مامۆستا عەبدولكەریم شێخانی مێژوویەك لە سەروەری.. رەسوڵ بۆسكێنی
مانگ لەئاسمان حەوجێ بەئەنگوست ناكا، زەوی دەخوسێ گیا شین دەبێ، كە بارانی پایز داكا، تاریكی هەموو دنیا ناتوانێ مۆمێك بكوژێنێتەوە، ڕووناكی نەبێت تاریكی دنیا دەتەنێتەوە، دەڵێن بەگوڵێك بەهار نایە، پەندێكی باوە، گوڵ بەخشەری بۆن و جوانی و جێ سەرنجی چاوە، گوڵاوی بۆن و سێحری گوڵ زیاد دەكا كەسەر ئاگر نریا، ئەو بۆن و بەرامەیەی بۆ هەمیشە بووایە بریا، چ دەبێ پێت نەبڕێ سێ گەز جاو و نەتخەنە ژێرگڵ، گرنگ ئەوەیە لای هەمووان بخرێیتە نێو دڵ، بۆ سەرمەشقی ڕۆژگار و بەردەوامی ژیان، ڕۆڵەیەكی ژیر و بەبیرو خۆشەویستی هەمووان، لەساڵی 1933 لەكۆیەی مەڵبەندی شاعیران و خاوەن دیوەخانی، هاتە دنیاو چاوی گەشی هەڵێنا عەبدولكەریم مەحمود شێخانی، بنەماڵەكەیان بەشێخانی بەناوبانگ بوون، بۆیە لەسەرئەو نازناوە بۆ عەبدولكەریمیش یەك دەنگ بوون، خوێندن و نووسین مرۆڤ بۆ ڕۆژگار ئامادە دەكات، هەر كەس لەو دەرگایە بچێتە ژوورەوە داهاتووی جوانتر دەكات، ڕێگای ئەدەب و زانست درێژە، تەمەنی ئادەمیزاد كورت، لەكۆیە چاوی كردەوە ڕێگای حاجی و ئەحمەدی خانی گرت، لەساڵی 1954 بۆتە مامۆستا پەروەردە كارێكی هەستیاربوو، خزمەتی زۆری كرد یەكەمجار لەگەرمیان دەستبەكار بوو، لەسەر كوردایەتی و سۆزی نیشتمانەوە، لەساڵی 1962 كەوتە بەندیخانەوە، لەقوتابخانە زانست فێربوو، ئەزموون و تاقی كردنەوە لەژیان، بەشیعر دەستی پێكرد و بوو بەشاعیر و نووسەر و وەرگێڕ و ڕۆژنانووس و زمانەوان، بەرەو لوتكە بەپەیژەی بەرزخوازیدا سەركەوت، لەچیرۆك و زمانەوانیدا پێشكەوت، زۆر گەڕاوە لەباخان هەڵاڵەی گوڵانی كۆكردەوە وەك هەنگ، بۆ خزمەتی زمانی كوردی لەخراپ وێژان هاتە دەنگ، بۆ زمانی ڕەسەن و وشەی خۆڕسك زۆر پەرۆش بوو، وشەی ناقۆڵا و داتاشراوی پێ ناخۆش بوو، دژی ئەوە بوو وشەی كوردێندراو بخرێتە نێو زمانی كوردی، بۆ خزمەتی ئەم زمانە شیرینە كەم نەبوو ئەوەی كردی، هەموو كەموكوڕیەك جەرگی دەهاتە ژان، دەگەڵ هەر هەڵەبەكارهێنانێكی نەزانان دەكەوتە هەژان، وەك هەموو شارەزایان لەهەڵەی زمان خەمی دەخواراد، جیاوازی ئەو ئەوەبوو، بێدەنگ نەدەبوو، وەڵامی بەنووسینێك دەسپارد، ئەگەر بۆ زمانی كوردی پاسەوانێك بوو، لەدەریای زمانی فارسی و عەرەبیش عەجەب مەلەوانێك بوو، زۆر بابەتی هێندە بەجوانی وەرگێڕاون، سەد سوێندت خواردبا دەتگوت هەر بەكوردی نووسراون، بابەتی وەرگێڕانی زۆر و جۆراوجۆرن، ئەوانەی گەواهی پەسندی دەدەن زۆرن، مامۆستا شێخانی لەئەدەب و نووسین هێندە بەرزە پێویستی بەناساندن نییە، ئەم نووسینەم دەردە دڵێكە ئەگینا ئەوە كاری من نییە، بۆن و بەرامەی نووسینی هێشێتا، چێژی هەرماوە لەو ساوە تائێستا، بۆ وشەی كوردی مامۆستا و خاوەن وانەیەك بوو، زۆر جار بۆ پرسیاری من سەرچاوە و پەناگەیەك بوو، بۆ وەرگێڕان لەبیانی بۆ كوردی و بەپێچەوانە نەبوو باكی، وەك وەرگێڕانی چیرۆكی (براكوژی) كازانتزاكی، بۆ بەرزی گەلی كوڕ هەر دەبێ وابێ، لەو كاتەدا، مەگەر یەكێ گیانی خۆی لێ بەڵابێ، چیرۆكەكەی پێشكەشی (ن. م) كردووە، خۆی وتی: مەبەستی نەوشیروان مستەفا بووە.
عەبدولكەریم شێخانی بەكەسایەتیەكی بەهەڵوێست و خۆش مەشڕەب ناسراوە، مام جەلال لەخۆشەویستی نازناوی (سەرسپی) لێناوە، بەداخەوە چەند ساڵ لەمەوبەر قاچی شكا، بەڵام ئومێدی بەژیان خۆشتر بوو، خۆی جولەی كەم و قەڵەمەكەی بەجوڵە و بەبڕشتتربوو، وازی نەهێنا لەشیلەی شیعر و خزمەت بەنووسین و ئەدەب ئەو بیر جوانە، ئەگەرچی لەتەمەن گۆچانی تێپەڕاند و كەوتەسەر عەرەبانە، پێت وانەبێ ئەو مووە سپیانەی لەبەر هەتاو سپی كردووە و نەخشی كردگارە، نیشانەی مەرگ نەبوو، هەمووی ئەزموونی ڕۆژگارە، بەختی ڕەش و مووی سپی كۆڵی پێ نەدا، لە ڕەخنە و ئامۆژگاری و نووسین هەدای نەدا، خەمی بوو، بەڵام هەمیشە دڵخۆش بوو هەمدەمی، ئەگەرچی گیرۆدەی ڕۆژگار بوو، بەڵام هەرگیز نەچەمی، سەری سپی، ئاوی چاوی سپی بوو، لەبەر نوووسین شێخانی، لەخەمخۆری گەل و ئامۆژگاری كۆمەڵگا وازی نەهانی، لەوتار و ڕۆژنامە و گۆشەنووسین، لەخزمەت بەزمان و زانست و ڕاوێژ و پرسین، زۆربوون هەڵەیان دەكرد و هەر خۆشی، هەڵەی دیكەی دەكرد تاهەڵەكەی پێ داپۆشی، بەڵام مامۆستا بۆ ڕاستكردنەوەی هەرچی هەڵەیە، پێی وتین (جا قوربان مەسەیەك هەیە)، لەوشەی داتاشراو و ناقۆڵا نیگەران بوو لای وابوو كفرە، گەر پێیان ناخۆش بێ هەرزەگۆیان، دڵخۆش بوون ئەوەی خاوەن هزرە، لەخزمەتی زمان و ڕاستكردنەوەی هەڵەو بەسەرهات و زۆری دیكە، ئەوەی پێی كرا نووسی لەگۆشەی (خرتكە و پرتكە)، زۆری نووسی، زۆری وت، زۆر ڕێگای تاقی كردۆتەوە، بەگژ خائین و خۆفرۆش و گەندەڵكاراندا چۆتەوە، تا زمان و قەڵەمی بڕشتی كرد، بەزمان وتە و بەقەڵەم یاداشتی كرد، لە نووسین و هەڵوێستی جوان نەكەوت، دژە زیانەخرۆ و زیادەڕۆیان دەیوت:
چڵكاوخۆر و كاسەلێسان هەڵپەڕین چەپڵەیان لێدا
لەو حاڵەتە، سروشتییە، دیكتاتۆر سەرهەڵبدا
بۆ ئەوانەش چاوچنۆك و دەرون نەخۆشن، هەموو بەرژەوەندی گەلیان بەپارە دەفرۆشن، دەیوت:
دەڵێم جەناب باش سەیری ئەوانەی پێش خۆت ببینە
ئەوەی بردیان سێ گەزخام و تەنیا چەند بستێك زەمیینە
لەگەڵ ئەوەشدا بۆ ئەوانەی خزمەتی گەل و نیشتمانی خۆیان كردووە، شیعری بەرز و ستایش و پێدا هەڵدانی بەرزی وتووە، دوا ڕۆژانی تەمەنی سەختی بێ ژنی و سەر عەرەبانە، سەخت بۆی دەگوزەرا ئەو چازانە، دوای مەرگی (گوڵزار)ی ژنی خۆشی نەبینی، بۆیە بەو ئازارەوە بۆی دەگێڕا شینی:
وا دیسان جـەرگـم گـڕی گـرت كۆنە بـرینم كولایەوە
ڕۆژێكی ڕەش بـوو، گـوڵزار چـرای ژینی كوژایەوە
مـن هـەتـا ماوم لەدنیا هەر گەورەیی تۆ باس دەكەم
یــادت ئـارامی بـەخشـە بـۆم، بـۆیـە لە دڵمـا مایەوە
هەركەناوت دا گوڵی من،زوو چاوم ئاوی لێی دەزێ
خۆ (شنە)ش فرمێسكی چاوی جاری بوو نەبڕایەوە
هــاتـنـت بــۆ نــاو ژیــانم ئــاوی گشـت ئــاواتی دام
كێڵگەكەی وشـكی ژیــانم جـارێكی دیش گـەشایەوە
تۆ كە گوڵزارێكی گەش بوو مەرگی ناوادەت تەواو
زام و ئـــازاری دڵـــم گشت ســەری هـــەڵـــدایەوە
مامۆستا عەبدولكەریم لەگەڵ گەورەو بچوك دەهاتەوە بێ گرێ، بۆیە زۆری تەمەن و پیری بەساڵ ناپێوەرێ، لەگەڵ سەختی ژیا و تەمەنی گەییە نەوەد ساڵ، ڕۆحی پیرۆزی هەڵفڕی دای لەشەقەی باڵ، لە 12- 8- 2023 بای ئەجەل هات و دەفتەری ژینی دڕی، بارگەی ژینی پێچایەوە مەلی ژیانی بۆ ئەو دنیا فڕی، پاش دەیان ساڵ لەخزمەت ئەدەب و خەباتی ڕزگاریخوازی، تێكەڵ بەكۆمەڵی نەمران بوو ڕێبازی، جێگای سەرنجە ئەم پایەرزە پڕ بەهرە و خزمەتە دوور لەشایستەیی خۆی ژێر خاك كرا، تەنانەت چەند بستێك زەمینی شارەكەی خۆیشی پێ ڕەوا نەبینرا، ئەو ڕۆیشت و بەجێی هێشت شانازی و مەردی و ڕەوشتی پاكی، بۆ ئێمەش مایەوە پەرۆشی و حەسرەت و ئاهو خەمناكی.
لەڕاستەوە: خالید قادر، عەبدولكەریم شێخانی، رەسوڵ بۆسكێنی
