گفتوگۆ لەگەڵ هونەرمەند جەبار سابیر.. ئامادەکردنی: كامەران حاجی ئەلیاس
Closed
هونەرمەند جەبار سابیر: گرنگە ئێمە هونەری كاریكاتێر تەنها بە هونەرێكی گاڵتەجاری تێنەگەین
هونەرمەند جەبار سابیر: هەموو كارەكتەرێك بە ئاسانی ناتوانرێت بكرێتە كاریكاتێر
هەڤپیڤین- كامەران حاجی ئەلیاس
هونەرمەند (جەبار سابیر قادر لاسی)، یەكێك لەو هونەرمەندانانەی كە شوێن پەنجەی لە نێو هونەری كاریكاتێری كوردستان و عێراق دیارە خاوەنی چەندین پیشانگەی تایبەتی و هاوبەشە لەسەر ئاستی كوردستان ودەرەوەی كوردستان هەروەها خاوەنی چەندین خەڵاتی نێودەوڵەتییە زۆرێك لە تابلۆكانی لە رۆژنامەو گۆڤارەكانی نێودەوڵەتی بڵاوكراوەتەوە چەندین بڕوانامەی جیهانی وەرگرتووە بەمەبەستی ئاشنابوونی بە كاروچالاكییە هونەرییەكانی بە چەندی پرسیار بەسەرمان كردەوە.
*سەرەتا ئەگەر بكرێت باس لە كورتەیەك لە ژیانی هونەری خۆت بكەیت،هەنگاوەكانی هونەری كاریكاتێری چۆن دەست پێكرد؟
- سەرەتا بەهرەی وێنەكێشانم هەر لەمنداڵیەوە سەری هەڵدا دوواتر بە خوێندنەوەم بۆ گۆڤارەكانی منداڵان و دوواتر رۆژنامەو گۆڤارەكان هەنگاوەكانی هونەری كاریكاتێریم دەستی پێكرد وە خوێندنەوەی زۆرم بۆ رووداوەكانی رۆژانە لە هەموو بوارەكان ئەوە بوو كە منیش بتووانم لەو بووارە كار بكەم ، بەڵام تا ساڵانی نەوەتەكان نەمتووانی كارەكانم بڵاو بكەمەوە لە ساڵی 1992 یەكەم كاریكاتێرم بڵاوكردەوە دوواتر لەبەر باری خێزانیم دووركەتمەوە لە هونەر بەگشتی و كاریكاتێریش بە تایبەتی تا ساڵی 2005 توانیم دریژە بەو هونەرە بدەم لە رێگای سایتە ئەلكترۆنیەكان و سۆشیال میدیا، وە هەروەها تووانیم لە ڕێگای سۆشیال میدیا كارەكانم بەجیهان بناسێنم و بەشداری پێشبركێ و پێشانگا نێودەوڵەتیەكان بكەم و پلەی باش بەدەست بهێنم، وە هەروەها چەندین گۆڤار و رۆژنامەی جیهانی كاریكاتێری كارەكانم بڵاو دەكەنەوە و گرنگی پێدەدەن، وە تا ئێستا حەوت پێشانگای تایبەتیم كردۆتەوە لە هەولێر و كۆیە و بەغدا و موسڵ وە بەشداریم كردووە لە زیاتر لە 180 پێشانگای نێودەوڵەتی و توانیومە زیاتر لە 80 بروانامەی بەشداربوون و هەروەها چەندین خەلات بەدەست بهێنم.
*گرنگی هونەری كاریكاتێری لەچیدایە؟
-گرنگی كاریكاتێر لەوەدایە كە دەتوانێ بەزمانی وێنە خەندەیەك بخەیتە سەرلێو، بەڵام خەندەیەكی فكرییە. واتە تەنها خەندە نییە، بەڵكو خوێندنەوەی بۆ دەكات، ئاگاداری دەكاتەوە، سەرنجی خەڵك ڕادەكێشێت بۆ شتێك كە هەستیارە. بەتایبەتی لە كێشە سیاسی و كۆمەڵایەتی و تاوانەكانی ڕۆژانەدا كاریكاتێر دەبێتە ئاوێنەی كێشەشارەوكانی دەروونی خەڵك. بۆیە ئەو هونەرە یەكێكە لە پەیوەندیدارترین هونەرەكان بە ئازادی وتار.
*ئەو بابەتانە چین كە دەبنە هونەری كاریكاتێرییەكاتی تۆ؟ - بابەتەكان زۆرن هەندێكیان بابەتی هەمیشەین وە هەندێكیان بابەتی كێشەی ڕۆژانەی خەڵك:
هەژاری، بێكاری، خراپی خزمەتگوزارییەكان، ڕەخنە لە سیاسەت و حكومەتەكان، ڕەفتارە كۆمەڵایەتییە نەرێنییەكان، ڕووداوە جیهانییەكان و پرسە مرۆییەكان، كولتوور و داب و نەریت بە شێوەیەكی ڕەخنەگرانە و تەنزئامێز . - ئایا هەموو كەسایتیەك دەتوانین بە شێوەی كاریكاتێری بیخیتە روو؟
: نەخێر، هەموو كارەكتەرێك بە ئاسانی ناتوانرێت بكرێتە كاریكاتێر، چونكە كارەكتەرەكە دەبێت
تایبەتمەندی ڕوون و جیاوازیان هەبێت، مانایەكی ڕەمزی یان بەرچاوی هەبێت بۆ مرۆڤەكان، كردار یان بیرۆكەیەكت هەبێت كە شایەنی مامەڵەی تەنزئامێز بێت هەروەها هونەرمەند دەتوانێت كارەكتەری خۆی بە شێوەیەكی ڕەخنەگرانە یان گاڵتەجاڕانە بخاتەڕوو. - زۆرێك لە هونەرمەندان جگە لەوەی لە پیشانگادا بەرهەمەكانیان نمایش دەكەن لە گۆڤار و رۆژنامەكانیش نمایش دەكەن لە كوردستان تاچەند گۆڤار و رۆژنامەكان گرنگی بەولایانەیان داوە؟
- لە ئێستادا لە كوردستان، گرنگی وەها نیە لە گۆڤار و رۆژنامەكان و میدیاكان . هەندێك لە گۆڤار و ڕۆژنامەكان لە رابردوو كەمێك گرنگیان بە كاریكاتێر دەدا گۆڤاری تایبەت هەبوو بە هونەری كاریكاتێر بەڵام بەداخەوە ئەو گۆڤارانە ئێستا وەستاوون، بەڵام ئەوەی هەیە هونەرمەندەكان خۆیان لە سۆشیاڵ میدیا كارەكانیان بڵاو دەكەنەوە كە رەنگە دونیای ئەمڕۆ زیاتر بە سۆشیال میدیاوە بەندە كە ئەوەش كاریگەری لەسەر خۆێنەر و بینەری هەبێت و لەوانەیە باشتر بێت.
*چۆن دەڕوانیتە بەكارهێنانی كۆمپیوتەر لە دروستكردنی بیرۆكەیەك بە شێوەی كاریكاتێری ؟ - بیرۆكەی كاریكاتێری لای كاریكاتێرست خۆیەتی بەڵام بۆ ئاسانكاری زۆربەی هونەرمەندانی كاریكاتێر لە ئێستادا پەنا دەبەنە بەر بەرنامەكانی كۆمپیوتەر بۆ جوانكردن و رەنگكردنی كارەكانیان و بە ئاسانی و چاپكردن و ناردن بۆ پێشبركێ و پێشانگا جیهانیەكان و یاخود گۆڤار و رۆژنامەكان.
- تایبەتمەندییەكانی هونەری كاریكاتێری چین؟
- تایبەتمەندیەكانی هونەری كاریكاتێر ئەوەیە، وێنەو روخسارەكان زێدەرۆییان لێ دەكرێ و بەشێوەیەكی تەنز و خەنداوی خێرا دەگاتە بەر دیدی بینەر و خوێنەر وە ئاسانكردنی تێگەیشتن بەزمانێكی سادە و گاڵتەجاری، وە هەروەها كارامەیی هونەرمەند لە گەیاندنی پەیامەكەی.
- هونەری كاریكاتێری لە كوردستان لەچ ئاستێك دایە؟
- بەداخەوە لە ئێستادا لە ئاستێكی باش نیە ،ئەویش هۆكارەكەی بۆ ئەوەیە گرنگی پێ نەدانی رۆژنامەو گۆڤارەكان و میدیاكان بۆ هونەری كاریكاتێر وە هەروەها نەبوونی كۆمەڵەیەێك بۆ كاریكاتێرستانی كوردستان كە گرنگی خۆی هەیە بۆ بەرەوپێشچوونی كاریكاتێر، بەڵام لە چەند ساڵی ڕابردوو چەندین هونەرمەندی كاریكاتێری تایبەتی هەن كە كارەكانیان بەشێوەیەكی سەركەوتوو بڵاودەكەنەوە لە سۆشیال میدیا و ئامادەبوونیان هەیە لە پێشبركێ و پێشانگا جیهانیەكان . وە بۆ بەرزكردنەوەی ئەم بوارە پێویستی بە هاوكاری و پشتیوانی مێدیا و ڕۆژنامەكانە .
- بەداخەوە لە ئێستادا لە ئاستێكی باش نیە ،ئەویش هۆكارەكەی بۆ ئەوەیە گرنگی پێ نەدانی رۆژنامەو گۆڤارەكان و میدیاكان بۆ هونەری كاریكاتێر وە هەروەها نەبوونی كۆمەڵەیەێك بۆ كاریكاتێرستانی كوردستان كە گرنگی خۆی هەیە بۆ بەرەوپێشچوونی كاریكاتێر، بەڵام لە چەند ساڵی ڕابردوو چەندین هونەرمەندی كاریكاتێری تایبەتی هەن كە كارەكانیان بەشێوەیەكی سەركەوتوو بڵاودەكەنەوە لە سۆشیال میدیا و ئامادەبوونیان هەیە لە پێشبركێ و پێشانگا جیهانیەكان . وە بۆ بەرزكردنەوەی ئەم بوارە پێویستی بە هاوكاری و پشتیوانی مێدیا و ڕۆژنامەكانە .
- كامەن ئەو هونەرمەندە كاریكارتێرانە كە كاریگەیان لەسەر تۆ هەبووە؟
- لە راستیدا من سەرەتا زۆر سەرسام بووم بە كاریكاتێرستانی عێراقی ( غازی، موئەیەد نعمە، عەلی مەندەلاوی ) كە زۆر كاریگەریان هەبوو، وە بووە سەرەتایەك بۆ هەوڵدانم لە بواری كاریكاتێر
وە ئەوەی ماوە بیلێم ئەوەیە، گرنگە ئێمە هونەری كاریكاتێر تەنها بە هونەرێكی گاڵتەجاری تێنەگەین، چونكی كاریكاتێرست هەوڵی ئەوە دەدا كە ڕووە شارەوەكانی كارە نەرێنیەكان وێنا بكات و نیشانی بینەران و لایەنی پەیوەندیدار بدات بۆ بنبڕكردن و جاكسازی هەمیشەیی كە ئەوەش ئەركی هەمووانە.
- لە راستیدا من سەرەتا زۆر سەرسام بووم بە كاریكاتێرستانی عێراقی ( غازی، موئەیەد نعمە، عەلی مەندەلاوی ) كە زۆر كاریگەریان هەبوو، وە بووە سەرەتایەك بۆ هەوڵدانم لە بواری كاریكاتێر
