رێكهوتن لهسهر فرۆشتنی خاك و خوێن باجهكهی قورسه …. جهزا ئهحمهد فارس
ئهوهی كه له كهركوك و ناوچه جێناكۆكهكان روویدا بریتی بوو له فرۆشتنی خاك و خوێنی پێشمهرگهله سهر بنهمای رێكهوتنێك لهنێوان هێزه كوردییهكان و سوپای عێراقی بهئاگاداری (هێزهكانی هاوپهیمانی دژی داعش).
لهم رێكهوتنهوه دهگهینه ئهو راستییهی كه دهسهڵاتی كوردی له پێناو مانهوهی خۆی وبنهماڵهكانیان نهك تهنها ناوچه جێناكۆكهكان بهڵكو ئامادهشن (ههولێرو سلێمانی)ش بفرۆشن ئهگهر پێویست بكات.
بۆیه لهسهر خهڵكی ههرێمی كوردستان و ناوچه جێناكۆكهكان ئهركێكی نهتهوهی و ئهخلاقییه كه چیتر متمانه بهم سهركردهو دهسهڵاتدارانه نهكات كه مامهڵه به خوێنی منداڵهكانیان و خاكهكهیانهوه دهكهن.
له2014 هوه خوێنی پێشمهرگه دهكرێته قوربانی بیرهنهوتهكان
ئهوشكسته گهوره ی كهسوپای عێراقی له ساڵی 2014 توشی بوو له سهر دهستی داعش، شانسی ئهوهی به سهركردایهتی كوردا كه كۆنترۆڵی ناوچهجێناكۆكهكان بكات به بهكارهێنانی هێزی پێشمهرگه .
بهههزاران پێشمهرگه له 2014 هوه كرانه قوربانی كۆنترۆڵكردنی ئهو بیرهنهوتانهی كه سهركردایهتی كورد ساڵانێك بوو چاویان تێبریبوو.
بهخوێنی ههزران پێشمهرگه ئهو شوێنانهی كه دهكهوتنه سنوری ناوچه جێناكۆكهكان توانرا له چهكدارانی داعش پاكبكرێتهوهو لهو كاتهدا سهركردایهتی كورد ئهو سهركهوتنانهی پێشمهرگهی بهكارهێنا بۆ بهدهستهێنانی پشتگیری و هاوكاری نێودهوڵهتی .
له راستیدا خوێنی ئهو ههزاران پێشمهرگه له شهری داعش له پێناو ناوچه جێناكۆكهكان نهرێژرا بهڵكو ئهوان كرانه قوربانی بۆ بهدهستهێنانی بیرهنهوتهكان، پاشان نهوتهكهشی خرانه خزمهتی دووپارتی سیاسیهوه كه له خهمی مانهوهی دوو بنهماڵهدان له دهسهڵاتدا .
كێ رێكهوتنی لهگهڵ بهغداد كرد بۆ رادهستكردنهوهی ناوچه جێناكۆكهكان
لهراستیدا ئهم رێكهوتنهی كهكراوه رهههندێكی مێژووی ههیه ئهویش بیرتیه لهو بهڵێنهی كه سهركردایهتی ههردوو پارتی دهسهڵات كه لهساڵی 2014 هوه به سهركرده سهربازییهكانی عێراقیان دابوو كه ئهوان ئامادهن لهههر كاتێكدا بێت ناوچه جێناكۆكهكان رادهستی سوپای عێراقی بكهنهوه دوای كۆتای هاتنی داعش.
یهكێتی و پارتی ئهو راستییهیان باش دهزانی كه لهدوای كۆنترۆڵكردنهوهی حهویجهوه حهشدی شهعبی و سوپای عێراقی ههوڵی كۆنترۆڵكردنهوهی كهركوك و تهواوی ناچه جێناكۆكهكان دهدهن بهڵام هیچ ههنگاوێكی پراكتیكیان نهنا بۆ رێگرتن لهمهو لهگهڵیاندا رێكهوتن .
لهم قۆناغهدا كه یهكێتی لهدۆخێكی خراپدایه به دڵنیاییهوه به ههڵكردنی گڵۆپی سهوز لهلایهن پارتییهوه رێكهوتووه بۆ رادهستكردنهوهی ناوچه جێناكۆكهكان ئهوهی راستی ئهمهش دهسهلمێنێت، بریتییه لهوهی كه ئهوه تهنها هێزهكانی یهكێتی نهبوو كه بهبێ شهر شوێنهكانیان چوڵكرد بهڵكو پارتیش له پاڵ یهكێتی بهكهمترین زیان شوینهكانیان رادهستی حهشدی شهعبی وسوپای عێراقی كرد.
بۆچی پێشمهرگه دیسانهوه كرایهوه به قوربانی لهكاتێكدا رێكهوتن ههبوو ؟
ههردوو پارتی دهسهڵاتدار مێژوویهكیان ههیه له بهقوربانی دانی پێشمهرگه ئهوان له 2003 پێشمهرگهیان بهكارهێنا بۆ رزگار كردنی كهركوك دواتر له پێناو پاره و دهسهڵات ئاماده بوون بڕۆنهوه دهرهوهی شاری كهركهوك .
له 2014 ش ههزاران پێشمهرگهیان كرده قوربانی له پێناو كۆنترۆلكردنی بیره نهوتهكانی كهركوك و ناوچه جێناكۆكهكان بهڵام بهزووی ئهمهیان بیر چوویهوهو له 2017 بۆحهشدی شهعبی و سوپای عێراقیان چۆڵكرد.
لهپاڵ ئهوهی كه رێكهووتون ههبوو بهمهبهستی هاتنه ناوهوهی حهشدی شهعبی و سوپای عێراقی بۆناوچه جێناكۆكهكان بهڵام بهسهدان كوری فهقیر و ههژارانیان دا به شههید كردن له پێناو ئهوهی رای گشتی ههرێمی كوردستانی و ناوچه جێناكۆكهكانی پێ چهواشه بكهن و بڵێن كه ئێمه بهر گریمان كرد به ڵام ئێمه روو بهرووی هێزێكی نابهرامبهر بووینهوه بۆیه شكستمان هێنا.
گهرانهوهی ههیمهنهی ناوهند بۆ ناوچه جێناكۆكهكان
حكومهتی ناوهندی توانی جارێكی تر ههیمهنه بكاتهوه بهسهر ئهو ناوچانهی كه بههۆی هاتنی داعشهوه ساڵانێكه بیره نهوتهكانی لهدهستداوه.
سهركردایهتی كورد گرهویان لهسهر كهوتنی ناوهند دهكرد له (2014) كاتێك عێراق رووبهووی هێرشی داعش بوویهوه، بۆیه زۆر به بێبهرنامه ئهم پارێزگایهیان بهرێوهدهبرد، ههمیشه لهشهردا بوون لهگهڵ یهكتری له پێناو بهرژهوهندی تایبهتی پارتهكهیان و دابهشكردنی نهوتی كهركوك.
دهسهڵاتی كوردی له كهركوك نهیتوانی بوو لهماوهی رابردوودا نمونهیهكی جوان پێشكهش بكات له پیادهكردنی دهسهڵات بۆیه ههموومان له شاشهی تهلهفزیۆنهكانمانهوه بینیمان كه عهرهبهكان و توركمانهكانی ناوكهركوك وهك ئهوهی له دیكتاتۆریهت رزگاریان بوو بێت ئاههنگیان دهگیرا كاتێك هێزه كوردییهكان كهركوكیان بهجێهێشت.
یهكێتی و پارتی باجی ئهم رێكهوتنهدهدهن
ئهم رێكهوتنهی یهكێتی و پارتی باجهكهی زۆر به قورسی دهشكێتهوه بهسهریاندا لهبهر ئهوه ئهم دووهێزه بهرهو ئهوه ههنگاو دهنێن كه متمانهیان نهمێنێت له ناو خهڵكی ههرێمی كوردستاندا و وه لهناوچه جێناكۆكهكاكان نفوزیان له دابهزیندایه.
لهكۆتایدا دهگهینه ئهو راستییهی كه خوێنی ئهو ههزاران پێشمهرگهیهی كه له شهری داعش له پێناو ناوچه جێناكۆكهكان نهرێژرا بهڵكو ئهوان كرانه قوربانی بۆ بهدهستهێنانی بیرهنهوتهكان، نهوتهكهشی خرانه خزمهتی دووپارتی سیاسیهوه كه له خهمی مانهوهی بنهماڵهدان.