کورد و سیاسەتەکانی تورکیا.. هیمداد اسماعیل ایبراهیم
پەیوەندی کورد لەگەڵ تورکیا پەیوەندیێکی سیاسی و ئابوریە، لەکۆندا کورد گیرۆدەی دەستی سیاسەتە خراپەکانی دەوڵەتی تورکیا بووە، هەمیشە هەوڵەکانی بۆ بەرەو پێشبردن بووە، بەڵام ناڕۆنیەک هەیە لە ئەداکردنی پەیوەندیەکان لەلایەن دەوڵەتی تورکیا. سەدەکانی ڕابردوو کورد وەکو هاوپەیمانێک لەگەڵ تورکیا توانیویەتی ئەزمونی خۆی تاقی بکاتەوە لەگەڵ ئەم دەوڵەتە، بەڵام بەخراپ بۆی شکاوەتەوە.
کوردستان وەکو ناوچەیەکی ستراتیچی گرنگ دەرکەوتووە، بەردەوام چاوی تەماحکاری لەسەرهەبووە بۆ داگیرکردنی خاکەکەی بێ گوێدان بە ڕێکەوتنەکان و پەیمانە یەک لەدوایەکەکان. هێشتان کورد نەیتوانیوە پێداچونەوە بەو ڕێکەوتنانە بکات لەگەڵ ئەو دەوڵەتە، ئەمەش هۆکاری خۆی هەیە کەکورد نەیتوانیوە ئەوە هنگاوانە بگرێتەبەر.
دژایەتی دەوڵەتی خۆسەپێن لەسەردەمی عوسمانیە داگیرکەرەکان دەسپێ دەکات دوای چەندان گفت و بەڵێن بەڵام بێ ئەنجام بوون. یەک لەهۆکارەکانی زاڵبوونی ئەو دەوڵەتە تۆبۆگرافیای ناوچەکەیە کە وایکردووە کورد ملکەچ بکات بەداواکاریەکانی خۆی، ئەو جەنگانەی بەرۆکی تورکیایان گرتبوو لەئێستا و لەڕابردوو کورد بەئمتیازاتێکی زۆرەوە لەبەرەی تورکیابووە، بەڵام تورکیا تاکو ئیستا بەگرنگی وەرنەگرتووە ئەو هاوپەیمانەتیە، وەک بڵێین کورد خاکەکەی بەئیجارە وەرگرتبێتەوە لەتورکیا، ئەو سیاسەتەی تورکە عوسمانیەکان لەناوچەکە پەیڕەو دەکەن بەدەرەجە یەک لەدژی کورد و کوردستان بووە، بۆئەوەی کورد پێگەکەی بەهێزبێت دەبێ هەوڵی یەکگرتووی بدات و پێداچونەوەیەک بەسیاسەتی خۆی بکات بەرامبەر بەو زوڵم ستمانەی کەدەرحەقی دەکرێت، ئەگەر ئەمە نەکات لەداهاتوو تورکیا وەک داگیرکەر هەوڵی بەدەستهێنانی خاکی کوردستان دەدات و دەیخاتە ژێر ڕکێفی خۆی، هەرچەندە ئیستاش ئەو دەوڵەتە بەشێکی زۆری خاکی کوردستانی بەزاندووە بەئەگەری هەبوونی چەکدارەکانی پەکەکە، بەڵام ئەوە نابێتە هەنجەت بەڵکو دەبێتە دەسپێکی دەسبەسەرداگرت بۆ مەرەمە سیاسیەکانی خۆی لەناوچەکە و لاوازکردنی پێگەی کورد، چونکە تورکیا نایەوێت کورد بەهێزببێت و کاریگەری دروست بکات بەسەر دەوڵەتە ئەقلیمیەکان و بەتایبەتی تورکیا.