ئەبوو.. نەوزاد بەندی
لە پێناسەی شۆڕشدا ، جۆرج سوبر دیتی ئەڵێ : شۆڕش ڕوخانی وڵاتە و دووبارە بنیاتنانەوەیەتی .
هانتنگتۆن و نیومان ئەڵێن : شۆڕش گۆڕینی بەهاکانە.
ئەگەر لەو دوو پێناسەیەوە بۆ شۆڕشی گەلانی عێراق بە هەرێمی کوردستانیشەوە کە بووە هۆی ڕوخانی سیستمی بەعس بڕوانین، ئەوا توشی شۆک ئەبین.
لە دوای ئەو شۆڕشەوە، ئەبوو فۆڕمی دەسەڵاتی خێزان و بنەماڵە نەمێنێ، گوندەیی عودەی و قوسەی و بەرزان و عەلی کیمیاوی و وەتبان نەمێنن، کەچی بە پێچەوانەوە، سەدان و هەزاران عودەی و قوسەی و وەتبان وعەلی کیمیایی و بەرزان تکریتیی نوێ هاتنە کایەوە، ئەو یاساشکێنیی و تاوان و پاوانخوازییانەی ئەوان نەیانکردبوو یان فریا نەکەوتبوون ئەنجامی بدەن، ئەمان بە زیادەوە و تەنانەت لەسەروو زیادەوە بە ئەنجامیان گەیاند.
ئەبوو هێزە تایبەتەکانی سەدام وەک گاردی كۆماریی و پاسەوانی تایبەت و فیدائێکانی سەدام نەمانایه و لە جێگایان سوپایەکی نیشتمانیی دابمەزرایە، کەچی سوپا هەڵوەشێنرایەوە و دەیان و سەدان هێزی تایبەتی دەمامکدار و میلیشیا دروست بوون، کە هیچ ئینتیمایەکیان بۆ نیشتمان نەبوو، ئیشیان تەنها پارێزگاریکردن بوو لەو کەسایەتی و حیزب و بنەماڵانەی کە ڕایانگرتبوون و نانیان ئەدانێ.
ئەبوو دیاردەی دەیان کۆشکی شاهانەی سەدام حسێن و کوڕ و خزمانی نەمانایه و قەڵاچۆ بکرانایە ..کۆشکەکانیشیان بکرانایە بە مۆزەخانە، هەتا خەڵکەکە و گەشتیاران سەردانیان بکردنایه و تەماشای زیادەڕەویی و پاوانخوازیی و خۆپەرستی ئەو دیکتاتۆرەیان بکردایە وەک چۆن گەشتیاران ئەچنە ئێران بۆ تەماشاکردنی کۆشکەکانی ڕەزا شا و ئەو هەموو خۆشگوزەرانییەی بۆ خۆی و ماڵ و مناڵی فەراهەمی کردبوون، بەڵام دوای ڕوخانی بەعس، سەرکردە شۆڕشگێڕەکان کێشمە کێشمی ئەوەیان بوو کامیان له کۆشکەکانی سەدامدا بژین و بە کەماڵی ئیسراحەتەوە قاچیان لێ ڕاکێشا و خێزانەکانیان تێدا نیشتەجێ کردن..لەوەیش زیاتر هەزاران کۆشکی نوێی تایبەت و ناوازە لە ووڵاتدا بنیات نران بۆ سەدان سەرکردە و سەرۆک حیزب و کوڕ و خزم و هاوئاوازەکانیان، بەوەیشەوە نەوەستان، ملیارەها دۆلاریان ناردە ئەوروپا بۆ کڕینی سەدان کۆشک و تاوەر و مۆڵ ، هەروەها عەمبارکردنی ملیاران دۆلار لە بانکە ئەوروپیی و ئەمەریکییەکاندا بە ناوی خۆیان و ماڵ و مناڵیانەوە.
ئەبوو دەزگا تۆقێنەر و ئەشکەنجەدەرەکانی بەعس بۆ هەتا هەتایە لە گۆڕ بنرانایه و .. جۆرێکی تر لە دەزگای ئاسایش دامەزرێنرانایە کە لە خزمەتی بیر و باوەڕ و ئایدیا جیاوازەکاندا بوونایە، بەڵام بە پێچەوانەوە سەدان دەزگای تۆقێنەر و داپڵۆسێنەری حیزبیی و مەزهەبیی دروستکران، سەدان زیندانی نهێنیی و حیزبیی و بنەماڵەیی بنیات نران، کە هەموویان سیخناخکران لە کەسانی ئۆپۆزیسیۆن و بیریار و زانا و دانا کە لەگەڵ دەسەڵاتە ناوچەیی و میلیشیاکاندا هاوئاواز نەبوون.
ئەبوو دیاردەی گەلەگورگی حیمایه و پۆلە ئوتومبیلی ڕەشی لە بن نەهاتووی دوای سەرۆک و سروود و گۆرانیی بە قەد و باڵای سەرۆکدا بۆ هەتاهەتایە لە گۆڕنرانایە، سەرۆکێکی نیشتمانیی و خاکیی و تەکنۆکرات جێگای بگرتنایەتەوە، کەچی سەدان و هەزاران سەرۆک و کوڕ و کاڵی سەرۆک، دەیان هەزار پاسەوان و حیمایه و ئوتومبیلی گوللە نەبڕ هاتنە ئاراوە، بە جۆرێ هەزار ڕەحمەت بۆ کفن دز ڕەوانە کران، سەدان سروود بەسەر سەرۆکە تازەکاندا و ماڵ و مناڵیاندا هەڵدران ، بە جۆرێک ئەگەر بەعس گۆرانیبێژ و شاعیرەکانی ناوخۆی ناچار کردبوو، شیعر و سروودی بۆ ڕێکبخەن، ئەمان ملیۆنان دۆلاریان دا بە هونەرمەند و شاعیری بێگانە، بۆ ئەوەی ئەوەندەی تر بیانکەن بە پەند و جێگای پێکەنین و گاڵتەجاڕی میللەتان ومیدیاکانی جیهان.
ئەبوو دیاردەی ڕاگەیاندنی تایبەت بە سەدام حسێن و ڕۆژنامەی تایبەت بە سەدام حسێن بۆ هەتا هەتایە قەڵاچۆ بکرایە . ئەبوو دیاردەی هەڵواسینی وێنەی سەرۆک و پەیکەری سەرۆک له ڕەگ و ڕیشەوە هەڵکەنرانایە، سەرۆکپەرستی و سەرۆکپیرۆزکردنیان لە بیر و بیرەوریی میللەتدا بسڕیایەتەوە، شتێکیان نەهێشتایەتەوە لە بەربەست لە نێوان سەرۆک و میللەتدا، وەک هەر ووڵاتێکی ئەوروپیی و تێکنۆکرات کە سەرۆک و پاشا و وەزیرەکان لەسەر پاسکیل و لەناو میترۆ و مۆڵ و مارکێتەکاندا وەک هاووڵاتییەکی سادە و ساکار دەردەکەون.
کەچی سەدان هێندەی سەردەمی بەعس، ڕۆژنامە و بڵاوکراوە و کەناڵ و ڕاگەیاندنی تایبەت بە سەرۆک و حیزب و بنەماڵە و مناڵەکانیان دامەزرێنران .. پەیکەر و وێنە و تابلۆی سەرۆک و بنەماڵە و مەزهەبەکان گەیشتە چڵەپۆپە، ملیۆنان دۆلار لەو دیاردە بێسوود و ڕووکەشەدا خەرج کران و خەرج ئەکرێن، لە کاتێکدا ملیۆنان هاووڵاتیی ئەو وڵاتە لە خوار هێڵی هەژارییەوە بە دەست باری قورسی گوزەران و نەخۆشیی و نەخوێندەوارییەوە ئەناڵێنن
دوو جۆر جیهان دروست کران کە هیچ پەیوەندییەکیان بەیەکەوە نییە، جیهانێکیان پڕپڕ لە نەهامەتیی و بێکاریی و نەخۆشیی و کێشەی قوڵی خزمەتگوزاریی بۆ هاووڵاتیان. هەرچی جیهانی دووەمە، جیهانێکی پڕ پڕ لە ملیارەها دۆلار و ڤێلا و گەشتی وڵاتان و پڕۆژەی گەورەی تاکەکەسیی و کچە مۆدێل و زیادەڕەویی لە ڕابواردن و خەرجکردندا، ئەم جیهانە تایبەتکرا بە سەرۆکخێڵ و حیزب و بەناو سەرکردەکان .. دوو جیهانی جیاواز کە هیچ بەریەککەوتنێکیان نەبووە و نییە، مەگەر لە مەوسیمی هەڵبژاردنەکانی سەرۆکایەتیی و نوێنەرایەتیدا بۆ چەند ڕۆژێک خەڵک بینین بۆ هەڵخەڵەتاندنیان دووبارە هەڵلوشینی دەنگەکانیان.
ئەبوو ژمارەی عەرەبانە و دەستگێڕ و خانەکانی لەشفرۆشتن و بەدکاریی کەمبکرێنەوە و نەهێڵرێن و ..کاری شایستە بۆ هاووڵاتیان بدۆزرێتەوە کە لەسەر زەریایەک نەوت و گازی سروشتیدان، کەچی ژمارەی عەرەبانە و خانەکانی لەشفرۆشتن دەیان هەزار جار زیادیان کرد ..ڕوخساری ووڵات گۆڕا بۆ وڵاتێکی سەرەتایی چاخی بەردین، چاخی پێش تەکنۆلۆجیا و کۆمەڵگای مەدەنیی .
ئەبوو ڕێگا و بانی سادە و ساکاری سەردەمی ڕژێمی بەعس، چاکبکرانایە هاوشێوەی ووڵاتە مۆدێرنەکان، بەڵام ڕێگا و بان هێندە وێران و کارەساتبار کران، ڕووداوەکانی هاتوچۆ وەک بەرەیەکی جەنگی ترسناکی لێهات کە ڕۆژانە هەزاران مردوو و برینداری لێدەکەوێتەوە.
بێ ڕێزیکردن بە بڕوانامە لەسەردەمی بەعسدا یەکێک بوو لە دیاردەکان بە هۆی گرنگیدانییەوە بە سوپا و هێزی ناوخۆ و ئاسایش، ئەبوو لە دوای ڕوخانی ئەو ڕژێمە، بەها و شکۆ بۆ زانست و خوێندن و بڕوانامە بگەڕایەتەوە، کەچی ئەو گۆمە لێڵتر کرا، بە قبوڵ خاس هەر ئەندام و دۆستێکی حیزب بیویستایە، ئەیتوانی بچێتە کۆلێژ و خوێندنی باڵا بە دەست بهێنێت بە بێ ئەوەی هیچ تایبەتمەندیی و زیرەکییەکی تێدا بێ .. لە لایەکی تریش دەستیان کرد بە فرۆشتنی کورسی خوێندن لە زانکۆ حوکومییەکاندا بە ملیۆنان دۆلاری ساڵانە بە ناوی پاڕالێل و ..کردنەوەی دەیان و سەدان زانکۆی ئەهلیی بۆ بازرگانیکردن و پارە گرد کردنەوە، لێرەدا ئیتر ڕۆڵی زیرەکیی و داهێنان سفر کرایەوە و بە ناخی زەویدا ڕۆچوو. کار گەیشتە ئەوەی سەرۆکخێڵ و پیاوەکانیان بە بێ ئەوەی بچنە زانکۆکانەوە، بڕوانامەی پڕفیسۆرییان به دێلیڤەریی بۆ ئەڕۆیشتە کۆشکەکانیان.
بە پێچەوانەی پێناسەکانی هانتنگتۆن و نیومان، ئەم شۆڕشگێڕە ساختەچیانە هەستان بە نەهێشتنی ئەو پەنا و پاسارانەی کە ڕژێمی بەعس بۆ میللەتی دروست کردبوو، وەکو خوێندن بە خۆڕایی، تەندروستیی بە خۆڕایی،نەوت و بەنزین و غاز و کارەبا و ئاوی نیمچە خۆڕایی، کەرەستە سەرەتاییەکانی ژیان بە خۆڕایی، ئامێرەکانی ناو ماڵ بۆ فەرمانبەران بە نیمچە خۆڕایی، ڕاگرتنی وڵات و ڕێگریکردن لە ئاودیوبوونی ڤایرۆسە کوشندەکانی وەک ڤایرۆسی ئایدز و جگەر، هەروەها ڕێگریکردن لە مادەی هۆشبەر ، بە نیشتمانییکردن و بە حوکومیکردنی پەیوەندییەکان و نەوت و غاز و کارگە و دامەزراوەکان.
شۆڕشگێڕە ساختەچێکان، کە لە بنەڕەتدا بریکاری کۆڵۆنیالیزمیی جیهان بون و ڕۆڵێکی درۆزنانەی دەوڵەتداریی و نیشتمانپەروەرییان ئەگێڕا، هەستان بە تێکدانی هەموو ئەو پەنا و پاسارە خزمەتگوزارییانەی کە فەرمانبەران و هەژاران سوودیان لێ دەبینی و گەشە و گوزەرانیان تێدا هەڵئەکشا،
خوێندن و تەندروستی خۆڕاییان نەهێشت، نرخی سوتەمەنی و ئاو و کارەبایان لەسەر هاووڵاتیان بە دەیان ئەوەندە و زیاتر بەرز کردەوە و کردیانن بە ئەهلیی کە ژێر بە ژێر هی سەرۆکخێڵ و کوڕەکانیان بوون. کارگە و دامەزراوە و نەوت و غاز و زەوی و شاخ و دەشت و هەموو شتێکیان لە دەست نیشتمان و حوکمەت سەندەوە و ..تاپۆی ڕەشی هەموو شتێکیان خستە گیرفانی سەرۆکخێڵ و کوڕ و یار و یاوەرانیانەوە.
وڵات پڕ بوو لە ڤایرۆسی ئایدز و جگەر بە جۆرێک ڕۆژانە ملیۆنەها دۆلار لە پشکنینی ئەو ڤایرۆسانەدا،لە نەخۆشخانەکاندا، خەرج ئەکرێن .
بە هەزاران کیلۆ مادەی هۆشبەر لە وڵاتدا دێت و دەڕوا و ساغ ئەکرێتەوە.بێکاریی و نەخوێندەواریی و کۆچکردن و بێ هیوایی و خۆکوشتن لە هەڵکشانێکی ترسناکدان.
•
•
•
•
