وەزارەتی رۆشنبیری، وەزارەتی “داهێنان” …هەندرێن
راستییەکەی ئەو بڕیارە گشگر و ئاڵۆزەی وەزارەتی رۆشنبیریی، کە گوایە وەک دەگوترێت ئەو بڕیارە بەرەنجامی پێشنیازکردن و تیبینییەکانی نووسەرێکی ئەکادیمیی رۆژھەڵاتی کوردستان، دکتۆر بەختیار سەجادییش ئەنجامدراوە، چونکە دیارە لێرە ئاستی نووسەران و ئەکادیمییەکانمان زۆر داماون، بەردەوامی هەمان سیاسەتی کارکەنارخستنەکانی بواری رۆشنبیرییە. خەڵاتکردنی هەزاران کەس بە ناوی “داهێنان” لە لایەن ئەو وەزارەتەوە، سانسۆرکردنێکی “داهێنەر”انەی بەهای رۆشنبیریی بوو. کەواتە ئەو بڕیاری سانسۆرکردن بە رێگەی ژمارەی سپاردن، بە بیانۆی پاراستنی”بەها پیرۆزەکانی نیشتمان” و … تاد، کە راستییەکەی خودی ئەو حیزبابە و وەزارەتەیش رێزی ئەو “بەھا نیشتینانیی”ەنایەن ریسوا کردووە، هەمان سیاسەتی بە مشەخۆرکردن و بە دەمکوتکردنی زمانی رۆشنبیرییە بە ناو و پاساوی جیاوازەوە.
هەرچەندە لێرە سانسۆرکردنی کتێب تشتێکی زۆر نوێ نییە، چونکە رەنگە زۆر کتێب هەبن لە حکومەتی ئەولای چاپبکرێن، کەچی لێرە لەوەکەی دیکە چاپ نەکرێن و بە پێچەوانەشەوە. هەروەک زۆر کتێب هەن لە رووی ناوەڕۆک و زمانییەوە چاپ دەکرێن، هەقی قەدەغەکردنییان هەیە، چونکە هەم رووحی رۆشنبیریی بەد و بەدفەڕیی بڵاو دەکەنەوە و هەمیش زمان تاڵانکردن و چێژی داوەشاو.
لەوەش بترازێ، ئەگەر کۆمەڵگەی ئێمە خاوەن دەستەیەک “رۆشنبیر”ی خاوەن ئێتکی رۆشنبیریی بووایە، ئەو وەزارەتە لە سەرەتای تەشکیلبوونی حکومەتی کوردییەوە تا ئێستا نەدەبوو بە بەشێک لە بە مشەخۆرکردن و بەرخۆرکردنی رۆشنبیریی نووسەران، چونکە کەس نییە نەیزانێت، کە ئەو وەزرارەتە بووەتە بە مۆڵگەی حەشاماتێک لەو نووسەر و مووسەری بەناوی “مودیر” و “موەزەف”گەلەی بندیوار.
بۆیە ئێستایش بەشێک لەو”رۆشنبیرە داهێنەر”ە بندیوارییانەی خودی ئەو وەزارەتە، وەک پاسەوانی “ئازادی نووسین” لەگەڵ حەشامات واژۆیان کردووە. ئەوھا کورد بوو بە “داھێنەر”ی تەرزە “رۆشنبیر”گەلێک کە لە یەککاتدا ھەم شۆڕشگێڕی “داھێنەر”ی بندیوارن و ھەمیش “رۆشنبیر”ی بەرھەڵستکاریی پاسەوانی بێچەکی ئازادیی.
کەواتە ئەو بڕیارە “داهێنەر”انەی وەزیری رۆشنبیری!، هەرچەندە وێناچێت تشتێکی نوێ بێت، کە هەڵایەکی نوێی بە ناوی”ژمارەی سپاردن” لەناو هەڵایەکانی دیکەی کۆمەڵگەی مارانگازی ئێرە چێکردووە، کە ێەمەیش بەرهەمی ئەو ئەدا و ئەتواری نا-رۆشنبیرانەی کۆمەڵگەی ئێمەیە کە ساڵانێکە کەڵەکەی دەکات.
لێ ئەگەر کورد و حکومەتۆکە یەک بە دوای یەکەکانی پەرۆشییەکی “کولتووریی و زمانیی”یان هەبووایە، بەلای کەمییەوە دەبوو وەک تۆڵەکردنەوە لەو هەموو مێژووی سانسۆرکردنەی کە لەسەر بێدەنگکردنی زمان و نووسین بە کوردیی لە لایەن داگیرکارانییەوە پەیڕەو کراوە، خاوەن وەزارەتێکی کولتووریی بووایە کە “داهێنەر”ی سیاسەتی ئازادکردنی زمانی کوردیی بووایە، تا ئەو زمانە بیتوانیبایە بوونە دەمبەستکراوەکەی بەرهەڵدراو داھێنانی کردبایە.
هەندرێن
٢٠٢٠/٩/٢٨
