لە دوورمەودا و داهاتووی هی ئەوە و سەرکەوتنی مسۆگەرە.
زانا رەزاق
