حزب و حكومەت و مزگەوت … ئەرسەلان مەحمود
ئازادی، لەدیدو زیهنیەت و ئەندێشەو ئەدەبیات و ئەفكاری حزبە نەتەوەییگەراو چەپگەراو ئیسلامیگەراو سۆسیالیستیە كوردییەكاندا، نەك هەر وەك بەها تاكگەراییەكەی بوونی نیە لەواقیعدا، یەكە جڤاتییەكەیشیان لەخۆیدا بەوەها هزرینك لاڕێ و گلاراو كردوە، ئەوەی هەیە بەتەنها لەرزگاری نیشتمانی و ئازادی نەتەوەیی و دەستەجەمعیەتدا، پەت و پێوەند كراوە، وەك ئەوەی ستەم و ستمكاری لەڕاپەڕیندا، كۆتایی پێهاتبێت و، ئازادی تاك مرۆ بەرەو لادان و بادانە فەرهەنگی و كۆمەڵاتیەكان بەرێت!!
ئەمە تۆمەتباركاری و بەشینەوەی نادیدگەرایی و تێكەڵكاریەك نیە لەناهۆشمەندییەوە هاتبێت، كەسێك هەیە لەماوەی ئەم دەیانساڵەی دوای ڕاپەڕیندا، بیریكردبێتەوەو، دەیانجار لەشعوری نەدرابێت!! تاكێك هەیە لەماوەی ئەم دو دەیەو نیووە زیاترەیشدا، ڕای هەبووبێ و، چەندینجار ڕاو نەنرا بێت!! هەیە لەخەیاڵێكدا فڕیبێت و، نەڕفێندرا بێت!! ئەرێ ڕویداوە یەكێك زریكەی ئازادانەی لێدابێ و، زیندانی نەكرابێت!! باشە دەشێت هەبێ زاتیكردبێ لەكەوڵە نەرێتیەكەی خۆی دەركەوتبێتە دەرەوە، بەڵام لەشەقام و بڵندگۆكانەوە كەرامەت شكاو نەكرابێت!! ڕۆژنامەوانێك گوتی: ئەمە مەلەفی فەسادی كارگێڕی و ئەخلاقی، فڵان و فیسار مەسئولەیە، كوشتیان!! میدیاكارێك دەڵێت: ئەمە شوناس و ئەمە وجودە ئەسڵییەكەی ئێوەیە، نەفییانكرد!! نووسەرێك ڕق نا، تەنها گوتی: كچەكەی سەرۆك/م خۆشدەوێ، تیرۆریانكرد!! هاوڵاتییەك لەسەر ماچێك وڵاتبەدەر كرا!! سەدانی دی خنكێندران، هەزارانی دی سوتان، تەنها لەسەر ئەوەی گوتوویانە خۆشمدەوێی!! نامەوێ بەمە ڕوایەتی بدەمە جنێودان و خۆ هەرزانفرۆشكردنە خودییەكان، بەڵام ئەمە كەی ڕوایە: دەسەڵات و بەرپرسەكانی ئەم وڵاتە، ئازادانە سەروەت و سامانی وڵات بدزن و بەهەدەر بدەن، گەنجێك ئازادانە، بەنمونە لەتۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا نەتوانێ پێیانبڵێت دزو نەزان و پشتە چاوتان برۆیە. ئەی ڕوایە خۆت بەسەرۆك بزانی و نەشتوانی بەپێیەكانی خۆت بەناو بازاڕو خەڵكەكەتدا بڕۆیت و، بانگەوازی ئازادی و سەربەخۆیش بەگوێی خەڵكدا بدەی !!
سەیر دەگوزەرێ لەم وڵاتەدا، ڕۆژ نیە رۆژنامەوانێك لانیكەم داركاری نەكرێت! ڕۆژ نیە مێنیەك نەكوژرێ، یا لەژێر فشاردا خۆی نەكوژێت! ئەگەر بەیاسا نەتواندرا بەر بەئازادی و ئازادییە فەردییەكان بگیرێت، تارمایی حزبی دەبێت بەجێگرەوە! ئازادی لەعورف و نەرێت بدا، دنیا خرابوونە! هەمیشە لەبیانوێك زیاتر هەیە بۆ زەوتكردنی ئازادییەكانی تاك، دەنگە ئازادەكان وەك شێرپەنجەو نەخۆشییە جەستەیی و دەرونییەكانی كۆمەڵگە حزبی و كۆمەڵگە مرۆییەكە دەبیندرێن!! ئەگەر نا، ئەوە چجۆرە حزب و پێكهاتەیەكە بەرگەی ئازادی وتن و نووسین و ئەزمونكردنی زانینگەرایی جەستەو ئاكاری و عەقلانیەت لەخۆدا ناگرێت! مەگەر مرۆڤ بەسروشت بونەوەرێك نیە ئازادو سەربەست، مەگەر لەڕاستیدا هیچ حزب و دەسەڵات و مزگەوتێك مافی ئەوەی هەیە كەس ناچار بەملكەچگەرایی پێناو ویستەكانی خۆی بكات، ئەمە چجای قانگدان و، تۆقاندن و، ڕفاندن و، ئەشكەنجەو، تیرۆركاری دەرونی و جەستەیی و مۆڕاڵی !!
حزب و حكومەت و مزگەوت، بەسروشت ئەو دامەزراوە مەدەنی و ڕەهایە ڕێگە پێدراوە نینە چۆنیان بوێت ئاوا ببنە لەمپەرو بەربەست لەبەردەم گەشەكردنی ئازادی خود لەخۆدای تاكەكان، ئەو ساتە نەشئە بەخشە كورتخایەنانەی سەردەمی دوای ڕاپەڕین، تێپەڕین، ئێستا هەم دنیا لەشوێن و شوێنگەی ترەو، هەم مرۆڤی كوردیش پەڕیوەتەوە لەم ڕابردوەو، رویكردوەتە بیركردنەوەو ڕامان لەڕەهەندە جیاوازەكانی ئازادی و دەیەوێ ئەزمونیان بكات، ئەو ئازادییە فرە ڕەهەندانەی خۆیان لەئازاد بوونی خۆ لەخۆدای تاك دەبیننەوە، ئاخر مرۆڤ تا دەربازی زیندانە ناواخنە تاریكەكەی خۆی نەبێت، نەیتوانیووە رزگاری بێ و بەخۆی بڵێت ئازادم، نەیتوانیووە ڕزگاری بێت لەدەست ئەو بەندو باوە نەرێتگەراو سووننەتگەراو دەستەجەمعیانەی خۆركەی تاكن.
پارت و حكومەت و مزگەوتەكان، بەپیوەری یاساو ڕێسا ئەرزی و ئاسمانییەكان و لەبنەماشدا، ئامرازی بەدیهێنەری ئامانجە نەتەوەیی و نیشتمانی و فكری و تەنفیزی و، بڵاوكردنەوەی هۆشیارییە كۆمەڵایەتی و فەرهەنگی و گەشەپێدانی هزری بەیەكەوە ژیانی خەڵكن، نەك ژەهراویكردنی بیرو باوەڕی تاك و خەڵك لەپێناو بەدناوكردنی ئەوانتری بەرامبەرو جیاواز، ئازاد بوون لەخۆدا، هەرگیز بەمانای دژایەتیكردنی حزب و دەسەڵات و دین نایەت لەڕاستیدا، ئازادی ئەزمونكردنی مافە لەخۆدا وەك تاك، مرۆڤی ئەم سەردەمە، ناتوانێ بڕوا بەو وەهمە بهێنێت هەتا ئێستایش بانگەشەی ئەزمونكردنی ژیانكردن دەكات لەڕابردودا، ستەم هەر ستەم و ستەمكار هەر ستەمكارە، ئەوەی دەرودراوسێكانی كوردستان بەرامبەر بەكوردو خاكەكەی دەیكەن، چەندە ستەم و ستەمكارییە، ئەگەر لەناوخۆی كورد خۆیشیدا بەنمونە: هەبێ و بیەوێ ستەم لەئازادی و ئازادیخوازی بكات، هەر ستەم و هەر هەمان ستەمكارییە، ئازادی نابەخشرێت وەك ئەوەی تا هەنوكەیش پارتە كوردییەكان ئیددیعای دەكەن، گوایە ئەمان ئەم ئازادییەیان بەخشیووەتە خەڵك، بەم عیبارەتە بێت هەر كاتێك بیانەوێ دەشتوانن ئەو بەخشینە زەوت بكەن و بیگەڕێننەوە لای خۆیان، ئازادی بەرهەمی بەریەككەوتنی مرۆڤەكانەو، لەگەڵ خۆیاندا لەدایك دەبێ و گەورە دەبێ و پەرەیپێدەدەن، ئەوەی بەها دەداتە پارت و دەسەڵاتە جیاوازەكان، خەڵكە، نەك بەپێچووپەناو پێچەوانەكەییەوە.