Skip to Content

دیداری هونەرمەند پەرەنگ فەرازمەند.. هەڤپەیڤین- كامەران حاجی ئەلیاس

دیداری هونەرمەند پەرەنگ فەرازمەند.. هەڤپەیڤین- كامەران حاجی ئەلیاس

Closed
by تشرینی یه‌كه‌م 23, 2024 General, Literature

هونەرمەند پەرەنگ فەرازمەند: لەگەڵ موزیك و گۆرانی گەورە بووم، موزیك هەمیشە بەشێك لە ژیانی من بووە
هونەرمەند پەرەنگ فەرازمەند: ساڵانێكی زۆرە سەرقاڵی توێژینەوەم لە سەر موزیكی كوردی
هونەرمەند پەرەنگ فەرازمەند: هەر خزمەتێك لە دەستم بێ بۆ كوردستان و زانكۆكانی كوردستان درێغی ناكەم
هونەرمەندی ژەنیار خاتوو(د.پەرەنگ فەرازمەند)،لە بنەماڵەیەكی هونەری لە ساڵی 1982 لە شاری مەهابادی ڕۆژەڵاتی كوردستان لە دایك بووە .لە لە تەمەنی 9 ساڵییدا بەژەنینی ئامێری پیانۆ دەستی بەهونەری موزیك كردوە.ئەو ساڵانێكی زۆرە سەرقاڵی توێژینەوە لە سەر موزیكی كوردییە وە لەوڵاتی ئەڵمانیا وەكو مامۆستای ئێتنۆموزیكۆلۆژی لە زانكۆی (مارتین لۆتێر )،وانە دەڵێتەوە .لە ئێستادا هونەرمەند پەرەنگ فەرازمەند هەموو توانەكانی خۆی تەنیا لە سەر توێژینەوە مەیدانیەكانی لە سەر موزیكی كوردی لە بەشە جۆراو جۆرەكانی كوردستان تەرخان كردوە… ئێمە بەباشمان زانی بۆ ئاشنا بوون لە كارو چالاكییەكانی بەچەند پرسیارێك بەسەری بكەینەوە.
هەڤپەیڤین- كامەران حاجی ئەلیاس


*سەرەتا بابزانین ژەنیار(پەرەنگ فەرازمەند) چۆن ئاوێتەی هونەری موزیك بوو؟

  • من لە بنەماڵەیەكی موزیك دۆست لە دایك بووم لە دایكێك كە لەساڵانی پەنجاكان و شەستەكانی سەدەی ڕابردوو، لە ڕادیۆ مەهاباد گۆرانی گوتووە و هەروەها ئامێری كەمانی ژەنیوە. ڕۆژانە ماڵەكەمان بە دەنگی موزیك و گۆرانی دەڕازاوە. كەوابوو من لەگەڵ موزیك و گۆرانی گەورە بووم و موزیك هەمیشە بەشێك لە ژیانی من بووە. هەر دایكم و باوكییشم ئامێریان دا دەستی من و خوشك و براكانم وە زۆریان بە لاوە گرنگ بوو كە بە شێوەیەكی پڕۆفێشناڵ موزیك فێر بین و لەگەڵ موزیك بژین. لە نێو هەموو منداڵەكان هەر من بە شێوەیەكی ئاكادمیك درێژەم بە هونەر دا بۆیە كەسێك لەكەش و هەوایەكی ئاوا دا گەورەبووبێت بێگومان ئاوێتەی میوزیك و گۆرانی دەبێت.

    *لە نێو ئەو هەموو ئامێرە موزیكیانە بۆچی تۆ ئامێری پیانۆت هەڵبژارد؟
  • لە ڕاستیدا هەر دایكم و باوكم ئەو ئامێرەیان دا دەست من، بەڵام من بە هەموو شێوە خولیای موزیك بووم وە لەفێربوونی پیانۆ سەركەوتوو بووم. بەڵام كە گەشتمە تەمەنی 15 و 16 ساڵان خۆم زیاتر لە موزیكی ڕۆژهەڵاتی و تۆنە ڕۆژهەڵاتیەكاندا دەدۆزیەوە وە پەیوەندیەكی ڕۆحی زیاترم لەگەڵ تۆنە ڕۆژهەڵاتیەكان و بە گشتی میوزیكی ڕۆژهەڵاتی و لە سەرووی هەمووان موزیكی كوردی درووست دەكرد، هەر لەبەرئەوەش خۆم ئامێری تارم وەكوو ئامێری دووهەم هەڵبژارد.

    *كێن ئەوانەی هاوكار و پاڵپشتی تۆیان كردوە بۆ ئەوەی بەردەوام بیت و بگەیتە ئەو ئاستەی ئێستا؟
  • بە دڵنیاییەوە گەر پاڵپشتی ماددی و مەعنەوی دایك و باوكم نەبووایە بە تایبەت لە كۆمەڵگایەكی وەكوو ئەو سەردەمی ئێران، هەرگیز نەمدەتوانی درێژە بە هونەر بدەم. چوونكە لە ئێرانی ئەو سەردەم دا بەر بەست زۆر زۆر بوو لەسەر ڕێگای هونەر و ژیانی هونەری بەتایبەت بۆ خانمان. پاشانیش پاڵپشتی و دڵسۆزی مامۆستاكانم بوو كە زۆر هانیان دەدام بەرەو پێشكەوتن بچم. هەر بۆیە هەمیشە مەمنونیانم و دەستخۆشیان لێ دەكەم.

    *بەرێزتان توێژینەوەیەكی تێرو تەسەلتان لەسەر موزیكی كوردی ئەنجام دا كە چەند ساڵێكی خایاند، دەرئەنجامی بەچی گەیشتی؟
  • بەڵێ من ساڵانێكی زۆرە كە سەرقاڵی توێژینەوە لە سەر موزیكی كوردی. وەكوو یەكەم هەنگاو هەوڵم دا ژەنینی ئامێرێكی كوردی وەكوو شمشاڵ فێر بم وە هەروەها خۆم فێری خوێندنی مەقام و فۆرمە كوردیەكان كرد نەك بۆ ئەوەی ببمە گۆرانیبێژ یا خود شمشاڵ‌ژەن، تەنیا بۆ ئەوەی لە دنیا و لە ڕۆحی موزیكی كوردی تێبگەم. پاشان توێژینەوەكانم بەشێوەیەكی مەیدانی ئەنجام دا لە دوایشدا كتێبێكم لە سەر موزیكی كوردانی دیاسپۆڕا لە سوید بە زمانی فارسی نووسی كە بە تەمام وەریگێرمەوە بۆ سەر ئینگلیزی. ئێستاش خەریكی نووسینی كتێبێكم لەسەر بابەتی هێز و جەندەر لە موزیكی كوردی دا كە بە زمانی ئینگلیزیە وە تا ساڵی داهاتوو بڵاو دەكرێتەوە. دوو ئاڕتیكلیشم لە سەر ئامێرە موزیكیەكان وە هەروەها مەقام و فۆرمە كوردیەكانی ناوچەی موكریان نووسیوە. لە داهاتووشدا بە تەمای نووسینی كتێبێكم لە سەر فۆرم و مەقامەكانی ناوچەكانی دیكەی باشوور و باكووری كوردستان.

    *لەوڵاتی ئەڵمانیا،مامۆستای ئێتنۆموزیكۆلۆژین لە زانكۆی (مارتین لۆتێر )،دەكرێت باس لە چۆنیەتی خوێندن لەو زانكۆیە بكەیت؟
  • لە زانكۆی مارتین لۆتێری ئاڵمانیادا، سێ بەشی جیاوازمان هەیە لەسەر موزیك كە لێرەدا بە هەر بەشە دەگووترێ “ئەنیستیتۆ”: ئەنیستیتۆی موزیكی كلیسایی، ئەنیستیتۆی موزیك پێداگۆژی، وە هەروەها ئەنیستیتۆی موزیك‌ناسی كە بەشی ئێتنۆموزیكۆلۆژی لقێكە لە موزیكناسی كە چوار قۆناغی بەكەلۆریۆس، مەجستێر و دكتۆرا و پۆست دكتۆرا لە خۆ دەگرێت. هەڵبەت لە ئەنیستیتۆی موزیكناسی خوێندكاری بەكەلۆریوس و مەجستێر دەبێ لە هەموو كۆرسەكانی بەشەكانی ئێتنۆموزیكۆلۆژی، موزیكناسی مێژوویی، موزیكناسی سیستماتیك وە هەروەها موزیك و میدیا بەشداری بكەن. بەڵام ئازادن كە پڕۆژەی كۆتایی خوێندنیان لە كام لەو بوارانەدا بنووسن. بەڵام لە قۆناغی دكتۆرا و پۆست دكتۆرا تەنیا دەتوانن بۆ نموونە لە سەر ئێتنۆموزیكۆلۆژی تێزەكەیان بنووسن.
  • وەكو ژەنیارێك موزیكی كوردی لە ئێستادا لە چ ئاستێك دایە؟
  • من حەز ناكەم بە شێوەیەكی ئەرێنی یاخود نەرێنی وەڵامی ئەو پرسیارە بدەمەوە. لەبەر ئەوەی كە لە هەموو سەردەمێكدا موزیكی هەموو میللەتان ئاڵ و گۆڕی بەسەر داهاتووە وە هەمیشە ئەو ئاڵ‌وگۆڕانە لایانگران و كەسانی ڕازی و ناڕازیان هەبووە. من وەكوو حەقیقەتێكی حاشا هەڵنەگر چاو لە دۆخی ئێستای موزیكی كوردی بە تایبەت لە باشوور و ڕۆژهەڵات دەكەم كە ستایل و شێوازی جۆڕاوجۆر و هەمەڕەنگی لەخۆوە گرتووە. زۆر جار شوناسێكی تێكەڵاویان لە موزیكی كوردی و غەیری كوردی بە خۆ گرتووە. لە هەموو ستایل و ژانرە نەریتی و غەیرە نەریتیەكانیشدا هەم موزیكی زۆر باشمان گوێ لێیە وە هەم كاری لاوازیشمان بە گوێ دەگات. بەڵام لە ڕووی ئەوەی كە لە سەردەمی ئێستا دا هەموو كەس دەزگا و پلاتفۆرمێكی سەربەخۆی تایبەت بە خۆی بەردەستە هەموو جۆرە بەرهەمێك و بە هەموو كوالیتیەك بە ئاسانی بڵاو دەكرێتەوە. بۆیە بە لەچاو ساڵانی ڕابردوو ڕێژەی كارە لاوازەكان لە پەنا كارە زۆر باشەكان زیادی كردووە.

    *هیچ هەماهەنگیت لەگەڵ هونەرمەندانی كوردستان هەیە؟بیرت لەوە نەكردۆتەوە بگەریتەوە كوردستان؟
  • بەڵێ من بەردەوام لە گەڵ چەند هونەرمەندێكی زۆر باش لەپەیوەندی دام و زۆر جار بە سەعات خەریكی گفتوگۆ كردن و ڕا و بۆچوون گۆڕینەوەین وە هەموو ئەو گفتوگۆیانە بە تایبەت بۆ من وەكوو كۆرسێك وایە كە پڕە لە فێركاری. بە دڵنیاییەوە پێمخۆشە لە كوردستان بم. بەڵام هەموو شت پەیوەندی بە دۆخی ژیانی ئاكادمیكی من هەیە. لە ڕاستیدا تا ئەو كاتەی خەریكی كاری ئاكادمی بم بۆ هەمیشە ناتوانم لە كوردستان بم . بەڵام هەر خزمەتێك لە دەستم بێ بۆ كوردستان و زانكۆكانی كوردستان درێغی ناكەم.

    *چۆن دەتوانین شوناسی موزیكی كوردی بپارێزنین ؟
  • ئەو پرسیارە تۆزێك قورسە! باشترە بڵێم هەستیارە. لە بەر ئەوەی لە هەر سەردەمێكدا و لە هەر بەشێكی كوردستان موزیكی كوردی وەكوو هی هەموو میللەتانی دیكە شوناسێكی تایبەت بە ئەو سەردەمی وەخۆ گرتووە. بەڵام بە ڕای من لە ئێستادا خۆ پاراستن لە لە لاسایی كردنەوەی موزیكی توركی و عەرەبی و فارسی و میللەتانی دیكە وە هەروەها تێكنەدانی گوێی بیسەرەكان وە ڕانەهێنانی گوێی ئەوان بە موزیكی غەیری كوردی دەتوانێ زۆر كاریگەر بێ. دەبێ مامۆستاكانیش میتۆدێكی تەواو كوردانە بگرنە بەر بۆ فێركردنی نەوەی نوێ. هەروەها میدیاكان ڕۆڵێكی زۆر سەرەكیتریان هەیە بۆ پاراستنی شوناسی موزیكەكەمان. ئەوانیش دەبێ تۆزێك هەستیارانەتر بەرهەم بگەیێننە گوێی بیسەری كورد. ناڵێم شتی سەردەمیانە بڵاو نەكەنەوە بەڵام دەكرێ لە پەنای شتە سەردەمیەكان، بەردەوام فۆرم و دەنگە كوردیە ڕەسەنەكانیش بڵاو بكەنەوە. بۆ نموونە بۆ كوردێكی ڕۆژهەڵات زۆر گرنگە كە گوێی لە مەقامەكانی ناوچەی گەرمیان و كەركوك و هەولێر و خانقین ببێ. چوونكە شوناسی كوردی بە ئاگادار بوون لە كەلتووری هەموو بەشەكانی كوردستان مانا پەیدا دەكات و دەپارێزرێت.


    هونەرمەند پەرەنگ فەرازمەند لەچەند دێرێك دا:
    . – لە تەمەنی هەفدە ساڵیدا دەستی بە فێر بوونی ئامێری تاری ئێرانی كردوە
  • دوای تەواو كردنی خوێندن لە قوتابخانە، لە ساڵی 2001 بۆ خوێندنی باڵا لەسەر موزیكی كلاسیكی ڕۆژئاوایی دەچێتە كۆلێژی هونەرە جوانەكانی زانكۆی تاران . بەكەلۆریۆس و ماجستێری میوزیك وە پاشان ئێتنۆمیوزیكۆلۆژیی لە زانكۆی تاران تەواو كردوە.
  • دكتۆرای ئێتنۆمیوزیكۆڵۆژی لە زانكۆی مارتین لۆتێری لە وڵاتی ئاڵمانیا خوێند وە لە ساڵی 2020 ە وە بۆتە مامۆستای بەشی میوزیكۆلۆژی و ئێتنۆمیوزیكۆلۆژی لە هەمان زانكۆ دا.
  • بۆ ماوەی بیست ساڵ لە چەندین قوتابخانەی موزیك لە تاران و هەروەها دوو ساڵ لە زانكۆكانی ئێران وانەی جۆراوجۆری موزیكی وتووەتەوە.
  • لە ساڵەكانی 2002 وە 2003 ئەندامی گرووپێكی موزیكی كوردی بووە بەناو( نیشتمان) كە پێكهاتبوو لە كۆمەڵێك لە خوێندكارە كوردەكانی موزیك لە زانكۆ جۆراوجۆرەكانی تاران.
    2000 – تا 2007 ئەندامی ئۆركێسترای زانكۆی تاران‌ وە هەروەها ئەندامی ئۆركێستڕای زانكۆی ڕادیو و تەلەڤیزیۆنی تاران بووە.
  • لە 2008 بۆتە ئەندامی ئۆركێسترای میللی سیمرغ لە تاران.
    -لە ساڵی 2006 تاوەكو 2012 وەكو پیانیست ئەندامی گرووپێكی سیانی میوزیكی كلاسیكی ڕۆژئاوایی لە تاران كاری كردووە.
    -لە ساڵی 2013 تا ساڵی 2014 مامۆستای موزیك بووە لە زانكۆی سنەی ڕۆژهەڵاتی كوردستان.
  • لە ساڵی 2003وە تۆژینەوەی لەسەر موزیكی كوردی ڕۆژهەڵات و باشوور و باكووری كوردستان دەستپێكردوە و لە ساڵی 2017دا تۆژینەوەكانی گواستۆتەوە سەر موزیكی كوردانی دیاسپۆڕا لە وڵاتی سوید.
  • ماستەر و تێزی دكتۆراكەی لەسەر موزیكی دیاسپۆڕای كورد لە سوید بووە، هەروەها بابەتی (پەیوەندی دەسەڵات و جێندەری لە موزیكی نەریتی و فرانتەیشناڵی كوردیدا) نووسیوە.
    لە ساڵی2020 بۆتە مامۆستای ئێتنۆموزیكۆلۆژی لە زانكۆی مارتین لۆتێر (Martin Luther .University) – لە وڵاتی ئەڵمانیا.
Previous
Next
Kurdish
Powered by TranslatePress