لە وەڵام بە رەخنەکانی کاک پێشڕەو محەمەد… ئیدریس مستەفا
بۆ بەڕێز پێشڕەو محەمەد
کاک پێشرەو محەمەد لە واڵی فەیسبوکی خۆی وەڵامێکی بابەتەکەی منی داوەتەوە کەلەسەر جولەکەیی بوون هیتلەر نوسیومە دوو رۆژ پێش ئێستا. هەرجەندە کاک پێشڕەو نەچووە بەلای بابەتەکەی مندا و زۆرتر بەیانی هەندێ لایەنی زانیاری خۆی کردووە بەڵام من ئەم چەند خاڵە بە پیویست دەزانم. کاک پێشڕەو دەڵێ “نوسینەکەی منی بە رێکەوت دیوە!!” بەڵام من خۆم بۆی دەنێرم و بە راستگۆییەوە دەڵێم هاوڕێیەکی ئازیز نوسینەکەی ئەوی بۆ ناردم :
یەکەم: من بۆخۆم رەخنەم لە لیدوانەکەی سێرگی لاڤرۆفی وەزیری دەرەوەی روسیا هەیە و بە هیچ کلۆجێک لەگەڵ نەزەرەکەی نیم و نوسیویشمە کە من لەوێدا ناچمە سەر ئەو بابەتە؛ قسەکەی ئەوەم وەک بەڵگەیەک هێناوەتەوە تاکو ئەوەی دەمەوێ بیڵێم لەو بارەیەوە.
دوو: بەڵگەکەی هانز فرانک وەک هەر بەڵگەیەکی تر لەو بارەیەوە کە هەیە تەماشا دەکرێ و ناکرێ بڵێین ئەوەیان راست نیە و ئەوەیان کۆنسپیرەیسی تیئۆریە (نەزەرەیەی موئامەرە) یە و بە دڵی خۆمان کاممان دەوێت هەڵی بژێرین. هەڵبژاردنی بەڵگەکەی هانز فرانک لای من وەک هەر بەڵگەیەکی ترە لەو بارەیەوە.
سێ: جولەکەیی بوونی هیتلەر یاخو رەگێکی جووی هەبووبێ یان نا هیچ لە نازیزم و فاشیەتەکەی ناگۆڕێ یاخود بمانەوێ فاشێتی ئەوی پێ بەتاڵ بکەینەوە. ئەوەی لەویدا بۆ من مەبەستە ئەو رق و نائینسانی بوونەی ئەو لەوە نیە کە سەرچآوە غەربیەکان باسی دەکەن کە بۆچی هیتلەر رقی لە جوو هەستاوە، بەڵکو من دەمەوێ بڵێم کە هیتلەر گەر جووش بێ یان نا هەر فاشیە و ئەو جووانەش کەم نەبوون کە ئاین و ناسنامەی خۆیان گۆڕی و بوون بە نازی. گەر هەر کەمایەتیەکی تر لە ئەلمانیا هەبوایە هیتلەر سیاسەتە فاشیەتیەکەی خۆی بەسەردا تاقی دەکردەوە و گەر کەمایەتی ئاینی و رەگەزی تری نەبوونایە شتێکی تریان هەر دروست دەکرد. فاشیەتی جاپانی، بۆ نموونە لەو سەردەمەدا، خۆ لەسەر رقی جوو دروست نەبوو یاخود سیاسەتی دژە جوویی بە مانای نازیزم نەبوو.
چوار: ئەوەی کە هیتلەر جوو بێ گوایە لە تاوانە مێژووییەکەی کەم دەکاتەوە ئەوە ئەسڵی نیە بەڵکو کۆمەلکوژیەکانی مێژوو زۆرتر لەسەر دەستی یەک نەتەوە و یەک زمان و زۆر جاریش هاوئاینی بوو. خۆ جووەکانی ئەڵمانیا هەر نەتەوەی ئەڵمانی بوون و زمانی ئەڵمانی قسەیان دەکرد بەڵام تەنها رووگەی خوداپەرستی ئاینیان جیاواز بوو. کاک پێشڕەو خۆی لە من باشتر دەزانێ کە جوداییزم ئاینە نەک نەتەوە. بۆ نموونە DNA کەسێک دیاری ناکرێت ئایا جووە، بودیمزمە یان موسڵمان یا مەسیحی. رۆمانەکەی نیشتمانی سارای میران ئیبراهیم بەڵگەیەکی مێژوویی مۆرکراوە کە جووەکانی کوردستان کوردبوون و ناسنامەی رەگەزی و نەتەوەیی کوردبوونیان لە سەروو بیروباوەڕە ئاینیەکەیەناوەیە.
پێنچ: لەو جەند ساڵەی لە زانکۆ خوێندم لە دەرەوەی وڵات، دوو وەرزی خوێندم سەبارەت بە جینۆسایدی میللەتان بوو. یەک وەرزیان تایبەت بوو بە جینۆسایدی جووەکان لە مێژووی دوو سەد ساڵەوە تاکو کۆتایی جەنگی جیهانی دووەم. باسەکانم ماون دەکەونە بەردەستی خوێنەر، ئەمە بۆیە دەلێم تاکو بە کاک پێشڕەو بڵێم کە بەندە ئاگادارە لەوەی چی گوزەراوە و چی دەگوزەرێ لە ژیانی جووەکاندا. باسکردنی ئەوەی هیتلەر جوو بووە پیویست بە هیچ شاگەشکەییەک ناکات و هیچیش نە للە هیتلەر و نە لە فاشیتەکەی دەگۆڕێ و نە لە جینۆسایدی جووەکان کەمد ەکاتەوە و بگرە جەخت لەو خاڵە مێژووییە دەکاتەوە کە کۆمەڵکوژی پەیوەندی بە فکر و ئەخلاقێکی دژە ئینسانی و پاوانخوازی و سەردارێتی و دەستگرتن بەسەر ماڵ و سامان و خاکی فراواندایە جا ئەو کۆمەلکوژیە کەسێک یان گروپێک دەکرێ لە ناو یەک قەوم و یەک ئاین و یەک دەوڵەتدا بێت. ئەو کۆمەڵکوژیە دەکرێ لە ژێر ناوی ئایندا بێت وەک بەرامبەر بە جوو کرا یاخود دەکرێ لە ژێر ناوی ئایدۆلۆجیای سیاسیدا بێت وەک ستالین و ماوتسی تۆنگ چەندان ملیۆن لە خەڵکی نەتەوەکەی خۆیان قەتڵوعام کرد.
شەش: ئەوەی ئێستا وڵاتی ئیسرائیل و جووەکانی ئۆکراین دەیکەین لە پشتیوانیان لە نازیەکانی ئۆکراین نەک هەر هەڵەیەک بەڵکو تاوانێکی گەورەی مێژوویی دەکەن و بگرە خودی سیاسەتی ئیسرائیل و جووەکانی ئۆکراین دەخاتە ژێر پرسیارێکی ئەخلاقی مێژووییەوە کە چۆن پشتیوانی مادی و لۆجستی و میدیایی و مەیدانی ئەو هێزە دەکەن لە ئۆکراین کە ئیستا دەسەڵاتی هەیە و لە هیچ کەسیش نەیانشاردۆتەوە کە نازیزم و هیتلەرین.
حەوت و هەشت و …هتد زۆرن بەڵام با هەر ئەوەندە بەس بێ.
