گرنگی هونه‌ر له كۆمه‌ڵگادا به‌شی -2-.. هه‌ندرێن خۆشناو
هونه‌ر یه‌كێكه له چاره‌سه‌ره سوودبه‌خشه‌كانی رێگریكردن له تاوان، ئه‌ویش له رێگای دابینكردنی هونه‌ر بۆ هه‌مووان، کە واده‌كات خه‌ڵكانێكی زۆر دوور‌كه‌ونه‌وه له شه‌قامه‌كان، و خه‌ریكی كارێكی وابن كه ئه‌رێنیانه خۆیانی پێ ده‌رببڕن، بۆ نمونە بەشداریکردن لە کارە درامیەکان و گۆرانی گوتن و شاییکردن و هونەرەکانی شێوەکاری و ئەوانی تر، کاریگەری خۆیان سەلماندووە لە رێگریکردن لە بڵاوبوونەوەی تاوان، بەهۆی زۆریی و بڵاوبوونەوەی دەزگاکانی راگەیاندن وەکو تەلەڤزیۆن و رادیۆ و رۆژنامەگەریی و تۆڕەکانی ئینتەرنێتیشەوە، کارە هونەرییەکان و بیرۆکەی هونەرمەندەکانی سەردەم لەبەردەستی هەمووانە، بێجگە لە گرنگی هونەر لە هۆکارەکانی بەیەکگەیشتنی کۆمەڵایەتی، کە وایکردووە نمایشکردنی کارە هونەرییەکان و بەبازاڕکردنیان لەرێی تۆڕەکانی فەیسبوک و تویتەر و ئینستیگرامەوە ئاسانتر و بڵاوتربێت.
یەکێک لە ئامراز و هۆکارەکانی زانین هونەرە، هونەر یەکێکە لە گرنگترین هۆکارەکانی دەوڵەمەندکردنی مێشکی مرۆڤ، چونکە هونەر ئەنجام و ئاکامی هزر و بیرکردنەوەیەکی بە پیتی داهێنەرانەیە، رۆشنبیری و کولتور و دابونەریتی گەلان نمایش دەکات، یان زمان و رووداو و ئەزموونی مێژوویی کۆنی گەلانی دەگێڕێتەوە، لە دیارترین هونەرەکانی زانین هونەری ئەدەبە، کە چەندین بواری فراوانی زانین لەخۆدەگرێت، وەک شیعر و دراما و چیرۆکی خەیاڵی و واقیعی و پەند و ئیدیۆم و رۆژنامە و گۆرانی…هتد، هەروا کاری هونەری بەهایەکە و بەپێی مێژوو و جیاوازی کولتورەکانەوە گۆڕانکاری بەسەردادێت، هونەرمەندێکی زۆری وەکو پاپلۆ پیکاسۆ و ڤان گۆخ و مۆنیێ و بیتهۆڤن و شێکسپیەر، هەریەک لەمانە جێی پەنجەیان بەسەر مێژووی کۆمەڵگاوە دیارە، کە بە چەندین شێوە لە شێوەکانی داهێنانی هونەرمەندانەوە بە روونی بەدەردەکەون، لە شانۆ و سینەما و ئەدەب و هونەرەکانی شێوەکاری و گۆرانی، هەندێک پێیانوایە کە هونەر بریتیە لە پارچە قوماشێک کە بە دیواری مۆزەخانەیەکەوە هەڵواسراوە، بەردەوام وەکو هۆکارێکای زانین دەمێنێتەوە.
پتەوکردنی کولتور، هونەر بە پەیوەندیەکی توندوتۆڵەوە بەستراوەتەوە بە کولتورەوە، پارچە شوێنەواریەکان و جێماوەکان وەکو کەڤاڵ و وێنەکێشراوەکان و چاپەمەنییەکان و داتاشراوەکان و وێنە فۆتۆگرافیەکان و دۆکیۆمێنتەکان و پەرتوک و دەستنووسەکان و ئامرازەکان، هەموویان ئاماژەن بۆ داهێنانی مرۆڤایەتی، ئەو کولتورە تەنیا کۆمەڵێک پارچەی رۆشنبیری و هونەری یان کلاسیکی رابردوو نین، بەڵکو نیشانەی جیاکاری هەر کۆمەڵگایەکن لەگەڵ ئەوەی تریاندا.
پتەوکردنی تەندروستی دەروونی، هەڵبەتە هونەر کاریگەری لەسەر دەروون هەیە، بۆ زۆرەکان هونەر بریتیە لە چالاکیەک بۆ حەوانەوە و ئیلهام بەخشین، چ ئەو کارە هونەرییە لە داهێنانی خۆی بێت یان یەکێکی دیکە، دەربڕینی هونەری زۆر قوڵترە لە حەوانەوە حەسانەوە و چێژوەرگرتنێک، بەڵکو دەگاتە قۆناغی چارەسەرکردن بە هونەر، چونکە هونەر رێگایەکی نایابە بۆ دەربازبوون لە خەمۆکی و ڕاڕایی و دردۆنگی، هونەر بریتیە لە دەربڕینی هەستەکانمان بەبێ وشە، یان رووبەڕووبونەوەی هەستە ئاڵۆزەکان بۆ گەیشتن بە حەسانەوە.
پتەوکردنی لایەنی ئابووری، دەتوانین زۆربەی هونەرەکان وەکو کاڵایەک سەیربکەین، چونکە هونەر بریتیە لە هەست و نست و ئیلهام و داهێنان و سۆزەکانی مرۆڤ، ئەمانەش سەرنجی زۆرێک لە ئارەزوومەندانی هونەر و کۆکردنەوەی کارە هونەرییەکان هەروەها پیاوانی کار و سەرمایەدارانیش رادەکێشن، زۆرجار کۆمێنتێکی هونەرمەندان و ناودار و بەناوبانگان کاریگەری لەسەر بازاڕ و نرخی کارەکان هەبووە، بەتایبەتی کارە هونەریی و مێژوویی و هزری و کولتورییەکان، هەروا پەیوەندی نێوان هونەرمەندان و کڕیاران و نمایشکاران و بینەران کە کاریگەری لە بواری ئابووریدا هەیە.
پتەوکردنی پیشەسازی، هونەر بەشدارە لە زۆرێک لە بوارەکان لە پتەوکردنی پیشەسازییەوە، زۆرێک لە هونەرمەندانی کارە دەستیەکان و بەهۆی ئەو شارەزاییەی کە هەیانە لەم بوارانەدا، دەتوانن دەستکەوتی دارایی بەدەست بێنن، لە رێی فرۆشتنی کەڤاڵ و تابلۆ و وێنە و دیزانین و دیکۆرەکانیان، ئەمەش پتەوکردنێکی بەرچاوی پیشەسازییە دەستیەکانە، هەروا هونەر دەستێکی باڵای هەیە لە دیزانکردنی لۆگۆ و مارکە و تەنانەت جلوبەرگیشەوە، هونەر لە بواری پیشەسازیدا تەنیا پەیوەست نیە بە شارەزایی لە کارە دەستیەکانەوە، بەڵکو هونەرە دیگیتاڵی و کۆمپیوتەرەکانیش لەم سەردەمەدا رۆڵێکی بەرچاویان هەیە، بۆیە هونەرە شێوەکارییەکان و میللیەکان و ئەدەب و مۆسیقا و شانۆ، هەر هەموویان بەشدارن لە بیناکردن و بەرەوپێشوەچونی کۆمەڵگا لە هەموو بوارەکانەوە.
هه‌ندرێن خۆشناو
