پهریا … ئهحمهدی شاملو … و: نهژاد عزیز سورمێ
یهكێ بوو ، یهكێ نهبوو
لهژێر گومبهزێكی شینا
بانگی شێوان
ڕووت و قووت
سێ پهری ڕونیشتبوون
به كوڵ دهگریان پهرییهكان
وێنهی ههوری بههاران
فرمێسكیان ههڵدهباران
كهزییهكانییان ، قهدی كهوان ، ڕهنگی شهبهق
شكۆفهیان له داركهموون زیاتر دهركردووه
له ڕهنگی شهبهق تۆخترن
بهرهو ڕوویان ،
ڕێك شاری كۆیلهی دیله
پشتهوهشیان سارد و سڕ قهڵای ئهفسانهی پیره .
له ئاسۆوه زرینگ زرینگ ، زڕهی زنجیر دههاته گوێ
لهو دیویشدا ، لهناو قولله ، ناڵه ناڵی ئێشكچیێ .
- فریشتهكان برسیتانه ؟!
فریشتهكان تینووتانه ؟!
فریشتهكان ماندوو بوون ؟!
یا باڵندهی پهڕبهستهن ؟
چییه ئهو هایهایهتان ؟
گریان و وای وایهتان ؟
فریشته چییان نهدهگوت ههر دهگریان
وێنهی ههوری بههاران
فرمێسكیان ههڵدهباران .. - فریشته نازهنینهكان !
چیتانه ئاوهها دهگرین ؟
لهم بیابانه دوورهدا
ئا بهم بانگی شێوانه
ناڵێن بهفر دهكهوێ ؟
ناڵێن بارانێ دهبارێ ؟
ناڵێن گورگ دێ و دهتانخوا ؟
ناڵێن دێو دێت و دهتانكا به یهك پاروو
ئێوه ناترسن پهرییهكان ؟
نایهن بۆ شارهكهمان ؟
شاری ئێمه دهنگی دێ ، زڕهی زنجیرهكانی دێ ..
فریشتهكان
باڵای ڕێكی من ببینن
ئهسپی سپیم ببینن
ئهسپی سپی ناڵ زیوین
كلك و بژی ڕهنگی ههنگوین
تیژڕهو و خۆشبهزۆكهی من
ئاسكی دهمارئاسنی من
پهل و گهردن
با ی تفنكانی ببینن ..
ئهمشهو له شار ههرایه
مۆڵگهی دێوان داخ كراوه
ئادهمیی میوانمانن
به بهزم و ههرا دێنه شار
دۆڵ و زوڕنایێ لێ دهدهن
دهلهیزن و دهلهیزێنن
خونچهی پێكهنین پهرش ئهكهن
نوقڵی بیابان دهڕێژن
های دهكێشن ، هۆی لێ دهدهن :
- شار بووه جێگای خۆمان
جهژنی ئادهمییانه ، دێو بهگلهیین
دونیا دونیای خۆمانه ، دێو بهگلهیین
سپییهتی پاشایه ، دێو به گلهیین
ڕهشایی ڕوو سیایه ، دێو به گلهیین .
فریشتهكان
ئیتر ئهوا خۆر له ئاوابووندایه
دهروازهی قهڵا داخراوه
بۆیه تا زووه ههستن
سواری ئهسپی من ببن
دهگهینه شاری ئادهمییان
سهیر كهن دهنگی دێ
قڕ قڕ پچڕانی زنجیری كۆیلان دێ
ئهدی زنجیری گران و ستوور ، ئهڵقه به ئهڵقه لا به لا
ههڵدهوهرێن له دهست و پا
ڕزیو له باڵ یهكدی دهردێن
دێو و درنج بهدبهخت دهبن .
سهر به دارستاندا بكهن ، دارستانێ به دڕكستان دهبینن
سهر به بیاباندا بكهن ، تراویلكه و( شۆرهزارێ) دهبینن
له باتی وهش له شاری ئێمه ، ( ئاخ فریشتهینه نازانن )
دهرگای قوللان دهكرێنهوه
كۆیلهداران ڕیسوا دهبن ، كۆیله ئازاد
ئاوا دهبنهوه وێرانه
ههر كهس خهمێكی ههبێ
خهمهكهی له بن گڵ دهنێ
حهسیر دهبن به مافوور
دیل ئازاد
دیل داخ له دڵن
دهست بۆ داسهكانییان دهبهن
دهبنه لافاو ، شڕ شڕ شڕ
دهبنه ئاگر ، گڕ گڕ گڕ
له دڵی شهوا كه ناشیرنه
ئاگربازی چهند جوانه
ئاگر ئاگر ! چهن چاكه
ئێستا كه بانگی شێوانه
چی وا به شهو
به جۆشی گهرمی نهماوه
های ڕاپهڕین
له حهوزی زێڕین دهرقولین .
ئێستا كۆیلهكان وهستان ، ڕووی چرایان وهربگێڕن
له گیانی شهو بهرببن ، دڕ به تاریكایی بدهن
مامۆ زنجیران دهچنێ ، با ئاپۆرهی خهڵكی ڕێ دهن(1)
بیهێننه مهیدان و
له جێیێ ههڵیپهڕێنن
بیكهنه بایی یهك پوول
دهست لهناو دهستی یهك بنێن
له دهوری یار بكهونه سهما
(( حهمامۆك مێروولهی ههیه ، ههستن و دانیشن ))(2)
لاسایی بكهنهوه
(( سندووق و قفڵیان ههیه ، ههستن و دانیشن ))
لاسایی بكهنهوه
فریشتهكان
ئیدی بهسه های هایتان
گریان و وای وایتان
هیچیان نهگوت ، به كوڵ دهگریان فریشته
ههوری بههاران ئاسا ، فرمێسكیان ههڵدهباران ..
فریشته خهت خهتییهكان(3)
ڕووت و قووت و پا پهتییهكان
شهوانی چلهی بچووك
له ژێر كورسیدا قرچ قرچ
برێشكهمان دهقرتاند و بارانیش دای كردبوو
له سولاوكهوه دهنگی دههات
نهنهگیانیش ههقایهتی دهگێڕانهوه
قسهی پڕ له نهێنی
چیرۆكی فریشتهی سهوز و فریشتهی زهرد ..
چیرۆكی خاتونی شای پهرییان
ئهوه ئێوهن فریشتهكان
هاتونهته دونیای ئێمه
ئێستا تهماح گرتوونی كهف و كوڵتانه
كڕ كڕ بێدهنگ خهم دهخۆن
دنیای ئێمه خاڵ خاڵییه ،
دهرد و خهمی تێدا نییه
دنیای ئێمه چیرۆك و سهربرده نهبوو
پهیامێكی سهرمۆر نهبوو
ههر كهس بییهوێ بزانێ
دونیای ئێمه ئاشكرایه .
دنیای ئێمه دڕكاوییه
بیابانی پڕن له مار
ههر كهس كاری بهویدییه
دڵی باخهبهر ئاگادار ..
دنیای ئێمه بوزورگه
پڕ له چهقهڵ و گورگه
دنیای ئێمه – هێ هێ هێ
ئهودیو ئاگر – لێ لێ لێ
ئاگرت دهوێ – له باڵا گرمۆڵه بووه
تا پاژنهی پێت دهستت لهخۆ شوشتووه
دنیای ئێمه ئهوهیه
بتانهوێ و نهتانهوێ ههر ئهوهیه !
باشه فریشتهی چیرۆكان
باڵداره باڵ شكاوهكان!
ئاوتان نهبوو ، چایی و نێرگلهتان نهبوو؟
كێ پێی گوتن بۆ دونیای ئێمه بێن ؟
دنیای واوهیلای ئێمه
كێ پێی وتن قهڵای چیرۆكتان وێڵ بكهن
كێشه بۆ خۆتان دروست كهن
هیچیان نهگوت ، بهكوڵ دهگریان فریشته
وێنهی ههوری بههاران ، فرمێسكیان ههڵدهباران
دهستم برد بۆ شانیان یهكاڵایان بكهمهوه
قیژاندیان ، هاواریان كرد
جادووگهر بوون ، بوون به دووكهڵ
ژۆرداچوون تاریك بوو
ژێرداگهڕان ، درهوشانهوه .. پیر بوون
بوون به گریان ، بوون به ڕۆح ، به زهردهخهنه
بوون به خان ، به زیندانی ، به كهڵهشێری سهركهنده
بوون به میوه ، به دانی میوه ،
بوون به ههناری سهربهسته ،
به ئومێد ، به یهئس
بوون به ئهستێرهی نهحس ..
وهختێ دییان ئهستێره
كاری به منهوه نییه
دهبینم و حاشا دهكهم
تهماشای گهمهیان دهكهم
سهرسام و گێژو وڕ نابم
به جادووگهر نابم به بهرد ..
یهكێ بوو به گۆزهی شهراب
یهكێ بوو به دهریای ئاو
یهكێكیش بوو به كێوی برنگ و
چهقیه ئاسمان ..
شهرابهكهم ههڵقوڕاند
كهوشهكانم توند كردن
له دهریام دا تهڕ بووم و پهڕیمهوه
ڕام كرد ، ڕام كرد
گهیشتمه سهر چیا
لهوبهری چیا ، ساز و ئاوازیان لێ دهدا :
( ترینگ ترینگ شاد بووین ..
له دهست ستهم ئازاد بووین ..
خۆرهخان تاوی هاوێت
فهردهی برنجی ده ئاوێ كرد )
خۆرهخاتۆن بفهرموو
لهو بهرزاییه وهره خوارێ
ئێمه زوڵم و زۆرداریمان تێكشكاند
( ئازادی)مان كرد به قیبله ..
لهو دهمهی خڵكی ڕاپهڕین
ژیان بووهوه هی خۆمان
له شادی بێزار نابین
چیتر بهنده و دیل نابین
بهرز و نزم بووینهوه
له حهوزی زیوین كهوتین
سێوی ئاڵتونمان ڕنی و
به ماڵی خۆمان گهیشتین
سهركهوتین دۆ بوو
چیرۆكی بێ ترس درۆ بوو
ژێرداگهڕاین ماست بوو
چیرۆكی ئێمه ڕاست بوو
چیرۆكمان گهیشته سهر
مێردهزمه نهگهیشتهوه ماڵهكهی
ههڵبهزین ، دابهزین
زنجیرهكانمان ههمووی پێچایهوه .
ئاماژه و سهرچاوه
(1)مامۆ زنجیران دهچنێ ، كهسییهتیهكی دژمنانهیه له یارییهكی منداڵاندا.
(2)حهمامۆك مێروولهی ههیه ، ئهوه له یاری نا ، بهڵكو جۆره ئاگادار كردنهوهیهكی سادهدڵه كه له ناو هاوتهمهناندا باو بووه ، ئهوان دهستیان
له نێو دهستی یهكتر دهنا و دهستیا تێك دهگرت و حهڵقهیهكیان دروست دهكرد و له كاتی وهرچهرخاندادهیانگوت :
حهمامۆك مێروولهی ههیه ، ئهوانی دیش دهنگیان له دهنگی دهدایهوه و
دهیانگوت : ههستن و دانیشن .
بۆ دێری دووهمیش ، ههر بهو جۆره كه ههندێ دهیانگوت
سندوقۆكه و قفڵیان ههیه .. ئهوانی دی لێیان دهگێڕانهوه :
( ههستن و دانیشن .. ) ئهوهش وهك وتمان ئاگاداركردنهوهیهكی پاكدڵانهیه .
(3)پهرییه خهتخهتیهكان: ڕاستیی ئهوه دهستهواژهیهك بوو ، كوڕه بچكۆلهكهم له كاتی نووسینی ئهم شیعرهمدا دووبارهی دهكردهوه
منیش به تهواوی پهسندم كردكه ئهو به چهندخهتێك تهعبیری لێ دهكرد ، دوایش بهكارم هێنا .
- ئهم قهسیدهیه له ئهسڵی فارسییهوه كراوه به كوردی
بڕوانه : احمدی شاملو – هوای تازه ( كۆمهڵه شیعرێكی ههڵبژارده ) – بڵاوكردنهوهی ( نیل ) تاران چاپی پێنجهم
1355ی ههتاوی لاپهڕه 172- 182
شاملو شیعرهكهی پێشكێشی ( فاتی ئهلبهتحی ) كردووه .
