ئافرهت خۆی خۆی خستۆته گیزاوهی پیاوساﻻری … ئانیا ئەحمەد پور
ئهم ناونیشانهی سهرهوه ناویك نییه له نرخی ئافرهت كهم بكاتهوه یاخود تاوانبار بینوینی بهلكو راستیهكی شاراوهیه و دهرخهری زۆر لهو كیشانهیه كه رهنكه بیاوكرابیته كوناهبار لهكاتیكدا ئافرهت خۆی خۆی خستۆته زیر حوكم و كۆمهلكهیهكی توندرهو. مایهی بیركردنهوهیه كه جۆن مرۆف بتوانی خۆی بخاته ری وشوینی وا كه بۆ جهندین سهده كاریكهری بمینی بهﻻم ئهستهم نیه وهكو كوتراوه مرۆف خاوهن كهسایهتی بی هیج بونهوهر و هیج شتیك ناتواتی له بههاكانی كهم بكاتهوه ئهی كهواته جی بوه هۆی ئهوهی ئافرهت ببیته زیردهسته و مامهلهی نهشیاوی لهكهلدا بكری؟ یان جۆن بون به كﻻبون دهخریته ئهستۆی خۆی؟ ههر لهسهرهتاوه بیكهی بهرز و بوونی ئافرهت له ئهدهبیات و نوسیندا زۆرترین بابهت و بیری كۆمهﻻیهتی داكیركردوه و زۆربهی كیشه كۆمهﻻیهتیهكان خراونهته بال ئهو رهفتاره نهشیاوانه و سهركۆنهكردن بهنامرۆفایهتی دز به كهورهیی ئافرهت لیقهلهم دراوه هونهرمهندان له ریكهی هونهر و هۆنراوه بهجهندین شیواز بهسهریاندا ههلكوتون و وهك فریشته وهسفیان كردون ههلهیه كهر بوتری وهسفی كهورهیی ئافرهت دوره له راستی بهلكو ئهمه راستیهكی رونه لهههمان كاتدا ههلهیه كهر بوتری ههمو ئافرهتیك فریشتهیهكه و دوره لهتاوان لهم باسهدا بهرده ههلدهمالین لهسهر جهند راستیهك كه شاراوه و ونه به رونكردنهوهی هۆی بونی ئافرهت به كیشهی كۆمهلكه
رهفتارهكان مرۆفهكان دهنوینن مهبهست لیرهدا ئهوه نیه كه خاوهن كهسایهتی ﻻوازن و ناتوانن بونیان بسهلمینن بهبیجهوانهوه توانای ئافرهت زۆر لهوه زیاتره كه وینا دهكری كهوایه جی وادهكات ئافرهت به بونهوهریكی ﻻواز سهیربكری؟ئهمه دهكهرینمهوه سهر بیرورایهكی ههله لهمهر جوانی و بیاههلكوتن رهنكه بهشیك له ئافرهتان لییان وابی كه نواندنی ﻻوازی یاخود نواندنی میهرهبانیهك كه لهسنور دهربجی و ببیته هۆی سهیركردنیان وهك بونهوهریكی بیدهسهﻻت ئهوا جوانی و ئافرهت بونیان دهسهلمینن ئهمهش بۆخۆی هۆكاریكه كه ههستی زالبون ﻻی بیاو دروست بكات ههمان هۆكاره كه جیاوازی رهكهزی لهناو خیزانهكان دروست دهكات لهكاتی كرتنه دهسهﻻت لهﻻیهن بیاوهوه
ئارهزوی بساوان به ویستی رۆلی باریزكاریكهر و كهوره و سهروهر بههیزترو زیاتره لهههر ئارهزویهكی تر بروایان وایه كه زنان بهبی بونی بیاوهكانیان توانای كوزهراندنی زیان و باریزكاری لهخۆیان و خیزانهكانیان نیه و رقیان له زنانی خاوهن هیزه تهنانهت رقیان لهوهیه كه ئافرهت كاربكات. بهكشتی ئهو ئافرهتانهیان دهوی كه وهك مندال هۆكری بیاوانن.رۆل كیرانی ﻻوازی و مندالیكی هۆكر لهﻻیهن ئافرهتهوه ریكایهكی ئاسانه بۆ بهرهبیدانی ئهو زالبونهی بیاوهاومیشهكه ههمیشه راستهوانهیه بهههمان رادهی زیادبونی جوانی و ههلسوكهوتی ئافرهت وهكو میهرهبانیك ریزهخۆبهسهندی و كاریكهربونی بیاو لهكۆمهلكه بهرزدهبیتهوه
جكه لهمانه كرتنهوهی ئافرهت لهو رۆله ﻻوازه و كیرانی رۆلیكی بههیزتر و جهسباندنی كهسایهتیهكی توانادار جهند كاریكهریهكی لهسهر بیاوان لهكۆمهلكه بهكشتی و بیاوان لهبهرامبهر خیزان بهتایبهتی دروست دهكات یهر لهههمو شتیك بیویسته ئهوه بزانری ﻻوازبونی رۆلی بیاو وهكو سوكایهتیهك سهیردهكری لهكاتیكدا ﻻیان ئاساییه لهو جۆره سوكایهتیهی كه خۆیان قبولی ناكهن بهرامبهر ئافرهت بكری
بیاوان دهكری بۆلین بكرین بۆ دو كروب. كروبی یهكهم ئهو بیاوانهن كه بیروباوهری مهزههبی توندیان ههیه و خۆیان ئامادهكردوه بۆ روبهروبونهوهی كیشهی كۆمهﻻیهتی ئهمانه زیاتر لهو بیاوانه وینا دهكری كه لهسهدهكانی رابردو و بهر له بیری رۆشنبیرین لهﻻیهن ئهم جۆره ئافرهت وهكو قهوارهیهكی داخراو و زیاتر وهكو خزمهتكاریك مامهلهی لهكهلدا دهكری بروایان بهحوكم كردن لهخیزان و بونی خیزانی كهوره بجوك دهكریتهوه لهجۆری ئهم كروبه له بیاوان له ئیستادا ریزهی كهمتره بهﻻم كۆمهلكه لهم جۆره بیاوانه بهتال نیه ئهم كربه بروای بهكاركردنی ئافرهت لهدهرهوه نیه زۆرجار باوكانی ئهم بهشه كجهكانیان لهخواروی 18سالیهوه بهشو دهدهن بروایان وایه كه ئازادی دهربرین ﻻی ئافرهت یاخود میهرهبان بون و نهرمی نواندن بهرامبهر ئافرهت جا ج خیزانهكانیان یاخود مندالهكانیان جۆریك له سوكایهتیه مامهلهكردن لهكهل ام جۆره بیاوانه ئهستهمه جونكه بهروهردهكردنیان لهخیزانی
داخراوه كروبی دوهم ئهم بیاوانهن كه بههیج شتیكهوه بابهند نین تاقهتی روبهروبونهوهی كیشهی كۆمهﻻیهتیان نیه ئهم حۆره لهبیاوان لهسهردهم و كات و ساتی ئیستادا بهریزهیهكی زیاتر لهكروبی یهكهم بهرجاو دهكهوی ئهم جۆره بهرادهیهكی باشتر لهكروبی یهكهم كراوهترن خۆكونجاندنیان لهكهل كۆمهلكا و سهردهمی ئیستا هیستی بیاوساﻻری و توندرهوی تارادهیهك كهمتره وهك له بیاوانی كروبی یهكهم ئهمانه بروایان بهكاركردنی ئافرهت لهدهرهوه و ئازادی ئافرهت ههیه بهﻻم نهك مامهلهكردنیان شیاو بی بهرامبهر ئهو ئازادیانه بهلكو لهههولی زهوتكردنیانن لهریكهی جهند دیاردهیهك زهقترینیان
1–دهست بهسهر داكرتنی بلهكان و زیادی ریزهی دامهزراوانی بیاو
2–حوكم كردنی خیزان و توندرهو بون
3–جهسباندنی كهسایهتی
لهكاتی قبولنهكردنی ئافرهت بۆ ئهم زهتكردنه ئازادیانهی لهﻻیهن ئهم دو كروبهی كه باسكراون ئهوا بیاوان زیاتر دهكهونه زیركاریكهری ههست كردن بهكهم بون یاخود ﻻوازبونی دهسهﻻتیان لهریكهی ئهم ههست كردنهی ئهوانهوه دهكهینه ههمان دهرئهنجام كههاوسهنكبونی دهسهﻻتی بیاو و ئافرهت له كۆمهلكهدا بجهسبی
هۆكاری تر كه وادهكات ئافرهت وهكو كاﻻیهك مامهلهی لهكهلدا بكری زیادبونی دیاردهی لهشفرۆشیه یاخود بهیوهندی جنسی ئافرهت لهكاتی ئهو دیاردانه ههمان
رۆلی ﻻاوزبون دهكیری ئهوهی بیاوان هان دهدا بۆكۆنترۆلكردنی كۆمهلكه ئاسانی بهدهست هینانی ئارهزوهكانیانن سهبارهت به زنان بهزیادبونی كاﻻكردنی جهستهی ئافرهت بهدهست هینانی ئارهزو ﻻی بیاوان ریكایهكی ئاسان دهبی لیرهشدا هاوكیشهكه راستهوانهیه بهههمان رادهی كاﻻبونی ئافرهت بیاوساﻻری بهرزدهبیتهوه رهنكه بهدامهزراندنی كهسایهتی بتهو ﻻی ئافرهت ببیته فاكتهریك بۆ ههنكاو بهههنكاوی لهناوبردنی جیاوازی رهكهزی بهﻻم بهرادهی زیادبونی هۆكارهكانی ئیم رهكهزبهرستیه كه خودی ئافرهتانن كۆمهلكه بهرهو لیشاویك لهكیزی و ناهاوسهنكی دهجیت و روبهروی كیشهی كۆمهﻻیهتی زیاتر دهبیتهوه بهسهرنجدانی ریزهی زۆربونی ئهم ناهاوسهنكیه دهكری هۆكارهكهی بكهریتهوه بۆ ئافرهت به حوكمی ئهوهی ریكای شیاو بۆ خهلسوكهوت و جهسباندنی خود نادۆزیتهوه بهﻻم كهر بتوانری ئافرهت ئهو هاوكیشانه بیجهوانه بكاتهوه ریكا خۆشكهر گهبی بۆ جهسباندنی دهسهﻻتی ئافرهت لهكۆمهلكه و كۆتایی بیهینانی ئهم جیاوازیه رهكهزییه