دەرسەکانی ناڕەزایەتی سودان و جەزائیر … نوری بەشیر
پێشڕەویەکان و لاوازیەکان
ناڕەزایەتی و خرۆشانە جەماوەریەکان لە هەردوو وڵاتی سودان و جەزایر لەگەلێک روەوە لێکچونیان هەیە، چ لە ناڕەزایەتی و داواکاریەکانیان چ لە چوونە پێشەوەو بەردوامی بوونداو چ لە زوعف و ناڕۆشنیەکاندا.
ئەم وڵاتانە وەک دوو لە وڵاتانی سەرمایەداری و کۆمەڵگەی چینایەتی کە دەسەڵاتی دیکتاتۆرو عەسکەرتاریەتی بوتەفلیقەو عومەر حەسەن بەشیر کە هەر یەکەیان بۆ چەند دەیە دەسەڵاتدار بوون و سەرچاوەی نەهامەتیەکان بوون کە کۆمەڵگەیان نوقمی سەرکوتی سیاسی و بێکاری و برسیتی و کوشتار کردووە، بۆیە ناڕەزایەتیەکان راستەوخۆ لەخوارەوەی کۆمەڵگەوەیە لەبەرامبەر دەسەڵاتێکی سەرکوت و تاڵانکاری عەسکەریدایە و داواکاریەکان بۆ نان و ئازادیە.
پێشڕەویەکان لە ناڕەزایەتیەکانی ئەم دوو وڵاتەدا
خاڵی بەرجەستەی ئەم ناڕەزایەتیانە بەردەوامییەتی لەدوای دەست لەکارکێشانەوەی هەریەک لە عەبدولعەزیز بوتەفلیقەو عومەر حەسەن بەشیردا، لەوەش واوەتر داواکاری دەست لەکارکێشانەوەو زیندانکردن و دادگاییکردنی هەموو کەسایەتیەکانی سەر بەو دوو دیکتاتۆرانەن کە ئێستا دەیانەوێت ببنە جێگرەوەیان، وەک ئەوەی لە جەزایر دژی دەسەڵاتی عەبدولقادر بن ساڵحن کە سەرۆکی ئەنجومەنی گەل دەڵێت تا ماوەی ٩٠ رۆژ بەشێوەی کاتی بکرێتە سەرۆکی وڵات، بەڵام خۆپیشاندەران کە داوای ئاڵوگۆڕی ریشەیی دەکەن و دەڵێن ناوبراو دەستوپێوەندی رژێمەکەی بوتەفلیقەیەو دەڵێن دەبێت بڕوات.
بەهەمانشێوە لەسودانیش بەدوای ئەوەی دەست لەکارکێشانەوەی عومەر بەشیرداو وەرگرتنی پۆستی سەرۆکی ئەنجوومەنی سەربازی لەلایەن عەوەز بن عەوفەوە، ناڕەزایەتیەکان دانیشتووانی سودانی گرتەوە کە بن عەوف رەمزی دەسەڵاتی عومەر حەسەن بەشیرەو دەبێت لاچێت و وەک ئەو دەبێت زیندان و دادگایی بکرێت، بۆیە هەر بەزووی پاش رۆژێک لە سویند خواردن دەستی لەکار کێشایەوەو ئێستا کەسێکی تریان داناوە بەناوی فەريقی یەکەم “عبدولفتاح البرهان” کە کۆمەڵێک وەعدەو بەڵێنی داوە، بەڵام خۆپیشاندەران بەردەوامن و داوای دەسەڵاتی مەدەنی دەکەن .
خاڵیکی پرشنگدار لە ناڕەزایتیەکانی ئەم دوو وڵاتەدا بەشداریکردنی ژنان و لاوان و زۆربەی جەماوەری چەوساوەو کەمدەرامەتی کۆمەڵگەیە، هەروەها لەسودان بەشداریکردنی حزبی شیوعی سودانە “بەجیا لەوەی من هەر تێبینیەکم لەسەر ئەم حزبە هەبێت، بەشداریکردنیان لەناو ئەو هێزگەلە قەومی ئیسلامیانەدا لەپاڵ ژنان و لاواندا گرنگە” لە ناڕەزایتیەکاندا کە داواکاری ئاڵوگۆڕی ریشەیی و حوکمی مەدەنی دەکەن لە وڵاتدا.
لاوازیەکانی ئەم ناڕەزایەتیانەی سودان و جەزائیر
ناڕەزایەتی و داواکاری سودان و جەزائیر، هەروەک ناڕەزایەتیەکانی عێراق، کوردستان، ئێران و زۆریک لە وڵاتەکانی تر دژی دەسەڵاتدارانێکی سەرکوت و مافیاو عەسکەرتاریەت و میلشییایی و بنەماڵەییەو بۆ داواکاری نان و ئازادی و خۆشگوزەرانیە.
ئەوەی ناڕەزایەتی ئەم دوو وڵاتە لە خرۆشان و ناڕەزایەتیەکانی وڵاتانی تونس و میسرو لیبیا و یەمەن و سوریا جیادەکاتەوە ئەوەیە، کە داواکاری رۆشتنی هەموو… دەستوپێوەندەکانی دەسەڵاتەو لە جێگەیدا داوای دەسەڵاتێکی مەدەنی دەکەن، بەڵام هەموو ئەو رووداوانەو، بەم رووداوە تازانەشەوە ناڕۆشنیەک هەیە کە دەیانەوێت دەسەڵات بڕوخێنن، بەڵام بەدیلێکی چینایەتیان نییە کە بە قازانجی زۆربەی خەڵکی بەشمەینەت بێت کە هاتوونەتە مەیدان.
لەبەرئەوەی بۆرژوازی لەهیچ وڵاتێکدا تەنیا نییە، رۆشتی ئەو سەرۆکانەی ڕابردوو کە چەندین دەیە دەسەڵاتێکی گەندەڵ و دکتاتوریان هەبوو دەکەنە قوربانی کە نوێنەرەکانیان عومەر حسن بەشیرو بۆتەفلیقە بوو، بەڵام سیستەم و دەسەڵاتێک کە بەرژەوەندی هەموویان دەپارێزێت دەستبەرداری نابن.
بۆتەفلیقە نەک تەنیا کەیسی کوشتاری ناوخۆی جەزایری هەیە، بەڵکو کەیسی گەندەڵێشی هەیە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا ئێستا دەیانەوێت وەک ئەوکاتی علی عبدوڵا ساڵح و بەشار ئەسەد بیپارێزن و زەمانەتیان بە شێوەیەک بۆ بکەن هەتا ئەگەر ئەمانەش بکەنە قوربانی و لەدەسەڵات لایان بەرن ئەوە دەسەڵاتی خێزانی بۆرژوازی دەپارێزن و نایانەوێت دەسەڵات بکەوێتە دەست خەڵک و نوێنەری خەڵك.
بۆ عومەر بەشیریش بەهەمانشێوەیەو لە ژێر دەسەڵاتی خۆیاندا هێشتویانەتەوەو دەیانەوێت فریوکاریەک بکەن، لە کەیسی ناوخۆو دەرکی تاوانەکانی دەربازی بکەن لەدادگایی و هەم بەشێک لەدەستوپێوەندی بهێڵنەوە بۆ پارێزگاری لە ستەم و دەسەڵاتی بۆرژوازی سودانی و سەرمایەدارانی ناوخۆو دەرەوە.
ناڕەزایەتیەکانی کوردستان لە ٢٠١١ دا هەمان نموونەیەکی ترە لەناوچەکەدا بۆ رزگارکردنی دەسەڵات و خێزانی بۆرژوازی کوردی کە ئۆپۆزسیۆنی بۆرژوازی گۆڕان توانی پێی هەستێت، باشترین ناڕەزایەتی لەم ساڵانەی رابردوودا کە وەک تەجروبەیەک سەیری بکرێت ناڕەزایەتیەکانی کرێکارانی حەوت تەپەی ئێرانە، بەڵام لەبەر سەراسەری نەبوونەوەی ئەم ناڕەزایەتیانە بۆرژوازی جمهوری ئیسلامی ئێران بە فریوکاری و سەرکوت و زیندان پاشەکشەیەکی بەسەردا سەپاندوون.
نەبوونی بەدیلی دەسەڵاتی شورایی لە ناڕەزایەتیەکانی سودان و جەزایردا !
ئەم ناڕەزایەتیانە راستەوخۆ داواکاری خواستی خەڵکی کرێکارو زەحمەتکێش و ژنان و لاوانی کۆمەڵگەیەو دەیانەوێت دەسەڵاتی سەربازی و سەرکوت و دیکتاتۆری بڕوات و لە جێگەیدا دەسەڵاتی مەدەنی بێتە سەرکار، بەڵام ئەمە هەموو خواست و دواکاریەکانی خەڵک ناهێنێتەدی، لەبەر ئەوەی هەر لەسەرەتاوە دەیانەوێت دەسەڵات بڕوخێن و بەڵام بەدیلێکی ڕۆشن بەقازانجی خۆیاننیان نییە لە جێگەیدا.
لە زۆرێک لەوڵاتانی دنیادا دەسەڵات مەدەنیە، هەتا لە ئەوروپادا زۆرێک لەمافە مەدەنیەکان پارێزراوە، بەڵام دەسەڵات سەرمایەداریەو لەبەرژەوەندیەکانی چینی بۆرژوازی سەرمایەداران دەسەڵات دەکەن و پەیوەندی وڵاتانیش لەسەر ئەمە دادەمەزرێنن.
بۆیە ئەم خۆپیشاندانانەی ئێستای سودان و جەزایریش لە غیابی دەسەڵاتی شورایی و جەماوەریدا، لە غیابی چینی کرێکارو حزبی چینایەتی کرێکاری و کۆمۆنیستی کە نوێنەرایەتی بەرژەوەندیەکانی ژنان و لاوان و کەمدەرامەتی کۆمەڵگە بکات، لە ناو زەلکاوی وڵاتانی کۆنەپەرستی ناوچەکەو جەنگی ترسناکی لیبیاو دەسەڵاتی سەربازی و ئیسلامی و قەومی ناوچەکە و زۆرێک وڵاتانی تردا بەبێ بەدیلی چینایەتی و گرتنەدەستی دەسەڵات لەرێگای شوراکانی خەڵكەوەو لەناوبردنی سەرجەم دەسەڵاتی دیکتاتۆری وعەسکەرتاریەت و میلیشیایان، ئەوا لەباشترین حاڵەتدا چەند ریفۆرمێکی بۆرژوازی بۆ پاشەکشە بەناڕەزایەتی و داواکاریەکان سەرەنجام خەڵک رەوانەی ماڵەوە دەکەن و جارێکی تر دەسەڵاتی بنەماڵەی بۆرژوازی بەشێوەیەکی ترو رەنگێکی ترەو شەخسێکی تر بۆ سەرۆکایەتی بەردەوامی بەدەسەڵات دەدەن.
ناوەڕاستی ئەپریلی ٢٠١٩