بۆکۆتایهێنان بەگۆشەگیری بەرێز ئۆجەلان و دەمیرتاش.. گەشتیار مەحمود

(تکانامە)کەم گەیاندە کۆشکی سپی و کۆنگرێسی وڵاتی ئەمریکا.

گەشتیار مەحمود

کۆشکی سپی وەک دەوترێت بارەگای بەهێزترین سەرۆک لەجیهاندا، چاوگی کۆتابریار بۆ دیاریکردنی مەودای سنوری دەسەڵات و چارەنوسی چەندین دەولەت. بێگومان چارەنوسی سنووری کوردستانی گەورە لە رۆژهەلەتی ناوەراست بەندە بەچارەنوسی نەخشەی چواردەولەتی داگیرکەر، ئەو نەخشەیەی کە دەکەوێتە چەقی مەیدانی یەکلاکەرەوەی چارەنوسی ململانێیی خەونی سولتانی عوسمانی و خەیاڵی هیلالی شیعی لەکیشوەری ئاسیا. بۆیەکلاکردنەوەی بریاری کۆتای ئەم پرسەش گەڕانەوەیە بۆچاوگی دەسەڵات ئەویش کۆشکی سپی یە لەکاتێکدا هەرئەم شوێنەیە بەرژەوەندی سەدان ساڵەی داهاتوی ولاتی ئەمریکا مسۆگەردەکات.

بۆیە بنکۆڵکردنی کێشەی نەتەوەی کورد لەرۆژهەلاتی ناوەراست بەشێکی دانەبڕاوە بۆ گۆڕانکاری ریشەیی لەسەر هاوکێشەی سیاسی ناوچەکە و دروستکردنی کاریگەری راستەوخۆ بۆسەر چارەنوسی چوار دەولەت. لەئەگەری رودانی هەر گۆرانکاریێک لەنەخشەکەدا لەژێر سێبەری برەوی ئابوری سیاسی و هزری ئاینی و کاریگەری سیاسەتی جیۆپۆلەتیک بەرژەوەندی چەندین دەولەت دەکەوێتە مەترسی و دەبێتە پوکانەوە و سرینەوەی هێزی بریار لەدارشتنەوەی نەخشەی داهاتوودا.

لەم سەردەمە دەوڵەتداری لەدوای کاری لۆبیکردن بۆئامانجی پێشینەی سیاسی و لەپال سێبەری گرێبەستی ئابوریدا بەرمەودایەکی گەور لە بەرێوەبردنی دەوڵەت داگیردەکات، بەدیوێکتر زۆرجار دیاردەی خۆپیشاندان و شەرمەزارکردنی دەوڵەت پەیوەست بەچەند پرسێک رەنگە ئامرازێکی سەردەمیانەی نانەوەی پشێوی ئەمنی و چەکێکی بەهێزی دەستی نەیارانبێت بۆئەوەی کاریگەری راستەوخۆ لەسەربریارە سیاسیەکان دروستبکەن. لەهەندێک ووڵات فشاری سۆشیال میدیا ڕێگایەکی ترە بۆدەربرینی پشتگیری یان پیشاندانی ناڕەزای و کاردانەوەی رای شەقام بۆ داواکاری خزمەتگوزاری و ماف و ئازادیەکانی هاولاتیبوون بۆئەوەی جولەیەکی سیاسی توڕە لەژێرناوی دروستکردنی رای گشتی حکومەت ناچاربکرێت لە دۆخێکی نائاسی شلەژاندا داواکاریەکان جێبەجێبکات.

تائێستا دۆخی کورد لەکوردستانی گەورە لەگەل ئەوکرانەوەیەی لەدونیای دەرەوە دەستەبەربوە مافی هاولاتی کوردبون و دۆخی خراپی ژیان و مەرگی ئازادی لەئاستێکی مەترسیدار لەچوارچێوەی زیندانێکی گەورە وێنادەکرێت، هەوڵدان بۆ چارەسەری دۆخی کورد لە پاچەکانی کوردستان کە بەهۆی کوردبوونەوە لەناودەبرێن مێژویەکی درێژی هەیە ، مۆدێلی زیندانی سیاسی بۆ سزادانی مافی کوردبون لەژێرپەتی سێدارەو کۆتوبەندی کونجی زیندان پەیامێکی ترساندن و تۆقاندنی دوژمنانی کوردە تاوەکو ئیستالەو وڵاتانە حوکمی سەرکوتکردن پیڕەودەکرێت، هەموە جوڵەیەکی سیاسی لەژێرناوی تێکدانی ئاسایشی نیشتیمانی دوچاری سزایەکی سەخت دەبێتەوە و سەرکوتدەکرێت.

خۆشبەختانە، رێژەیەکی بەرچاو لەنەتەوەی کوردی لەو وڵاتانانە دەژین کە دادپەروەری وئازادی و دیموکراسی و مافی نەتەوە و هاوڵاتیبوون لەپێشینەی کاری دەوڵەتداریە ، بۆسود وەرگرتن لەم دۆخە وەک هاولاتیێکی دانیشتوی ولاتی کەنەدا کە هاوسنور و دراوسێ ی ووڵاتی ئەمریکا، لە (تکانامە) یەکدا وەک ئەرکێکی نەژادی کوردبونم، نامەی داواکاریم بۆ چارەسەری ئاشتیانەی پرسی کورد گەیاندە لایەنی پەیوەندیدار لە کۆشکی سپی..

ئاراستەکردنی ئەم تکانامەیە بۆ لایەنی پەیوەندیدار، بەئامانجی خستنەروی پاکتاوی رەگەزی کورد لەرۆژهەلاتی ناوەراست و تایبەتر ئازادکردنی زیندانیانی سیاسی لە رۆژهەڵات و باکوری کوردستان بووە. بۆ ئەم دۆخەی کورد، پێشنیاز و پەیامی چارەسەری ئاشتیانە بۆ هەوێنی کەشێکی ئارام وفەراهمکردنی ئازادی ماف و ژیانی گەلان لەباکوری کوردستان بێگومان ئازادکردنی بەرێزان (عەبدولا ئۆجەلان و سەلاحەدین دەمیرتاش)ە تاکەرێگای چارەسەری ئاشتیانەیە و پێویستیەکی زەڕوورە دەبێت پەلەی لێبکرێت. بیرۆکەی شکستخواردووی ناحەزانی کورد کەلە زیندانیکردنی شۆڕشگێڕانی کورد خۆیدەبینێتەوە، پێویستە لەرێگای فشارێکی یاسای و سەردەمیانە کێشەی کورد بۆدونیای دەرەوە بەیانبکرێت، کە کلیلی چارەسەری کێشەی کورد لە پەتی سێدارەو کونجی زیندانەوە بگۆردرێت بۆگفتوگۆی ئاشتی وئازادکردنی شۆرشگێرانی کورد لەزیندان. بەخەیاڵی هێنانەدی ئەو خەونەی کە دەگوترێت ئەگەر هەرهەوڵێکی ئاشتیانە لەناوچەکەدا سەربگرێت ،سەرەنجام لەئایندەیەکی نزیکدا دەکرێت کوردوتورک وەکو دوو نەتەوە و دوو زمان و دوو کلتور بەئاشتی لەژێردەستورێکی پێشکەوتوو پێکەوە برایانەو سەردەمیانەبژین…

ئەگەر چی رەنگە تکانامەیەک لەناو هەرای ئەم هەموو زولم و ستەمەی لەکورد دەکرێت تەنها هێندەی مەشخەلی ووشەیەک لە ناخی کوردێکی زیندانی سیاسی دابگیرسێت، کە ڕۆژانە بەبەرچاوی هەموو دونیاوە هەزاران ووشە بەسەر دیواری کونجی زیندانەوە کۆڕێک بۆ مەرگی ئازادی ئەگێرن. بەرپرسیاریەتی سەرشانی هەرکوردێکی خاوەن هەڵوێست هێندەسەختە لەهەر شوێنێکی ئەم جیهانەبژی نووسراوی سەرلاپەڕەی رۆژمێری مانگ و ساڵی کوردی پڕن لەهەزاران داستان و بیرەوەری ناخهەژێن، پێویستە لەیادنەکرێن و لەسەر مێزی کۆشک و تەلاری بڵندگۆی دەسەڵاتی زلهێزەکان بنوسرێنەوە. لەبیرمابێت ئەمرۆ رۆژگارێکە رێی کاروانی قوربانیدانی نەتەوەیی کورد هاوشانی گەلانی دونیا بۆرزگاربوون لەژێردەستەیی پێویستە چیرۆکە تراژیدیاو جینۆساید و مەرگەکارەساتەکانی لەشوێنی پەیوەندار تۆماربکرێن و بناسرێنەوە کە کورد رووبارێک خوێنی ڕشتوەو خاوەنی هەزارەها شەهیدە، کەهەر دڵۆپێک لەخوێنی رژاوی شەهیدێک لە گۆرستانی خەونی ئازادی بە هەزاران خەون و ئاواتەوە چۆتەژێرگڵ و ناونیشانی سەرکێلی مەزارگەکان لە ولاتێکی بێناسنامە رێگای هەزاران دایکەشەهیدی جگەرسوتاون.

لەدونیای ئەمرۆدا بەسود وەرگرتن لەئەزموونی سەرکەوتنی نەتەوەکانی تری ستەمدیدە، ناردنی پەیام و تکانامەکان بۆ بۆ بارەگای وڵاتێکی زلهێزی جیهان لەچوارچێوەی چالاکی مەدەنی، بەومانایەی ئەمە تەنها رێگاراستەکەیە کاتێک ووشەکانی لە نوکی پێنووسێکەوە ئەبنە تیرێک ئاراستەی دڵی داگیرکەر دەکرێن! بۆئەوەی رەنگدانەوەی مانایەک لەفەرهەنگی نەژادی کوردبون و دیدگایەک لە پاکتاوی رەگەزی نەتەوەیەک پیشانی دونیای دەرەوەبدرێت، وێنەی راستەقینەی داگیرکەرانە کاتێک بۆسەربرنی ئازادی و لەناوبردنی رووناکی، چرایەک زیندانی دەکەن کە بۆهەمیشە خەیاڵیان وایە زیندانێکی تاریک پێویستە جێگای کوشتنی رووناکی بێت، بێ ئاگا لەوەی ئەوانەی لەچواردیواێکی تاریک چرایەک زیندانی دەکەن سەرەنجام ئەوەی قڕدەکرێت لەناوبردنی تاریکیەکەیە نەوەک گڕی روناکیەکە، وەک م.زارا محەمەدی لەپێشوازی زیندان لەشاری سنەی رۆژهەڵاتی کوردستان گووتی (قور بەسەر ئەوەی هیوای بەبەندیخانەیە)…

لەم رۆژگارەدا بەرەوی سیاسەتی زیندانی سیاسی کەهاولاتیانی کورد لەسەر مافی کوردبوون لە پارچەکانی کوردستانی گەورە روبەرودەبنەوە. بەشێکی هۆکارەکەی دەگەرێتەوە بۆ پەیڕەوکردنی نەریتی ئەو سیاسەتە ترسناکەی لەژێرناوی گوێڕایەلی وەلی ئەمر و قبولکردنی وەزیفەی عەبدی مەئمور پەیوەندیەکان لەناو کوردستان لەگەل دوو ولاتی هاوسێ بنیاتنراون و لەلایەن دارودەستەی نەتەوەهاوسێیەکانیشەوە ئەم سیاسەتە چەوتە لەسەربنەمای پشتگیری لەپۆست و بەژەوەندی بازرگانیکردن بەخاک و نیشتیمان دارێژراوە و درێژەی پێدراوە، بۆمەرامی چەواشەکاری و شێواندنی راستیەکان وەک ئامرازێک وکارتێکی فشار هەرکاتێک دوژمنان بیانەوێت لەشێوەی بۆمبێکی قورمیشکراو دەبنە پاڵەوانی سیناریۆکان و رۆلیان پێدەسپێرن و بەکاریاندەهێنن. لێرەدا درێژەدان بە شکاندنی کەرامەتی تاکی کورد لەژێرهەربیانویێک لەهەر پارچەیەکی کوردستان ،بەداخەوە ئامانج لێی مۆدێلێکی سیاسی گونجاوە بۆ درێژەدان بەکۆتوبەندکردنی نەتەوەی کورد ناراستەوخۆ بەدەستی نەتەوەهاوسێکانی.

مێژووی ئەم نەریتە سیاسیە لەناو خوێنی کوردا کۆنە، لەسەردەمی میرنیشین و ئاغا و شێخ و بەگەوە درێژبۆتەوە تا دەگاتە سەردەمی روخانی رژێمی بەعس لەساڵی ٢٠٠٣ بەتەواوی وەک مۆدێلیکی سیاسی جێبەجێکرا، بەشێوەیەک بۆمانەوە و پارێزگاری کردن لەداردەستەی و نۆکەری بێگانە و کاری سیخوری و رادەستکردنەوەی شۆرشگێران بەدوژمنانی کورد بەکارهاتوون. ڕێشمەی ئەم سیاسەتە ترسناکە لەدەستی فارس و تورکەوە چاودێریکراوە. چونکە داگیرکەران کاتێک دڵنیابوون بەربەستەترسێنەرەکە (صدام حسین) کۆتایهات، ئەوەی لەزەمانی سەدام بۆیاننەدەکرا لەدوای سەدام بەبیانوی تورکمان و حوسەینیەکان، دۆخی ناوخۆی ئیراق کرایە شوێنی یەکلاکەرەوەی ململانێ ی ساخکردنەوەی برەوی هێزی دەسەلات لەنێوان ئیران و تورکیا.

پەرەسەندنی دەستی دەرەکی لەناوەندی ئێراق و باشوری کوردستان بە دروستکردنی چەند کۆپیەک لەوەلی ئەمر بەدەسەلاتی عەبدی مەئمور لەپۆستی بەرز بۆ جێبەجێکردنی پیلانگێری داگیرکەران تەدەهات زیاتربوو، بۆماوەیەکی درێژ فارسوتورکەکان سەرکەوتوانە لەسەر رێچکەی ئەم نەریتە سیاسیە نیازەگڵاوەکانیان پێکا. ئەگەر بگەرێینەوە بۆمێژووی دکتاتۆری ڕژێمی بەعس، زەمانێک بوو پێشمەرگە بەموخەریب تاوانباردەکرا، ئێستا لەتێرمێکی مۆدێرن بەشاهێدی کورد گەریلا بەتیرۆرست تاوانباردەکرێت. هەندێک لەو پارتەکوردیانەی ئیستا سیمای حوکمرانی کوردین لەباشور پێشتر لەدونیای دەرەوە لەلیستی رەش ناونوسکرابون، بەلام بەدرێژای ئەم چەندسالەی دەسەلاتی کوردی لە كوردستان هەرکاتێک روبەروی دۆخێکی سیاسی نالەبارکرابێتەوە لەپال تەسفیەحیساباتی دووجەمسەری دەسەلاتی دەرەکی هاولاتیان لەژێر پیلانی مسۆگەرکردنی سێبەری دەسەلاتی دوو ولاتی داگیرکەر قوربانیانداوە. لەکۆتایدا هەژمونی دەسەلاتی بێگانە بەسەر کوردستانی باشور شۆڕبویەوە بۆ بەتاڵانبردنی خێروبێری نیشتیمان لەچنگی دوو ولاتە دراوسێیەکە، لەبەرامبەردا بەبەرنامە و پیلانی تۆکمە هەوڵدراوە کوردستان لەروی ساسی لەژێرکاریگەری سیاسەتی وولاتانی دەرەکی و ناوەندێکی ساخکردنەوەی کالای بەسەرچوو ماددەهۆشبەرەکان بێت.

چارەسەری ڕیشەیی بۆ بڕینی دەستی دەرەکی و دەرچون لەم دۆخەئالۆزە ، ڕەنگە چەندین ساڵیتری پێویستبێت تاوەکو پرسەکە وەک بەرپرسیاریەتیێکی مێژوویی لەچواچێوەی دروستکردنی رای گشتی شەقام ئەخاتەژێرپرسیارەوە، هەرکاتێک لەهەناوی کۆمەڵگا فشارێکی مەدەنی خۆرسک بەئاراستەی بەرزکردنەوەی ئاستی هۆشیاری کۆمەڵانی خەلک دروستبوو، سنووری داواکاریەکان فراکسیۆنی پارتەکوردیەکانی هەرێمی کوردستان و پەرلەمانی ئیراقی تێپەراند، بەرەیەکی بەهێزی پەرلەمانی بەرێکەوتن لەسەر چەند خالێکی هاوبەش ، دوورنیە دەستێوەردانی دەرەکی و پاراستنی شکۆی سیادەی دەوڵەوت و گیانی هاولاتیانی گوندو دێهاتەکانی سەر سنوور کاری لەپێشینەی هاوپەیمانیەتەکە بێت .بەمەش دوورنیە بەهاوکاری هاوپەیمانان سەرەتایەک بۆ بیرکردنەوە لەدەستپێکردنی پرۆسەی ئاشتی لەباکوری کوردستان چارەسەری ڕیشیبێت. بێگومان ئەم هەنگاوە چارەسەرێکی ڕیشەیی سەردەمیانەیە بۆئەوەی کورد لەرێگای پێشینەی قۆناخی لۆبیکردن کێشەی نەتەوەکەی لەرۆژهەلاتی ناوەراست بگێنێتە ترۆپکی ئامانج. هیوای قەدەری ئەستێرەی بەختی ئەم نەتەوە ستەمدیدە ئەگەر لەهەوری ڕەشی خیانەت رزگاریبێت، و پێشئەوەی بۆ چارەسەری ڕیشەی ئاراستەی سیاسی کۆشکی سپی و کۆنگرێسی ئەمریکا و نەتەوە یەکگرتوەکان و یەکێتی ئەروپا لە بەرژەوەندی کورد بریارە چارەنوسسازەکان یەکلابکاتەوە، دەبێت شێرپەنجەی دەستی خیانەت لەناو خوێنی کورد ڕیشکێش بکرێت!