مرۆڤ و كۆیله بوون … ئاری زێندینی
مرۆڤ هه‌میشه پرسیارگه‌لێكی هه‌بووه كه دواجار وه‌كو خه‌مێك خۆی نواندووه كه دواتر قسه‌وباس وخواسی جددیان له‌سه‌ر كراوه,به‌سه‌دان بگره هه‌زاران كتێب وتێكست و وتاریان له سه‌ر نووسراوه ئه‌م هه‌ڵه‌ش تائه‌م چركه ساته‌ش هه‌ر به‌رده‌وامه چونكه له خه‌می مرۆڤ ده‌دوێت و ره‌نگه كۆتایی پێنێت. ئه‌وانه‌ی ژیانیان بۆ وه‌ڵامدانه‌وه‌ی ئه‌و پرسیارانه‌ی به‌خت كردووه له دواجار هه‌وڵه‌كانیان رۆڵی سه‌ره‌كی بینیوه له ئاراسته كردنی كۆمه‌لگه‌و به‌رزكردنه‌وه‌ی ئاستی هۆشیاری وده‌وڵه‌مه‌ندكرنی كه‌لتووری نه‌ته‌وه‌كه‌یان,یه‌كێك له‌و پرسیارانه‌ی كه به درێژایی مێژوو هه‌میشه قسه‌وباسی زۆری له‌سه‌ركراوه (ئازادی وكۆیله‌یی مرۆڤ) له هه‌رسه‌رده‌م وهه‌ر كۆمه‌ڵگه‌یه‌كدا تایبه‌تمه‌ندی خۆیان هه‌بووه به‌تایبه‌ت ئه‌و داب و نه‌ریته كۆمه‌لایه‌تیانه‌ی هه‌یه كه كه‌ش وفه‌زایه‌كی ئاره‌زوومه‌ندانه ده‌ڕه‌خسێنێت كه به كۆیله‌بوون بگۆڕنه‌وه.
لیره‌دا مه‌به‌ستی ئێمه ئه‌و فۆڕمه كۆیله‌بوونه نییه كه سه‌رده‌مانێكی زوو هه‌بووه وه‌ك (مرۆڤ كڕین و ئه‌سیری شه‌ڕ) ئه‌وه‌ی مه‌به‌ستمانه ئه‌وه‌یه كه په‌یوه‌ندی به داب و نه‌ریت و دۆخی كۆمه‌لایه‌تی كه هه‌وڵی ده‌سته‌مۆیی و به كۆیله‌كردنی ئینسانه‌كانیان داوه نیو ئه‌وه‌نده هه‌وڵی ئازادكردنیان نه‌داوه هه‌رچه‌ند داب و نه‌ریتی كۆمه‌لایه‌تی رۆلی
سه‌ره‌كی ده‌بینن له دروستكردنی هاوپه‌یمانی كۆمه‌لایه‌تی به‌لام زۆرجاریش ده‌بنه ئامرازێك بۆ سنوورداركردنی ئازادی مرۆڤ به‌ره‌و كۆیله‌بوونی ده‌بات واته ده‌بێته كۆیله‌ی ده‌ستكردی خۆی!.
(جان جاك ڕۆسۆ),له په‌یمانی كۆمه‌لایه‌تی ده‌ڵێ ( مرۆڤ به ئازادانه هاتووه‌ته دونیاوه به‌لام به كۆیله‌یی ده‌ژی) به‌ڵام خوێندنه‌وه‌ی من له ده‌ره‌وه‌ی سیاقی (رۆسۆ) یه به‌وه‌ی وای ده‌بینم له كۆمه‌لگه‌ی ئێمه‌دا كۆمه‌لێك خوونه‌ریتی كۆمه‌لایه‌تی هه‌ن سنووری خۆیان تێپه‌ڕاندووه بوون به (به‌هاونۆرم) به قوڵی به‌ناخ و نه‌ستمان رۆچوونه وایان كردووه ژیانی ئێمه په‌یوه‌ستبێت به پابه‌ندبوون وپه‌یڕه‌وكردنیان به‌بێ ئه‌وه‌ی پرسیاربكه‌ین بۆ په‌یڕه‌وی ده‌كه‌ین وسوودوكه‌ڵكیان چیه؟ به‌ره‌و كوێمان ده‌به‌ن؟. باشی داب و نه‌ریت ئه‌وه‌یه ناهێلن كۆمه‌ڵگه تووشی داڕمان بێت شیرازه‌ی خێزان بشیوێ به‌لام تائه‌وكاته‌ی ئازادیه‌كانمان له ده‌ست نه‌ده‌ین ده‌بێ پارێزگاریشیان لێبكه‌ین. له سه‌ره‌تا ده‌بێت ئه‌وه بزانین كه ئه‌م داب و نه‌ریته واقیعێكی كۆمه‌لایه‌تی وای دروستكردووه كه ئینسانه‌كان وه‌كو كه‌ره‌سته مامه‌ڵه‌یان له گه‌ڵ بكرێت به مانایه مرۆڤه‌كان ده‌توانن بوونی ئینسانی خۆیان به ماده‌وماتڕیاله‌وه بكڕنه‌وه مرۆڤه‌كان ده‌توانن نرخ له‌سه‌رخۆیان دابنێن به‌بێ ئه‌وه‌ی هه‌ست به‌وه‌ش بكه‌ن كه خه‌ریكن ئینسانبوونی خۆیان ده‌خه‌نه بازاڕه‌وه.لێره‌دا ده‌توانین (دوو) نموونه‌ی زیندوو به‌رجه‌سته بهێنینه‌وه بۆ ئه‌م باسه وه‌كو:
یه‌كه‌م/ له‌م سه‌رده‌مه‌داو به‌تایبه‌تی له كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی ئه‌و فۆڕمه‌ی كه (هاوسه‌رگیری) كه گه‌یشتۆته لوتكه‌ی دره‌وشانه‌وه‌ی خۆی جگه له بازاڕیكی گه‌رم و گوڕی فرۆشتنی مرۆڤ و كردنی ئینسانه‌كان به شتوومه‌ك و هیچی تر ! به‌واتایه‌كیتر ده‌رخستنی دیوه دزێووناشرینه‌ی ئه‌م داب ونه‌ریته‌ی كه ڕه‌وایه‌تی به‌م مامه‌ڵه قێزه‌وه‌نه ده‌دات, له‌ژێر كاریگه‌ری داب و نه‌ریت خاتوونێك به خۆشحالیه‌وه باس له‌وه ده‌كات كه دوو كیلۆ زێڕی به مێرده‌كه‌ی كڕیوه وه‌ك ئه‌وه‌ی سه‌ركه‌وتنی گه‌وره‌ی به ده‌ستهێنابێت غافڵ له‌وه‌ی به‌هایی مرۆڤبوونی خۆی به كانزا گۆریوه‌ته‌وه‌و ده‌پێوێت,نه‌گبه‌تیه‌كه‌ش له‌وه‌یه زۆر هه‌نه ببن به‌و خاتوونه ! ئه‌م داب ونه‌ریته واده‌كات خاتوونێكی تر بڵَێت من له‌وه‌نده زێڕه كه‌متر ڕازی نابم بۆ هاوسه‌رگیری هه‌روه‌ك حیزبه‌كان به پاره‌وعه‌رزه‌و ئیمتیازات ئازادی خۆیان ده‌فرۆشنه‌وه.
دووه‌م / (حیزبه‌كان) كۆیلایه‌تی ده‌ڕازێننه‌وه و ئینسانه‌كان ده‌كڕنه‌وه وه‌ها بانگه‌شه‌ی بۆ ده‌كه‌ن تازووتر ئینسابوونی خۆیان بفرۆشنه‌وه ده‌بێت گله‌ییان لێبكرێت كه‌چوونه‌ته ناو ئه‌و مامه‌ڵه‌ی ئه‌و داب و نه‌ریته, به‌و پێیه‌ی ئه‌وه‌ی هه‌وڵی به‌كۆیله‌بوونی ئه‌وانیتر ده‌دات خۆی پێشتر كۆیله بووه خۆشحالین به‌وه‌ی كه‌ده‌توانین كۆیله بكڕین و ده‌مانكڕن.ئه‌و داب ونه‌ریته واپێناسه‌ی ئازادی ده‌كات (ئازادی ئه‌وه‌یه كه زۆرترین داهاتت هه‌بێت وبه‌رزترین پله وپایه‌ت هه‌بێت خه‌ڵكی به گه‌وره‌وگرنگترت بزانن) بۆیه له پێناوی ئه‌وانه‌ی سه‌ره‌وه هه‌موو ڕێگه‌یه‌ك ده‌گرنه به‌ر تاكو كار ده‌گاته ئه‌وه‌ی مرۆڤبوونی خۆیان بخه‌نه بازاڕه‌وه‌و بیفرۆشن له‌و كاته‌دا وا هه‌ست ده‌كات ئازادی به ده‌ستهێناوه كه‌چی نازانێت بووه‌ته كۆیله‌ی عه‌یار یه‌ك, به داخه‌وه‌ش بۆ ئه‌م داب و نه‌ریته‌ش وا ڕۆچوه‌ته ناخمان رووبه‌رێكی گه‌وره‌ی درووستكردووه بووه‌ته به‌شێك له شوناسمان, گومان ده‌كه‌م ریگه‌یه‌ك پێده‌زانم بۆ ئه‌وه‌ی ئینسانبوونی خۆمان به ده‌ستبهێنینه‌وه ئه‌ویش ئه‌وه‌یه كه ئازایه‌تی ئه‌وه‌مان هه‌بێت دان به كۆیله‌یه‌تی خۆمان بنێن نه‌وه‌ك له ترۆپكی كۆیلایه‌تیدا پێمان وابێت كه ئازادترین بوونه‌وه‌ری سه‌ر رووی زه‌وین .
Dengekan
دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.
