كردارە خۆنەویستەكانی دوور لەدیدی خۆمان.. كارزان عەزیز عەبدالرەحمان
هەروەك ئاشكرایە بۆچوون لە زۆر ناوچە لە چینی دوواكەوتووەكانە لەگەڵ ڕێزمدا كە ئەمەدەڵێم بەڵام ئەوە راستی یەكەیە لەبەر ئەوەیە ناتوان شتەكانی دەورووبەرمان هەرچەنە راست بێت بەڵام كەسەكانی چواردەورمان ئەوە بەهەڵەمان ئەزانن لەبەر ئەوەی خۆیان هەمووكات لە وەلامەكەی ئەترسن لە كردارەكانی ئەوە ئەترسن كە دان بەهەڵەكانی خۆیاندا بنێن، بۆیەبۆوون لەی كەسە گەورەكانمان بۆتە شتێكی بە كۆیلە كردنی ئازادیی ئەو ئازادیەیی كە تەنها خۆی پێ راستە بۆیە هەمووكات ئەیانەوێ ئەو شتە بسەپێنن كەخۆیان پێ یان راستە بۆیە راو بۆ چوونی تۆ هیچ سوودێكی نیە هەرچەنە راستیش بێت: بۆنموونە باوك و دایكی كەسیك جیایە لەگەڵ دایك و باوكی كەسێك كە ئازادیی داوەتە مندالەكانی ئەویش ئازادی یەكی سنوور دار بەڵام ئەوە راستی یەكەیە هەرگیز ناتاوانین ئەوە بگۆرین كە هەیە، كەچیش هەموو كاتێ كەسەكانی چوار دەورمان پێمان رادەگەیەن بۆچی لەفلانەكەس ناچن لەكاتێكا خۆشیان ئەزانن هۆكارەكەی چییە دەشیانەوێ شتانێك بكرێ كە خۆیان هۆكارن بۆنەمانی [ ڕادیكاڵ] ئینجا كە شتانێك چارەسەر نەكەن دەڵێن تۆفاشلیت تۆ نەزانیت ئەمەش هۆكارێكە بۆ نەمانی ئازادی بۆیە دیموكراسی لە نێوان خێزانێكی من و خێزانێكی كە دا ئەمە جیاوازیەكەیە بۆیە بە كۆیلەكردنی ئازادیی لێدەكەوێتەوە هەر وەكو لە سەردەمی سۆفیستایەكانیش كە خەڵكیان فریو ئەدا بە ناوی فرۆشتنی زانست و لۆژیك هەمووكات واخۆیان دەرەخست كە هەموو خەڵكی بە قسیە ئەوان بكات ئەمەش چینێك بوو لە هەبوونی بۆچوونی زۆریی نەبوونی رایكاڵی ئاپۆرایی بۆیە هەمووكات پاردۆكسێكی زۆریان بەكاردەهێنە لەگەڵ چواردەورەكەیان دا، هەتاسەردەمی سوكرات كە هات بروایی واوو كە ئاپۆرایی یۆنان زۆر لە پێشەوەیە بۆیە هەمیشە هانی خەڵی ئەدا بۆ زانین زانست هەروەكو لە هەموو كتێبە مێژوویەكانی نووسی وێتی كە زانین كاتێك سەرەكەوێت گەر لە بۆچوونی كەسەكان دووربین گەر هەلە بوون . ئەو نموونەیی مامانیی هێنایە ئاراوە كاتێك منداڵێك لە دایك دەبێت هیچ نازانێت كەسێكیش گەر زانستی نەبوو هیچ نەزانە بۆیە زانین بەو جۆرە لیك دابووەوە هەر لەبەر ئەوەشە كە بووە هۆی مردنی كاتێك زانین شتە راستە كە ئەكات دژیی ئەوانە خۆشیان ئەیان زانی راستە بەڵام دانیان پێ نەنا كە سوكرات راستە ئەوان هەڵان لەبیركردنەوە بۆیەهەستان بەژەهر خواردنی . لە سەرەتایی مرۆڤایەتیەوە لەگەڵ پەسەند كردنی مرۆڤایەتی فەلسەفە بیری نوێ لە ناو مێشكی مرۆڤـ گەشەی كردووە قۆناغ بە قۆناخ وردە وردە فكر خەریكە گەشە دەكات كۆمەڵگا وەك مەنگ وایە ئەگەر ئەو گۆمەی ئاوی لەبەر نەروات بۆگەن دەكات هیچ سودێكی بۆ دەورووبەری خۆی نیە كۆمەڵگاش بە هەمان شێوە ئەگەر فكری مرۆڤ بەستی هیچ تووخمێكی فەلسەفی و فكری نوێ وەرنەگرت دەبێتە مرۆڤێكی بەكار بە ئاسانی لەلایەن سەردارانەوە كۆنترۆڵ دەكرێ و كۆدی فكری لای خۆت نابێ لای سەرووی خۆت و دەسەڵات دەبێ بەم شێوەیە كۆمەڵگا لەم جۆرە تاكانە پێك دێت و دەبێتە كۆمەڵگایەكی مێگەلی. واتا فكر دەبێت لەسەر فۆرمی روبار بێت هەم بێتە سەری و هەم لێی بروات مرۆڤ دەبێت مەسافویوك لە نێوان خوی و فكرە گشتیەكان دابنێت بۆ ئەوەی خرت و خاڵ و فكرە بۆگەن و دوواكەوتووەكان كاریگەری لەسەر عەقل و نەست نەكەن، هەمیشە وەك مرۆڤێكی ئازاد بمێنێتەوە هەم لە خەڵك فێربیت و هەم خەڵكیش فێربكات واتا مرۆڤی عەقڵ ڕاگۆزەر و عەقڵ تێپەرینەر مواكەبەی فەلسەفییە تازەكان بكات وە لەگەڵ نەزمی نوێ بە جیهانی بوون بگونجێ …
كارزان عزیز عبدالراحمن
Dengekan
دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.
