گۆڤارو ڕۆژنامه، دونیایێك، دوو دونیا.. نهژاد عزیز سورمێ
یهكێك لهو دابهشبهندیانهی ڕۆژنامهگهریی نووسراوی تێدا كۆدهكرێتهوه ، ئهو دابهشبهندیهیه كه بهپێی (كات)ی دهرچوون و بڵاوبوونهوهی دهكرێ…
لهمهشدا ئهگهرچی ئێمه بۆ ڕۆژنامه جگه له ڕۆژانه ، بهههردوو جۆری بهیانی و ئێوارانی و حهفتانه لهقاوخی ڕۆژنامهدا نابینین و پێمان وایه ڕۆژنامه كه دهرچوونی له حهفتانهی زیاتر پێ بچێ لهسنووری ڕۆژنامه دهچێته دهرهوه ، بهڵام ڕای وا ههیه ڕۆژنامهی نیومانگی و مانگانه و تهنانهت وهرزیش دهبهنهوه ناو قاوخی ڕۆژنامه. ڕهنگه ههر لێرهش ئاقاری ڕۆژنامه وگۆڤار تێكهڵ ببن كه لهوهدا بچینهوه ناو یهك دونیا ، دونیای ڕۆژنامهگهریی نووسراو…، بهڵام سهبارهت به زۆر ئهگهری دیكهش دوو دونیای لێك جودا پێك دێنن… بهمهش ههریهك له ههردوو چهشن (ڕۆژنامه) و (گۆڤار) جیهانبینی و ئهركی خۆی دهبێ و بهپێی وهختی دهرچوون و بڵاوبوونهوهیان دهگۆڕێ…
به نموونه: ئهگهر له ڕۆژنامهدا بهتایبهتیش ڕۆژنامهی ڕۆژانه ههواڵی گهرماوگهرم و دهستبهجێ گرنگ بێ ، له گۆڤاردا (مهگهر ههواڵێكی نائاسایی تایبهت بهخۆی ههبێ) زیاتر بهدواداچوونی ههواڵ و دهرهاوێشتهكانی وهك ڕاپۆرتی ههواڵئامێز و ڕیپۆرتاژی تێروتهسهل جێگای بایهخ پێدان دهبێت ، دیاره سرووشتی ئهو بڵاوكراوهیش ، جۆر و چۆنییهتی ئهو ڕاپۆرت و ڕیپۆرتاژ و بهدواداچوونانه دیاری دهكا .
لهنووسین و داڕشتنیشیدا ههر بهو جۆرهیه ، نووسین له ڕۆژنامهدا ههمیشه وا دهخوازێ چڕ بێت وبهڵگاوهر و ڕوونبینی و لایهنی لاپرسهنی و بهدواداچوونی ڕۆژنامهنووسی تیا ڕهنگ بداتهوه .
لهحاڵێكدا نووسین له گۆڤاردا ، وهك د . مهحمود ئهدههم دهڵێ ڕهگهزی گونجانی پتر تێدا دهبێ و بهڵگهدار دهبێ به وێنه و نهخشهی پێویست … د. مهحمود پێی وایه گۆڤار بهبێ وێنه مهحاڵه بڕوانه (د. محمود ادهم التعریف بالمجلة- دار الثقافة للطباعة والنشر قاهیره 1985) لهكاتێكدا لهوانهیه له ڕۆژنامهدا بهو جۆره نهبێ ههرچهنده وێنه بهشێكی گرنگ لهماكێتی ڕۆژنامهیش پێك دههێنێ ، د. محمود كه دهڵێت بۆ گۆڤار بێوێنهیی مهحاڵه ڕاست دهكا ، چونكه ههرچی نهبێ بههۆی ئهوهی قهبارهی جیاوازه و بهرگی ههیه بێگومان بێ وێنه زیاتر لهكتێب دهچێ تا گۆڤار…
لهسهرهكهی ترهوه دهبینین زۆر گۆڤاریش ههبوون و ههن له قهبارهی نهك كتێبی ئاسایی بهڵكو كتێبی گیرفانیش دهرچوون ، كه بهش بهبار له ڕۆژگارێكی تیژڕۆی وهك ئهمڕۆ پێموایه قهبارهیهكی لهبار بێ وهكو گۆڤاری (كتابی) میسری و (طبیبك)ی لوبنانی…
له كاتێكا ڕۆژنامه نه بهرگی ههیه و نهقهبارهیشی تاكو ئێستا له (تابلۆید) بچوكتر بووه و پێی گوترا بێ ڕۆژنامه… ئهگهر باسی ئهوهیش نهكهین كه دهكرێ گۆڤار ههبێت تایبهت به بابهتێك كه بهگۆڤاری یهك بابهت (متخصص) دهناسرێنهوه، بهڵام ئهوه بۆ ڕۆژنامه مومكین نییه… ( ههر چهنده ئهم ئهزموونه له ڕۆژنامهنووسیی دوای ڕاپهڕین ههبووه ، به نموونه – ئهدهب و هونهری ڕۆژنامهی برایهتی و ڕۆژنامهی (ستایل) ئهدهبی – دیسان سیستهمی دهرهێنانیش له بهكارهێنانی ستوون و وێنه و تایپۆگرافیا و وێنه و كاریكاتێر و مامهڵه كردن لهگهڵ بۆشاییدا لهگۆڤار و ڕۆژنامهدا جیاوازه… له ڕووی چاپ و تیراژ و كاغهز و ژمارهی لاپهڕه و قهباره و ناوهرۆكیشهوه ههر بهو جۆرهیه…
ڕۆژنامه وهكو حاڵهتێكی گشتی وهك وتمان زیاتر عهوداڵی ههواڵه ، بهڵام گۆڤار دهتوانێ بههۆی وهختی دهرچوونی زیاتر له ئینسكلۆپیدیایهكی كورتكراوه بچێت…
یاخود لهچاپدا لهوانهیه ڕهنگ و جۆری كاغهز وهكو ڕهگهزی لهپێش بن له بهكارهێناندا لهگۆڤار حسابی بۆ بكرێ ، بهتایبهتیش ئهو گۆڤارانهی تایبهتن به مۆدهی جلوبهرگ و یا ئهوانهی تایبهتن به ئافرهتان یا هونهری شێوهكاری
ههروهها ..
له بڵاوكردنهوهی ڕیكلامی جۆراوجۆر ، كهچی ڕۆژنامه دهگونجێ یهك ڕهنگ بێت و بازاڕیشی ههبێت… ئهگهر بێینه سهر كرۆكی ناوهرۆكیش ئهوهی لهسهر گۆڤاره، لهسهر ڕۆژنامه نییه و پێچهوانهكهشی ههر ڕاسته به نموونه توێژینهوهی تایبهت به ئهدهب و زمان و مێژوو ئاركیۆلۆژیا و فهلسهفه و كۆمهڵناسی و قانوون و زانستیی دیكه كه زۆرجار دهبینین گۆڤاری تایبهت بهخۆیان دهبێت ئهمه له ڕۆژنامهدا پهسند نییه و ناشكرێ ،( مهگهر ههندێ ڕۆژنامه لاپهڕهی تایبهتی بۆ تهرخان بكهن) ئهگهرچی ههندێ لهو بابهتانه ڕهنگه له گۆڤاری سیاسیی گشتیشدا جێگایان بێتهوه ، بهڵام لهههمان كاتدا ههندێك لهوانهیش دوورنییه له ڕۆژنامهدا بایهخیان پێ بدرێت بهتایبهتیش له ههندێ ههل و مهرجی پێویستدا.
له ههموو حاڵهتێكدا ڕۆژنامه و گۆڤار ئهگهر خاڵی هاوبهشیشیان ههبێ و بچنهوه یهك ڕێگا ، بهڵام وهك دهبینین به دوو ڕهههندی جیاوازدا دهڕۆن…
