Skip to Content

هەڵبژاردنی فەرەنسا، دەنگی نا بەدژی راسیزم سەرکەوت

هەڵبژاردنی فەرەنسا، دەنگی نا بەدژی راسیزم سەرکەوت

Closed
by ئایار 19, 2017 General, Opinion


عەبدوڵا مەحمود

دەورەی دووەمی هەڵبژاردنەکانی سەرۆکایەتی فەرەنسا بە دەرچوونی ئیمانوێل ماکرۆن، کۆتایی هات. دەرچوونی ئیمانوێل لەم هەڵبژاردنەدا، بەمانای سەرکەوتنی کاندیكی باش بەسەر یەکێکی خراپدا نییە، وە بەمانای سەرکەوتنی چەپ و بەسەر راستدا لێک نادرێتەوە. دەرنەچوونی راستی پەرگیر و ڕوهەڵماراوی فاشیست لەفەرەنسا و لە جێگایدا دەرچوونی لیبرال و راستێکی نەرمی شاراوە تا ئەو ئاستەی نەیارەکانی بەچەپ ناوزەندی بکەن ناتوانێت هیچ ئومیدێکی باشی بۆ هاوڵاتیانی فەرەنسا لەسەر هەڵبهینجرێت. ئەوەی لەو پرۆسەیدا و لەم هەڵبژاردنەدا جێگای لێرامان و هەڵوێستەیە، مامەڵە و دیدی هاوڵاتیانی فەرەنسایە. خەڵکی فەرەنسا لەدۆخێکدا چوونە بەردەم سندوقەکانی دەنگدان، کە کەشی زاڵ بەسەر کۆمەڵگای ئەم سەردەمەدا، سەر راستکرانەوەی راسیزم و فاشیزم و پەرەگرتنی دوبارەی بزوتنەوە و رەوتە راستەکان و زاڵکردنی کەشی راسیستییە بەسەر کۆمەڵگادا. پۆستمۆدێرنیزم کە پایەکی بەهێزی راسیزم خوڵقێنی ئەم سەردەمەیە، هاوکات پایەکی بەهێزی سەرهەڵدانی داعشیزم و رەوت گەلی ئیسلامی نامۆن بەئینسان. ئەم رەوتە ئیسلامیانە نەک هەر بیانو پاساو دەبەخشنە راسیزم، بەڵکو بەکردەوە کۆمەك دەکەن بە راسیزم.

بۆیە مەدی دژە پەنابەری، دژە خاریجی، پێداگرتنەوە لەسەر مەزنێتی ناسنامەی میللی ونەتەوەیی و ئیتنیکی، گەرانەوە بۆ رابردووی بێ پەنابەری، کەشی زاڵی دنیای ژێر سایەی نیزامی سەرمایەداری ئەم چەرخەیە. چەرخی بەیەکدادانی تیرۆریزمی دەوڵەتی و نێودەوڵەتی لەگەڵ تیرۆریزمی ئیسلامی و رەوتەکانی بە پشتیوانی ئاشکرای خودی دەوڵەت و تیرۆریزمی دەوڵەتی، یەکێک لە ترساناکترین دۆخەکانی کۆمەڵگەی ئەم سەردەمەیە بۆسەر ئینسان و مافە جیهانداگرەکانی ئینسان و پێوانەو مافە فەردی و مەدەنیەکان. لە دڵی هەلومەرجێکی ئاوادا، چاوخشاندن بەسەر هەڵبژاردنەکانی فەرەنساندا و ئاکامێک کە بەدوای خۆیدا هێنای راستیەکی گرنگ و پڕ بەها نیشان دەدات. هاوڵاتیانی فەرەنسا بە دەنگ نەدانیان بە راستی پەرگیرو ئاشکراو بێپەردە، نایەکی گەورەیان وت، بەراسیزم و کەشی زاڵی راستی لە دنیایی ئەم سەردەمەدا.

بێداربوونەوەیەکی ئاشکرای کۆمەڵگای فەرەنسایان، بە دنیای ئەم سەردەمە راگەیاندا. ئەمەش ئاکامی ئەوەیە کە زوربەی زۆری خەڵکی فەرەنسا، نەک نەبوونەتە قوربانی کەشی راسیزمی دنیا کە ترامپ و تیز مەی و… لەخۆی هێنایە دەرەوە، بەڵکو کاردانەوەیەکی ئاشکرایان بەروویدا نیشاندا. دیارە هێشتا ناکرێت مەترسی راست و مەترسی زاڵبوونی زیاتری راسیزم، نادیدەبگیرێت، بەڵام ناشکرێت ئەم دەنگی نایەی هاوڵاتیانی فەرەنسا بە دژی راسیزم و کەشی راسیستیدا، نادیدە و کەم بایەخ بخوێندرێتەوە. ئیمانوێل ماکرۆن بۆیە دەنگی هێنا، چونکە راسیزمی فەرمی و بانگەشەی فەرمی راسیستی وەڵامی نای وەرگرتەوە. بانگەشەکانی ئیمانوێڵ، بۆ بەیەکسان چاو تەماشاکردنی هاوڵاتیان.

پاشەکەوتی ٦٠ ملیارد یۆرۆیی و گێرانەوەی بۆ خەزێنەی دەوڵەت. هێشتنەوەی فەرەنسا لە ناو یەکێتی ئەوروپا، بەڵین دان بە زامنکردنی هەلی کار بۆ ئۆردوی بێكاران، پێداگرتنەوە لەسەر درێژەدان بەجەنگی دژە تیرۆر… لەگەڵ ئەوەدا بێ کاریگەر نەبوون لەسەر ئاکامی هەڵبژاردنەکە، بەڵام هێشتا هەموو ئەوانە لەچاو بێداربوونەوەی هاوڵاتیان فەرەنسا، بەرامبەر بە مەترسیەکانی راسیزم، زۆر لەخوارترن. لەدوای کارەساتی ١١ سێبتەمبەری ٢٠١١ وە، فەرەنسا لە ئەوروپادا گەورەترین قوربانی دەستی تیرۆریزمی ئیسلامییە. خوێن لەوکۆمەڵگەیە دەچۆرێت و ترس لە کردەوەی تیرۆریستی ساڵێک زیاترە باری نائاسایی داسەپاندووە. خەڵکی فەرەنسا لەم دەنگدانەدا، نەبوونەتە قوربانی بێ گوێ و بێ چاو لە ململانێی نێوان باڵەکانی بۆرژوازی فەرەنسیدا. نەبوونە خۆراکی رووتی کایەکی دیموکراسی بۆژوازی بەتەنها، بەڵکو بە رەتکرنەوەی راسیزمێکی هەوسار پچڕاو پەیامێکی تریان دا بە گوێچکەی کۆمەڵگای ئینسانی ئەم سەردەمەدا. پەیامی پێداگرتنەوە لەسەر بەها ئینسانیەکان، مافی هاوڵاتی بوون. ئەمەش لەدڵی هەلومەرجی ئێستادا، وەکو سەرکەوتنی بەرەی وێڵی ئینسان بەدوای ئازادی و مافی هاوڵاتی بوون و پێداگرتنەوە لەسەر مافە جیهانداگرەکانی ئینسان، کە بەرهەمی خەباتی خودی ئینسانە هوشیارو خەباتگێرەکانە، دەکرێت لێی بڕوانرێت.

با بیهێنینە بەرچاو، ئەگەر لە جێگای ئیمانوێل، مارین لوپان لەم هەڵبژاردنەدا دەرچوایە چ مەترسیەک پێشبینی دەکرا بۆ فەرەنساو هاوڵاتیانی و بۆ تەواوی ئەوروپاش؟ دیارە دۆخەکە بەتەواوی ئاڵوگۆری بەسەردا دەهات. لەلایەکەوە مەدی راسیستی و دژی خاریجی و پەنابەری رەوتی روولەهەڵکشانی خێرای دەبری، هەروەها دەبووە بلوکێکی بەهێز لەناودڵی ئەوروپادا لەگەڵ هاوتاکەی لە بەریتانیادا، کە بێپەردە نوینەرایەتی راسیزمیان دەکرد و هەرەشەی دەرچوونی فەرنساش لەیەکێتی ئەوروپا، بەرجەستەتر دەبوو. هەموو ئەمانە پێشبینی ئاڵوگۆری گەورەی لە ئەوروپادا، بەدوای خۆیدا کێش دەکرد. وەڵامی خەڵکی فەرەنسا بە نا وتن بۆ مارین لوپان، نا وتن بوو بەو ئاڵوگۆرەی کە بەزیانی خەڵکی فەرەنساو تەواوی ئەوروپادا، دەشکایەوە. بۆیە دەتوانین بڵێین، سەرکەوتن لە هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی فەرەنسادا دەنگی نای خەڵک بوو بە راسیزم و ئالوگۆرێکی تەکاندەر نەک سەرکەوتنی ئیمانوێڵ.

دیارە هەڵبژاردن، لە ژێر سایەی نیزامی دیلیهێنەری سەرمایەداریدا، هەرگیز چاوەروانی ئاڵوگۆری بنەرەتی و بەرجەستەی بە قازانجی خەڵکی کرێکار لێ چاوەروان ناکرێت. ئاڵوگۆری بنەرەتی بەندە بە هاتنەمەیدانی چینی کرێکار و جەماوەری رێکخراو لە حزبی چینی کرێکارو رێکخراوە جەماوەری و رادیکاڵ و پیشەیی و جەماوەریەکانی خۆیاندا و لەژێر ئاڵا و ئاسۆی سوسیالیزمی کرێکاریدا، بەدژی سەرجەم باڵ و بزوتنەوەی بۆرژوازی و نیزامی سەرمایەداری. زەمینەی عەینی بۆ کارێکی ئاوا و دەستبردن بۆ شۆرشی جەماوەری لە خوارەوە لە فەرنسادا ئامادەیی هەیە. ئەوە نەبەردێکە سەرباری دواکەوتنی دەشێت فەرەنسا پێشەنگی لە دڵی ئەوروپادا بگرێتەوە دەست.
ئەو کاتە دنیای شارستانی شایستەی هەڵبژارنێکی راستەقینە دەبێت، کە جەماوەری کرێکاری و بەرهەمهێنی ئەم کۆمەڵگایە، بە بەرپاکردنی شۆرش، دەستیان بۆ بردووە…


ناوەراستی ئایار ٢٠١٧
عەبدوڵا مەحمود
www.abdulammahmud.com

تیبینی: ئەم بابەتە لە بۆپێشەوەی ژمارە ٤ بەرواری ١٥ ئایاردا بڵاوکراوەتەوە…www.bopeshawa.net

Previous
Next
Kurdish