فاکسە شیعرێک بۆ شەهیدی نەمر (ئاسۆی دەلاک).. سەلاح جەلال
ئێرە کوێیە؟! ئەوێ کوێ بو؟!
ئەم هێمایانە لەسڕینەوەی بونەوە رەنگ کراون
فەزا شێوەی ساوای گۆڕستانی تۆفانێکە
زەمەن بون و ناونیشانی ونکردووە؟
لەچی نەفخێکایە گەردون ؟
دەست و پەنجە هەوری هەتاییان پێکهێناوە
ئێرەو ئەوێ بانگەشەی گریەو گڕوگاڵە
موروی ئاوداری وێنەو روخسارو مۆرەغەیە
ئێرەو ئەوێ دەیان سەدەی چرکەییە
پانۆرامای فیلمێکە سەدان هەوری تیا گڕاوە
ئەو ساتەیە بورکانەکان تەقینەوە
ئەستێرە رەشە رەمزی مەرگی ناکاتی گرتەوە..
هاتین هاتین ئێرەو ئەوێ ناونیشانی ئەوانە بو
ئێستاو سبەی شقارتەیەکی ئەتۆمی بون
درەخت بە رۆحەوە گەڵای دەگرت
بەدەم گەردەلولی زەمەنەوە پیت پیت هات و
لەجوگرافیای شارە هەنگی گەردونەوە
خوێن و عارەق و فرمێسک و تێکەڵاو بون
بەشارای هەزارەها جەستەی سور پۆش
ناوی یەکیتیان مۆر کرد
هاتین لەخەڵوزانی کەوتنە خوارەوەی ئەستێرەوە
بەسیبریای شەوەزەنگی زەمەنەوە کەوتینە رێَ
ئێرەو ئەوێ زمانی دڵدارانی خۆڵەمێش بو
ئێسک و پروسک بون بە بێزمانی بون و نەبون
لەسەر تاشەبەرد و کانی و لوتکە بون بەدەنگێک
مۆسیقای(کوردوستان) یان خستە لێدان
هاتین هاتین لەو زەمەنەی با رەمزی دڵداری بو
فەزا بەبونی مەرگەوە عیشقی پەپولەی دەکێشا
هەزاران شەو شەوێک بونە هێلکە
وێنەی بونیان بۆ رێی مەرگەسات رەنگ دەکرد
مەل و دڵدار بەشەپۆلی گەردەلولەوە کەوتنە سەر کۆج
خۆڵ و جەستە بون بەکافرۆشی گەردون
فەزا بە ئەتۆمی هەناسەوە تابلۆی مردنی دەکێشا
هاتین لەسەفەرێک ئەفسانەی بونمان شتەوە
سروشت بەتەنافی تەرمی باوە ئاواڵە بو
دەسرازەو گەلای مەرگ نیشانە بون
ئاسمانی بون بەخوێن چڕان شەفەقی گرت
رۆح دۆژە تونێلی بونی دەبڕی
لقو چڵی درەخت بەبانگەشە سەوز ببون..
بەگەڵاوە دۆڵ و دەشت و کۆڵانی شاریان پڕدەکرد :
شۆڕشی نوێ بێشکەی کۆرپەڵەی رادەژەند !!
هاتین هاتین لەجێماوەو رەمزو نیشانەی بێ زمانی
تا زمانێک لەسڕینەوە وەربگرین
تەن و مادەو ئاماژەو بون خۆڵەمێش بون
رۆژو شەوو چرکە بە مەرگەسات گرێ دەدرا
خۆر لەسپێدەو ئاوابونا تێکەڵ ببو
زمانمان گەڵای سەوزی یەکێتی بو
حەرف و وشەیش نیشتمانی کوردستان بو
هاتین هاتین لەتونێلی هەزار شەوە
بۆ زمانێک لە خۆڵەمێشی ئەوو ئەوانەوە
لەجێماوەی هەمو سەراب و وێنەیەک
لەکوژاوەی هەمو هەناسەو جەستەیەک
گەردەلولی مێژوی بونمان لەتونێلەکانا بڕی
تا رۆمانی شیرە خۆرەی شیمیا باران لە چاپ بدەین
هاتین..هاتین لە رۆژگاری قفڵە بونا..
زمەن بەگڕی رۆح ئەڵقە دەدراو!!
تیشکی ئەتۆم جەستەو زمانی دەپۆشی
هەتاو لەژێر هەوری مەرگەوە دەردەکەوت
وڵات پۆپەشمینی رۆحبارانی لەخۆ دەگرت
هەمو تەن و مادەو بونێک دەتوایەوە
رەگ و شوێنەوار و ناوو نیشان
روپۆی فەزا ببوە سنوری ناکاتە
چاو بەروانین کوێر دەبووەوەو
هەناسەیش لەژیانەوە دەکوژایەوە
دایک بەکۆرپە نامۆ بو
کۆرپە بۆنی دایکی بە خەردەلەوە دەدیەوە
زمان لەبورکانی وشەی مەرگا بو بەمێژو
رەمزی ئەوان زەمەنی لە نازەمەنا نوسیەوە
هاتین هاتین لەو رۆژگارە ئەفسونیەوە
بۆ خۆڵە پەتانێی گزنک
پیتی ناومان بە توێخە پێ بەردی سەرە رێی مۆر دەکرد
ئێسک بە ژەنگی بزمارەوە ببووە بورجێکی ناوەختە
جەستە بە تیزابەوە یاقیق دەبو
ژەنگە بزماری سەر ئێسک کوژاوەکانی نوسییەوە
هەزارەها تاشەبەردی رەنگە مێشک
ملوێنەها دەست و پەنجەو و مۆرەغە و چاو
بەئاپورای مەلی تراژیدیا زمانیان گرت:
رۆمانی بون لەتاریکخانەی مەرگەوە بو بە وێنە
بەدرەختی مۆرەغەوە گەلای گزنگ لەچاپ درا
وێنەی پۆلێک پێشمەرگەی سیبریا بون
هاتین هاتین لەدارستانی رۆحەوە زمانمان گرت
حەرف و وشە لەتوانەوەو مەرگەساتا نیشانە بون
زمان لەمەرگەوە نوسرا:
زەریای وێنە روخساری بەر تەلێکسی شۆریەوە
ساتەوەختێکی ناوەختە زەمەنی گۆڕی بەتەلێکس
قەسابخانەی کارەبایی جەستەمی گرت
کەلەبچەکەم بو بە مقەستی مێژوبڕ
زەریای روانینی کردەوە:
دەستم بەگۆچانەکەی مام جەلالەوە مۆمیا بو..
بەبانگەشە هەمو گوێیەکی پڕ دەکرد:
تێکۆشەران بۆ رزگاری گیان بەخت کەن.
چاوم لێ بو وێنەی تۆفانی وەک جاران دەگرتەوە
لەقەندیلەوە بریسکەی دا
بەرۆحی هەزارەهاوە موتوربە بو
بەدەشت و کێوو سارایا تۆوچەن کرا
بو بە هەزارەها داری سێوو سیدرەو زەیتون
فەزا لە هەورێکی ئەفسانەیی بو بە چیا
بو بەدەشتێک لە تۆوی روحی هەڵوەریو
پێشمەرگەی شاخ زمانی هەنگیان داهێنا
داستانی ئەلیازەو هۆمیرۆسیان دەنوسییەوە
پەتی سێدارەم پەلکە زێڕینەی زەمەنی گرت
گیانم بەقەندیلەوە مۆمیا بو
رۆح و جەستە بەگڕی فڕۆکە دەسوتان
ئەوە جەستەی شەهیدێک بو
ئەوەیش هۆمیرۆسێکە لەناو گۆڕەپانی شارا
مێشکی بەزرێپۆشەوە رەنگ بووە
ئێرەو ئەوێ بون بە مۆسیقای گەردونی
رۆحم بوبە موتوربەی هاوارو دەنگ
روانین لەلوتکەی نەمرانەوە هەڵدەفڕی:
گوێم بەئێزگەی دەنگی کودستان سیواخ درا
هۆرەو بانگەشەی دواهەناسە فەزای پۆشی
جەللادەکان لە شەپۆلی گریەو ئەسرینا دەتوانەوە
پەتی سێدارەم بو بە یاقیق و مرواری
لەگەڵ دوا ساتی جیڤارا رۆحم تەریبی مەرگ کرد
ئەوە غاندی و ماندێلا بون سڵاویان کرد
تابوتەکەم بە خۆرێکی ناوەختەوە رەنگاڵە بو
ئاوێنەی مەرگ پیت پیت نوسی
ئا س ۆ ی دە لا ک
ئەو ساتە بو مێژو گێژاوێکی لە پشتە مێژووەوە هێنا
هەناسەی با هەوری یەکێتی رەنگاڵە کرد
فۆتۆی تێزابی سەرجەستەم هەڵدەکفاو
بون بە زەریای تاریکخانەی سەدان فیلمی گەردەلول
جامانەکەم پێشمەرگایەتی مۆرکردو
رەنگو روانین بو بە چیایەکی سەوز…..
لەناو فەزای رۆح چڕانا
خوێنی مێژو رەنگاڵە بو
لە زێر تیزابی شۆڕشدا توایەوەو
لەگەڵ سەدان جەستەی تەریوی رێبەندان
وەک کەفی رۆح شورای رۆحبارانیان سازاند
بۆ یەکیتی نیشتیمانی بون بە هەورو
لەقەندیل و جافایەتی و خاکی توانەوە رۆحا
لەتۆو بارانی شۆڕشەوە بون بە مۆمدان
مۆمدان بو بە گزنگێکی خۆکرد
بەرۆمانی وێنەییەوە جوگرافیای گرت
ئێرەو ئەوێ بون بە تاریکخانەی وێنە
وێنەی من و هەزارەها گەڵای بەربای
لەگزنگی نەخشەی بونی نەتەوەیا شۆرییەوە
سەلاح جەلال
—————————————
بەشێکی لەرۆژنامەی کوردستانی نوێ پاشکۆی ئەدەب و هونەر ژمارە 7580 لە رۆژی پێنج شەمە 26/5/2018دا بلاوبۆتەوە. هەردو بەشەکەی لەکوفاری دیوان ژمارە 25 لە 26/6/2023 دا بلاوبۆتەوە.
Salah Jalal
ژیاننامه‌ی سه‌لاح جه‌لال عبدالله ره‌حیم یه‌كه‌م موالیدی 1963 سلێمانی شارباژێڕ. له‌دایك بونی ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ رۆژی كه‌وتنه خواره‌وه‌ی(عبدالسلام عارف) له ته‌یاره هه‌روه‌ك هه‌میشه دایكی جه‌ختی له‌سه‌ركردۆته‌وه. خوێندنی سه‌ره‌تایی و ناوه‌ندی له سلێمانی بووه. زانستی ئیسلامی له‌مزگه‌وت و ته‌كیه‌كاندا خوێندووه. ده‌رچوی ئاماده‌یی ئاینی ئیسلامیه/ له وه‌زاره‌تی ئه‌وقاف وكاروباری ئاینی له شاری هه‌ولێر ساڵی 2009 - 2010 ده‌رچوی زانكۆی عراقییه له به‌غداد/ كۆلیژی زانسته ئیسلامیه‌كان/ به‌شی ئاینه‌كان و مه‌زهه‌به‌كان و دایه‌لۆژی شارستانی له ساڵی/2011-2012 له ساڵی 2014- 2015 –ته‌واوی كردووه. بڕوانامه‌ی ماسته‌ری به‌ده‌ست هێناوه به‌پله‌ی زۆر باشه له هه‌مان به‌ش بۆ سالی 2018=2021. ئه‌ندامی یه‌كێتی نوسه‌رانی كوردستانه. ئه‌ندامی یه‌كێتی گشتی ئه‌دیبان و نوسه‌رانی عێراقه . ئه‌ندامی یانه‌ی رۆژنامه‌نوسانی كوردستانه. ئه‌ندامی یانه‌ی رۆژنامه‌نوسانی عێراقه. ئه‌ندامی یانه‌ی هونه‌رمه‌ندانی عێراقه. دووه‌م له ساڵی 1983 ده‌ستی به نوسین كردووه. له ساڵی 1989 یه‌كه‌م دیوانی شیعری به‌ناونیشانی (ئیشككر)پێشكه‌ش كردوه به‌به‌ڕێوه‌به‌رێتی رۆشنبیری كورد له‌به‌غداد. له‌لایه‌ن پسپۆڕه‌كانی رژێمی عێراقه‌وه له چاپدانی قه‌ده‌غه كراوه. له هه‌مان ساڵدا(كفن پۆش و كه‌ونی) بڵاوكردۆته‌وه به 130 دێڕ قرتاندنه‌وه. زۆر دیوانی شیعری و رۆمان و ده‌قی ترو لێكۆڵینه‌وه وتاری بڵاوكردۆته‌وه به هه‌ردو زمانی عه‌ره‌بی و كوردی. سێیه‌م ئه‌و به‌رهه‌مانه‌ی به زمانی عه‌ره‌بی بڵاوبونه‌ته‌وه: 1-(سقوگ الكون ) دیوان شعری 2000 . 2-(سدره الحسین) دیوان شعری 2012 . • چواره‌م ئه‌و به‌رهه‌مانه‌ی به‌زمانی كوردی بڵاوی كردونه‌ته‌وه. 1- كه‌وتنه خواره‌وه‌ی گه‌ردون/ شارای شیعریم/ كۆی به‌رهه‌مه‌كانی 1989/2012 . 2. (ئۆقیانوسی مه‌رگه‌سات) ده‌قی شانۆیی/2003. 3. (چیای ئاو) ده‌قی شانۆیی /2003. 4. (سیمیا له شانۆدا) 2009 لێكۆڵینه‌وه‌ی شانۆ. 5. (ئاوێنه‌ی بوركانی ژه‌نه‌ڕاڵ) رۆمان/1992-2012 به‌رگی یه‌كه‌م. 6. ئاوێنه‌ی بوركانی ژه‌نه‌ڕاڵ/رۆمان/به‌رگی یه‌ك و دو/چاپی یه‌كه‌م/2019 چاپی دووه‌م 2021. 7- (موسیقای مه‌رگی ناوه‌خته) رومان/1997-2020 8- (نه‌فخ و وێنه‌ی با)رۆمان 2020 چاپی یه‌كه‌م. 9- كۆجیتۆی جه‌لال تاڵه‌بانی/ 2018 به‌رگی یه‌كه‌م/ به‌رگی یه‌كه‌م و دووه‌م/چاپی یه‌كه‌م 2021. 10-كچانی به‌فر (لادۆن سیما)/ سیناریۆی فیلمی سینه‌مایی. چاپی یه‌كه‌م 2021. 11- پێڵاوه‌كانم و نێره‌موكانی فیفا/ سیناریوی فیلمی سینه‌ما، چاپی یه‌كه‌م 2022. • پێنجه‌م ئه‌و به‌رهه‌مانه‌ی ئاماده‌ی چاپن به‌زمانی كوردی . 1-(ریشاڵی تیۆری رۆمانی كوردی).لێكۆڵینه‌وه. 2-كه‌وتنه خواره‌وه‌ی گه‌ردون/ شارای شیعریم/ كۆی به‌رهه‌مه‌كانی تا ئێستا ئاماده‌ی چاپه. 3- كرێكارانی مه‌عریفه‌و شۆڕشی سپی/ وتار • شه‌شه‌م ئه‌و به‌رهه‌مانه‌ی ئاماده‌ی چاپن به‌زمانی عه‌ره‌بی . 1. (محیگ الحجر) دیوانی شعری . 2.لاشخصیه اللغه . مقالات ودراسات. 3. فنون قتالیه فی كردستان. مقالات 4. الشعریه تعنی الروۆیا التی لاتستقر. مقابلات. 5. صلاح جلال كهربه الژات الشاعره/ مقالات ودراسات مكتوب على دواوینه. • حه‌وته‌م ئه‌و به‌رهه‌مانه‌ی له‌زمانی عه‌ره‌بیه‌وه وه‌ریگێڕاونه‌ته سه‌ر زمانی كوردی ئاماده‌ی چاپن : 1.سه‌رله‌نوێ نوسینه‌وه‌ی كوژاوه‌كان (تگریسات) مجموعه قصصیه للقاص والباحپ عباس عبدالجاسم. ئاماده‌ی چاپه. 2.(احلام مبلله)دیوان شعری للشاعر(جابر محمد جابر). ئاماده‌ی چاپه. • هه‌شته‌م - له‌ساڵی 1996ه‌وه ده‌ستی به‌كاری رۆژنامه نوسی كردوه، یه‌كه‌م به‌رهه‌می له رۆژنامه‌ی . المۆتمر العراقی بوه. - له‌رۆژنامه‌ی الادیب الپقافیه له سالی 2003 تائێستا به‌سیفه‌تی نێره‌ری رۆژنامه‌نوسی كاری كردوه دوایی بوه به ده‌سته‌ی نوسه‌ران له رۆژنامه‌كه‌دا . - له رۆژنامه‌ی المۆتمر العراقی ماوه‌یه‌كی زه‌مه‌نی كاری كردوه. له رۆژنامه‌ی القاصد ماوه‌یه‌كی زه‌مه‌نی كاری كردوه - به‌رهه‌مه‌كانی به‌هه‌ردو زمانی كوردی وعه‌ربی بڵاوكردۆته‌وه . - له فیستیڤاڵه‌كاندا به‌شداری كردوه له‌وانه جه‌واهیری و مه‌ربه‌د و هی تر.
