كچە كتێب دزەكە.. شەماڵ بارەوانی
ڕۆمانێکی قەبارە مەزنی٦٥٠لاپەڕەیی- خەیاڵی- مێژوویی(مارکۆس زۆساک) نووسەرو ڕۆماننووسی ئستورالیەو یەکەم چاپی لەساڵی٢٠٠٥لێ بڵاوبووەو لەساڵی ٢٠١٣، فیلمێکی سینەمایی هەر بەهەمان ناونیشان لێ بەرهەم هێندرا، توانی چەندین خەڵات بەدەست بێنێت و بەپێی لیستی ڕۆژنامەی(نیویورک تایمز) بۆ ماوەی٢٣٠هەفتە، ژمارە پێوانەی لە پڕفرۆشترین تۆمارکردووەو پڕفرۆشترین ڕۆمان بووە،
ڕوداوەکانی ناو دوو توێی ئەو ڕۆمانە باس لەتاریکترینی قوناغی ژیان و چرکەساتی مێژووی مرۆڤایەتی دەکات، سەردەمی دەسەڵاتدارێتی نازیەکان و حوکمی هیتلەر،لەکاتی دووەم جەنگی جیهانیدا،لەئەڵمانیا، ئەو کاتەی تەواوی ئەڵمانیا، سیستەمێکی دیکتاتۆرانەی تۆتالیتارانەی نازیزمانەی پۆلیسی و قەمعی بەڕێوەی دەبات و بیری ڕەگەزپەرستی لەترۆپکدایەو کابوسی هەژاری و دێوەزمەی برسیەتی تەنگی بەژیانی خەڵک هەڵچنیوەو تارمایی تەمی ترسی نازیەکان هەموو لایەکی ژیانی تەنیوەو خەڵکی بەدەست دەیان موعانات و، نەهامەتیەکانی جەنگەوە دەناڵێنێن و خەم و ئازارو تراژیدیاکانی ژیان لەسایەی جەنگدا گیانیان دەهاڕێت، ئەو جەنگەی کەسایەتی و دەروونی ڕوخاندوون و هەموو بونی تێک و پێکی شکاندوون و ژیانێکی پڕ لە کابوساوی لەگەڵ دەنگی فڕۆکەو تەقەی جەنگ و بوردومانە یەک لەدوای یەکەکان بەڕێدەکەن،جەنگێک جەستەی وڵات و مرۆڤەکانی پارچە پارچەکردووەو دەیان و سەدان هەزار مرۆڤ دەبن بە قوربانی و سوتەمەنی ئاگرە بێ ئامانەکەی، بەو شێوەیە خەڵکی لەگەڵ ترس و مەرگ، لەگەڵ تراژیدیاو نەهامەتی و ئازارەکان ژیانێکی کۆڵەمەرگانە بەڕێدەکەن،ئاسمانی ئاڵمانیا، تەمی بیری ڕاسیزم و ڕەگەزپەرستی دایپۆشیوەو جووەکان توشی چەوساندنەوەو ئیبادەو کۆمەڵکوژی دەبنەوە لەلایان نازیەکانەوە، هیچ ئاسۆیەک و ئومێدەک و دەروازەیەک نییە بۆ قورتاربوون و چوونە دەر لەو دۆخە دۆزەخیە، تائەو کاتی لەساڵی١٩٤٥، ئەمریکیەکان دێنە ناو ئەڵمانیاو نازیەت شکست دێنێت و بتی هیتلەر بۆ هەتاهەتایە دەکەوێت و کابوسی نازیزم لەناو دەچێت و تاریکایی و تەمی دەمارگیری و دەگەزپەرستی و دەسەڵاتی دیکتاتۆرانە،لەئەڵمانیا، ئاوا دەبێت و بەیەکجاری ون دەبێت، لەو ڕۆمانە، مەرگ گێڕەڕەوە(راوی)ڕووداوەکانە، پاڵەوانی «كچە كتێب دزەكە».
(لیزل) کچێکی تەمەن نۆساڵانەو حوکومەتی نازی بەبیانوی ئەوەی دایک و باوکی شیوعین، لەگەڵ براکەی کە دواتر دەمرێت، لیزل و براکەی لەدایک و باوکی دەسەنێت و خانەوادەیەکی هەژار، خانەوادەی هۆبێرمان، پێک دێن لە (هانز هۆبرمان) و (روزا)ی هاوسەری، وەک کچی خۆیان تەبەنیان دەکەن و لەخۆیاندەگرن ژیاندەکات، ئەوخانەوادەی لەژیانێکی پڕ لە ترس و قەڵەق و نیگەرانیدا دەژین، بەهۆی دەسەڵاتی نازیەکانەوە، ئەو کاتەی(ماکس)جو دێت و لەترسی ڕاوەدونانی نازیزمەکان خۆی لەژێرزەمینی ماڵەکەی ئەوان حەشاردەدات، قوڕی ترسەکەیان دەقات خەستردەبێت و هێندەیتر مۆتەکەی ترس لەنازییەت باڵیان بەسەردا دەکێشێت، ئەو نازیەتەی هەرچی کتێبە کە لەگەڵ بیری نازیزمدا ناگونجێت هەموویان کۆدەکاتەوەو گڕیان تێبەردەدات و دەیانسوتێنێت و خوێندنەوەی هەر کتێبێک، جگە لەکتێبەکانی حیزبی نازی وەکو کفرێکی ئاشکراو دەرچوون لە یاسای نازیەت و سەرپێچیکردنی بڕیارەکانی هیتلەرو تاوانێکی گەورە ئەژماردەکرێت و خوێنەرەکەی بەتوندترین شێوە سزادەدرێت، هەموو خەڵکی لەژێر هەڕەشەوهێزو فشار ناچاردەکات ئاڵای نازیزم لەماڵەکانیان هەڵبواسن، مناڵەکان لەقوتابخانە درووشمی نازیزیەت بڵێنەوەو هەموان بە ئایدیۆلۆجیەتی نازیزم تەلقین دەدرێن و بەو بیرە ڕەگەزپەرستانەو فاشیانەگۆشدەکرێن و فێری دەمارگیری و ڕق و توندو تیژی دەکرێن و دەروونی پاکیان دەشوێندرێت و دەکرێن بە خزمەتکارو جێ بەجێکاری ئارەزو ئەجێندای نازیزم،
لیزیل، ئەوکاتەی ماکس دێت،ماگس جو، گەشتی خوێندنەوەو چوونە نێو دنیای کتێب و تێکەڵبوونی ئەو بەکتێب دەست پێدەکات و کتێبگەلێک دەخوێنێتەوە، کە لەگەڵ ئاست و تەمەنەکەی ئەو ناگونجێت،هەر لێرەشەوەیە گەشتی دزینی کتێبی لیزیل دەستپێدەکات و نازناوی کچەکتێب دزەکە وەردەگرێت و ئەو هەر کتێبێک کە دەیدزێت و دوای ئەوەی کە دەخوێنێتەوە، دەیگەڕێنێتەوە بۆ شوێنی خۆی،
من لێرەوە کۆتایی بەگێڕانەوەی چیرۆکەکانی ڕۆمانەکە دێنم و پاشماوەو تەواوی ڕووداوەکان و هەرچیترو ئەوەیتری ماوە، بۆخوێنەر خۆی جێ دێڵم بڕوات چیرۆک و بەسەرهاتی ڕۆمانەکە تەواوبکات، تاوەکو بزانێت لەئەنجامدا چیرۆکی ژیانی لیزل و هانز، ڕۆزا، دایک و باوکی ڕاستەقینەی، هاوڕێکانی(ماکس ، و ڕۆدی) و دۆخی ژیان، بەکوێ دەگات و چی لێدێت.
..
شەماڵ بارەوانی
