Skip to Content

كۆڵان كۆڵان گێڕانه‌وه‌ … 66 …. كه‌ریم كاكه‌

كۆڵان كۆڵان گێڕانه‌وه‌ … 66 …. كه‌ریم كاكه‌

Closed
by حوزه‌یران 19, 2017 General, Literature, Slider

حه‌مه‌ شێت ده‌یگۆ: محه‌مه‌د، وه‌ره‌ بگه‌ ئۆمه‌تت، له‌ ئۆمه‌تت..

٦٦

حه‌مه‌ شێت، حه‌مه‌ شێت ده‌گریێ، حه‌مه‌ شێت كه‌شكۆل له‌ كۆڵه‌ بێ ماڵه‌، ماڵ له‌ هه‌موو جێیه‌، به‌ڵام من هه‌ر له‌ ناو قه‌یسه‌ری و گه‌راجه‌كه‌ی پشت بانق و پێش ده‌رگای مزگه‌فتی شێخی چۆلی ده‌مدی، ئه‌و حه‌مه‌ شێته‌، وه‌ك ده‌ڵێن وه‌لیه‌، پیاوچاكه‌، نووری لێده‌بارێ، پۆلیسه‌كه‌ی ماڵ له‌ كۆڵانی پشت قوتابخانه‌ی زێوه‌ر، سوێندی به‌ قورئان ده‌خوارد، نیوه‌ شه‌وی زستان له‌ ناو قه‌یسه‌ری نووری حه‌مه‌ شێتی دیتووه‌، زۆر كه‌س شایه‌دی له‌ نووری حه‌مه‌ شێت ده‌ده‌ن، كوڕه‌كه‌ی پلكه‌ زرێخ كه‌ دواتر له‌ مووسڵێ له‌ قه‌ناره‌یان دا، ده‌یگۆ: ئه‌و حه‌مه‌ شێـته‌م به‌ ترومبێلی خۆم بردۆته‌ مووسڵێ، له‌ نزیك نه‌بی یونس، له‌ گه‌راجی هه‌ولێرم داناوه‌ و وه‌كات گه‌ڕاومه‌ته‌وه‌ هه‌ولێر، ده‌بینم حه‌مه‌ شێت وا له‌ له‌گه‌راجی مووسڵێ راكشاوه‌ و پرخه‌ پرخی خه‌ویه‌تی، زۆر كه‌س ئه‌و فڕینه‌یان له‌ حه‌مه‌ شێت دیوه‌ و ده‌یانگوت:
حه‌مه‌ شێت سواری داره‌كه‌ی ده‌ستی ده‌بێ و ده‌فڕێ
كوڕه‌كه‌ی پیرخدر، شتێكی نزیك له‌وه‌ی گۆتبوو:
خۆ حه‌مه‌ شێت نیم
به‌ تریفه‌دا بچمه‌ ئاسمان و
به‌ داوی گزنگدا بێمه‌وه‌ زه‌وی.
حه‌مه‌ شێت منداڵیشی چاكده‌كرده‌وه‌، ژنان كاتێ له‌ مام جوبرایلی بۆنبڕ ئومێدبڕ ده‌بوون، په‌نایان بۆ گه‌ڵ و گونی حه‌مه‌ شێت ده‌برد، ئه‌ها، ببینه‌ ئه‌و ژنه‌ كه‌مێك عه‌باكه‌ی هه‌ڵكرد و به‌ دیاریه‌وه‌ دانیشت، ببیسته‌ چ ده‌ڵێ:
له‌ ده‌وری وه‌جاغت گه‌ڕێم، فووێك له‌ كوڕه‌كه‌م بكه‌.
له‌ولاوه‌ دووكانداره‌ كه‌شیده‌ له‌سه‌ره‌كه‌ چاوی لێیه‌، پێده‌كه‌نێ و ده‌ڵێ: خودایه‌ مراكه‌ هۆشه‌ك رووكه‌ سه‌ری ئه‌و خه‌ڵكه‌.
حه‌مه‌ شێت خۆی خڕده‌كاته‌وه‌ وكه‌مێك گه‌ڵ و گونی ده‌شارێته‌وه‌ و شتێ له‌ زاریه‌وه‌ دێته‌ ده‌رێ، كێ ده‌زانێ چیه‌! ژنه‌ منداڵه‌كه‌ی له‌ باوه‌ش ده‌كات و ده‌ڕوات، هێشتتا پێی نه‌خستۆته‌ سه‌ر كۆسپی ده‌رگای حه‌وشه‌، هه‌واڵی چاكبوونه‌وه‌ی منداڵه‌كه‌ی له‌ كۆڵانێ زاره‌و زار ده‌كات.
ژنه‌ پڕ پێكه‌نینه‌كه‌ ئه‌و ژنه‌ی له‌ فریشته‌ درۆ بببینی له‌وی نابینی، منیش رووداوه‌كه‌م له‌بیره‌، كوڕه‌كه‌ی دیاره‌ نۆك زۆر ده‌خوات، تووشی گێران ده‌بێ، قه‌بز ده‌بێ، چه‌ند دكتۆری پێده‌كات، هۆقنه‌شی لێده‌ده‌ن، نایه‌ و نایه‌، له‌ ماڵی ئێمه‌ وای گێڕایه‌وه‌:
بردم له‌ سه‌ر كۆشی حه‌مه‌ شێتم دانا كه‌ له‌ سێكوانه‌كه‌ دانیشتبوو، پشته‌ ده‌ستێكی له‌ پشتی دا، خودا له‌ چاوانم بكات، ئه‌گه‌ر درۆبكه‌م، دوو سێ شه‌قاو دوورنه‌كه‌وتبووینه‌وه‌، له‌ پێش دووكانی قه‌نه‌فڵفرۆشه‌كه‌ فیڕاندی، دنیای نه‌هێشت، قه‌یسه‌ریی سواخ دا، هه‌ر بابا بوو كه‌پووی خۆی ده‌گرت و تیژ تێده‌په‌ڕی.
حه‌مه‌ شێت ئێستا به‌ كوڵ ده‌گری، شار گوێ له‌ گریانی حه‌مه‌ شێت ده‌گرێ، شار له‌ گریانی وی ده‌ترسێ، ئاخر هه‌ر جارێ گریابێ مسۆگه‌ر شتێ قه‌وماوه‌، گریانیش چه‌ندی به‌كوڵتر بێ، فرمێسكی چه‌ندێ درشتتر بێ، قه‌واره‌ی قه‌ومان گه‌وره‌تره‌، گریانی ئه‌و رۆژانه‌ی حه‌مه‌ شێت له‌ چ گریانان ناچێ، ئه‌و گریانه‌ نیه‌ كه‌ عیزرائیل دابه‌زیبێته‌ سه‌ر بانی پیاوچاكێ، سه‌ردارێ، ، یان رێی گرتبێ له‌ سوارچاكێ، ناودارێ، یاخود حه‌مه‌ ده‌ڕنافیزێ، گازێ، سه‌ره‌ چه‌كوچه‌ك، ده‌مه‌ كێردێك، بورغیه‌ك، په‌له‌ ئاسنێك له‌ جۆڕكه‌كه‌ی دزرا بێ، حه‌مه‌ شێت گچكه‌ترین شتیان لێدزیبا، كه‌پووی له‌ ئاسمان ده‌كرد، فرمێسكی هه‌ڵده‌وه‌راند، گریانی ئه‌وجاره‌ی جیایه‌، ئاسمان له‌ ته‌مه‌نی خۆی هه‌وری وای به‌ سه‌ر زه‌ویدا نه‌ڕژاندووه‌، زه‌وی دڵۆپه‌ بارانی وا درشتی نه‌دیتووه‌، گریانی حه‌مه‌ شێت قه‌یسه‌ریی هه‌راسانكردووه‌، قه‌یسه‌ریی له‌ وڕێنه‌ گرتووه‌، وه‌ك ده‌ستیان لێَوه‌شاندبێ وایه‌، قه‌یسه‌ری په‌رته‌، قه‌یسه‌ری تێكه‌ڵوپێكه‌ڵه‌، قه‌یسه‌ری قسه‌ هه‌ڵده‌بزڕكێنێ، به‌ قسه‌ی كوڕه‌كه‌ی پیر خدر بێ، بزانه‌ له‌ قه‌یسه‌ری چ رووده‌دا:
((مام خه‌لیل پیاڵه‌ی له‌ ده‌ست ده‌له‌رزێ و له‌بیریده‌چێ باقی بداته‌وه‌، هه‌یه‌ پیاڵه‌ به‌پڕی ده‌مه‌ونخوون ده‌كاته‌وه‌، بۆنبڕه‌كه‌ كه‌پووی له‌ ئیش كه‌وتووه‌، چ بۆن ناكات، زێڕنگر له‌ عه‌یار هه‌ڵه‌ ده‌كات، په‌نیرفرۆش په‌نیری كوێستان ناناسێته‌وه‌، مه‌لای مزگه‌وتی گه‌وره‌ میحراب نابینێته‌وه‌، كورتاندروو شووژنی به‌ ده‌سته‌وه‌یه‌ له‌ باتی بۆ كورتانی ببات له‌ رانی خۆی راده‌كات، مسگر سه‌ری له‌ پیشه‌ی خۆی ده‌رناچێ، كۆتاڵفرۆش كه‌تان به‌ عه‌مباره‌سۆت ده‌بینێ، ته‌نه‌كه‌چی و په‌له‌مێزچی چ له‌ پێشه‌ خۆی نابینێ و به‌ چه‌كوچان وه‌رگه‌ڕاوه‌ته‌ سه‌ر عه‌رد و لێده‌ و لێده‌، گۆشتفرۆش نه‌رمك به‌ ئێسك ده‌فرۆشێ، بۆنفرۆش قۆله‌نیا له‌ ئاو جیاناكاته‌وه‌، پینه‌دۆز دوو پێڵاو لێكدی ده‌دوورێ، ته‌ڕه‌فرۆش له‌ جیاتی ده‌سكه‌ كه‌ره‌وز كیسه‌ی پاره‌ ده‌خاته‌ ده‌ستی كڕیاره‌وه‌، كه‌وباز قه‌تێی لێبۆته‌ كه‌و، په‌ڕه‌چی سه‌ری خۆی په‌ڕه‌ ده‌كات، خمچی چ نابینێ شه‌رواڵی خۆی له‌ خم هه‌ڵده‌كێشێ، گۆزه‌فرۆش تا گۆزه‌یه‌ك ده‌فرۆشێ ده‌ی له‌ ده‌ست ده‌شكێ، له‌ناو ده‌ڵاڵخانێ پیرێژنێ ده‌رپێیه‌ك به‌ سه‌ر ده‌ستیه‌وه‌ و ده‌ڵێ: كه‌وێ، ئه‌و كه‌وێیه‌ هه‌رزان و تاڵان، ره‌ژووفرۆش بانگده‌كات: وه‌رنه‌ په‌نیران! ته‌ڵه‌ وفاقفرۆش ده‌ڵێ: وه‌ره‌، ته‌ڵه‌ به‌ مشكه‌وه‌! لانكفرۆش: لانك به‌ منداڵه‌وه‌، تاقه‌ كه‌سێ خوا لێی نه‌گۆریبێ و وه‌ك خۆی قسه‌ بكات، ئه‌و كوڕه‌یه‌ كه‌ پڕ به‌ كۆڵانه‌كانی قه‌یسه‌ری گازده‌كات: ده‌رمانی كێچ و ئه‌سپێ، سه‌د به‌رده‌ چه‌رخ به‌ درهه‌مه‌ك..))
كوڕه‌كه‌ی پیر خدر قه‌یسه‌ریی ناو فرمێسكی حه‌مه‌ شێتی وا نیشاندابۆوه‌.
له‌و رۆژانه‌ هه‌ر كێ حه‌مه‌ شێت ببینێ و ئه‌زموونی ده‌گه‌ڵ گریانی وی هه‌بێ، زاریش هه‌ڵنه‌هێنێ، له‌ دڵه‌وه‌ ده‌ڵێ:
خودایه‌، ئه‌و كاره‌ساته‌ی له‌گه‌ڵ فرمێسكی حه‌مه‌ به‌ رێوه‌یه‌، سووكتری بكه‌.
به‌ڵام پلكه‌ عه‌یشێ، مجێوره‌كه‌ی سه‌ید مارف ده‌ڵێ: ئه‌و به‌ڵایه‌ی له‌ لای خوداوه‌ له‌ ئاسمانێوه‌ به‌ربێته‌وه‌، هه‌موو دنیا ده‌ستی بداته‌ به‌ری، ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر عه‌رد و ناگیرێته‌وه‌.
پلكه‌ به‌ندبێژ كه‌ ماوه‌یه‌ك بوو له‌ به‌ند چووبۆوه‌، به‌ندێكی خسته‌ سه‌ر زاری گه‌ڕه‌ك:
حه‌مه‌ شێتی چه‌مبه‌ری
نووربه‌خشه‌كه‌ی قه‌یسه‌ری
كه‌س نازانێ كێنده‌ری
وه‌كی ژنان ده‌گری
حوكمه‌تۆكت به‌ڵاگێڕ بێ
گریانت پڕ خێر و بێر بێ
به‌لاشاوه‌، كۆڵان كۆڵان، ماڵ ماڵ به‌ندی به‌ندبێژیان ده‌گوته‌وه‌، حه‌مه‌د مه‌ستان كردبوویه‌ گۆرانیه‌كی مه‌ستانه‌ش، له‌ ده‌و كه‌ندێ و له‌ بن باران ده‌یچڕی، خۆ مام عه‌جه‌می بابی ته‌یبی ئه‌و سه‌ری گه‌ڕه‌كێ كه‌ به‌ ساڵ كه‌س گوێی له‌ دوو قسه‌ی وی نه‌ده‌بوو، له‌ سه‌ر به‌رده‌بازی نزیك ماڵێ مه‌ به‌ گوێی خۆم بیستم (حه‌مه‌ شێتی چه‌مبه‌ری)ی ده‌گۆته‌وه‌، له‌ گه‌ڕه‌كێ ته‌نێ شاتكه‌ شێت بوو فشه‌ی به‌ قسه‌ی پلكه‌ به‌ندبێژ ده‌هات:
پلكه‌ حه‌بیب ئه‌گه‌ر له‌و شتێتتر نه‌بووبێ، له‌ گریانی حه‌مه‌ شێته‌وه‌، خێر و بێر ده‌بینێته‌وه‌؟!
زستانێكی تووشه‌ ئه‌و زستانه‌، لێره‌وه‌ تا قه‌یسه‌ری سه‌رماوسۆله‌ و بارانه‌، له‌وێش گریانه‌، حه‌مه‌ شێت گیرنابێته‌وه‌، له‌گه‌ڵ دایكم له‌ ناو قه‌یسه‌ری ده‌سووڕێینه‌وه‌، ده‌گه‌مه‌ هه‌ر سێكوانێ، هه‌ر سه‌ره‌ كۆڵانێ، حه‌مه‌ شێت ده‌بینم، دانیشتووه‌ و هۆڕ هۆڕ ده‌گریێ، باشه‌ ئه‌و شێَته‌ بۆ له‌گه‌ڵ ئێمه‌ له‌ پێش ئێمه‌ قه‌یسه‌ری ده‌كات، باشه‌ چۆن وا زوو ئه‌و هه‌موو كه‌ل و په‌ل و ئاسن و پاسنه‌ خڕده‌كاته‌وه‌ و له‌ پێشه‌ مه‌ ده‌گاته‌ پێشه‌ مه‌! گۆتمه‌ داكم:
دایه‌، ئه‌و شێته‌ له‌ هه‌موو جێیه‌كه‌.
دایكم ده‌ڵێ:
كوا؟ من نایبینم!
ئای دایكم حه‌مه‌ شێت نابینێ، ئه‌وه‌ خۆشه‌! دیاره‌ ئه‌و شێته‌ خۆی نیشانی هه‌موو كه‌س نادات، تا له‌ قه‌یسه‌ریه‌وه‌ گه‌یشتینه‌ جێی ئامانه‌ و سواربووین، بووینه‌ جله‌كه‌ر، نزیك قوتابخانه‌ی زێوه‌ر دابه‌زین، باران لێینه‌كردۆته‌وه‌، گوێم له‌ گریانه‌، گریانی حه‌مه‌ شێته‌، سه‌ر هه‌ڵده‌بڕم له‌ ناو بارانه‌وه‌ حه‌مه‌ شێتم دیت وا له‌و به‌ر له‌و جێیه‌ی دواتر بووه‌ (خانه‌ی مامۆستایان) به‌ دیار ئاسن و پاسنه‌كانیه‌وه‌ دانیشتووه‌، گۆتمه‌ داكم:
حه‌مه‌ شێت لێره‌ش هه‌یه‌
خستمیه‌ بن عه‌باكه‌ی خۆی، گوتی:
كوڕم، ئه‌وه‌ چیته‌، ده‌ڵێی ترساوی!
گه‌یشتمه‌وه‌ ماڵێش ده‌نگی گریانی حه‌مه‌ شێت ده‌هات، له‌ ناو گریانه‌كه‌شی قسه‌كی كۆنی خۆی به‌ هه‌ندێ ده‌سكاریه‌وه‌ ده‌گوته‌وه‌:
محه‌مه‌د، وه‌ره‌ بگه‌ ئۆمه‌تت، له‌ ئۆمه‌تت به‌م..
((حه‌مه‌ شێت دڵی نه‌تریوێنێ هیچ شتێ وا نایگریێنی)) ئه‌وه‌ قسه‌ی دایكه‌ زێنه‌بی دایكی كه‌رتكه‌ چاوه‌، ئه‌و ژنه‌ی هێند كووڕ ببۆوه‌ به‌ر له‌وه‌ی پێی بخاته‌ سه‌ر كۆسپی ده‌رگا، سه‌ری كه‌پووی لێده‌خشا، په‌له‌ به‌ردت تێگرتبا، له‌به‌ر كه‌پووی به‌ چ جێیه‌كی نه‌ده‌كه‌وت، كه‌پووی هێنده‌ی كێشكه‌یه‌ك ده‌بوو، كوڕه‌زاكه‌ی ناوی لێنابوو كه‌پوو كێشكه‌، ده‌یگۆ:
نه‌نه‌، كه‌مێك خۆت قیتكه‌وه‌، با دار لاستیقێك له‌كێشكه‌كه‌ی سه‌ر لێوت بده‌م.
دایكه‌ زێنه‌بیش گۆتبووی: هێنده‌ی له‌ گریانی حه‌مه‌ شێت ده‌ترسم، نیو هێنده‌ له‌و خه‌ونانه‌ ناترسم كه‌ به‌ بارینی به‌فر و خڕكردنه‌وی غورده‌ و به‌خشینه‌وه‌ی گۆشت و بزربوونی تاكه‌ پێڵاو و بیستنی زرمه‌ی گه‌وره‌وه‌، ده‌یانبینم.
به‌ كێشكه‌، كێشكه‌ی زستانه‌ تووشه‌كه‌م بیركه‌وته‌وه‌، به‌ر له‌وه‌ی حه‌مه‌ شێت بیقه‌ومێنێ، با تێر كێشكه‌ بین، له‌و زستانه‌ ئه‌گه‌ر بڵێم ئاسمانێك كێشكه‌مان خواردووه‌، درۆ نیه‌، دنیا هێند سارد بوو، كێشكه‌ به‌ ره‌وه‌ خۆیان به‌ ژۆرێدا ده‌كرد، وه‌ها سه‌رمابرده‌ڵه‌ ببوون، به‌ ده‌ست ده‌گیران، له‌بیرمه‌ بابم گرتنی كێشكه‌ی لێمان قه‌ده‌غه‌ كرد، به‌ڵام به‌ دزیه‌وه‌ هێره‌مان پێده‌كرد، ژۆرێ پڕی كێشكه‌ ده‌بوو، ده‌رگه‌مان له‌ سه‌ر داده‌خستن، ئه‌و كونالكه‌یه‌ی سه‌ر ده‌رگاشمان ده‌گرت كه‌ بابم بۆ په‌ڕه‌سێلكه‌ی كردبۆوه‌، ئیدی ده‌بووه‌ حیته‌حیت و زیقه‌زیق و جیكه‌ جیك و.. تووره‌گه‌یێ كێشكه‌مان ده‌گرت، یان له‌ ده‌رێ سێرمان داده‌نایه‌وه‌ و پاشۆلێ كێشكه‌مان له‌ بن ده‌ردێنا، ده‌بێت بڵێم من نه‌مده‌وێرا كێشكه‌ سه‌ربڕم، به‌ڵام له‌ چاكردن و كه‌وڵكردن ئازابووم، رۆژ هه‌بوو مه‌نجه‌ڵه‌ كێشكه‌یه‌كمان ده‌كوڵاند، یان له‌ سه‌ر سێرێ ده‌مانبرژاند، ئه‌و زستانه‌ كێشكه‌ له‌ بڕان بوو، رۆژانه‌ جه‌مێكمان گۆشتی كێشكه‌ بوو، له‌ ماڵی خۆشمان نه‌با، له‌ ماڵی فازیل رێحانه‌ هه‌بوو، له‌گه‌نه‌ كێشكه‌یه‌كی برژاو یان كوڵاوی ده‌هێنایه‌ سه‌ر ده‌رگای حه‌وشه‌، له‌گه‌ڵ كه‌ویارو ته‌یب وكچه‌كه‌ی حه‌مه‌د مه‌ستان و سێ چوارێكیدی وه‌رده‌گه‌ڕاینه‌ سه‌ر كێشكه‌، له‌بیرمه‌ مێرده‌كه‌ی ده‌لینگسۆر ده‌یگۆ:
كێشكه‌ زۆر مه‌خۆن، ده‌نا ده‌فڕن.
حه‌مه‌د مه‌ستان ده‌یگۆ:
قسه‌یتی، ئه‌وه‌ نیه‌ من به‌ چه‌ڵاوه‌كه‌ی به‌ ناو هه‌وردا ده‌فڕم.
حه‌مه‌د مه‌ستان، حه‌زی له‌ چه‌ڵاوی كێشكه‌ بوو، كچه‌كه‌ی ده‌یگۆ: ئه‌گه‌ر كێشكه‌مان هه‌بێ، بابم ده‌ڵێ: ده‌ی كێشكه‌كان زوو بخۆن، چه‌ڵاوه‌كه‌ی بۆ من بهێلنه‌وه‌.
له‌ گه‌ڕه‌كێ كه‌م منداڵ هه‌بوو، راوه‌ كێشكه‌ نه‌كات و به‌ دوویدا شه‌قینه‌بێ، ئه‌رێ كێ بوو، گۆتی:
كێشكه‌ش له‌ تاوی منداڵانی به‌لاشاوه‌ هاته‌ زمان و ده‌جریوێنێ وده‌ڵێ:
گۆشتم پارووه‌ك نیه‌
خه‌ڵك له‌ دووم شه‌قیه‌
تا گریانی حه‌مه‌ شێت كاره‌ساتی نه‌هێناوه‌، با له‌ بازارێش كێشكه‌یه‌ك بخۆم، زۆر جار كوڕێكم به‌ سه‌ر مه‌نجه‌ڵێكه‌وه‌ ده‌دی و له‌ ناو هه‌ڵمێ به‌ سێ ده‌نگا گازیده‌كرد:
كێشكه‌ی كورای، كێشكه‌ی كورای..
نازانم له‌گه‌ڵ كامیان بووم، داك یان باب، حه‌زم چووه‌ كێشكه‌، پاره‌م وه‌رگرت، نۆره‌م گرت، زۆری برد تا به‌رمكه‌وت، حه‌مه‌ شێتیش به‌ دیار كێشكه‌ی كوڵاوه‌وه‌ راوه‌ستابوو، هه‌ندێ چه‌ڵاوی به‌ سه‌ر له‌گه‌نه‌كه‌ی ده‌ستیدا كرد كه‌ سێ چوار جۆر شیوی تێدا بوو، ئه‌وه‌یه‌ (شیوی حه‌مه‌ شێت) كه‌ نێوی له‌ نێوان هه‌ردوو زێ، زێی گه‌وره‌ و گچكه‌ له‌ سه‌ر زارانه‌.
كێشكه‌ به‌ تام بوو، چه‌ڵاوه‌كه‌ی له‌ خۆی به‌تامتر، به‌ڵام تامی كێشكه‌ی ماڵێ، كێشكه‌ی ماڵی رێحانه‌ی نه‌ده‌دا، دواتر پێكه‌وتم، ئه‌وه‌ی له‌وێ له‌ ته‌نیشت دیواری یانه‌ی فه‌رمانبه‌ران، ئه‌و یانه‌یه‌ی به‌ دوو سێ پشكه‌ گۆشت شاعیری ئه‌ی ره‌قیبی كوشت، به‌ دیار حه‌مه‌ شێته‌وه‌ خواردم كێشكه‌ نا ره‌شۆڵه‌ بوو.
ئه‌و به‌ری ماڵێ كه‌سكده‌چێته‌وه‌، تا چاو بڕكات كه‌سكاییه‌، له‌ ماڵێ مه‌ له‌ سه‌ر بانێش گیا ده‌ڕوا، له‌ سه‌ر دیواری حه‌وشه‌ گیا ده‌ڕوا، گه‌نم ده‌ڕوا، له‌و به‌ری كه‌ندێوه‌ ماڵی ئێمه‌ ده‌تگوت به‌هاره‌، له‌ سه‌ر بانی ئێمه‌ به‌هار زوو ده‌هات، هێشتا نه‌ورۆز نه‌هاتووه‌، دیاره‌ به‌هار له‌ رێیه‌، به‌ڵام گه‌یشتۆته‌ ماڵی ئێمه‌، كاك مه‌جید ئه‌و پیاوه‌ی ده‌تگوت هه‌ر ئێستا له‌ پاكه‌ت ده‌رهاتووه‌ و بای پێنه‌كه‌وتووه‌، ماڵیان له‌ ئیسكان بوو، ده‌یگۆته‌ بابم:
خانووی قوڕ ئه‌وه‌ی خۆشه‌، سه‌ر بانیشی چیمه‌نه‌.
گوێم لێیه‌ كاك مه‌جید ده‌ڵێته‌ بابم:
تێكچوو، ده‌روێش، تێكچوو، خراپ تێكچوو.
بابم ده‌ڵێ:
كاك سه‌ید، ئه‌وه‌ی هه‌بوو، هه‌موو چوو.
دایكیشم ده‌ڵێ:
گریانی حه‌مه‌ شێت له‌ خۆڕا نه‌بوو.
چ له‌و چوو و تێكچووه‌ تێنه‌گه‌یشتم، تا مێردی ده‌لینگسۆر نه‌یگۆ: ((نه‌ پێشمه‌رگه‌ ما، نه‌ جاش هه‌ر كه‌سه‌ لۆ ماڵی خۆی)) من نه‌مزانیبوو شۆرش به‌ سه‌ر خۆیدا رووخابوو، هه‌ر پێشمه‌رگه‌یه‌كی كه‌وتبووه‌ جێیه‌كی، ئه‌وه‌تا قل قل، دوو دوو، سێ سێ، بێ چه‌ك، به‌ سه‌ر و ریشی تۆزاویه‌وه‌ دێنه‌وه‌، بێ سڵاوكردن به‌ كۆڵانێدا دێن، سه‌ر بڵند ناكه‌ن به‌ ئه‌سپایی ده‌ركه‌ی حه‌وشه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ و نایه‌نه‌وه‌ ده‌رێ، هاتنه‌وه‌ ئه‌و پیاوانه‌ی پار ئه‌و ده‌مه‌ له‌ تاریكی و به‌ چه‌كه‌وه‌ شاریان به‌جێهێشت، ئه‌وه‌تا ئێستا به‌ رۆژی رووناك، بێ چه‌ك هاتنه‌وه‌، پیاوانی گه‌ڕه‌ك هه‌موو هاتنه‌وه‌، قل قله‌ نه‌بێ ئێستاشپێوه‌ نه‌هاتنه‌وه‌: قادر شۆڕه‌بی، كوڕه‌ قۆزه‌كه‌، سه‌عید، كوڕه‌كه‌ی ماڵ له‌ حه‌سارێ.
خه‌ڵك حه‌په‌سا، هه‌بوو چاوی خۆی هه‌ڵده‌پشێوا، پێیوابوو خه‌ونه‌، هه‌بوو به‌ په‌رجووی ده‌زانی، ده‌یگۆ:
چیایه‌كی گه‌وره‌ له‌ سه‌فین گه‌وره‌تر، له‌ چاوترووكانێك ببێته‌ هه‌ڵم و به‌ ئاسماندا بچێ، موعجیزه‌ نه‌بێ، ئه‌دی چیه‌؟!
هه‌بوو ده‌یگۆ:
من مه‌لا مسته‌فا بناسم، شتێكی له‌ بن سه‌ره‌، به‌ هه‌وه‌نته‌ ئه‌و خه‌ڵكه‌ به‌ره‌للا ناكات، هه‌ر دیتت شتێكی كرد به‌ خه‌یاڵی كه‌سدا ناچێ.
له‌ وه‌ڵامی ئه‌و قسه‌، هه‌یه‌ ده‌ڵێ:
لۆ خۆت وه‌ بڵێ، ئاردی ناو دڕك خڕناكرێته‌وه‌.
گه‌وره‌ و درشت كه‌وتنه‌ جووندانێ:
شای قوونده‌ر، شای ناكه‌سبه‌چه‌، ئه‌وه‌ی به‌ سه‌ر هێناین.
جه‌زائیر، جه‌زائیر، ئه‌ه! به‌ر بوومه‌له‌رزه‌ بكه‌وێ و پشیله‌یه‌كت ده‌رنه‌چێ.
هه‌موو خه‌تای گای بنه‌یه‌، ئه‌مه‌ریكا، ئه‌مه‌ریكا، ئه‌وه‌ سه‌ودا به‌ دنیاوه‌ ده‌كات، ده‌ك ده‌ریا هه‌ستێ و نوقمت بكات.
سه‌دام، سه‌دام ئه‌و مل ره‌شه‌ی ته‌نیشت حه‌سه‌ن به‌كر، ده‌ك له‌ بن قه‌ناره‌ بتبینم.
شاتكه‌ شێت ده‌ڵێ:
هیچتان هێنده‌ی حه‌مه‌ شێتی لێنازانن، بڕۆن له‌و بپرسن.
به‌ر له‌وه‌ی بزانین له‌ كن حه‌مه‌ شێت چ باسه‌، قسه‌یه‌كی پیری سوارچاكانم بیركه‌وته‌وه‌، چوومه‌ سه‌ید مارف، گۆڕستان یه‌ك پارچه‌ سه‌ید مارفه‌، كه‌سك كه‌سك، كه‌سك ده‌چێته‌وه‌، سه‌ر گۆڕی پیری سوارچاكان بستێ گیای لێ رواوه‌، تازه‌ فێری خوێندنه‌وه‌ی فاتیحا ببووم، فاتیحایه‌كی ره‌وان و بێ گرێم بۆی خوێند، دوای فاتیحا لێمپرسی:
ئه‌رێ، باپیره‌، ئه‌تۆ نه‌تگۆ، دنیا بۆ زه‌نگار له‌ پێیانه‌؟
پیری سوارچاكان زۆر جار ده‌یگۆ:
من له‌ باپیرمه‌وه‌ بیستوومه‌، دنیا بۆ زه‌نگار له‌ پێیانه‌، زه‌نگال له‌ پێش كه‌س نیه‌ جگه‌ له‌ كورد.
پرسیاره‌كه‌م دوو سێ جار گۆته‌وه‌، وه‌ڵام نه‌بوو، ده‌ستم به‌ تۆبه‌ تۆبه‌ كرد:
تۆبه‌، خوایه‌ تۆبه‌، گووی سه‌ و به‌رازانم خوارد، ئه‌من كوو پرسیار له‌ مردوو ده‌كه‌م! له‌و ده‌مه‌ له‌ خواره‌وه‌ كه‌سێكیان ده‌خسته‌ گۆڕه‌وه‌، بابیشم خاكه‌نازی به‌ده‌سته‌وه‌ بوو، نه‌یدیتم، بابم له‌ ماڵێ قسه‌ی هێنایه‌ سه‌ر مردووه‌كه‌:
قاسم له‌ سه‌رده‌می كه‌ریم قاسمه‌وه‌ پێشمه‌رگه‌یه‌، تازه‌ هاتۆته‌وه‌، له‌ دوڕ ماڵێ كوژراوه‌، هه‌ندێك ده‌ڵێن: كوژراوه‌، هه‌ندێك ده‌ڵێن: به‌ ده‌ستی خۆی خۆی كوشتووه‌، كه‌س تێناگات.
ئێ، ئێستا با سه‌رێك به‌ قه‌یسه‌ریدا بكه‌ین و بزانین حه‌مه‌ شێت چ ده‌ڵێ:
ئه‌گه‌ر شوانایه‌تی نازانی لۆ ده‌یكه‌ی؟!
ئه‌وه‌ كێیه‌ شوانایه‌تی نازانێ؟
مێردی ده‌لینگسۆر ده‌ڵێ:
دیاره‌ كێیه‌، له‌ مه‌لا مسته‌فا زیاتر كێیه‌، ئه‌و نه‌بوو رۆیشت و دنیایه‌ك پێشمه‌رگه‌ی به‌ره‌للا كرد! ده‌ بڕۆن له‌ حه‌مه‌ شێت بپرسن بزانن مه‌به‌ستی ئه‌و نیه‌؟!
لێیانده‌پرسی، به‌ڵام حه‌مه‌ شێت ده‌یگۆ:
ئه‌گه‌ر شوانایه‌تی نازانی لۆ ده‌یكه‌ی؟
هه‌رچی مێردی ده‌لینگزه‌رده‌ ده‌ڵێ:
نا، حه‌مه‌ شێت، مه‌به‌ستی ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن به‌كره‌، ئه‌و تێكبه‌رده‌ره‌، كورد و عه‌ره‌بی تێكبه‌رداوه‌، شه‌ڕ و شۆڕ ده‌نێته‌وه‌، نازانێ وڵات به‌ڕێوه‌ ببات، حه‌مه‌شێت مه‌به‌ستی حوكمه‌تی عێراقه‌، ده‌بڕۆن له‌ حه‌مه‌ بپرسن..
لێیده‌پرسن، حه‌مه‌ ده‌ڵێ:
ئه‌گه‌ر شوانایه‌تی نازانی لۆ ده‌یكه‌ی.
هه‌رچی حه‌مه‌د مه‌ستانه‌ ده‌ڵێ:
ئه‌نگۆ هیچ له‌ مه‌به‌ستی حه‌مه‌ شێت تێناگه‌ن، با من پێتان بڵێم مه‌به‌ست له‌ شوانه‌كه‌ كێیه‌؟
یه‌كێ ده‌ڵێ: كێیه‌؟ ده‌ بڵێ.
حه‌مه‌د مه‌ستان ده‌ڵێ: شوانه‌كه‌ خوایه‌.
هه‌موو:
ئه‌سته‌غفیروللا، كاكه‌ ئه‌تو عاره‌قه‌كه‌ی ده‌خۆیه‌وه‌ بخۆوه‌، به‌ڵام لۆ كفران ده‌كه‌ی؟
حه‌مه‌د مه‌ستان ده‌ڵێ:
ئه‌نگۆ چ له‌ قسه‌ی خودا و پێغه‌مبه‌ر نازانن، باشه‌ نه‌تانبیستووه‌، گێڕانه‌وه‌ی كفر كفر نیه‌؟
هه‌ندێكیان گۆتیان: به‌رێوه‌لڵا
حه‌مه‌د مه‌ستان:
ئێ، منیش قسه‌ی حه‌مه‌ شێـتم لۆتان گۆتیته‌وه‌، ئه‌و ده‌ڵێ، خودا شوانێكی باش نیه‌، ئاگای له‌ كوردی مێگه‌ل نیه‌، له‌ هه‌موو لایه‌كه‌وه‌ گورگ تێیبه‌ربوونه‌ و به‌ خۆشی له‌ سه‌ر به‌رده‌ك دانیشتووه‌ و به‌ گۆچانه‌كه‌ی له‌ سه‌ر خۆڵپۆكێ ژماره‌ی گورگخواردووان ده‌نووسێ، ده‌ بڕۆن له‌ حه‌مه‌ شێت بپرسن، ئه‌گه‌ر مه‌به‌ستی خودا نه‌بوو، ئه‌من واز له‌ عه‌ره‌ق دێنم.
كه‌سێ ده‌چێ، له‌ حه‌مه‌ شێت ده‌پرسێ:
ئه‌رێ مه‌به‌ستت له‌ شوانه‌كه‌ خودایه‌؟
حه‌مه‌ شێـت كه‌شكۆله‌كه‌ی هه‌ڵده‌گرێ و چ ناڵێ.
قسه‌كه‌ی حاجی میزرای كوتاڵفرۆشیشم بیركه‌وته‌وه‌، گوتبووی:
من له‌ سه‌رده‌می قاسمه‌وه‌ حه‌مه‌ شێت ده‌ناسم، ئه‌و شێته‌ له‌وه‌ته‌ی هه‌یه‌ دانووله‌ی ده‌گه‌ڵ حوكمه‌ت ناكوڵێ، دنیا چه‌پڵه‌ی بۆ كه‌ریم قاسم لێده‌دا، ئه‌و تیرو توانجی تێده‌گرت، ئه‌و شێته‌ له‌گه‌ڵ هیچ حوكمه‌تێ هه‌ڵناكات به‌ حوكمه‌تی ئاسمانیشه‌وه‌..
ئه‌رێ فاتم ده‌ڵاڵ بوو؟! وا بزانم ئه‌و بوو، ئه‌و ژنه‌ پارچه‌ عه‌رده‌ كه‌نار كه‌وتووه‌كانی گه‌ڕه‌كی به‌لاشاوه‌ی ده‌فرۆشته‌ خه‌ڵكی، دوایی به‌بیرمبێنه‌وه‌، هه‌ندێ گوته‌ و گرته‌ی فاتمه‌ ده‌ڵاڵ نیشانده‌ده‌مه‌وه‌، ئێستا بزانین له‌ باره‌ی حه‌مه‌وه‌ داخوا چ ده‌ڵی:
له‌ حه‌مه‌ شێت گه‌ڕێن، چ ده‌ڵێ، با بڵێ، ئه‌نگۆ له‌ خودای بپاڕێنه‌وه‌، ئه‌و شێته‌ ده‌ست به‌ گریان نه‌كاته‌وه‌، خودا ساردتر نه‌دا.
ئه‌كره‌م ئه‌و پیاوه‌ی بێ بڕنۆ نه‌ده‌چووه‌ ئاوده‌ستێش، له‌گه‌ڵ خۆشی ده‌خه‌واند و بڕنۆكه‌ی له‌ ژنه‌كه‌ی خۆشترده‌ویست، ئێستاش قه‌ڵه‌مبڕێكی له‌ به‌ڕكێ نیه‌، ژنه‌كه‌ی ده‌ڵێ: شه‌وان به‌رچیغه‌ك ده‌گه‌ڵ خۆی ده‌خه‌وێنێ.
ئێ، ئه‌كره‌م بڕنۆی پێش گریانی حه‌مه‌ شێـت و ئه‌كره‌م به‌رچیغی دوای گریانه‌كه‌ ده‌ڵێته‌ ژنه‌ شه‌له‌ ده‌ڵاڵه‌كه‌:
له‌وه‌ش خراپتر! لۆ خودا ده‌یهه‌وێ چمان به‌ سه‌ربهێنێت؟ به‌رچیغمان له‌ قوونێ ببڕێت! حه‌مه‌ شێت با بگریێت، وه‌ك دایكی قادری شۆڕه‌بی بگریێت، خوداش چی له‌ ده‌ستدێت با بیكات، منه‌تی نه‌بێت..
بابم ده‌ڵێ: ئه‌كره‌م، هێواش هێواش، به‌ ناو مه‌كه‌وه‌، چ به‌ حه‌مه‌ شێت ده‌ڵێی بڵێ، به‌ڵام به‌ گژ خودادا مه‌چۆ، ده‌نا به‌رچیغه‌كه‌ت تێده‌بڕێ.
شاتكه‌ شێت گۆتبووی:
ئه‌كره‌مۆكه‌ وا دیاره‌ زۆر به‌و ئاشبه‌تاڵه‌ تێكچووی، له‌ منی وه‌رگره‌، هه‌ر دیتت شۆڕش له‌ سه‌ری سه‌فینێ ده‌ستی به‌ ته‌قه‌ كرده‌وه‌.
شاتكه‌ شێت به‌و قسه‌یه‌ شێتایه‌تی خۆی به‌ به‌لاشاوه‌ سه‌لماند، هه‌موو پێیپێده‌كه‌نین، حه‌مه‌د مه‌ستان نه‌بێ، گۆتبووی:
قسه‌ له‌ سێ كه‌س وه‌رگرن: سه‌رخۆش، منداڵ، شێت.
له‌ ناو ئه‌و قسانه‌ ئاشبه‌تاڵه‌كه‌ی زاری شاتكه‌ شێت بۆ من زۆر تازه‌ بوو، له‌ ئاشه‌كه‌ی به‌لاشاوه‌ش ئه‌و وشه‌یه‌م نه‌بیستبوو، به‌و واتا و مه‌به‌سته‌ی شاتكه‌ شێـت به‌كاری هێنا و دواتریش خه‌ڵك خستیانه‌ رسته‌وه‌، گریانه‌كه‌ی دایكی شۆڕه‌بیش تازه‌ بوو، كه‌س وه‌ك وی نه‌گریابوو، ئه‌و ده‌مه‌ی هه‌واڵی مه‌رگی شۆڕه‌بیشی پێگه‌یشت وا نه‌گریا، حه‌مه‌ شێتیش وا نه‌گریاوه‌، ئه‌وه‌تا پرچی كردۆته‌وه‌، قوڕی به‌لاشاوه‌ی لێ هه‌ڵده‌سوێ، گریانێ ده‌گاته‌ ئه‌و په‌ڕی، هاوارده‌كات:
شۆڕه‌بیم چوو، له‌ تڕێ شۆڕش چوو، تازه‌ خواش خوێنی وه‌رناگرێته‌وه‌، حه‌مه‌ شێـت، بگری، وه‌ك من بگری، با دنیا بن ئاو بكه‌وێ.
كه‌مێ له‌ حه‌مه‌ دوورده‌كه‌ومه‌وه‌ و سه‌رێ له‌ زێوه‌ر ده‌ده‌مه‌وه‌، لێ خه‌ونێ هه‌یه‌ به‌وه‌وه‌، حه‌زم لێیه‌ بیگێڕمه‌وه‌:

Previous
Next
Kurdish