گوڵه‌كانی ماڵی چۆڵم … ئه‌ژین فه‌همی
له‌و بازاڕه گه‌وره‌یه‌دا دالیا تاكه ژن بوو، جیا له‌هه‌موو ژنێكی تر، خاوه‌ن دووكانێكی عه‌تر بێت. غه‌ریب و ناوازه‌بوو، زۆرترین كڕیاری هه‌بوو و بۆنوبه‌رامه‌ی پێده‌فرۆشت… هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ی ڕوویان ده‌كرده دووكانه‌كه‌ی، بۆ كڕینی شووشه عه‌ترێكی بۆن خۆش، ده‌هاتن و نۆبه‌تیان ده‌گرت.
زۆربه‌ی ڕۆژه‌كان ئه‌وها تێده‌په‌ڕی و له‌م جوانییه شاراوه‌یه تێده‌فكرین و هه‌ندێكیشیان بۆنی عه‌تره‌كه‌یان له‌لا تایبه‌ت بوو. به‌ڵام له‌هه‌موویان زیاتر، دارای لاو بوو، كه هاموشۆی دالیای ده‌كرد و هه‌موو ڕۆژێك ده‌چوو بۆ ئه‌وه‌ی زۆرترین عه‌تر بكڕێت و باشتر له جوانییی ڕووخساری وردببێته‌وه. ئه‌وه‌ش جێی سه‌رنجی هه‌مووان بوو. بۆنی عه‌تر به‌ناو هه‌موو بازاڕدا بڵاو ببوه‌وه، دارا هه‌موو شووشه‌كانی هه‌ڵگرتبوو و هه‌سته‌كانی ده‌یانبرده لای خه‌یاڵێكی هه‌ستبزوێن بۆ دالیا، به‌ڵام ڕاینه‌گه‌یاندبوو، ته‌نیا نیگاكانی ئاماژه بوون بۆ پێوه‌ندییه‌كی نوێ، ئه‌گه‌رچی دالیا چاوێكیشی نابینا بوو.
جارجاره، كه دووكانی جێده‌هێشت و ده‌هاته نێو بازاڕه‌وه، هه‌مووان سه‌یریان ده‌كرد و به‌یه‌كیان ده‌وت: ئه‌ها سه‌یربكه كچه عه‌ترفرۆشه‌كه به‌ده‌ركه‌وته‌وه… ده‌بینرا قژه‌خاوه ئاڵۆسكاوه‌كه‌ی تێكه‌ڵ به‌با بووه، به‌سه‌ر شانوملیدا شۆڕ بووه‌ته‌وه و با ده‌یشنێنێته‌وه، جوانتر و جوانتری كردبوو، له‌و ده‌مانه‌دا دارا له‌دووره‌وه نیگاكانی بۆ داچۆڕاندبووه سه‌ما و غه‌ریبیی، ده‌یویست له‌نزیكه‌وه بۆنی بكات, ئه‌مه و چه‌ندان خه‌یاڵی تر. ئه‌وجاره‌یان هاتنی دارا جیاوازتر بوو، له هه‌ستی خۆی دڵنیا بووه‌وه و بۆی دركاند، كه چیتر به‌رگه‌ی دیلكردنی ئه‌و هه‌سته‌ی نییه، كه به دڵ و گیان دالیای ده‌وێت. ئه‌ویش به‌چاوێك ته‌نیا نیگای ده‌كرد و هیچی نه‌ده‌وت.
سه‌رده‌مێك پێش ئێستا، من و دالیا هاوپۆل و نزیكترین هاوڕێ بووین, ئه‌و له‌خۆشه‌ویستیی دابوو له‌گه‌ڵ هاوپۆلێكمان، چه‌ند نامه‌یه‌ك له‌نێوانیاندا هه‌بوو، هه‌ر دوای ئه‌وه‌ی به‌كۆتاش هات، كاته‌كان ئه‌سته‌م تێپه‌ڕین و نامه‌كانیش به‌كۆتا هاتن، به‌ڵام له دوایین نامه‌ی گه‌یه‌ندراودا، كه بۆی خوێندوومه‌ته‌وه، خه‌مه‌كانی له‌و دوانامه‌یه‌دا جێكردبووه‌وه: من له‌و پێوه‌ندییه بێكه‌ڵكه هیچ سوودێكم نه‌دیت، ته‌نیا دواكه‌وتن له وانه‌كانم وگریانی زۆر نه‌بێت، ئه‌وا چاوێكم خه‌ریكه لێڵایی دێنێت و سه‌خته دنیای پێ نه‌بینم, به‌ڵام ئیتر به‌ڵێن به‌خۆم ده‌ده‌م نه‌گریم. داوای هاتنه‌وه‌شت ناكه‌م، ئه‌گه‌رچی بیریشت بكه‌م، ده‌زانم، كه ناته‌وێت بمێنیته‌وه، ئه‌وه‌ی له‌ده‌ستچووه ناتوانی بیگه‌ڕێنییته‌وه، نامه هاتووه كۆنه‌كانیشم فڕێ داون، كه تێیدا خۆشتده‌ویستم، كه تێیدا هه‌موو شتێكت به‌بێ پشوو بۆ ده‌نووسیم.. منیش هه‌موو هه‌ستێكم له‌لات بوو، كه بۆ تۆم ده‌نووسی: كه هه‌موو شتێكی تۆم خۆشده‌وێت, ئازاره‌كانیشتم گه‌ره‌كه. به‌ڵام ئێستا، ئاوڕ له هیچی تۆ ناده‌مه‌وه و گوێ له گۆرانییه‌كانیش ناگرم، تازه ئیتر نامه‌ی تر ناگه‌ن.
كاتێك كه‌سێكت لێ دوور ده‌كه‌وێته‌وه و ده‌شبینیت سه‌رباری ئه‌و هه‌موو یاده‌ی له‌گه‌ڵت هه‌یه، كه‌چی نامۆیه و وه‌ك جاران هه‌ستی پێناكه‌یت.
هه‌مدیسان دارا سه‌ردانی دالیا ده‌كات و هه‌ستی خۆی پێڕاده‌گه‌یه‌نێت: “به‌ڵێنت پێده‌ده‌م له‌خۆمت ڕازیی بكه‌م و خولیا ناسكه‌كانت بۆ بێنمه دی، كه له‌وه ده‌چێت هاوتابن له‌گه‌ڵ حه‌زه‌كانم بۆ ژیان له‌گه‌ڵت. باوه‌ڕ بكه خۆشمده‌وێیت، من ده‌مه‌وێ هه‌موو ڕۆژ له ماڵه‌كه‌ی خۆمان تۆ ببینم تا هه‌موو به‌دیینه‌هێنراوه‌كانت بۆ به‌دی بهێنم، له به‌رانبه‌رمدا دابنیشیت و چیرۆكه ته‌واونه‌كراوه‌كانت بۆ بخوێنمه‌وه، به‌سه‌یركردنه‌كانت ته‌واوی ڕۆژه‌كه‌مان جوان بكه‌ی، شه‌وانه‌ش تا دره‌نگانێك له‌باوه‌شی به‌خته‌وه‌رییدا بین و باسی وه‌رزه‌كان بكه‌ین. ده‌ی تۆ چی ده‌ڵێیت: ڕازییت به هه‌ڵبژاردنم له‌و ماڵه؟ ئاشكرایه ئه‌و هه‌موو سۆزه به‌چاوانته‌وه دیاره و ناتوانیت بیشاریته‌وه، من ده‌مه‌وێت بگه‌م به خولیاكانم، ئاماده‌م له‌گه‌ڵت بم، خه‌مه‌كانیشت له‌كۆڵ بگرم و به‌رده‌وامبم له‌گه‌ڵت.
ئیدی زۆری نه‌برد و پێوه‌ندییان گه‌یشت به‌وه‌ی به‌یه‌كه‌وه له‌ماڵێكدا بژین، به به‌خته‌وه‌ریی؛ ته‌واونه‌كراوه‌كانیان ته‌واو كرد و هه‌موو ڕۆژه‌كان شادمانیی، خه‌نین و خه‌ندان ده‌ڕۆیشت. دارا هه‌میشه ده‌یگوت: هاوسه‌ره جوانه عه‌ترفرۆشه‌كه‌م، بۆهه‌میشه لێم نزیك به و دوور مه‌كه‌وه، هه‌میشه وه‌ك خۆت به، ئێستا هه‌موو شتێك ڕاستییه. ژیان له‌گه‌ڵ بۆنی عه‌تر جوانترینه.
ئه‌وه‌تا تۆ هه‌موو ڕۆژێك ده‌رگه ده‌خه‌یته سه‌رپشت و عه‌تر ده‌پڕژێنیت، منیش شه‌وانه گۆرانییت بۆ ده‌ڵێم تا خه‌و ده‌تباته‌وه, دانه به‌دانه‌ی چیرۆكه‌كانت بۆ ده‌خوێنمه‌وه تا ده‌چیته باوه‌شی خه‌وه‌وه.
به‌ڵام ئازیزم، من ئێستا سه‌رگه‌ردان ماومه‌ته‌وه, ده‌مه‌وێت ماوه‌یه‌ك دوور له هه‌موو شتێك بم, ئه‌ی نه‌تبینی به‌به‌رچاومانه‌وه كتێبخانه‌كه‌مان سووتا و ته‌نیا چه‌ند دانه‌یه‌ك له‌و كتێبانه ماونه‌ته‌‌وه, ئیتر ده‌مه‌وێت گڕوتینێك، وزه‌یه‌ك به‌خۆم بده‌مه‌وه، ئاخر هێشتا هاواری وشه‌كانیان و سووتانیان، له‌ناو سه‌رمدا ده‌زرنگێنه‌وه و پێمدا هه‌ڵده‌شاخێن، كه‌چی هه‌تا ئێستا هۆكاره‌كه‌یم نه‌زانیوه. به‌ڵام ئازیزی دڵم، چاوه‌ڕێم به، زۆرم پێناچێت. ده‌ڕۆم گه‌شتێكی ته‌نیاییی ده‌كه‌م تا ده‌روونم ئارام ده‌بێته‌وه, تۆش ڕێگه‌م بده بڕۆم، هه‌رچه‌نده زۆری تێنه‌په‌ڕیوه به‌سه‌ر هاوسه‌رگرییمان, به‌ڵێن بێت دێمه‌وه.
به‌یانیه‌كی زوو، دالیا به‌ته‌نیا له جێگه‌كه‌ی دامابووه‌وه و توانای هاتته ده‌ره‌وه‌ی نه‌بوو، حه‌زكردنی به لادانی په‌رده‌ی ژووره‌كه‌ش نه‌یجووڵاند، به‌ڵام ئه‌و به‌یانییه جیاواز بوو له هه‌موو به‌یانیه‌كانی تر، نه تاقه‌تی نانی به‌یانیی هه‌بوو، نه گوێگرتن له ئاوازه جیاوازه‌كان، چوو بۆ ژووره سووتاوه‌كه، بۆنی سووتماكێكی ناخۆشی لێده‌هات، ئه‌وجاره چووه ژووره‌كانی تر و سه‌رێكی له باخه‌كه‌ی حه‌وشه‌دا و گوڵه‌كان وشك بووبوون. تا دوای نیوه‌ڕۆ له‌ماڵ مایه‌وه و ته‌نیا ئه‌وه‌ی خواردی چه‌ند پارچه‌یه‌ك له كولێره‌ی دوێنێ ئێواره و كه‌مێك شیری سه‌رته‌باغ بوو، كه دارا به‌ر له ڕۆیشتنی له‌گه‌ڵ چه‌ند له‌تێك میوه، ئاماده‌ی كردبوو. دواتر به‌بێ تاقه‌تیی و شڕوشێواویی به‌ره‌و بازاڕ، به‌ره‌و دووكانه‌كه‌ی كه‌وته ڕێ، سه‌ری عه‌تره‌كانی لادا و به دڵتووندیی عه‌تری ده‌پڕژاند، هه‌ندێك له كڕیاره‌كانیشی به‌ره‌و دووكان وه‌جووڵه خست.
دالیا ئێواره دره‌نگ ده‌گه‌ڕێته‌وه ماڵه‌وه, تۆی خوێنه‌ر له‌وێ نیت ئه‌گه‌ر نا به ئاشكرا هه‌ست به‌وه ده‌كر‌ێت، كه نه‌ك دالیا، ماڵیش كه‌وتووه‌ته غه‌ریبیی دارا.
ماوه‌یه‌ك تێپه‌ڕی، من وه‌ك هاوڕێیه‌كی كۆن چوومه سه‌ردانی دالیا و میوانداریی كردم، باسی یاده‌كان، كاتی خوێندنمان و بێتاقه‌تیی خۆی بۆ كردم: ئێستاكه بێتاقه‌تیی دارام, لای منی چۆڵ كردووه, ژه‌مه‌كان دره‌نگ تێده‌په‌ڕن, بیری ئه‌و په‌تاته كوڵاوه ده‌كه‌م، كه هه‌ڵمان ده‌كۆڵی و گۆشتی وردكراومان ده‌خسته ناوی، به به‌هاراته‌وه چێژێكی زۆری هه‌بوو. نازانم تاقه‌تی خوێندنه‌وه‌شم نییه به تاقه چاوێك. به‌ڵام ئه‌وانه تێده‌په‌ڕن، داراش پێی وتووم، كه زوو ده‌گه‌ڕێته‌وه و زۆر له‌مه‌راقا جێم ناهێڵێت.
هاوڕێ گیان سپاس بۆ هاتنت، بێتاقه‌تیمت ڕه‌وانده‌وه. هه‌ركاتێك قسه له‌گه‌ڵ دارا بكه‌م، غه‌مگینیی خۆمی پێشان ناده‌م، نه‌وه‌ك داراش له‌وێ خه‌فه‌ت بۆ دڵته‌نگیییه‌كانم بخوات, به‌ڵام هه‌ستیشم پێده‌كات.
…….
من باسی خه‌می له‌ده‌ستدانی ئه‌و چاوه‌م بۆدارا كردووه، ماڵه باوانیشی به‌وه قایل نه‌بوون، به‌ڵام له‌ئێستادا دێن بۆ دیده‌نیم، په‌رۆشن و خێزانێكین..
هه‌ر له قسه‌كانی به‌رده‌وام بوو، منیش گوێم بۆ گرتبوو: ده‌زانی خۆشویستنی كه‌سێك له ته‌مه‌نێكی زوودا، كه ده‌رك ته‌نیا به حه‌زه‌كانت ده‌كه‌ی، ئه‌گه‌ر ئه‌و كه‌سه بێباكانه جێی هێشتبیت، وا هه‌ست ده‌كه‌ی ئیتر پارچه‌پارچه بوویت و چاك نابیته‌وه, بۆ ئه‌وه‌ی بتوانیت دیسانه‌وه ده‌ست پێبكه‌یته‌وه، ده‌بێت ته‌واو خۆت ڕابماڵیت له كه‌سی پێشتر و هه‌موو شتێكی بیرخۆت به‌ریته‌وه.
ئێستا دارا لێره نییه، له‌بری ئه‌و زوو زوو گوڵه‌كانی حه‌وشه‌كه‌مان ئاو ده‌ده‌م تاوه‌كو چیتر وشك نه‌هێنن و واهه‌ست بكه‌م ئه‌ویش لێره‌یه، كه‌چی ته‌نیای ته‌نیا پیاسه به‌نێو باخدا ده‌كه‌م. هه‌تا ئه‌و دێته‌وه له‌و ماڵه چۆڵه‌مدا، گوڵی نوێ ده‌ڕوێنم, خۆم جوان ده‌كه‌م و به‌دیار چاوه‌ڕوانیییه‌وه بێباك ماته له گه‌ڕانه‌وه‌ی ده‌گرم: با ڕووناكاییی چاوه‌كه‌ی دیكه‌شم به‌دوایه‌وه بچێت!
2014-2019
Dengekan
دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.
